Rozdział 1 - Postanowienia ogólne. - Obowiązek odstępowania zwierząt pociągowych i wozów na rzecz Państwa.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1922.36.310

Akt utracił moc

Wersja od: 26 stycznia 1926 r.

Rozdział  I.

Postanowienia ogólne.

§ 1. Obowiązek odstąpienia na rzecz Państwa zwierząt pociągowych i wozów, o którym mowa w artykule 1, ustęp drugi ustawy z dnia 21 lutego 1922 r. (Dz. U. R. P. № 21, poz. 156) powstaje z chwilą podania do publicznej wiadomości zarządzenia mobilizacyjnego.

§ 2. Wprowadzenie obowiązku odstępowania na rzecz Państwa zwierząt pociągowych i wozów we wszystkich innych, pokojową organizacją wojska przewidzianych, wypadkach zwiększenia liczebnego stanu siły zbrojnej następuje w drodze rozporządzenia Rady Ministrów.

Do występowania wobec Rady Ministrów z odnośnemi wnioskami powołany jest Minister Spraw Wojskowych.

§ 3. W przewidzianych paragrafami 1 I 2 niniejszego rozporządzenia wypadkach pobór zwierząt pociągowych i wozów przeprowadzany będzie w tym razie, jeżeli pokrycie zapotrzebowanych ilości tych przedmiotów nie da się bez szkody dla interesów administracji wojskowej osiągnąć w zwykłym trybie gospodarczym, dla zaopatrzenia armji przepisanym, t. j. w drodze zakupu z wolnej raki, względnie przez zasilenie oddziałów zwiększonych inwentarzem wojskowym z innych okręgów, nie objętych mobilizacją, lub podniesieniem liczebnego stanu siły zbrojnej.

Stwierdzenie faktu niemożności pokrycia zapotrzebowania zwierząt pociągowych i wozów w powyższej drodze zastrzeżone jest Ministrowi Spraw Wojskowych.

W pierwszym okresie mobilizacji, przeznaczonym do postawienia siły zbrojnej na stopie wojennej, oraz w tych wypadkach przewidzianego w paragrafie 2 zwiększenia stanu siły zbrojnej, w których zwłoka grozi niebezpieczeństwem, zakup zwierząt pociągowych i wozów z wolnej ręki, względnie zasilanie oddziałów inwentarzem wojskowym z innych okręgów, w zasadzie nie będzie stosowane.

§ 4. Ustanie obowiązku, o którym mowa w §§ 1 i 2, następuje z chwilą ratyfikacji układu pokojowego z państwem, względnie z państwami, z któremi Polska była w stanie wojny lub na skutek rozporządzenia Ministra Spraw Wojskowych i Ministra Spraw Wewnętrznych.

§  5.

A. Za zwierzęta pociągowe, które w istniejących w Państwie stosunkach gospodarczych używane są do jazdy pod wierzch, w zaprzęgu, lub jako juczne, uważać należy konie, muły, osły i woły.

O ile, prócz powyższych, inne jeszcze rodzaje zwierząt pociągowych w poszczególnych częściach Państwa będą przez administrację wojskową zapotrzebowane, obowiązek ich dostarczenia wprowadzi rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych, wydana w porozumieniu z właściwymi ministrami.

B. Za wozy, poruszane silą zwierzęcą, uważać należy:

1) pojazdy osobowe, parokonne, otwarte (bryczki zwykłe);

2) pojazdy jednokonne, otwarte (bryczki zwykłe);

3) wozy gospodarcza parokonne, czterokołowe, szerokotorowe, o żelaznych osiach i żelaznych obręczach (używane w b. zaborze pruskim);

4) wozy gospodarcze parokonne, czterokołowe, normalnotorowe, o żelaznych osiach i żelaznych obręczach (używane w b. zaborze rosyjskim i austrjackim);

5) wozy jak w punkcie 4, jednakże o osiach drewnianych, z maksymalną nośnością 400 kg.;

6) wozy gospodarcze, jednokonne, czterokołowe, wąskotorowe, o osiach żelaznych (używane na Białej Rusi);

7) wozy jak w punkcie 6, jednakże o osiach drewnianych, z maksymalną nośnością 200 kg.;

8) sanie typu włościańskiego parokonne i

9) sanie typu włościańskiego jednokonne.

