Międzynarodowa konwencja dotycząca ograniczenia odpowiedzialności właścicieli statków morskich. Bruksela.1957.10.10.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1973.41.245

Akt obowiązujący

Wersja od: 6 października 1984 r.

MIĘDZYNARODOWA KONWENCJA

dotycząca ograniczenia odpowiedzialności właścicieli statków morskich,sporządzona wraz z Protokołem

podpisania w Brukseli dnia 10 października 1957 r.

W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

RADA PAŃSTWA

POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ

podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 10 października 1957 roku sporządzona została w Brukseli Międzynarodowa konwencja dotycząca ograniczenia odpowiedzialności właścicieli statków morskich.

Po zaznajomieniu się z powyższą Konwencją Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że wymieniona Konwencja jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie, dnia 15 września 1972 r.

(Tekst konwencji zamieszczony jest w załączniku do niniejszego numeru.)

ZAŁĄCZNIK

MIĘDZYNARODOWA KONWENCJA DOTYCZĄCA OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI WŁAŚCICIELI STATKÓW MORSKICH

Wysokie Umawiające się Strony,

uznając potrzebę określenia w drodze wspólnego porozumienia niektórych jednolitych reguł dotyczących ograniczenia odpowiedzialności właścicieli statków morskich, postanowiły zawrzeć w tym celu niniejszą Konwencję i uzgodniły, co następuje:

Artykuł  1.

1. Właściciel statku morskiego może ograniczyć, zgodnie z artykułem 3 niniejszej Konwencji, swoją odpowiedzialność w odniesieniu do roszczeń wynikłych z jednego z następujących zdarzeń, chyba że zdarzenie, z którego wynika takie roszczenie, spowodowane zostało z winy własnej właściciela:

a) śmierci lub uszkodzenia ciała każdej osoby przewożonej na statku oraz utraty lub uszkodzenia wszelkiego mienia znajdującego się na statku;

b) śmierci lub uszkodzenia ciała każdej innej osoby na lądzie lub na wodzie, utraty lub uszkodzenia jakiegokolwiek innego mienia bądź naruszenia wszelkich praw spowodowanych przez działanie, zaniechanie lub winę jakiejkolwiek osoby znajdującej się na statku, za której działanie, zaniechanie lub winę odpowiada właściciel, lub wszelkiej innej osoby nie znajdującej się na statku, za której działanie, zaniechanie lub winę odpowiada; jednakże właściciel może ograniczyć swoją odpowiedzialność z tytułu działania, zaniechania lub winy osoby należącej do tej ostatniej kategorii jedynie wówczas, jeżeli działanie, zaniechanie lub wina tej osoby mają związek z nawigacją lub administracją statku, ładowaniem, przewozem lub wyładowaniem ładunku statku albo zaokrętowaniem, przewozem lub wyokrętowaniem pasażerów statku;

c) jakiegokolwiek zobowiązania lub odpowiedzialności nałożonych przez przepisy dotyczące usuwania zatopionego wraku, a wiążących się z wydobyciem, usunięciem lub zniszczeniem statku zatopionego, osiadłego na mieliźnie bądź porzuconego (łącznie z wszystkim, co się na takim statku znajduje), jak również jakiegokolwiek zobowiązania lub odpowiedzialności wynikających z uszkodzenia urządzeń portowych, basenów lub dróg żeglugowych.

2. W niniejszej Konwencji wyrażenie "roszczenia osobowe" oznacza roszczenia z tytułu śmierci lub uszkodzenia ciała; wyrażenie "roszczenia majątkowe" oznacza wszelkie inne roszczenia wymienione w ustępie 1 niniejszego artykułu.

3. Właściciel statku ma prawo do ograniczenia odpowiedzialności w przypadkach wymienionych w ustępie 1 niniejszego artykułu nawet wtedy, gdy odpowiedzialność jego wynika z własności, posiadania, pieczy lub nadzoru nad statkiem, bez udowodnienia winy właściciela lub osób, za które on odpowiada.

