Rozdział 7 - Porządek czynności sądowych. - Regulamin ogólny wewnętrznego urzędowania sądów apelacyjnych, okręgowych i grodzkich.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1928.104.934

Akt utracił moc

Wersja od: 16 stycznia 1932 r.

Rozdział  VII.

Porządek czynności sądowych.

§ 108. Obowiązkiem kierownika sądu, przewodniczącego wydziału tudzież sędziego i urzędnika sądowego, każdego w swoim zakresie, jest pilne przestrzeganie, aby każda czynność sądowa odbyła się ściśle w terminie wyznaczonym, aby orzeczenia (wyroki, decyzje, uchwały, postanowienia i t. p.) oraz protokuły i pisma były przegotowane i sporządzone w czasie właściwym, i aby wskutek zwłoki ze strony sądu nie zachodziła potrzeba przywracania lub przedłużania obowiązujących strony terminów.

W powyższym celu winna być prowadzona kontrola przestrzegania terminów.

§ 109. W czynnościach sądowych należy zachowywać zarówno co do treści, jak i co do formy należytą powagę.

Pisownia w sądach i urzędach wymiaru sprawiedliwości winna być jednolita, z wyłączeniem miejscowych odrębności językowych, i opierać się winna na zasadach, ustalonych przez Akademję Umiejętności w Krakowie, oraz uwzględniać wyrazownictwo, wskazane w poszczególnych zarządzeniach władz nadzorczych, tudzież przyjęte w ustawach i rozporządzeniach, na których pismo prawne się opiera lub których dotyczy.

Redakcja i styl pism sądowych powinny być jasne i odpowiadać powadze sądu.

§ 110. Jeżeli z przepisów postępowania sądowego nie wynika co innego, sędzia winien zredagować orzeczenie oraz uzasadnienie w terminie czternastodniowym po wydaniu orzeczenia, a w wypadku potrzeby uzgodnienia z innymi sędziami składu sądzącego, ostateczna redakcja winna być ustalona w ciągu następnych dni siedmiu. Terminy te mogą być przedłużane za zgodą kierownika sądu w poszczególnym wypadku najwyżej o dalsze dni trzydzieści.

Przepis powyższy ma odpowiednie zastosowanie do terminów, w jakich należy sporządzać protokuły lub pisma.

§ 111. Sędzia, nie mający możności przybycia na posiedzenie lub celem podjęcia innej czynności, winien zawiadomić o tem niezwłocznie, możliwie najwcześniej przewodniczącego wydziału lub kierownika sądu.

Kierownik sądu i przewodniczący wydziału o niemożności przybycia zawiadamia swego zastępcę, a w razie potrzeby - także sekretarjat sądowy.

W wypadku nieprzybycia sędziego należy, o ile nie zachodzą wyjątkowe przeszkody, wydać zarządzenia, aby wyznaczona czynność wykonana została przez zastępcę.

W razie nieprzybycia prokuratora, zawiadamia się jego przełożonego i kierownika sądu.

§ 112. Rozprawy i inne czynności sądowe, dokonywane z udziałem stron, odbywają się w przeznaczonych do tego pomieszczeniach w siedzibie sądu.

Wyjątek zachodzi, gdy czynność z natury swojej winna być dokonana poza sądem, oraz w wypadkach przewidzianych w art. 6 i 7.

§ 113. Sędziowie zajmują na posiedzeniach miejsca według starszeństwa, oznaczonego na podstawie art. 68, przedewszystkiem więc na podstawie czasu spędzonego jednym ciągiem lub z przerwami na stanowisku sędziego albo prokuratora w sądach powszechnych w tej samej lub wyższej grupie uposażenia.

Czas, spędzony w wyższej grupie, nie daje większych uprawnień niż spędzony w grupie właściwej dla sędziów danego sądu. Również szczebel uposażenia nie ma znaczenia rozstrzygającego.

Przewodniczący zajmuje zawsze pierwsze (środkowe) miejsce.

§ 114. Przewodnictwo na posiedzeniach należy do przewodniczącego w wydziale prezesa, wiceprezesa lub sędziego, a gdy oni nie uczestniczą w posiedzeniu, przewodniczy sędzia wyznaczony przez przewodniczącego wydziału zgodnie z § 93 ust. 1.

Uczestniczący w posiedzeniu sądu okręgowego sędzia grodzki nie może przewodniczyć.

§ 115. W jednym składzie sądzącym nie mogą brać udziału sędziowie spokrewnieni lub spowinowaceni między sobą w stopniach wskazanych w art. 84.

Również nie może uczestniczyć w posiedzeniu prokurator, pozostający w tymże stopniu pokrewieństwa lub powinowactwa z sędzią, należącym do danego składu sądzącego.

§ 116. Prokurator zajmuje miejsce przy stole sędziowskim po prawej stronie, a protokułujący - po lewej od sędziów.

