Rozdział 3 - Przechowywanie materiałów wybuchowych i środków zapalczych w zakładach górniczych. - Przechowywanie i używanie w zakładach górniczych materiałów wybuchowych i środków zapalczych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1947.22.89

Akt utracił moc

Wersja od: 14 maja 1948 r.

ROZDZIAŁ  3.

Przechowywanie materiałów wybuchowych i środków zapalczych w zakładach górniczych.

§ 15. Materiały wybuchowe i środki zapalcze posiadane przez zakład górniczy powinny być przechowywane w wyłącznie na ten cel przeznaczonych i odpowiednio do tego przystosowanych pomieszczeniach na powierzchni pola górniczego (składy naziemne) i pod ziemią (składy podziemne).

Składy naziemne.

§  16.

1. Zewnętrzne ściany składu mają być wykonane masywnie, natomiast dach ma być sporządzony z możliwie lekkiego, ognioodpornego materiału. Powała nie może być sklepiona.

2. Wysokość ścian składu od wewnątrz liczona (tj. odległość od podłogi do powału) nie powinna być mniejsza niż 2,20 m.

3. Okna mogą być umieszczone tylko po bokach od wejścia i powinny być zaopatrzone w mocną kratę zewnętrzną i wewnętrzne okiennice obite blachą cynkową.

4. Budynek składu powinien być otoczony ziemnym obwałowaniem do wysokości dachu. Wejście przez obwałowanie do składu ma tworzyć linię łamaną lub też być ochronione od wewnątrz odrębnym wałem zasłaniającym otwór wchodowy. Jeżeli skład wpuszczony jest od tylnej ściany w stok góry, obwałowanie obejmować ma tylko ściany boczne i ścianę frontową.

5. Każdy skład powinien być zaopatrzony w wolno stojący, prawidłowo sporządzony piorunochron, którego przydatność powinna być sprawdzana co najmniej raz do roku. Wadliwość i uszkodzenia powodujące nieprzydatność piorunochronu mają być bezzwłocznie usunięte.

6. Skład ma być urządzony w miejscu suchym oraz nie narażonym na zalew w razie powodzi i na skutki podziemnej odbudowy,

§  17.

1. W każdym składzie powinno być wejście do magazynu tj. do miejsca przechowywania materiałów wybuchowych poprzedzone przedsionkiem, oddzielonym od magazynu mocnymi ścianami murowanymi lub betonowymi. Drzwi prowadzące do magazynu powinny być osadzone szczelnie oraz otwierać się w stronę przedsionka.

2. W składzie przeznaczonym na przechowywanie ponad 1000 kg materiałów wybuchowych jednego rodzaju powinien być magazyn podzielony na odpowiednią ilość komór, tak aby ogólny ciężar skrzynek składanych do jednej komory nie przekraczał 500 kg. Ściany przegrodowe powinny być pełne i murowane lub betonowe grubości co najmniej 30 cm. Każda komora powinna posiadać jedno bezpośrednie wejście przez szczelnie osadzone drzwi jednoskrzydłowe, otwierające się na zewnątrz komory.

3. W składzie przeznaczonym do przechowywania poniżej 500 kg materiałów wybuchowych różnych rodzajów należy poszczególne rodzaje składać w magazynie oddzielnie i przegradzać od innych materiałów wybuchowych w celu uniemożliwienia przedostania się poszczególnych skrzynek do niewłaściwej przegrody.

4. Jeżeli ilość łączna różnych rodzajów materiałów wybuchowych przekracza 500 kg, wówczas powinien być magazyn podzielony na odpowiednie ilości komór składowych, umożliwiających oddzielne składanie poszczególnych rodzajów materiałów wybuchowych. Komór tych powinno być tyle, aby w każdej poszczególnej komorze znaleźć mogło pomieszczenie co najwyżej 500 kg materiału wybuchowego; ściany przegradzające komory mają być pełne i murowane lub betonowe i posiadać grubość 30 cm, wejście zaś do komór powinno być tylko jedno bezpośrednie. Władza górnicza, właściwa dla udzielenia zezwolenia na skład, może nałożyć warunek osłonięcia każdej lub pewnej tylko komory także i od strony wejściowej pełną ścianą murowaną lub betonową, zaopatrzoną w szczelnie osadzone drzwi wejściowe, jednoskrzydłowe, otwierające się nazewnątrz komory. Osłonięcie takie bezwzględnie obowiązuje w stosunku do komór, w których składany materiał wybuchowy może dosięgnąć granicy 500 kg.

