Dział 2 - DZIAŁALNOŚĆ KULTURALNO - OŚWIATOWA. - Regulamin więzienny.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1931.71.577

Akt utracił moc

Wersja od: 17 sierpnia 1931 r.

DZIAŁ  II.

DZIAŁALNOŚĆ KULTURALNO - OŚWIATOWA.

Rozdział  I.

Personel nauczycielski i inspekcje szkolne.

§ 185. W więzieniach przeznacza się specjalne, odpowiednio urządzone, pomieszczenie na pracę kulturalno-oświatową.

Praca kulturalno-oświatowa i związana z nią biurowość oraz statystyka należą do obowiązków nauczycieli więziennych, którzy pełnią ją pod kierunkiem naczelnika więzienia, lub jego pomocnika, o ile ten zajmuje się specjalnie działem wychowawczym.

§ 186. Nauczyciele więzienni, oprócz wymaganego wykształcenia, kwalifikacyj i praktyki pedagogicznej, muszą posiadać ponadto przygotowanie z dziedziny nauk penitencjarnych, w szczególności w zakresie obowiązujących przepisów. Wiadomości ich w tym kierunku sprawdza komisja egzaminacyjna w Ministerstwie Sprawiedliwości.

Oprócz stałych nauczycieli więziennych mogą być dopuszczone do nauczania i wygłaszania odczytów oraz pogadanek inne osoby, z ramienia Towarzystw Patronatu Więziennego oraz instytucyj kulturalno-oświatowych, za zezwoleniem Ministra Sprawiedliwości lub naczelnika więzienia.

§ 187. Do pomocy personelowi nauczycielskiemu w działalności kulturalno-oświatowej mogą być powoływani więźniowie, posiadający odpowiednie kwalifikacje naukowe.

§ 188. Inspekcja szkolna oraz powołane do kontroli szkół publicznych organa Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego mają prawo nadzoru nad szkołami więziennemi; władze oświatowe samorządowe, współdziałające z Ministerstwem Sprawiedliwości, w zakresie nauczania szkolnego, mogą dokonywać wizytacji szkół więziennych.

Rozdział  II.

Nauczanie szkolne.

§ 189. W szkołach więziennych powinny być wykładane: nauka religji, czytania i pisania, rachunki, geometrja, historja i geografja Polski, nauka o Polsce współczesnej i nauka przyrody, a w miarę możności nauka rzemiosł - według programu, ustalonego przez Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Pozatem mogą być wykładane inne przedmioty, wchodzące w zakres programu szkół powszechnych i rzemieślniczych, ale tylko za zezwoleniem Ministra Sprawiedliwości. Wykłady odbywają się w języku polskim. W szkole więziennej należy używać podręczników, zatwierdzonych do użytku szkolnego przez Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

Niezależnie od szkół więziennych ogólno-kształcących winny być w więzieniach organizowane kursy specjalne o wyższym poziomie nauczania lub kursy zawodowe (rolnicze, ogrodnicze, rzemieślnicze, przemysłowe). Na czas trwania rzeczonych kursów mogą być przesłani do danych więzień odpowiedni więźniowie, osadzeni stale w innych więzieniach.

§ 190. Najszczuplejszy zakres nauki szkolnej w więzieniach obejmuje: naukę religji, czytania, pisania i rachunków oraz zasadnicze wiadomości o ustroju Rzeczypospolitej Polskiej.

Przy nauczaniu więźniów stosuje się programy i metody nauczania, przyjęte w szkołach dla dorosłych. Wykład powinien być prowadzony poglądowo, z zastosowaniem pomocy naukowych i wyświetlania, w miarę możności, przezroczy przy pomocy latarni projekcyjnej lub kinematografu.