Wyszczególnione w p. p. 1 do 9 wozy stanowić mają materjał zdatny do użytku wojskowego; drobne braki, jako to: złamane koło, dyszel i t. p., nie wykluczają zdatności do użytku wojskowego.

W razie rozszerzenia obowiązku odstąpienia na rzecz Państwa wozów innych jeszcze typów, niż wymienionych w p. p. 1 do 9, nastąpi rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych, wydane w porozumieniu z właściwymi ministrami.

C Za wozy, poruszane siłą motorową, lub ludzką, uważać należy wszelkiego rodzaju samochody, motocykle, przyczepki, traktory i rowery wraz ze znajdującemu się w posiadaniu właściciela, względnie posiadacza, narzędziami, częściami zamiennemi, akcesorjami, gumami, oraz innemi przedmiotami przeznaczonemi do ich utrzymania i użytkowania.

§ 6. Od chwili ogłoszenia mobilizacji i na Czas trwania obowiązku ustępowania zwierząt i wozów na rzecz Państwa, wywóz zwierząt pociągowych i wozów poza granice Państwa, bez zezwolenia właściwych władz państwowych, jest zabroniony.

Z chwilą ogłoszenia mobilizacji tracą moc wszystkie do tej pory, w myśl istniejących przepisów o obrocie z zagranicą, uzyskane zezwolenia na wywóz, a posiadacze odnośnych przedmiotów winni są, o ile trwają przy zamiarze wywozu, starać się o zezwolenie nań w trybie, poniżej wskazanym.

Zezwoleń na wywóz w myśl poprzedniego ustępu udziela wsadza administracyjna II instancji w porozumieniu z właściwem dla miejsca zamieszkania petenta Dowództwem Okręgu Korpusu. Od orzeczenia władzy administracyjnej II instancji przysługuje stronom prawo odwołania się do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, które rozstrzyga ostatecznie w porozumieniu z Ministerstwem Spraw Wojskowych i innemi dla danego przedmiotu właściwemi ministerstwami. Odwołanie wnieść należy do właściwej władzy administracyjnej II instancji w ciągu 4 tygodni, licząc od dnia następnego po dniu otrzymania orzeczenia.

Prośba o pozwolenie na wywóz winna być wniesiona do władzy administracyjnej I instancji, właściwej dla miejsca zamieszkania petenta, i ma zawierać:

1) imię, nazwisko oraz dokładny adres właściciela, względnie posiadacza zwierząt pociągów i wozów,

2) dokładną ilość i opis przeznaczonych do wywozu przedmiotów; odnośnie do zwierząt pociągowych należy ponadto podać ich dokładny, stwierdzony przez lekarza weterynarji wiek, zaś odnośnie do samochodów, motocykli, przyczepek, traktorów i rowerów ich dane rejestracyjne,

3) miejscowość, do której wywozi się te przedmioty, oraz imię i nazwisko odbiorcy,

4) cel i uzasadnienie konieczności wywozu.

Wszystkie, zamieszczone w prośbie, okoliczności winny być potwierdzone przez miejscowe urzędy gminne lub magistraty.

Władze administracyjne I instancji przedkładają wniesioną prośbę wraz z odpowiednim wnioskiem terytorjalnie właściwej władzy administracyjnej 11 instancji do decyzji.

Na tych obszarach, na których z powodu ewakuacji cywilnych władz administracyjnych wykonywanie administracji lokalnej przeszło na władze wojskowe, zezwoleń powyższych udzielają dowódcy wojskowi, których uprawnienia rozkazodawcze rozciągają się na cały odnośny obszar, o ile są co najmniej dowódcami pułku, lub oddziału równorzędnego, względnie korzystają z praw, dowódcom tym przysługujących.

W czasie, kiedy obowiązek, o którym w ustępie 1 mowa, nie istnieje, obrót powyższemi przedmiotami z zagranicą podlega normalnie obowiązującym przepisom.