5. Jeżeli w składzie przeznaczonym do przechowywania ponad 500 kg materiałów wybuchowych ma się odbywać także wydawanie tych materiałów do skrzynek strzelniczych, puszek strzelniczych i torb, wówczas powinna być urządzona, niezależnie od przedsionka z bezpośrednim od niego wejściem, specjalna izba ekspedycyjna, oddzielona od magazynu pełną murowaną lub betonową ścianą z wejściem do magazynu, opatrzonym w szczelnie osadzone drzwi, otwierające się w stronę izby. Materiały wybuchowe powinny być w takich składach umieszczane w magazynie nie bliżej niż 5 m od ścian izby ekspedycyjnej, bądź też oddzielone od izby ekspedycyjnej korytarzem o szerokości 5 m.

6. Przedsionek bądź wymieniona w ust. 5 izba, jako pomieszczenie, w którym ma się wyłącznie dokonywać otwieranie skrzynek z materiałami wybuchowymi (środkami zapalczymi) oraz wydawanie materiałów wybuchowych i środków zapalczych, jak też odbiór zwracanych niezużytych nabojów wybuchowych i środków zapalczych, tudzież prowadzenie zapisków składowych (§ 34 i nast.), powinien być do tego celu odpowiednio urządzony; czynności powyższych nie wolno dokonywać poza przedsionkiem (izbą ekspedycyjną).

7. Wejście do składu i wyjście z niego powinny być tak urządzone, aby osoby wychodzące nie mogły stykać się z osobami wchodzącymi.

8. 2 Drzwi znajdujące się w składzie powinny być jednoskrzydłowe, żelazne, pełne, otwierane na zewnątrz i zamykane na zamek skrzynkowy. W czasie nieobecności osoby wydającej materiały wybuchowe lub jej zastępcy wszystkie drzwi w składzie winny być zamknięte na klucz. W odniesieniu do składów, w których ma być przechowywany proch górniczy i podobne materiały, obowiązuje zastrzeżenie zawarte w § 23.

9. Poszczególne komory składu powinny być na wypadek pożaru zabezpieczone od przedostania się do nich iskier lub płomienia.

§ 18. Skład materiałów wybuchowych może być wyposażony tylko w oświetlenie elektryczne, którego instalacja powinna być wykonana zgodnie z przepisami o budowie i ruchu urządzeń elektrycznych prądu silnego w pomieszczeniach zagrożonych wybuchem. Cała instalacja elektryczna w składzie powinna być zabezpieczona dostatecznie przed uszkodzeniem. Wyjątkowo może być za zgodą okręgowego urzędu górniczego stosowane oświetlenie składu za pomocą lamp z płomieniem zamkniętym.

§ 19. Rozkład pomieszczeń i korytarzy w składzie powinien być taki, aby wnoszenie materiałów wybuchowych do składu i opróżnianie go mogło się odbywać swobodnie i bez wstrząsów lub uszkodzeń opakowania oraz aby w każdej chwili można było skład poddać sprawdzeniu.

§ 20. Na ogrzewanie składu uzyskać należy pisemne zezwolenie okręgowego urzędu górniczego, który udzielając zezwolenia wskaże zarazem dopuszczalny sposób ogrzewania i dopuszczalną wysokość temperatury. Zezwolenie ma być zaopatrzone w pouczenie o odpowiedzialności karnej. Od odmownego orzeczenia okręgowego urzędu górniczego służy stronie w ciągu miesiąca od doręczenia decyzji odmownej odwołanie do wyższego urzędu górniczego na zasadach postępowania administracyjnego.

2. 3 Składy, w których przechowuje się gwałtownie działające materiały o zawartości nitrogliceryny powyżej 10%, powinny posiadać stale ciepłotę od 10°C do 40°C. Poza tym w takich składach powinien znajdować się stale termometr na skalę stopni C. w stanie zdatnym do użytku.

§  21.

1. Materiały wybuchowe powinny być przechowywane w składzie w opakowaniu fabrycznym.

2. Skrzynki z materiałem wybuchowym mają być umieszczane w magazynie tylko na pomostach lub półkach drewnianych do wysokości nie przekraczającej 1,8 m i to w ten sposób, aby pomiędzy nimi, nad nimi, od podłogi i od strony ścian składu pozostawała wolna przestrzeń szerokości co najmniej 10 cm.