§ 191. Więźniów, w zależności od poziomu ich wiedzy, dzieli się na oddziały szkolne, stosownie do przyjętego programu nauczania. Dla osiągnięcia wydatniejszych rezultatów nauczania oddziały zbyt wielkie liczebnie powinny być podzielone na zespoły, nauczane osobno, przyczem zespoły analfabetów powinny być jak najmniejsze, nie przekraczające w każdym razie liczby 25 więźniów; natomiast zespoły uczniowskie w oddziałach wyższych mogą być stosunkowo większe (do 50 więźniów).

Na nauczanie każdego zespołu uczniowskiego oddziału pierwszego winno być przeznaczone przynajmniej 8 godzin tygodniowo, każdego zespołu oddziału drugiego i. trzeciego - 6 godzin tygodniowo, zaś każdego zespołu oddziałów wyższych - 4 godziny tygodniowo, przyczem zajęcia szkolne każdego zespołu nie mogą przekraczać 2 - 3 godzin dziennie.

§ 192. Nauka więźniów odbywa się, w miarę możności, w godzinach przedpołudniowych.

Jeżeli zatrudnienie więźniów stoi temu na przeszkodzie, można ich nauczać w godzinach wieczorowych, z uwzględnieniem co najmniej jednej godziny przerwy pomiędzy ukończeniem pracy i rozpoczęciem nauki.

§ 193. Obowiązkowemu nauczaniu podlegają więźniowie:

a) nieletni;

b) dorośli, skazani na karę pozbawienia wolności ponad 6 miesięcy, którzy nie przekroczyli wieku lat 40 i nie posiadają świadectwa z ukończenia 4 klas szkoły powszechnej.

Pozostali więźniowie mogą uczęszczać cło szkoły:

a) karni -- za zezwoleniem naczelnika więzienia,

b) śledczy - za zgodą właściwych władz sądowych lub prokuratorskich.

§ 194. Zajęcia szkolne są prowadzone oddzielnie dla dorosłych i nieletnich, jak również oddzielnie dla mężczyzn i kobiet.

§ 195. W każdym oddziale prowadzić należy:

a) księgę główną, do której są wpisane szczegółowe dane, dotyczące uczniów (wiek, wyznanie, kwalifikacje naukowe, datę zapisania i wypisania ze szkoły, oddział, zespół, jako też termin i rodzaj kary);

b) dziennik lekcyjny, w którym nauczyciel notuje opracowany na każdej lekcji materjał naukowy z poszczególnych przedmiotów; do dziennika dołącza się miesięczny rozkład materjału lekcyjnego z poszczególnych przedmiotów;

c) listą obecności uczniów obecnych i nieobecnych;

d) dziennik postępów uczniów.

§ 196. Przy wstąpieniu do szkoły, przechodzeniu z oddziału do oddziału oraz po ukończeniu szkoły więźniowie podlegają egzaminowi.

W skład komisji egzaminacyjnej wchodzą: prokurator jako przewodniczący, naczelnik więzienia, pomocnik naczelnika w dziale wychowawczym, kapelan, nauczyciel i przedstawiciel inspektoratu szkolnego, lub władz oświatowych samorządowych.

Z ukończenia szkoły więźniowie otrzymują odpowiednie świadectwo.

§ 197. Więźniowie, którzy wykazują pilność i zadowalające postępy w nauce, otrzymują odznaki na rękawie lub kołnierzu, które stanowią podstawę, w razie wzorowego sprawowania się, do otrzymywania ulg, przewidzianych w regulaminie, oraz nagród - w postaci książek.

Więźniowie, zakłócający porządek w szkole lub przeszkadzający w zajęciach, mogą być usunięci przez nauczyciela z pomieszczenia szkolnego, a pozatem ulegają karze dyscyplinarnej.

§ 198. Naczelnik więzienia w początku roku szkolnego przedstawia Ministerstwu Sprawiedliwości do aprobaty tygodniowy rozkład zajęć szkolnych oraz rozkład materjału lekcyjnego na poszczególne miesiące, zaś po ukończeniu roku szkolnego - sprawozdanie z przebiegu i wyników pracy kulturalno-oświatowej.

