Rozdział 2 - Banki państwowe. - Reforma bankowa.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1951.36.279 t.j.

Akt utracił moc

Wersja od: 10 grudnia 1958 r.

Rozdział  II.

1. 

Banki państwowe.

Art.  3. 

1. Banki państwowe posiadają osobowość prawną i mają prawo używania pieczęci z godłem państwowym.

2. Banki państwowe działają na zasadach rozrachunku gospodarczego.

3. Rada Ministrów określa zasady systemu finansowego banków państwowych.

A. 

Narodowy Bank Polski.

Art.  4.  ³

1. Narodowy Bank Polski jest centralnym bankiem państwowym, powołanym do regulowania obiegu pieniężnego i kredytu oraz do przeprowadzania rozrachunku pieniężnego w obrotach krajowych i zagranicznych.

2. Narodowy Bank Polski spełnia w szczególności następujące zadania:

1) sporządza plan kasowy i kredytowy dla gospodarki narodowej, plan obrotów płatniczych z zagranicą oraz planowy i sprawozdawczy bilans płatniczy, jak również inne plany, zlecone przez Ministra Finansów,

2) wykonuje plany w zakresie własnej działalności oraz kontroluje wykonanie planów przez inne banki i jednostki gospodarcze,

3) emituje w ramach planu kasowego znaki pieniężne, będące prawnym środkiem płatniczym,

4) gromadzi wszystkie wolne środki pieniężne gospodarki narodowej,

5) finansuje w ramach planu kredytowego gospodarkę narodową przez:

a) udzielanie bezpośrednio kredytów obrotowych jednostkom gospodarczym,

b) udzielanie kredytów innym bankom,

6) kontroluje gospodarkę jednostek gospodarczych, których finansowanie należy do zakresu jego działania oraz innych jednostek gospodarczych, których kontrolę Narodowemu Bankowi Polskiemu przekaże Minister Finansów,

7) wykonuje obsługę kasową budżetu Państwa (budżetu centralnego i budżetów terenowych) oraz współdziała w kontroli wykonania budżetu,

8) czuwa nad przestrzeganiem zasad rozrachunku gospodarczego,

9) organizuje i przeprowadza rozliczenia między przedsiębiorstwami, instytucjami i organizacjami,

10) czuwa nad realizowaniem i rozwijaniem obrotu bezgotówkowego,

11) przeprowadza rozliczenia z zagranicą i finansuje handel zagraniczny,

12) wykonuje inne zadania, poruczone przez Ministra Finansów.

B. 

Inne banki.

Art.  5. 

Powołuje się do życia:

1) Bank Inwestycyjny, którego zadaniem jest:

a) finansowanie inwestycji, z wyjątkiem tych inwestycji do których finansowania powołane są inne banki,

b) kontrola finansowa i techniczna wykonywania inwestycji, finansowanych przez bank,

c) finansowanie i kontrola przedsiębiorstw wykonawstwa inwestycyjnego w zakresie inwestycyj finansowanych przez bank,

2) Bank Rolny, którego zadaniem jest:

a) finansowanie rolnictwa w zakresie inwestycji i kredytów obrotowych oraz kontrola gospodarki finansowej rolnictwa,

b) kontrola finansowa i techniczna wykonywania inwestycji, finansowanych przez bank,

c) finansowanie i kontrola przedsiębiorstw wykonawstwa inwestycyjnego w zakresie inwestycji, finansowanych przez bank,

3) Bank Komunalny, którego zadaniem jest:

a) finansowanie i kontrola finansowa gospodarki eksploatacyjnej w dziedzinie gospodarki komunalnej w zakresie, ustalonym przez Ministra Finansów,

b) finansowanie inwestycji i kapitalnych remontów w dziedzinie gospodarki komunalnej,

c) kontrola finansowa i techniczna wykonywania inwestycji i kapitalnych remontów, finansowanych przez bank,

d) finansowanie i kontrola przedsiębiorstw wykonawstwa inwestycyjnego w zakresie inwestycji, finansowanych przez bank,

4) Powszechną Kasę Oszczędności jako centralną instytucję oszczędnościową, której zadaniem jest:

a) gromadzenie indywidualnych oszczędności pieniężnych,

b) wykonywanie czynności, związanych z obrotem przekazowo-czekowym w kraju.

C. 