3. W magazynach, posiadających komory składowe lub oddzielne przegródki (§ 17 ust. 2, 3 i 4), każda komora (przegródka) ma być zaopatrzona w tablicę z czytelnym napisem, określającym rodzaj i ilość przechowywanego materiału wybuchowego. Treść tablicy ma odpowiadać każdoczesnemu stanowi rzeczywistemu.

§  22.

1. Środki zapalcze wolno w składach (komorze), przeznaczonych dla przechowywania do 100 kg materiałów wybuchowych, przechowywać w ilości, określonej w zezwoleniu (§ 12), w specjalnych do tego celu urządzonych i w zamknięcie zaopatrzonych wnękach (szafach w murze), odległych co najmniej o 4 m od materiału wybuchowego. Wnęki te mogą być urządzone bądź w magazynie, bądź w przedsionku.

2. W składach, przeznaczonych dla przechowywania powyżej 100 kg materiału wybuchowego, wolno środki zapalcze przechowywać w ilości określonej w zezwoleniu (§ 12) tylko w przedsionku bądź w izbie ekspedycyjnej w specjalnie do tego celu urządzonych i w zamknięcie zaopatrzonych wnękach (szafach w murze), odległych co najmniej o 4 m od miejsc, gdzie znajduje się materiał wybuchowy.

3. Środki zapalcze ostre (spłonki i ostre zapalniki) nie mogą być przechowywane łącznie ze zwykłymi zapalnikami i lontami.

4. Jeżeli w składzie mają być przechowywane ostre środki zapalcze (spłonki i ostre zapalniki) w ilości ponad 5000 sztuk oraz zwykłe zapalniki w ilości ponad 10.000 sztuk i lonty w ilości ponad 1000 krążków, powinna być w magazynie urządzona zamiast wnęki (szafy w murze) oddzielna komora dla ostrych środków zapalczych, a oddzielna dla zwykłych zapalników i lontów. Komory te winny odpowiadać warunkom określonym w § 17 ust. 4.

§  23.

1. W składach, w których znajdują się materiały wybuchowe i środki zapalcze, nie wolno używać żadnych żelaznych narzędzi i przedmiotów.

2. W konstrukcji składu i jego wewnętrznym urządzeniu oraz przy czynnościach dokonywanych w składzie powinna być bezwzględnie przestrzegana zasada, że części żelazne nie mogą ocierać się o inne części żelazne; jeżeli wzajemne ocieranie się części metalowych jest nieuchronne (np. w konstrukcji drzwi, zamków, okiennic, przy otwieraniu skrzynek), powinna być jedna z dwu ocierających się części wykonana z miedzi lub mosiądzu.

3. W składach, w których ma być przechowywany proch górniczy i podobne materiały wybuchowe, nie wolno w konstrukcji drzwi, okien, okiennic, okratowań, zamków itp. urządzeń stosować żelaza, lecz wyłącznie miedź lub mosiądz.

4. Próżnych skrzyń, luźnego materiału z opakowania, odpadków drzewa i papieru w składzie pozostawiać nie wolno.

§ 24. 4

1. W razie dokonywania jakichkolwiek remontów i napraw w przedsionku lub magazynie wszystkie znajdujące się w przedsionku i magazynie materiały wybuchowe i środki zapalcze należy usunąć i na czas tych robót przechować w innych zamkniętych na klucz pomieszczeniach odpowiednio zabezpieczonych przed wybuchem oraz dostępem niepowołanych osób. Gdyby takich pomieszczeń nie było w zakładzie górniczym, nie należy do czasu ich urządzenia przedsiębrać powyższych robót w składzie.

2. W razie wykonywania na terenie składu robót spawalniczych materiały wybuchowe i środki zapalcze należy na czas tych robót ze składu usunąć i przechować w pomieszczeniach, o których mowa w ust. 1.

§ 25. W odniesieniu do sposobu przechowywania materiałów wybuchowych poniżej 100 kg obu grup bezpieczeństwa i odpowiedniej ilości środków zapalczych może okręgowy urząd górniczy na wniosek zakładu górniczego wyjątkowo zezwolić na odstępstwa od przepisów zawartych w §§ 16, 17, 18, 21 i 22 niniejszego rozporządzenia i wskazać łagodniejsze warunki, takie jednak, aby wymaganiom bezpieczeństwa załogi danego zakładu oraz znajdujących się w sąsiedztwie ludzi, budynków i obiektów czyniły zadość. Odnośna decyzja okręgowego urzędu górniczego powinna być zakładowi górniczemu doręczona na piśmie. Od odmownej decyzji okręgowego urzędu górniczego służy w terminie miesięcznym od doręczenia tej decyzji odwołanie do wyższego urzędu górniczego na zasadach postępowania administracyjnego.

