Rozdział 3 - Środki realizacji polityki społeczno-gospodarczej. - Narodowy plan społeczno-gospodarczy na lata 1983-1985.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1983.24.103

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 1983 r.

Rozdział  3

Środki realizacji polityki społeczno-gospodarczej.

1. Środki polityki gospodarczej państwa w latach 1983-1985 powinny wspomagać działania na rzecz realizacji celów i zadań ustalonych w niniejszej uchwale i zapewniać:

1) ścisłe uzależnienie dochodów pieniężnych jednostek gospodarczych i ludności od wzrostu produkcji i wydajności pracy oraz obniżki kosztów,

2) racjonalne wydatkowanie środków materialnych, zmniejszenie zużycia paliw, energii, surowców i materiałów na jednostkę produkcji, pełniejsze wykorzystanie i zagospodarowanie zasobów surowców krajowych oraz surowców wtórnych i odpadowych,

3) wzrost produkcji wyrobów przeznaczonych na rynek wewnętrzny i eksport - przy jednoczesnej poprawie ich jakości,

4) stymulowanie przedsięwzięć organizacyjnych i modernizacyjnych w jednostkach gospodarki uspołecznionej,

5) kształtowanie równowagi pieniężno-rynkowej.

2. Oddziaływanie przez Radę Ministrów oraz inne naczelne, a także centralne i terenowe organy administracji państwowej na kształtowanie równowagi ekonomicznej, zmiany strukturalne i procesy rozwojowe powinno następować w drodze konsekwentnego stosowania zasad reformy gospodarczej, głównie za pomocą środków polityki finansowej i pieniężno-kredytowej oraz doskonalenia ogólnych norm i reguł postępowania, określonych w tych zasadach.

3. Podstawowym kierunkiem zmian w stosowaniu mechanizmów ekonomiczno-finansowych powinno być wzmocnienie ich oddziaływania na poprawę efektywności gospodarowania w przedsiębiorstwach.

4. Polityka finansowa w powiązaniu z polityką kredytową banków powinna zmierzać do stworzenia sytuacji trudno dostępnego pieniądza dla przedsiębiorstw. W tym celu wykorzystywane będzie oddziaływanie na przedsiębiorstwa poprzez podatek dochodowy i podatek obrotowy, konsekwentnie stosowana kategoria kosztów uzasadnionych dla potrzeb cenotwórstwa i kosztów oraz strat nieuzasadnionych dla określenia podstawy wymiaru podatku dochodowego. Ograniczać się będzie dotowanie różnych dziedzin działalności gospodarczej.

5. W polityce pieniężno-kredytowej podstawowym instrumentem powinna być dostępność kredytu, zróżnicowana w zależności od sytuacji finansowej kredytobiorców. Należy przestrzegać zasady, że z kredytu mogą korzystać wyłącznie przedsiębiorstwa posiadające bieżącą i perspektywiczną zdolność kredytową.

Banki powinny prowadzić politykę sprzyjającą zmianom strukturalnym w gospodarce, zgodnie z ogólnymi kierunkami określonymi w npsg, przez stosowanie preferencyjnych warunków kredytowania.

Dla przyspieszenia zmian strukturalnych należy wykorzystywać następujące mechanizmy:

1) ekonomiczne: ulgi w podatku dochodowym z tytułu realizacji inwestycji przynoszących oszczędności w zużyciu energii, paliw, surowców i materiałów, zapewniających opłacalny wzrost produkcji zastępującej lub ograniczającej import, stosowanie preferencji i utrudnień w warunkach kredytowania, zwłaszcza w odniesieniu do możliwości uzyskania kredytów, a także gwarancje i pierwszeństwo w zakresie zaopatrzenia materiałowego,

2) bezpośredniego oddziaływania: zamówienia rządowe oraz w uzasadnionych przypadkach nakazy do ograniczania (do zaprzestania włącznie) produkcji wyrobów szczególnie materiało- i energochłonnych oraz zakazy zużywania materiałów rozdzielanych na produkcję wyrobów, których wytwarzanie uzna się za zbędne w latach 1983-1985.