Rozdział  III.

Oświata pozaszkolna.

§ 199. Oświata pozaszkolna polega na urządzaniu dla więźniów odczytów, pogadanek, organizowaniu kółek dokształcających i muzycznych, urządzaniu przedstawień teatralnych, kinematograficznych, koncertów i audycyj radjowych, wreszcie na krzewieniu wśród więźniów czytelnictwa.

Całokształt pracy pozaszkolnej należy odnotować w księdze zajęć pozaszkolnych.

§ 200. Więźniowie śledczy mogą uczęszczać na odczyty, pogadanki, przedstawienia i audycje tylko za zezwoleniem właściwych władz sądowych lub prokuratorskich.

W czasie odczytów, pogadanek, przedstawień i audycyj oraz podczas zajęć szkolnych - w sali wykładowej winien być obecny funkcjonarjusz więzienny; wyprowadzanie więźniów z cel do szkoły i zpowrotem winno się odbywać przy odpowiednim nadzorze z zachowaniem jak najdalej idącej ostrożności.

Rozdział  IV.

Czytelnictwo.

§ 201. Organizowanie czytelnictwa wśród więźniów, polega na zakładaniu bibljotek więziennych i zaopatrywaniu ich w odpowiednią lekturę, na popieraniu zamiłowania do czytania zapomocą odpowiedniego doboru książek, zbiorowego czytania oraz urządzania stałych czytelń dla więźniów.

Bibljoteki więzienne winny zawierać również pewną liczbę książek odpowiednich dla personelu więziennego, omawiających zagadnienia więziennictwa, pedagogiki oraz higjeny.

§ 202. Potrzeby czytelnictwa zaspakajają Centralna Bibljoteka Więzienna Ministerstwa Sprawiedliwości oraz miejscowe bibljoteki więzienne.

Centralna Bibljoteka Więzienna i miejscowe bibljoteki zawierają:

a) książki i pisma, zakupione na skutek polecenia Ministerstwa Sprawiedliwości;

b) książki, ofiarowane przez instytucje lub osoby prywatne-po zaaprobowaniu ich, w stosunku do Centralnej Bibljoteki - przez Ministerstwo Sprawiedliwości, w stosunku zaś do miejscowych bibljotek - przez naczelnika więzienia.

Zakładanie specjalnych bibljotek z darów więźniów, pozostających pod ich kierownictwem, jest wzbronione.

§ 203. Centralna Bibljoteka Więzienna czuwa nad czytelnictwem, podniesieniem pracy bibljotekarskiej w więzieniach, oraz nad ujednostajnieniem sposobów prowadzenia bibljotek więziennych; udziela miejscowym bibljotekom potrzebnych wskazówek i informacyj oraz zbiera i opracowuje nadsyłane przez nie dane statystyczne, niezbędne do badań nad czytelnictwem i do planowego zaopatrywania bibljotek więziennych w odpowiednie książki.

Centralna Bibljoteka Więzienna zaopatruje więzienia w książki treści religijnej, beletrystycznej i naukowej, zaś szkoły więzienne - w niezbędne podręczniki i materjały do odczytów i pogadanek.

Centralna Bibljoteka Więzienna, w miarę potrzeby, zakłada i kompletuje bibljoteki w poszczególnych więzieniach, bądź rozsyła komplety wędrowne (bibljoteczki ruchome).

§ 204. Centralna Bibljoteka Więzienna wysyła książki na okres trzymiesięczny, po którego upływie dany komplet książek winien być zwrócony. Zatrzymywanie kompletu lub poszczególnych dzieł jest wzbronione. O ile zachodzi potrzeba przedłużenia terminu korzystania z książek, naczelnik więzienia obowiązany jest przed upływem terminu zwrócić się do Ministerstwa Sprawiedliwości z prośbą o przedłużenie czasu korzystania z książek, podając powody i wskazując termin, do jakiego pragnąłby komplet zatrzymać.

