Rozdział 1 - Przepisy ogólne - Ochrona przyrody.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2001.99.1079 t.j.

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 2004 r.

Rozdział  1

Przepisy ogólne

Art.  1. 

Ustawa określa cele, zasady i formy ochrony przyrody ożywionej i nieożywionej oraz krajobrazu.

Art.  2. 

1. Ochrona przyrody, w rozumieniu ustawy, oznacza zachowanie, właściwe wykorzystanie oraz odnawianie zasobów przyrody i jej składników, a w szczególności:

1) dziko występujących roślin lub zwierząt,

2) siedlisk przyrodniczych,

3) siedlisk gatunków chronionych roślin lub zwierząt,

4) zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia,

5) roślin lub zwierząt, objętych ochroną na podstawie odrębnych przepisów,

6) przyrody nieożywionej,

7) krajobrazu,

8) 1  zieleni w miastach i wsiach.

2. Ochrona przyrody ma na celu:

1) utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów,

2) zachowanie różnorodności biologicznej,

3) zachowanie dziedzictwa geologicznego,

4) zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin lub zwierząt wraz z siedliskami poprzez utrzymywanie lub przywracanie ich do właściwego stanu,

4a) 2  ochronę zieleni w miastach i wsiach, w szczególności ochronę drzew oraz krzewów,

5) utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu siedlisk przyrodniczych, a także innych zasobów przyrody i jej składników,

6) kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody.

Art.  2a. 

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) banku genów - rozumie się przez to ośrodek, gdzie genotypy są przechowywane poza ich naturalnym środowiskiem, wyposażony w niezbędne budowle i urządzenia,

1a) 3  drzewostanie o charakterze parkowym - rozumie się przez to zespoły drzew i innej roślinności ukształtowane funkcjonalnie i plastycznie, mające wartość zabytkową w rozumieniu przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, przestrzenno-plastyczną lub przyrodniczą,

2) korytarzu ekologicznym - rozumie się przez to obszar pomiędzy dwoma lub wieloma obszarami chronionymi, niezabudowany, umożliwiający migracje roślin i zwierząt,

3) ochronie ścisłej - rozumie się przez to całkowite zaniechanie ingerencji człowieka w stan ekosystemów i składników przyrody,

4) ochronie częściowej - rozumie się przez to czynną ochronę ekosystemów i składników przyrody w celu przywrócenia stanu naturalnego lub ich utrzymania w stanie zbliżonym do naturalnego,

5) ochronie krajobrazowej - rozumie się przez to zrównoważony rozwój obszaru oraz zachowanie cech charakterystycznych krajobrazu,

6) ogrodzie botanicznym - rozumie się przez to wydzielony, odpowiednio wyposażony, zagospodarowany i urządzony teren, będący miejscem uprawy roślin różnych stref klimatycznych i środowisk życia lub roślin określonego rodzaju oraz związanej z tym działalności naukowo-badawczej, dydaktyczno-wychowawczej, popularyzatorskiej i rekreacyjnej,

7) ogrodzie zoologicznym - rozumie się przez to odpowiednio urządzony i zagospodarowany teren wraz z budynkami i budowlami trwale z gruntem związanymi, gdzie zwierzęta należące do gatunków dziko żyjących przetrzymywane są w celu pokazów publicznych co najmniej przez siedem dni w roku, z wyjątkiem cyrków i sklepów zoologicznych,

8) otulinie - rozumie się przez to strefę ochronną wyznaczoną indywidualnie dla określonej formy ochrony przyrody zabezpieczającą ją przed zagrożeniami zewnętrznymi,

9) planie ochrony - rozumie się przez to podstawowy dokument opracowywany dla wskazanych form ochrony przyrody, zawierający opis formy ochrony oraz cele prowadzenia działań ochronnych, katalog zadań i sposobów ich wykonania,

10) roślinie - rozumie się przez to wybrany element królestwa roślin lub królestwa grzybów,

11) siedlisku przyrodniczym - rozumie się przez to obszar lądowy lub wodny, naturalny lub półnaturalny, wyodrębniony w oparciu o cechy geograficzne, abiotyczne i biotyczne,

12) siedlisku roślin lub siedlisku zwierząt - rozumie się przez to obszar występowania gatunków roślin lub zwierząt,

13) starodrzewiu - rozumie się przez to drzewostan lub pojedyncze drzewa, które przekroczyły fazę kulminacji przyrostu lub osiągnęły wiek rębności w rozumieniu przepisów o gospodarce leśnej,

14) środowisku przyrodniczym - rozumie się przez to krajobrazy wraz z tworami przyrody nieożywionej, naturalne i przekształcone siedliska przyrodnicze wraz z występującymi w nich roślinami i zwierzętami,