§ 7. Obowiązkom, nałożonym ustawą o odstępowaniu zwierząt pociągowych i wozów na rzecz Państwa, w szczególności obowiązkowi ich zgłaszania i przedstawiania do przeglądu lub poboru nie podlegają:

1) Prezydent Rzeczypospolitej w odniesieniu do zwierząt pociągowych i wozów, objętych etatem,

2) osoby, korzystające w myśl prawa między narodowego z prawa zakrajowości, w odniesieniu do zwierząt pociągowych i wozów, służących do użytku osobistego lub urzędowego tych osób i ich orszaku.

Tu należy korzystający z prawa zakrajowości personel ambasad, poselstw, misji wojskowych, ponadto zaś konsulowie, z wyjątkiem konsulów honorowych oraz inne misje zagraniczne, wskazane każdorazowo i indywidualnie przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

§ 8. Obowiązkowemu świadczeniu na rzecz Państwa nie podlegają:

1) konie hodowlane w stadninach państwowych,

2) ogiery i klacze pełnej krwi angielskiej oraz ogiery i klacze innych ras, fizjologicznie czystego pochodzenia, posiadające zaświadczenia, uznane przez Ministerstwo Rolnictwa i Dóbr Państwowych, względnie Zarząd Stadnin Państwa.

3) ogiery licencjonowane i klacze zarejestrowane, posiadające zaświadczenia, uznane przez Ministerstwo Rolnictwa i Dóbr Państwowych, względnie Zarząd Stadnin Państwa.

Do czasu jednolitego, ustawowego unormowania w Państwie Polskiem sprawy zaświadczeń licencyjnych dla ogierów i rejestracyjnych dla klaczy zachowują swoją moc świadectwa, wydane:

a) w b. zaborze rosyjskim przez Sekcję Chowu Koni Centralnego Towarzystwa Rolniczego,

b) w b. zaborze austrjackim przez Komisją licencjonowania ogierów, działające na obszarze Małopolski w myśl ustawy krajowej z dnia 8 grudnia 1881 roku (Dz. U. Kr. № 71) i ustawy z dnia 2 maja 1889 roku (Dz. U. Kr. № 46), na Śląsku Cieszyńskim w myśl rozporządzenia Austrjackiego Ministerstwa Spraw Wewn. z dnia 25 kwietnia 1855 roku (Austrj. Dz. U. P. № 79) i rozporządzenia Ministerstwa Handlu i Gospodarstwa Społecznego oraz Ministerstwa Wojny i Ministerstwa Stanu z dnia 3 lutego 1866 roku (Austrj. Dz. U. P. Na 18), tudzież rozporządzenia Ministerstwa Rolnictwa, wydanego w porozumieniu z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Obrony Krajowej z dnia 15 maja 1874 roku (Austrj. Dz. U. P. № 76),

c) w b. zaborze pruskim przez Obwodowe Komisje licencyjne, działające na obszarze Województwa Poznańskiego w myśl rozporządzenia policyjnego dla poznańskiego obwodu regencyjnego z dnia 10 grudnia 1892 roku (Dziennik Urzędowy z 1893 roku poz. 544), a na obszarze Województwa Pomorskiego w myśl rozporządzenia policyjnego dla bydgoskiego obwodu regencyjnego z dnia 20 czerwca 1893 roku (Dziennik Urzędowy z 1893 roku poz. 1090), zaś w odniesieniu do klaczy, potwierdzone przez Zarządy Izb Rolniczych Wielkopolskiej i Pomorskiej wyciągi z Ksiąg Stadnych (rodowodowych, rodowych) dla klaczy, w księgach tych zarejestrowanych.

4) zwierzęta pociągowe, pracujące w kopalniach stale pod ziemią, co stwierdzone być winno zaświadczeniem, wydanem przez właściwy okręgowy urząd górniczy,

5) zwierzęta pociągowe, niżej 4 lat życia,

6) klacze wysokoźrebne i klacze ze źrebiętami w wieku do 3-ch miesięcy.