4. Artykuł niniejszy nie ma zastosowania do:

a) roszczeń z tytułu akcji ratowniczych bądź roszczeń z tytułu udziału w awarii wspólnej;

b) roszczeń kapitana, członków załogi lub wszelkich innych podwładnych właściciela statku bądź znajdujących się na statku, bądź których obowiązki są związane ze statkiem, włącznie z roszczeniami ich spadkobierców, ich osobistych przedstawicieli lub osób pozostających na ich utrzymaniu, jeżeli stosownie do przepisów regulujących umowę o pracę między właścicielem statku a tymi podwładnymi właściciel nie jest uprawniony do ograniczenia swojej odpowiedzialności w stosunku do takich roszczeń lub jeżeli stosownie do tych przepisów może on to uczynić jedynie do kwoty wyższej od przewidzianej w artykule 3 niniejszej Konwencji.

5. Jeżeli właściciel statku jest uprawniony do dochodzenia roszczenia w stosunku do osoby zgłaszającej roszczenie z tytułu tego samego zdarzenia, ich wzajemne roszczenia podlegają potrąceniu, a postanowienia niniejszej Konwencji będą miały zastosowanie jedynie do ewentualnej różnicy należności.

6. Określenie osoby, na której spoczywa ciężar dowodu, co do tego, czy zdarzenie, z którego wynikło roszczenie, spowodowane zostało z winy własnej właściciela, następuje według lex fori.

7. Powołanie się na ograniczenie odpowiedzialności nie stanowi uznania tej odpowiedzialności.

Artykuł  2.

1. Ograniczenie odpowiedzialności przewidziane w artykule 3 niniejszej Konwencji odnosi się do całości roszczeń osobowych i majątkowych wynikających z każdego odrębnego zdarzenia, bez względu na roszczenia wynikłe lub mogące wyniknąć z innego odrębnego zdarzenia.

2. Jeżeli całość roszczeń wynikających z każdego odrębnego zdarzenia przekracza granice odpowiedzialności przewidziane w artykule 3, z całej kwoty odpowiadającej tym granicom można ustanowić jeden odrębny fundusz ograniczonej odpowiedzialności.

3. Ustanowiony w ten sposób fundusz będzie mógł być użyty wyłącznie do zaspokojenia roszczeń, w stosunku do których można powołać się na ograniczenie odpowiedzialności.

4. Po ustanowieniu takiego funduszu żaden z wierzycieli, którego roszczenie podlega zaspokojeniu z funduszu, nie będzie miał prawa dochodzić z innego majątku właściciela statku zaspokojenia roszczenia, dla którego fundusz został ustanowiony, pod warunkiem jednak, że fundusz ograniczonej odpowiedzialności jest rzeczywiście możliwy do wykorzystania na rzecz wierzyciela.

Artykuł  3.

1. 1 Właściciel statku może ograniczyć swą odpowiedzialność stosownie do artykułu 1 do następujących kwot:

a) jeżeli zdarzenie spowodowało jedynie roszczenia majątkowe - do kwoty łącznej obliczonej po 66,67 jednostek rozliczeniowych od każdej tony tonażu statku;

b) jeżeli zdarzenie spowodowało jedynie roszczenia osobowe - do kwoty łącznej obliczonej po 206,67 jednostek rozliczeniowych od każdej tony tonażu statku;

c) jeżeli zdarzenie spowodowało zarówno roszczenia osobowe, jak i majątkowe - do kwoty łącznej obliczonej po 206,67 jednostek rozliczeniowych od każdej tony tonażu statku, z czego pierwsza część obliczona po 140 jednostek rozliczeniowych od każdej tony tonażu statku, ma służyć wyłącznie zaspokojeniu roszczeń osobowych, a druga część obliczona po 66,67 jednostek rozliczeniowych od każdej tony tonażu statku, ma służyć zaspokojeniu roszczeń majątkowych. Jeżeli jednak pierwsza część okaże się niewystarczająca do pełnego zaspokojenia roszczeń osobowych, nie pokryta część tych roszczeń razem z roszczeniami majątkowymi będzie zaspokajana proporcjonalnie z drugiej części funduszu.

