Rozdział 1 - Przepisy ogólne. - Prawo o stowarzyszeniach.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1932.94.808

Akt utracił moc

Wersja od: 10 kwietnia 1989 r.

Rozdział  I.

Przepisy ogólne.

Art.  1.

Prawo niniejsze reguluje prawny byt stowarzyszeń, jako dobrowolnych trwałych zrzeszeń o celach niezarobkowych.

Art.  2.

Obywatele polscy mają prawo łączyć się w stowarzyszeniach, których cele, ustrój i działalność nie sprzeciwiają się prawu i nie zagrażają bezpieczeństwu, spokojowi lub porządkowi publicznemu.

Uprawnienie to służy osobom w wieku od lat 18, o ile przepisy poniższe nie przewidują wyjątków.

Występować w charakterze założycieli, jak również wchodzić w skład zarządu stowarzyszenia, mogą tylko osoby zdolne do działań prawnych.

Młodzież szkolna, z wyjątkiem młodzieży szkół wyższych, nie może należeć do stowarzyszeń.

Młodzież nieszkolna w wieku od lat 14 do 18 może, za zgodą swych prawnych opiekunów, należeć do stowarzyszeń, nie biorąc jednak udziału w głosowaniu uchwał i nie korzystając z uprawnień wyborczych.

Art.  3.

Wojskowi w służbie czynnej mogą należeć do stowarzyszeń tylko za zezwoleniem władz wojskowych, na warunkach określonych przez Ministra Spraw Wojskowych; nie mogą przytem oni być poddani ani balotażowi ani sądom koleżeńskim w jakiejkolwiek formie.

Szczególne ograniczenia prawa należenia do stowarzyszeń niektórych kategoryj osób określają przepisy specjalne.

Art.  4.

Cudzoziemcy mogą również łączyć się w stowarzyszeniach przewidzianych w niniejszem prawie.

Rozporządzenie Rady Ministrów, wydane na wniosek Ministrów: Spraw Wewnętrznych i Spraw Zagranicznych, może wprowadzić odmienne zasady dla stowarzyszeń cudzoziemców, oraz w kwestji udziału cudzoziemców w stowarzyszeniach i ich władzach.

Tymże trybem będzie uregulowana sprawa stowarzyszeń o charakterze międzynarodowym, jeżeli szczególne potrzeby, związane z ich organizacją i funkcjonowaniem na obszarze Polski, nie dadzą możności zastosować do nich ogółu przepisów niniejszego prawa.

Art.  5.

Nie wolno nikogo zmusić do tego, aby wziął lub nie wziął udziału w stowarzyszeniu. Nie wolno także ograniczać możności wystąpienia ze stowarzyszenia.

Przeciwne temu postanowienia statutów i regulaminów oraz uchwały i zobowiązania są niedopuszczalne i nieważne.

Wolność wystąpienia ze stowarzyszenia nie wyklucza ustanowienia w statucie stowarzyszeń, posiadających osobowość prawną, obowiązku zapłaty składek członkowskich za czas do końca roku gospodarczego.

Przepisy ust. 1 - 3 nie dotyczą stowarzyszeń, które powstają z inicjatywy władz, działających w tym kierunku na mocy przepisów prawa publicznego.

Art.  6. ¹

Zakazane jest tworzenie stowarzyszeń, przyjmujących zasadę bezwzględnego posłuszeństwa członków władzom stowarzyszenia.

Przepis ten nie stosuje się do zakonów i kongregacji duchownych w zakresie wykonywania kultu religijnego.

Art.  6¹. ²

Związki religijne prawnie nie uznane podlegają przepisom niniejszego prawa.

Art.  7. ³

(uchylony).

Art.  8.

Żadne stowarzyszenie nie ma prawa czynić przedmiotem rozważania swych sądów koleżeńskich albo przedmiotem swych uchwał, względnie w inny sposób piętnować, działalności służbowej funkcjonariusza państwowego, będącego członkiem stowarzyszenia, zanim właściwe do oceny tej działalności władze przełożone funkcjonariusza, względnie instytucje dyscyplinarne lub sądy karne, nie potępiły tej działalności przez wymierzenie kary.

Art.  9.

Przepisom niniejszego prawa nie podlegają:

a) 4 związki religijne (wyznania) prawnie przez Państwo uznane;

b) komitety, powstające celem przygotowania wyborów do instytucyj prawno-publicznych, gdy wybory są oparte na ustawach lub zarządzeniach władz - od dnia zarządzenia wyborów do ukończenia czynności wyborczych;

c) 5 związki zawodowe pracownicze, będące przedmiotem osobnych przepisów;

d) przewidziane przez prawo przemysłowe korporacje i ich związki, oraz związki, grupy i organizacje przemysłowców, powołane do życia przez Ministra Przemysłu i Handlu na podstawie szczególnych upoważnień ustawowych;

e) 6 stowarzyszenia młodzieży szkolnej, tworzone w obrębie innych szkół, a znajdujące się pod dozorem władz szkolnych;

f) stowarzyszenia ściśle wojskowe, związane z pełnieniem służby w wojsku, a zakładane przez wojskowych w czynnej służbie za zezwoleniem władzy wojskowej;

g) spółdzielnie z wyjątkiem działalności, o której mowa w art. 11.

Art.  10.

Rozporządzenie Rady Ministrów może na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego wprowadzić odmienne zasady dla stowarzyszeń o celach religijnych i wyznaniowych, niepodpadających pod postanowienia art. 9 pkt. a.

Art.  11. ⁷

Spółdzielnie, o ile uprawiają działalność kulturalną, w zakresie tej działalności podlegają przepisom art. 12, 13, 14, 15 i 17 niniejszego prawa z tem, że przez "założenie", o którem mowa w art. 12, 13, 14 należy rozumieć rozpoczęcie uprawiania działalności kulturalnej, a przez "rozwiązanie się" w art. 13 także przypadek zaniechania tej działalności.

¹ Art. 6 zmieniony przez art. 1 pkt 1 dekretu z dnia 5 sierpnia 1949 r. (Dz.U.49.45.335) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 6 sierpnia 1949 r.

² Art. 6¹ dodany przez art. 1 pkt 2 dekretu z dnia 5 sierpnia 1949 r. (Dz.U.49.45.335) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 6 sierpnia 1949 r.

³ Art. 7 uchylony przez art. 11 pkt 2 ustawy z dnia 1 lipca 1949 r. o związkach zawodowych (Dz.U.49.41.293) z dniem 15 lipca 1949 r.

⁴ Art. 9 pkt a) zmieniony przez art. 1 pkt 3 dekretu z dnia 5 sierpnia 1949 r. (Dz.U.49.45.335) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 6 sierpnia 1949 r.

⁵ Art. 9 pkt c) zmieniony przez art. 11 pkt 2 ustawy z dnia 1 lipca 1949 r. o związkach zawodowych (Dz.U.49.41.293) z dniem 15 lipca 1949 r.

⁶ Art. 9 pkt e) zmieniony przez art. 12 ustawy z dnia 25 lipca 1985 r. o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym (Dz.U.85.36.167) z dniem 12 sierpnia 1985 r.

⁷ Art. 11 zmieniony przez art. 11 pkt 2 ustawy z dnia 1 lipca 1949 r. o związkach zawodowych (Dz.U.49.41.293) z dniem 15 lipca 1949 r.