§ 9. Prócz wyszczególnionych w § 8 i z mocy ustawy, świadczeniu niepodlegających kategorji zwierząt, mogą być, na wniesioną w tym celu prośbę, o ile zapotrzebowanie wojska na to pozwoli, od obowiązkowego świadczenia na rzecz Państwa zwolnione ze względu na ważny interes służby publicznej, gospodarki społecznej, i rolnictwa, przedewszystkiem drobnego, następujące zwierzęta pociągowe i wozy:

1) konie i wozy, pozostające na etacie Ministerstwa Poczt i Telegrafów, przeznaczone do przewożenia poczty, oraz prywatne konia i wozy, niezbędnie potrzebne do tego celu, co winno być udowodniona kontraktem, potwierdzonym przez terytorjalnie właściwą Dyrekcję Poczt i Telegrafów;

2) konie i wozy urzędów państwowych, policji państwowej i władz samorządowych, niezbędnie potrzebne dla spełniania czynności tych władz i urzędów, o ile zastąpienie tych koni i wozów materjałem, nieprzydatnym dla celów wojskowych, nie da się uskutecznić bez uszczerbku dla poprawnego funkcjonowania tych urzędów i władz;

3) konie i wozy prawnie istniejących straży ogniowych, niezbędnie potrzebne do spełniania zadań tych instytucji;

4) konie i wozy, należąca do zakładów i instytucji użyteczności publicznej (elektrowni, gazowni, zakładów czyszczenia miasta, zakładów wodociągowych i t. p.), zakładów przemysłowych z dziedziny przemysłu wojennego oraz zakładów o specjalnej doniosłości gospodarczo-społecznej, o ile zastąpienie tych koni i wozów materjałem, nieprzydatnym dla celów wojskowych, nie da się uskutecznić bez uszczerbku dla poprawnego funkcjonowania tych instytucji i zakładów,

5) jedynie zwierzęta i wozy, niezbędnie potrzebne do utrzymania właściciela i rodziny, względnie do uprawy własności rolnej, przedewszystkiem drobnej;

6) konie i wozy własne wojskowych, zaliczone na etat oddziałów, do których wojskowi ci są przydzieleni.

§ 10. Prośby o zwolnienie w myśl § 9 niniejszego rozporządzenia należy wnosić do władzy administracyjnej I instancji właściwej dla miejsca zamieszkania posiadacza zwierząt pociągowych i wozowi! w następujących terminach:

I. odnośnie do zwierząt pociągowych:

a) po ukończeniu ostatniego przeglądu zwierząt pociągowych (§ 18) -do dwuch tygodni,

b) o ile tytuł do zwolnienia powstał po dokonanym przeglądzie - w terminie do dwuch tygodni od dnia powstania tytułu;

II. odnośnie do wozów, wyszczególnionych w pp. 1 do 9, paragrafu 5:

termin wnoszenia próśb o zwolnienie w myśl § 9 niniejszego rozporządzenia określony będzie rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych;

III. odnośnie do taboru samochodowego: prośby o zwolnienie samochodów, motocykl!, przyczepek, traktorów i rowerów należy zgłaszać; w czasie do dwuch tygodni od dnia zarejestrowania tychże; o ile tytuł do zwolnienia powstał po dokonaniu rejestracjj, prośba winna być wniesiona w terminie do dwuch tygodni od dnia powstania tytułu do zwolnienia; jeżeli wniesienie prośby o zwolnienia nie mogło nastąpić przed poborem w terminach, wskazanych w ustępach I, II i III, z powodu późnego powstania tytułu do zwolnienia, prośba ma być przedłożoną bezpośrednio komisji poborowej.

Prośby, wniesione po wskazanych w ustępach I, II i III terminach, będą, w razie niedostatecznego usprawiedliwienia przyczyny zwłoki, odrzucone bez rozpatrywania.

§ 11. Prośba o zwolnienie ma zawierać:

1) imię i nazwisko oraz dokładny adres posiadacza, względnie właściciela;

2) dokładną ilość i opis (odnośnie do zwierząt także i wiek) przedmiotów, o których zwolnienie petent się ubiega;

3) powody ubiegania się o zwolnienie;

4) potwierdzenie właściwej władzy miejscowej (urzędu gminnego, magistratu), że podane w prośbie okoliczności polegają na prawdzie.

Po przeprowadzeniu dochodzenia władza administracyjna I instancji decyduje o udzieleniu zwolnienia w porozumieniu z właściwą władzą wojskową, którą w stosunku do zwierząt pociągowych jest Komenda Uzupełnień Koni, w stosunku zaś do wozów¹- terytorjalnie właściwe Dowództwo Okręgu Korpusu. Decyzja ta jest ostateczna.