Dla ławy przysięgłych wyznacza się osobne miejsce.

§ 117. Na sali rozpraw celem wykonywania zarządzeń przewodniczącego i przestrzegania porządku obecny jest w miarę potrzeby woźny sądowy. Wyznaczenie woźnych należy do kierownika sądu.

§ 118. We wszystkich wezwaniach wysyłanych przez sądy i urzędy wymiaru sprawiedliwości, oprócz wynikającej z istoty czynności treści, oznaczyć należy także dokładnie miejsce, dokąd wezwany ma się stawić, oraz godzinę, o której czynność ma się rozpocząć.

§ 119. Wokanda spraw, wyznaczonych na posiedzenie sądowe winna być wywieszona przy wejściu do sądu (wewnątrz) najpóźniej na jeden dzień przed posiedzeniem; drugi egzemplarz wokandy należy doręczyć woźnemu audjencjonalnemu.

W sądach grodzkich nie jest to obowiązkowe.

§ 120. Dla każdej sprawy, będącej na wokandzie w danym dniu, należy oznaczyć godzinę rozprawy, mając na uwadze przypuszczalny czas trwania wszystkich poprzedzających rozpraw i przesłuchań.

§ 121. Przestrzegać należy, aby rozprawy i przesłuchania odbywały się rzeczywiście w tych salach, które stronom w wezwaniach wskazano.

§ 122. Posiedzenia sądowe odbywają się publicznie, wyjąwszy wypadki wskazane w ustawach. Wykluczenie jawności nie obejmuje osób powołanych do nadzoru w sądach powszechnych.

§ 123. Osoby postronne dopuszczone są na salę rozpraw w wiarę wolnego miejsca. Dalszy napływ tych osób winien być przerwany, gdy wszystkie miejsca przeznaczone dla publiczności zostały zajęte. Regulowanie napływu publiczności zapomocą uprzedniego wystawiania kart wstępu zarządza kierownik sądu w wypadkach wyjątkowych, gdy przewidywane jest gromadne przybycie osób postronnych, którego opanowanie byłoby utrudnione.

Można również wyznaczyć odpowiednie miejsce dla sprawozdawców czasopism.

§ 124. Rozprawy rozpoczynają się w godzinach urzędowych (§ 146), a kończą się o godzinie szesnastej.

Rozprawy, nie przeprowadzone do godziny szesnastej, można bądź ukończyć tego samego dnia, bądź przenieść na dzień następny.

Przepisy powyższe należy odpowiednio stosować przy dwurazowem urzędowaniu dziennem.

§ 125. Protokułujący prowadzi według załączonego wzoru dziennik ogólny każdego posiedzenia sądu.

Do tego dziennika należy wciągnąć następujące dane:

a) datę oraz godzinę rozpoczęcia i zamknięcia posiedzenia;

b) listę obecności składu sądzącego z wymienieniem również nazwisk uczestniczącego w posiedzeniu prokuratora i protokułującego;

c) wykaz spraw objętych wokandą;

d) zaznaczenie, które sprawy zostały rozstrzygnięte (wyrok, decyzja, uchwała, postanowienie i t. p.), a które - odroczone na jaki termin i z jakiego powodu.

Dziennik podpisują przewodniczący (sędzia orzekający jednoosobowo) oraz protokułujący;

Dzienniki układa się chronologicznie i przechowuje we właściwym sekretarjacie. Dzienniki z okresu rocznego, oznaczone numeracją od początku roku, stanowią osobne zeszyty lub księgi.

§ 126. Czynności pilne winny być załatwiane także poza ustanowionemi godzinami i mogą być kontynuowane i w dnie świąteczne.

§ 127. Czas, przeznaczony na posiedzenie sądowe, winien być użyty wyłącznie na załatwienie wyznaczonych na to posiedzenie spraw. W tym czasie sędziowie nie powinni być odwoływani do innych czynności, jak również nie powinni sami zajmować się innemi sprawami.

§ 128. Strony w procesie cywilnym i ich rzecznicy, oskarżeni, obrońcy, oskarżyciele (prywatni i posiłkowi), powodowie cywilni w sprawach karnych, świadkowie, biegli i tłumacze zajmują wyznaczone dla nich miejsca w sali rozpraw.

§ 129. Wszyscy obecni w sali rozpraw, nie wyłączając uczestniczących w posiedzeniu prokuratora i protokułującego, powstają z miejsc: a) w czasie wejścia sędziego lub składu sądzącego na salę, b) w czasie przysięgi i c) w czasie ogłaszania wyroku (sentencji).

§ 130. Sędziowie również powstają z miejsc, gdy odbywa się składanie przysięgi, oraz w czasie ogłaszania wyroku (sentencji).