Naczelnik więzienia powiadamia więźniów o otrzymanych książkach zapomocą wywieszania spisu książek w celach, salach pracy i w szkole. Nauczyciel więzienny urządza pogadankę lub daje wyjaśnienia, dotyczące treści książek nadesłanych, warunków korzystania z nich i zasad właściwego obchodzenia się z książkami.

§ 205. Z bibljoteki więziennej nie mogą korzystać więźniowie, dotknięci gruźlicą lub chorobami zakaźnemi. Dla więźniów tej kategorji oraz dla przebywających w szpitalu wydzielić należy pewną liczbę książek.

Książki winny być wypożyczane więźniom co najmniej raz na tydzień. Nauczyciel lub funkcjonarjusz więzienny, wydający więźniom książki, obowiązany jest udzielać im potrzebnych rad i wskazówek. Więźniów, którzy nie odczuwają potrzeby czytania, należy zachęcać i wzbudzać w nich zainteresowanie do książki. Wydawanie książek dla całej grupy więźniów jest wzbronione.

Przy wybieraniu książek więźniowie powinni mieć możność korzystania z katalogów, specjalnie przeznaczonych do ich użytku.

Więźniowie, osadzeni w celach jednoosobowych, mogą otrzymywać naraz nie więcej, niż dwie książki treści naukowej i dwie treści beletrystycznej, zaś więźniowie osadzeni w celach wspólnych - jedną książkę treści naukowej i jedną treści beletrystycznej.

Za świadome uszkodzenie lub zniszczenie książki więźniowie są odpowiedzialni dyscyplinarnie i materjalnie.

§ 206. W więzieniach mogą być organizowane stałe czytelnie, prowadzone przez nauczycieli więziennych lub członków Tow. Patronatu Więziennego oraz instytucyj oświatowych. W czytelniach tych więźniowie mogą korzystać z książek i czasopism poza zwykłą wymianą książek z bibljoteki. O ile warunki miejscowe nie pozwalają na urządzenie czytelni, można wprowadzić zbiorowe odczytywanie książek w pomieszczeniach szkolnych.

§ 207. W każdej bibljotece powinny być prowadzone według wzorów, ustalonych przez Ministerstwo Sprawiedliwości, następujące księgi: a) inwentarz bibljoteki, b) katalog książek i c) księga ubytków.

Dla badań stanu czytelnictwa więziennego prowadzić należy: a) kartę czytelnika, b) kartę książki i c) statystykę czytelnictwa.

§ 208. Zezwolenia na korzystanie z książek i czasopism z poza więzienia udziela więźniom naczelnik więzienia; o ile chodzi o więźniów śledczych, niezbędne jest uprzednie zezwolenie właściwych władz sądowych lub prokuratorskich.

Jeżeli treść czasopisma lub książki jest tego rodzaju, że może wywołać zakłócenie normalnego trybu życia więziennego lub ujemnie wpłynąć na urzeczywistnienie zadań wychowawczo - poprawczych, naczelnik więzienia obowiązany jest nie dopuścić do korzystania przez więźnia z takiego czasopisma lub książki; w razie gdy czasopismo zawiera tylko poszczególne artykuły lub wzmianki tego rodzaju, naczelnik więzienia winien usunąć je z czasopisma przed doręczeniem więźniowi.

W razie wątpliwości co do treści książek lub czasopism, dostarczonych dla więźnia lub w wypadku gdy dzieła i czasopisma wydrukowane są w języku obcym, nieznanym naczelnikowi więzienia, o udzieleniu ich więźniowi decyduje właściwy prokurator.

Więzień może otrzymać dziennie tylko jedno czasopismo, które, po przeczytaniu, najdalej w trzy dni ma zwrócić, celem zniszczenia. Książki, dostarczone dla więźniów, stanowią ich depozyt; więźniowie mogą korzystać z nich z zachowaniem postanowień § 205 ust. 4.