14a) 4  terenach zieleni - rozumie się przez to znajdujące się na terenach miast i wsi o zwartej zabudowie tereny przeznaczone na cele rekreacyjno-wypoczynkowe, zdrowotne, dydaktyczno-wychowawcze i estetyczne, a w szczególności: parki, zieleńce, bulwary, promenady, ogrody jordanowskie, ogrody botaniczne i zoologiczne, ogrody etnograficzne, wystawy ogrodnicze i rolne, ogrody zabytkowe, cmentarze grzebalne i niegrzebalne, grzebowiska zwierząt, grodziska, kurhany, zabytkowe fortyfikacje, ogrody przydomowe i zieleń osiedlową,

14b) 5  walorach krajobrazowych - rozumie się przez to wartości ekologiczne, estetyczne i kulturowe terenu oraz związanych z nim elementów przyrodniczych, ukształtowane przez siły przyrody lub w wyniku działalności człowieka,

15) właściwym stanie siedliska - rozumie się przez to stan, w którym naturalny zasięg siedliska oraz tereny mieszczące się w obrębie tego zasięgu są stałe lub zwiększają się, a specyficzna struktura i funkcje konieczne do jego długotrwałego zachowania istnieją i będą istnieć w dającej się przewidzieć przyszłości oraz stan tworzących go gatunków roślin lub zwierząt jest właściwy,

16) właściwym stanie gatunku - rozumie się przez to stan, w którym dane o dynamice liczebności populacji tego gatunku wskazują, że gatunek utrzymuje się w skali długoterminowej jako trwały składnik swojego siedliska, zasięg gatunku nie zmniejsza się ani też nie ulegnie zmniejszeniu w dającej się przewidzieć przyszłości oraz istnieje i będzie istniało w przyszłości siedlisko wystarczająco duże, aby utrzymać te populacje przez dłuższy czas,

16a) 6  zadrzewieniach - rozumie się przez to pojedyncze drzewa lub krzewy lub ich skupiska, niestanowiące zbiorowisk leśnych ani terenów zieleni, wraz z zajmowanym terenem i pozostałymi składnikami jego szaty roślinnej, usytuowane na terenach użytkowanych rolniczo, spełniające cele ochronne, produkcyjne i społeczno-kulturowe,

17) zagrożeniach zewnętrznych - rozumie się przez to czynniki mogące wywołać zmiany cech fizycznych, chemicznych lub biologicznych w składnikach chronionej przyrody, wynikające z działalności człowieka lub z przyczyn naturalnych.

Art.  3. 

Ochrona przyrody jest obowiązkiem każdego obywatela, organów administracji publicznej, a także jednostek organizacyjnych oraz osób prawnych i fizycznych prowadzących działalność wpływającą na przyrodę.

Art.  4. 

Cele ochrony przyrody są realizowane przez:

1) 7  uwzględnianie wymagań ochrony przyrody w polityce ekologicznej państwa, programach ochrony środowiska przyjmowanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego, strategiach rozwoju województw, wojewódzkich i miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, studiach uwarunkowań i kierunków rozwoju przestrzennego gmin,

2) obejmowanie zasobów przyrody i jej składników formami ochrony przewidywanymi ustawą lub przepisami szczególnymi,

3) opracowywanie i wykonywanie planów ochrony określonych w ustawie obszarów objętych ochroną oraz programów ochrony gatunków i ich siedlisk.

Art.  5. 

1. Popularyzowanie ochrony przyrody jest obowiązkiem organów administracji publicznej, instytucji naukowych i oświatowych, a także publicznych środków masowego przekazu.

2. Szkoły wszystkich stopni są obowiązane objąć programami nauczania zagadnienia ochrony przyrody.

¹ Art. 2 ust. 1 pkt 8 dodany przez art. 47 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.01.100.1085) z dniem 1 października 2001 r.

² Art. 2 ust. 2 pkt 4a dodany przez art. 47 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.01.100.1085) z dniem 1 października 2001 r.

³ Art. 2a pkt 1a:

- dodany przez art. 47 pkt 2 lit. a) ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.01.100.1085) z dniem 1 października 2001 r.

- zmieniony przez art. 128 pkt 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U.03.162.1568) z dniem 17 listopada 2003 r.

⁴ Art. 2a pkt 14a dodany przez art. 47 pkt 2 lit. b) ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.01.100.1085) z dniem 1 października 2001 r.

⁵ Art. 2a pkt 14b dodany przez art. 47 pkt 2 lit. b) ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.01.100.1085) z dniem 1 października 2001 r.

⁶ Art. 2a pkt 16a dodany przez art. 47 pkt 2 lit. c) ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.01.100.1085) z dniem 1 października 2001 r.

⁷ Art. 4 pkt 1 zmieniony przez art. 47 pkt 3 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.01.100.1085) z dniem 1 października 2001 r.