Przepisy wspólne, dotyczące banków państwowych.

Art.  6. 

Przepisy zawarte w artykułach poniższych stosuje się do banków państwowych z wyjątkiem Narodowego Banku Polskiego.

Art.  7. 

Rada Ministrów na wniosek Ministra Finansów nada w drodze uchwały bankom państwowym statuty, które określą w szczególności:

1) siedzibę banku oraz sposób tworzenia oddziałów banku,

2) czynności bankowe, których wykonywanie wchodzi w zakres działania banku,

3) zakres i sposób działania władz banku,

4) przepisy dotyczące budżetu, sprawozdawczości i rachunkowości banku.

Art.  8. 

Na czele każdego z banków stoi dyrektor, który kieruje samodzielnie działalnością banku i jest za nią odpowiedzialny. Dyrektora powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Ministra Finansów. Zastępcę względnie zastępców dyrektora powołuje i odwołuje Minister Finansów na wniosek dyrektora.

Art.  9. 

Minister Finansów może w drodze zarządzenia zlecić organom zastępstwa prawnego, zastępstwo sądowe banków w odniesieniu do niektórych lub wszystkich spraw.

Art.  10. 

Dyrektor i jego zastępcy pobierają z funduszów banku wynagrodzenie w wysokości, ustalonej przez Ministra Finansów.

Art.  11. 

1. Dyrektor i jego zastępcy nie mogą być jednocześnie:

1) pracownikami państwowymi,

2) pracownikami przedsiębiorstw.

2. W przypadkach wyjątkowych Minister Finansów może wyrazić zgodę na łączenie stanowiska dyrektora lub jego zastępców ze stanowiskiem pracownika państwowego.

Art.  12. 

1. Do składania w imieniu banku oświadczeń w zakresie jego praw i obowiązków majątkowych wymagane jest współdziałanie dwóch upoważnionych osób.

2. Osobami upoważnionymi są: dyrektor, jego zastępcy i ustanowieni pełnomocnicy. Pełnomocnicy działają w granicach umocowania.

3. Pełnomocników ustanawia i odwołuje oraz ustala granice ich umocowania dyrektor.

4. Lista wszystkich upoważnionych osób z oznaczeniem granic ich umocowania oraz wzorami ich podpisów powinna znajdować się w lokalu banku i być każdemu dostępna. Wyciągi z tej listy powinny być umieszczone w lokalach oddziału banku w miejscu, przeznaczonym dla załatwiania interesów. Listę i wyciągi z niej podpisuje dyrektor lub jego zastępcy.

Art.  13. 

1. Księgi banków, wyciągi z tych ksiąg, podpisane przez banki i zaopatrzone w pieczęć banku oraz wszelkie w ten sam sposób wystawione na piśmie oświadczenia, zawierające zobowiązanie, zwolnienie od zobowiązań, zrzeczenie się praw lub pokwitowanie odbioru należności, mają moc prawną dokumentów publicznych.

2. Wyciągi z ksiąg banków oraz inne dokumenty, stwierdzające zobowiązania wobec banków i zaopatrzone w oświadczenie banku, że oparte na nich roszczenia są wymagalne, mają moc prawną wykonalnych tytułów egzekucyjnych, bez potrzeby uzyskiwania sądowych klauzul wykonalności. Egzekucja należności, stwierdzonych tymi dokumentami, odbywa się według wyboru banku bądź w trybie, przepisanym w kodeksie postępowania cywilnego, bądź w trybie egzekucji administracyjnej.

3. Bank nie może korzystać z uprawnień, określonych w ust. 2, dla dochodzenia roszczeń przeciw jednostkom, których spory z bankiem należą do właściwości państwowego arbitrażu gospodarczego.

4. 4  Przepisy artykułu niniejszego mają zastosowanie również do Narodowego Banku Polskiego.

Art.  14. 

Banki państwowe podlegają wpisowi do rejestru przedsiębiorstw państwowych.

Art.  15. 

Minister Finansów może zlecać bankom wykonywanie czynności bankowych nie przewidzianych w niniejszym dekrecie lub w statutach oraz powierzać im administrację wszelkiego rodzaju funduszów, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

Art.  16. 

Minister Finansów w porozumieniu z Przewodniczącym Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego przydziela bankom państwowym środki, potrzebne do wykonania ich zadań. W przypadkach gospodarczo uzasadnionych środki te mogą być powiększane lub zmniejszane.