6. Zakłada się szersze wykorzystanie przez aparat skarbowy kategorii kosztów nieuzasadnionych dla oceny poprawy gospodarności w przedsiębiorstwach oraz weryfikacji wyników finansowych jednostek gospodarki uspołecznionej.

7. Polityka płac w latach 1983-1985 musi być realizowana przy założeniu najściślejszego powiązania rozmiarów wydatkowanego funduszu płac i poziomu płacy indywidualnej z osiąganymi przez przedsiębiorstwo wynikami produkcyjno-finansowymi, a przez pracowników - indywidualnej wydajności pracy.

Należy dążyć do stabilizacji zasad obciążeń na Państwowy Fundusz Aktywizacji Zawodowej oraz ograniczać zakres stosowania decyzji o charakterze preferencyjnym, powodujących zwiększenie ilości pieniądza na rynku.

Po 1983 r. należy wprowadzić sukcesywnie reformę zasad wynagradzania. Celem jej powinno być lepsze powiązanie indywidualnych wynagrodzeń z efektami pracy, uproszczenie systemów wynagrodzeń oraz uporządkowanie poziomych i pionowych struktur płacowych, łącznie z proporcjami między płacą minimalną a maksymalną. Zmodyfikowany podatek wyrównawczy powinien w szerszym niż dotychczas zakresie pełnić rolę regulatora dochodów.

Zakłada się doskonalenie systemu opodatkowania podatkiem obrotowym i dochodowym rzemiosła, prywatnego handlu i usług. Podatek obrotowy powinien być dostosowany do rozwiązań przyjętych w gospodarce uspołecznionej, a skala podatku dochodowego uwzględniać wzrost nominalnych wielkości dochodów. Dalszy rozwój rzemiosła powinien być nadal wspierany systemem ulg inwestycyjnych. Należy stosować preferencyjne formy opodatkowania zakładów drobnych, zwłaszcza usługowych.

Zakłada się, że opodatkowanie gospodarstw rolnych wszystkich sektorów będzie zasadniczo zreformowane przez wprowadzenie zintegrowanego podatku rolniczego. Służba skarbowa powinna zwiększyć kontrolę prywatnej działalności zarobkowej i zwiększyć sankcje za prowadzenie takiej działalności bez opodatkowania. Należy skuteczniej przeciwdziałać osiąganiu nadmiernych dochodów nie uzasadnionych wkładem pracy.

8. Polityka dotacji przedmiotowych powinna być ściśle powiązana z polityką cen. Dotowanie określonych wyrobów lub usług może być stosowane tylko w tych przypadkach, gdy ustalona ze względów społecznych i gospodarczych cena nie może pokryć uzasadnionych kosztów produkcji. Stawki dotacji przedmiotowych należy tak kształtować, aby wymuszały poprawę efektywności gospodarowania. W tym celu począwszy od 1984 r. należy obniżać stawki dotacji przedmiotowych.

9. Podstawowym założeniem polityki cen powinno być dążenie do ograniczenia zmian cen do niezbędnego minimum oraz stopniowe, rozłożone na kilka etapów, rozwiązywanie problemów w tym zakresie. Wyrażać się to powinno podwyżkami cen dóbr wyższego rzędu, przy równoczesnym dążeniu do utrzymania na niższym poziomie cen artykułów standardowych, nabywanych przez nisko i średnio zarabiające grupy ludności.

10. W dziedzinie stymulowania eksportu i racjonalizacji importu zakłada się utrzymanie dotychczasowych instrumentów tej stymulacji, przy czym rozszerzony powinien być zakres cen transakcyjnych, w szczególności w rozliczeniach eksportu. System odpisów dewizowych należy doskonalić w kierunku powiązania wysokości odpisów z efektywnością eksportu.