W razie niedojścia do porozumienia między władzą administracyjną 1 instancji, a właściwą władzą wojskową, sprawa zostaje z urzędu przedłożoną właściwej władzy administracyjnej II instancji, która rozstrzyga ostatecznie w porozumieniu z Dowództwem Okręgu Korpusu.

W wypadkach, kiedy wydanie orzeczenia nie mogło nastąpić przed dniem poboru, orzeka o zwolnieniu komisja poborowa w trybie, wskazanym w § 48 niniejszego rozporządzenia.

Zapadłą w komisji poborowej decyzję o zwolnieniu podaje przewodniczący komisji stronie, ubiegającej się o nie, do wiadomości; okoliczność tę winna strona potwierdzić podpisem w protokule komisyjnym.

Przeciw decyzjom komisji poborowej przysługuje stronią, ubiegającej się o zwolnienie, prawo odwołania się do władzy administracyjnej II instancji, która sprawę rozstrzyga ostatecznie, w porozumieniu z Dowództwem Okręgu Korpusu.

Osoby, zamierzające skorzystać z prawa odwołania, winny zgłosić je natychmiast wobec komisji poborowe:.

Zgłoszenie ma być zaznaczone w protokule komisji. Niezależnie od tego, odwołujący się mają wnieść w terminie miesięcznym od dnia ogłoszenia uchwały komisji poborowej pisemne uzasadnienie odwołania na ręce właściwej władzy administracyjnej 1 instancji, w przeciwnym razie orzeczenie komisji poborowej staje się prawomocne.

Zgłoszenie odwołania przeciw decyzjom komisji poborowej wstrzymuje wydanie orzeczenia o pobraniu tego przedmiotu; przedmioty jednak, o których zwolnienie posiadacz się ubiega, nie mogą być przezeń pozbyte pod rygorem skutków karnych z artykułu 28 ustawy o obowiązku odstępowania zwierząt pociągowych i wozów na rzecz Państwa. W razie odrzucenia odwołania lub w razie uprawomocnienia się. orzeczenia komisji, przedmiot świadczenia ma być przedstawiony komisji dodatkowego poboru, w czasie i miejscu określonem odnośnem wezwaniem władzy administracyjnej I instancji.

§ 12. Zwolnienia, udzielone w myśl § 11 niniejszego rozporządzenia, mogą być na obszarze tych odcinków działań wojennych, w których władze administracyjne wskutek ewakuacji nie wykonywają już swoich urzędowych funkcji, cofnięte przez upoważnione do tego władze wojskowe, nie niższe jednak, jak dowództwa pułku lub oddziałów równorzędnych.

Zarządzenie cofnięcia tych zwolnień będzie w miarę możności podane do publicznej wiadomości z powołaniem się na niniejsze postanowienie. O ile ogłoszenie takie jest niemożliwe, będą w każdym poszczególnym wypadku strony interesowane pouczone o wydaniu takiego zarządzenia. Jeżeli przedmioty, których zwolnienia cofnięto, poddane będą zarazem poborowi, wynagrodzenie, ustalone na podstawie urzędowego cennika, a w braku takiego na podstawie orzeczenia cywilnych ocenicieli, zaproszonych przez władze wojskowe, winno być wypłacone natychmiast w gotówce. Niezależnie od wynagrodzenia w gotówce otrzymuje posiadacz pobranego w powyższej drodze przedmiotu pisemne poświadczenie, stwierdzające fakt dokonania poboru na zasadzie niniejszego postanowienia.

§ 13. Do występowania z żądaniem odstąpienia Państwu zwierząt pociągowych i wozów upoważnione są władze administracyjne I instancji.

Żądanie to, ujęte w formę ogólnych obwieszczeń, bądź też osobistych wezwań, lub inny, w danej miejscowości używany, sposób, będzie zawierać na wstępie podstawę prawną żądania oraz wskazywać zarządzenie władzy wyższej, na którem się opiera.

Władze administracyjne wykonywają nadzór nad należytem wypełnieniem obowiązków, wynikających z ustawy o odstępowaniu zwierząt pociągowych i wozów na rzecz Państwa.