§ 131. Na rozprawie wszystkie osoby powstają z miejsc, gdy sąd do nich się zwraca, lub gdy przemawiają do sądu. Przewodniczący może zezwolić na pozostawanie w pozycji siedzącej chorym i kalekom oraz w inych wypadkach wyjątkowych,

§ 132. Przewodniczący tudzież sędzia-sprawozdawca obowiązani są przygotować się do rozprawy przez dokładne zapoznanie się z aktami sprawy i zbadanie nastręczających się kwestyj prawnych.

§ 133. Prowadzenie protokułu rozprawy, przesłuchania lub innej czynności sądowej, o ile ustawa inaczej nie stanowi, należy do sekretarza, urzędnika sekretarjatu lub aplikanta sądowego, wyznaczonych przez przewodniczącego wydziału, względnie kierownika sądu.

§ 134. Na rozprawie przewodniczący korzysta w zakresie utrzymania powagi sądu z uprawnień, wymienionych w art. 60 § 1, sąd zaś władny jest zastosować środki, wskazane w art. 60 § 2 i w art. 61 § 1, z zastrzeżeniami, wynikającemi z art. 63, Nadto winny być zachowane przepisy proceduralne w tym przedmiocie.

§ 135. W razie skazania na grzywnę, należy jednocześnie wyrzec zastępczą karę pozbawienia wolności, na wypadek, jeżeli grzywna nie będzie ściągnięta.

Grzywna, na którą skazano rzecznika strony w danej sprawie, nie ulega zamianie na karę pozbawienia wolności.

§ 136. Osoby, podlegające sądownictwu wojskowemu, przewodniczący może upomnieć, a w razie bezskuteczności tego środka - wydalić.

O ukaranie, o którem jest mowa w art. 61 § 1, sąd zwraca się do władz wojskowych.

W tym celu przesyła się władzy wojskowej odpis protokułu względnie części protokułu, zawierającego opis zachowania się osoby winnej.

§ 137. Do podlegających sądownictwu wojskowemu w rozumieniu art. 61 § 3 należą osoby, wymienione w art. 153 część I rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. w sprawie kodeksu karnego wojskowego (Dz. U. R. P. Nr. 36, poz. 328), natomiast nie należą osoby, wymienione w części II tegoż przepisu, podlegające sądownictwu wojskowemu tylko za niektóre przestępstwa.

§ 138. Z żądaniem ukarania osoby, podlegającej sądownictwu wojskowemu, należy się zwrócić do jej przełożonej władzy, a jeżeli władza ta jest nieznana - do najbliższej komendy miejscowej.

§ 139. Pozbawienie wolności może być zastosowane do posła lub senatora tylko z zachowaniem przepisu art. 21 Konstytucji.

§ 140. Z uprawnień przewodniczącego i sądu korzysta orzekający jednoosobowo. Sędzia śledczy i delegowany (wyznaczony, wezwany) korzysta z tychże praw, o ile przepisy postępowania sądowego nie zawierają odmiennych postanowień.

§ 141. W orzeczeniu, w którem wymienia się skład sądu, należy przy nazwiskach sędziów zaznaczyć ich stanowisko sędziowskie (art. 14, 20, 21, 22, 23, 24 § 2, 34, 57, 260 § 2, 276, 282 § 2) oraz delegację, jeżeli sędzia był delegowany z sądu równorzędnego (art. 57 §§ 1, 2).

§ 142. Wyroki sądu należy ogłaszać "W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej". Napis ten winien być umieszczony w każdym wyroku (sentencji) na pierwszem miejscu.

§ 143. Jeżeli zachodzi potrzeba zażądania pomocy sądowej od sądu grodzkiego, a niema pewności, który sąd grodzki jest właściwy (art. 13 § 3), żądanie należy przesłać prezesowi sądu okręgowego, w którego okręgu znajduje się właściwy sąd grodzki.

§ 144. Sąd grodzki, który odmówił udzielenia pomocy sądowej, przesyła z urzędu akta właściwemu sądowi okręgowemu (art. 46 § 1) lub sądowi apelacyjnemu (art. 46 § 3), te zaś sądy, nie wzywając stron, orzekają, czy żądanie ma być wykonane, ewentualnie który sąd grodzki ma je załatwić.

Ten tryb postępowania nie będzie stosowany, gdy skierowano sprawę do niewłaściwego sądu grodzkiego wskutek prostej pomyłki. W tym wypadku sąd wezwany kieruje sprawę bezpośrednio do sądu właściwego, zawiadamiając o tem sąd wzywający.

§ 145. Sąd grodzki nie wdaje się w kwestję swojej właściwości, jeżeli żądanie pomocy sądowej pochodzi od sądu, któremu instancyjnie podlega, lub od sądu apelacyjnego, któremu podlega właściwy sąd okręgowy, jak również w wypadku, gdy żądanie sądu zagranicznego skierowane zostało przez Ministra Sprawiedliwości.