Art.  17. 

Minister Finansów określi w drodze rozporządzeń daty rozpoczęcia działalności banków państwowych powołanych do życia niniejszym dekretem.

2.

Banki w formie spółek akcyjnych.

Art.  18. 

Spośród istniejących banków w formie spółek akcyjnych wykonywać czynności bankowe mogą wyłącznie:

1) Bank Handlowy w Warszawie S.A. w zakresie obrotów z zagranicą, ustalonym przez Ministra Finansów,

2) Bank Polska Kasa Opieki S.A. w zakresie, który ustala Minister Finansów.

3.

Spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe. ⁵

Art.  19.  ⁶

1. Rolnicze spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe powołane są do finansowej obsługi:

1) indywidualnie gospodarujących rolników,

2) członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych,

3) gospodarki chłopskiej we wszelkich jej formach,

4) rzemiosła, drobnej wytwórczości i usług na wsi,

5) pozostałej ludności wiejskiej,

w zakresie ustalonym przez Ministra Finansów w porozumieniu z Centralnym Związkiem Spółdzielczym.

2. Miejskie spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe powołane są do finansowej obsługi ludności miejskiej w zakresie ustalonym przez Ministra Finansów w porozumieniu z Centralnym Związkiem Spółdzielczym.

3. W miastach i osiedlach, w których nie zostały zorganizowane miejskie spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe, obsługę finansową ludności miejskiej w zakresie rolnictwa, rzemiosła, drobnej wytwórczości i usług wykonywać mogą rolnicze spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe.

4. Spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe mogą korzystać z kredytów w ramach państwowego planu kredytowego w bankach wskazanych przez Ministra Finansów. Banki te uprawnione są do kontroli działalności pożyczkowej spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowych w zakresie udzielonych im kredytów.

5. Wysokość odsetek i prowizji od operacji czynnych i biernych spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowych określa Minister Finansów w drodze zarządzenia wydanego w porozumieniu z Centralnym Związkiem Spółdzielczym.

Art.  20.  ⁷

 (skreślony).

Art.  21.  ⁸

 (skreślony).

Art.  22.  ⁹

 Przepisy art. 13 ust. 1-3 stosuje się odpowiednio do spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowych.

Art.  23.  ¹⁰

 Do spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowych nie mają zastosowania przepisy rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 marca 1928 r. o prawie bankowym (Dz. U. R. P. Nr 34, poz. 321), zmienionego dekretem z dnia 18 grudnia 1945 r. (Dz. U. R. P. z 1946 r. Nr 2, poz. 10).

³ Z dniem 10 grudnia 1958 r. art. 4 utracił moc zgodnie z art. 44 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 2 grudnia 1958 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz.U.58.72.356) w przedmiocie unormowanym niniejszą ustawą.

⁴ Z dniem 10 grudnia 1958 r. art. 13 ust. 4 utracił moc zgodnie z art. 44 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 2 grudnia 1958 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz.U.58.72.356) w przedmiocie unormowanym niniejszą ustawą.

⁵ Podtytuł 3 zmieniony przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 maja 1957 r. (Dz.U.57.31.136) zmieniającej nin. dekret z dniem 11 czerwca 1957 r.

⁶ Art. 19 zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 maja 1957 r. (Dz.U.57.31.136) zmieniającej nin. dekret z dniem 11 czerwca 1957 r.

⁷ Art. 20 skreślony przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 29 maja 1957 r. (Dz.U.57.31.136) zmieniającej nin. dekret z dniem 11 czerwca 1957 r.

⁸ Art. 21 skreślony przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 29 maja 1957 r. (Dz.U.57.31.136) zmieniającej nin. dekret z dniem 11 czerwca 1957 r.

⁹ Art. 22 zmieniony przez art. 1 pkt 6 ustawy z dnia 29 maja 1957 r. (Dz.U.57.31.136) zmieniającej nin. dekret z dniem 11 czerwca 1957 r.

¹⁰ Art. 23 zmieniony przez art. 1 pkt 7 ustawy z dnia 29 maja 1957 r. (Dz.U.57.31.136) zmieniającej nin. dekret z dniem 11 czerwca 1957 r.