§ 26. Urządzenie składu materiałów wybuchowych i środków zapalczych poza granicami pola górniczego podlega ogólnym przepisom, określonym w rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1932 r. - prawo o broni, amunicji i materiałach wybuchowych (Dz. U. R. P. Nr 94, poz. 807) oraz w wydanych na jego podstawie rozporządzeniach,

§ 27. 5

1. Skład materiałów wybuchowych i środków zapalczych prowadzi osoba wydająca materiały wybuchowe, której do pomocy w pełnieniu tej funkcji i do zastępowania w razie czasowej nieobecności ma być przydzielony zastępca. Obie wymienione wyżej osoby mają być wyznaczone przez kierownika ruchu zakładu górniczego zgodnie z przepisem § 3 niniejszego rozporządzenia.

2. Oprócz osoby wydającej materiały wybuchowe i jej zastępcy wstęp do magazynu dozwolony jest innym pracownikom zakładu górniczego tylko na podstawie pisemnego upoważnienia kierownika ruchu zakładu górniczego. Do magazynu, w którym znajdują się materiały wybuchowe i środki zapalcze, mogą ponadto wejść za wiedzą osoby wydającej materiały wybuchowe i w jej obecności pracownicy, którym poruczono wnoszenie lub wynoszenie skrzynek z materiałami wybuchowymi i środkami zapalczymi. Poza tym wstęp do składu z wyłączeniem magazynu dozwolony jest tylko przodowym i strzałowym na podstawie służbowego zlecenia wpisanego do książeczki strzelniczej oraz osobom dozoru ruchu.

§  28.

1. 6 W każdym składzie materiałów wybuchowych i środków zapalczych powinna się znajdować przesznurowana, opieczętowana i opaginowana książka, w której uwidoczniony ma być szczegółowo ilościowy stan przechowywanych materiałów wybuchowych i środków zapalczych oraz każdodzienny obrót (przychód i rozchód) materiałów wybuchowych i środków zapalczych. Książkę tę prowadzi osobiście osoba wydająca materiały wybuchowe, a w czasie jej nieobecności jej zastępca.

2. Szczegółowe przepisy co do formy i co do sposobu prowadzenia powyższej książki wydaje wyższy urząd górniczy.

Składy podziemne.

§  29.

1. 7 Składy podziemne mogą być urządzane w odgałęzieniach od chodnika, służącego dla ruchu pieszego lub przewozu. Dojście od tego chodnika do składu ma biec po linii co najmniej dwukrotnie załamanej pod kątem prostym, przy czym pierwsze załamanie odgałęzienia ma się łączyć z tym chodnikiem również pod kątem prostym. Odległość komory składu od najbliższego szybu wynosić ma w promieniu co najmniej 100 m, a od najbliższego wyrobiska, służącego dla ruchu pieszego lub przewozu - 20 m. Wejście z chodnika dla ruchu pieszego lub przewozowego do chodników prowadzących do składu ma być zaopatrzone w drzwi żelazne zamykane na klucz; w czasie nieobecności osoby wydającej materiały wybuchowe lub jej zastępcy drzwi te powinny być zamknięte na klucz

2. 8 (skreślony).

3. 9 Jeżeli w jednym odcinku odgałęzienia urządzonych ma być w tej samej ścianie kilka składów, grubość ściany (calizny) przedzielającej je wynosić musi dla komór o zawartości:

a) do 500 kg mat. wyb. co najmniej 4 m

b) do 1.000 kg mat. wyb. co najmniej 5 m

c) do 2.000 kg mat. wyb. co najmniej 6 m

d) do 3.000 kg mat. wyb. co najmniej 7 m

e) do 4.000 kg mat. wyb. co najmniej 8 m

f) do 5.000 kg mat. wyb. co najmniej 9 m.

4. Na skład należy przeznaczać miejsca suche, a sam skład powinien być dostatecznie zabezpieczony od zawalenia się i zalania.

5. Poprzeczny przekrój chodników łączących skład z chodnikami dla ruchu kopalni powinien wynosić co najmniej 2 x 2,25 m, aby wnoszenie i wynoszenie materiałów wybuchowych i środków zapalczych mogło się odbywać swobodnie.