Źródłem finansowania importu na zaopatrzenie produkcji w latach 1983-1985 powinny być środki dewizowe przeznaczone na import centralny oraz odpisy dewizowe na rachunkach przedsiębiorstw. Lepszemu wykorzystaniu surowców krajowych powinny służyć także cła.

11. Rada Ministrów przejściowo do 1985 r. zapewni, aby rozpoczęcie inwestycji finansowanych z udziałem środków budżetowych o jednostkowej wartości kosztorysowej ponad 500 mln zł wymagało indywidualnej zgody odpowiednich organów administracji centralnej.

Upoważnia się Radę Ministrów do wprowadzenia specjalnych preferencji dla wybranych inwestycji centralnych w celu zapewnienia terminowej ich realizacji, m.in. przy wykorzystaniu formy zamówień rządowych na dostawy urządzeń i materiałów i roboty budowlano-montażowe realizowane dla tych inwestycji.

Zakłada się przeszacowanie z dniem 31 grudnia 1983 r. wartości majątku trwałego. Zakłada się, że część przyrostu amortyzacji z tytułu przeszacowania majątku będzie przejęta do budżetu po to, aby przez zakumulowane na szczeblu centralnym środki oddziaływać na zmiany struktury gospodarki. Środki przejęte z tego tytułu powinny być przeznaczone w pierwszym rzędzie na finansowanie inwestycji sfery produkcji materialnej. W uzasadnionych przypadkach należy stosować zwolnienia z obowiązku przekazywania amortyzacji.

12. W dziedzinie postępu naukowo-technicznego należy realizować określone w npsg kierunki przez wykorzystanie zamówień rządowych na prace badawcze i wdrożeniowe z wprowadzeniem elementów konkurencji przy ubieganiu się o realizację określonego zadania badawczo-rozwojowego lub wdrożeniowego.

Szczególnie ważne rozwiązania naukowo-techniczne, objęte zamówieniami rządowymi, należy finansować z funduszu prac badawczych oraz centralnego funduszu postępu techniczno-ekonomicznego.

Zakłada się, że jednostkom zaplecza naukowo-technicznego lub przedsiębiorstwom realizującym szczególnie ważne prace badawczo-rozwojowe i wdrożeniowe będzie zapewniony dostęp do kredytu i preferencyjnych warunków kredytowania, a także umożliwione korzystanie z odpisów dewizowych z tytułu eksportu wyrobów oraz osiągnięć naukowo-technicznych.

Rada Ministrów podejmie środki dla dalszego doskonalenia mechanizmu inicjowania prac naukowo-badawczych, rozwojowych i wdrożeniowych, w kierunku skuteczniejszego nimi sterowania, lepszego wykorzystania ich wyników oraz zwiększenia ich atrakcyjności dla przedsiębiorstw. Zobowiązuje się Radę Ministrów do przygotowania zmiany przepisów dotyczących naliczania funduszu postępu techniczno-ekonomicznego.

13. Zakłada się stopniowe ograniczanie zakresu centralnego rozdzielnictwa surowców i materiałów. Rozszerzać się będzie działania zmierzające do kojarzenia centralnego rozdzielnictwa z szerszym stosowaniem kryteriów efektywności wykorzystania surowców, materiałów, paliw i energii. W dużej części zaopatrzenie powinno być kształtowane na podstawie swobodnie zawieranych umów.

14. Należy zwiększać samodzielność finansową rad narodowych przez wprowadzenie wieloletniego planowania budżetowego oraz rozszerzenie źródeł dochodów własnych w drodze przyznania budżetom terenowym 85% podatku od płac, a także innych przedsięwzięć.

15. Rada Ministrów przedstawi do 30 czerwca 1983 r. projekt zmian przepisów niezbędnych dla realizacji npsg.

16. Upoważnia się Radę Ministrów do określenia szczegółowych środków realizacji npsg, biorąc pod uwagę kierunki określone w pkt 1-15, oraz ustalenia parametrów systemu ekonomiczno-finansowego w centralnych planach rocznych.