6. Na każdym załamaniu chodnika, łączącego skład z innymi chodnikami kopalni, powinna być urządzona na przedłużeniu tego chodnika w kierunku od składu ku wyjściu wnęka celem utworzenia buforów powietrznych na wypadek wybuchu. Takie wnęki buforowe powinny posiadać wymiary poprzecznego przekroju poprzedzającego je chodnika łączącego; długość wnęki ma wynosić w zależności od ilości materiału wybuchowego w składzie przechowywanego od 2 do 4 m. Takie same wnęki buforowe powinny być urządzone naprzeciw drzwi wejściowych składu.

7. Skład materiałów wybuchowych powinien być stale należycie przewietrzany oraz posiadać bezpośrednie połączenie z szybem wyciągającym, aby, w razie wybuchu w składzie, gazy powybuchowe, uchodzące do tego szybu, nie przechodziły przez wyrobiska, w których mogą znajdować się ludzie.

8. Połączenie podziemnego składu z chodnikami kopalni powinno być uskutecznione za pomocą dwóch oddzielnych chodników: jednego dla dojścia do składu, drugiego dla wyjścia z niego. Dla składów, przeznaczonych do przechowywania co najwyżej 100 kg materiałów wybuchowych, może okręgowy urząd górniczy w drodze wyjątku zezwolić na urządzenie jednego tylko chodnika łączącego skład z chodnikami służącymi dla ruchu w kopalni, chodnik ten powinien być jednak przedzielony pełną przegrodą w ten sposób, aby ruch wejściowy i wyjściowy mógł się dokonywać oddzielnie.

§ 30. 10 Przepisy zawarte w §§ 17-25, 27 i 28 niniejszego rozporządzenia stosuje się do składów podziemnych z następującymi zmianami:

a) wyraz "magazyn" oznacza "komorę";

b) przepisów zawartych w ust. 2, 3 i 4 § 17 nie stosuje się do składów podziemnych; również nie dotyczy tych składów przewidziany w § 17 ust. 5 obowiązek urządzenia izby ekspedycyjnej; w razie konieczności urządzenia takiej izby może ona nie łączyć się bezpośrednio z przedsionkiem;

c) ilość materiałów wybuchowych, przechowywanych w jednej komorze, nie może przekraczać 5.000 kg; Wyższy Urząd Górniczy określa, jakie rodzaje materiałów wybuchowych różnych kategorii i w jakich ilościach mogą być przechowywane w jednej komorze;

d) w komorze przeznaczonej na przechowywanie materiałów wybuchowych różnych rodzajów powinny być one od siebie przegradzane w celu uniemożliwienia przedostania się skrzynek do niewłaściwej przegrody;

e) jeżeli w przedsionku ma się odbywać wydawanie materiałów wybuchowych, grubość ściany odgradzającej od komory (§ 17 ust. 1) ma wynosić co najmniej 30 cm;

f) przewidziana w § 22 ust. 1 możność urządzenia wnęki w magazynie nie dotyczy składów podziemnych;

g) w § 22 ust. 4 wyrazy "w magazynie" oznaczają: "w składzie".

² § 17 ust. 8 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 30 kwietnia 1948 r. (Dz.U.48.26.180) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 14 maja 1948 r.

³ § 20 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 30 kwietnia 1948 r. (Dz.U.48.26.180) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 14 maja 1948 r.

⁴ § 24 zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 30 kwietnia 1948 r. (Dz.U.48.26.180) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 14 maja 1948 r.

⁵ § 27 zmieniony przez § 1 pkt 1 i 6 rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 30 kwietnia 1948 r. (Dz.U.48.26.180) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 14 maja 1948 r.

⁶ § 28 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 30 kwietnia 1948 r. (Dz.U.48.26.180) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 14 maja 1948 r.

⁷ § 29 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 30 kwietnia 1948 r. (Dz.U.48.26.180) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 14 maja 1948 r.

⁸ § 29 ust. 2 skreślony przez § 1 pkt 8 rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 30 kwietnia 1948 r. (Dz.U.48.26.180) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 14 maja 1948 r.

⁹ § 29 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 9 rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 30 kwietnia 1948 r. (Dz.U.48.26.180) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 14 maja 1948 r.

¹⁰ § 30 zmieniony przez § 1 pkt 10 rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 30 kwietnia 1948 r. (Dz.U.48.26.180) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 14 maja 1948 r.