2. W każdej części funduszu ograniczonej odpowiedzialności podział między wierzycieli następuje w stosunku do wysokości ich ustalonych roszczeń.

3. Jeżeli przed podziałem funduszu właściciel statku zaspokoił w całości lub w części którekolwiek z roszczeń wskazanych w artykule 1 ustęp 1, wstępuje on, w odpowiednim stosunku, w prawa zaspokojonego wierzyciela do funduszu, jednak tylko w takim zakresie, w jakim stosownie do prawa krajowego państwa, w którym fundusz został ustanowiony, spłacony wierzyciel miałby prawo do zaspokojenia roszczenia przez właściciela.

4. Jeżeli właściciel statku wykaże, że w przyszłości może być zmuszony zaspokoić w całości lub w części którekolwiek z roszczeń wymienionych w art. 1 ust.1, sąd lub inny właściwy organ Państwa, w którym fundusz został ustanowiony, może zarządzić tymczasowe zabezpieczenie wystarczającej kwoty dla umożliwienia w przyszłości właścicielowi dochodzenia jego roszczenia do funduszu, na zasadach przewidzianych w poprzednim ustępie.

5. W celu ustalenia granicy odpowiedzialności właściciela statku stosownie do postanowień niniejszego artykułu tonaż statku mniejszy niż 300 ton uważa się za 300 ton.

6. 2 Jednostkę rozliczeniową wymienioną w ustępie 1 niniejszego artykułu stanowi specjalne prawo ciągnienia wedłu definicji Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Kwoty wskazane w tym ustępie będą przeliczane na walutę krajową państwa, w którym powołano się na ograniczenie odpowiedzialności, według kursu tej waluty w dniu ustanowienia funduszu ograniczonej odpowiedzialności, dokona zapłaty lub złożenia zabezpieczenia, które stosownie do przepisów tego państwa jest równoznaczne z zapłatą. W przeliczeniu na specjalne prawo ciągnienia kurs waluty krajowej państwa, które jest członkiem Międzynarodowego Funduszu Walutowego, obowiązujący we wspomnianym terminie w ich operacjach i transakcjach, będzie ustalony zgodnie z metodą określania wartości, stosowaną przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy. W przeliczeniu na specjalne prawo ciągnienia kurs waluty krajowej Państwa, które nie jest członkiem Międzynarodowego Funduszu Walutowego, będzie ustalony w sposób określony przez to państwo.

7. 3 Niezależnie od powyższego państwo, które nie jest członkiem Międzynarodowego Funduszu Walutowego i którego przepisy nie zezwalają na zastosowanie postanowień ustępu 6, może przy ratyfikacji protokołu z 1979 r. lub przystąpieniu do niego albo w każdym okresie późniejszym oświadczyć, że ograniczenia odpowiedzialności, określone w niniejszej konwencji do stosowania na jego terytorium, będą wynosić:

a) w odniesieniu do ustępu 1 litera a) - 1000 jednostek monetarnych;

b) w odniesieniu do ustępu 1 litera b) - 3100 jednostek monetarnych;

c) w odniesieniu do ustepu 1 litera c) - odpowiednio 3100, 2100 i 1000 jednostek monetarnych.

Jednostka monetarna, o której mowa w niniejszym ustępie, odpowiada 65,5 miligramom złota próby 900. Wymiana kwot określonych w niniejszym ustępie na walutę krajową będzie dokonana zgodnie z przepisami danego państwa.

8. 4 Sposób obliczania określony w ostatnim zdaniu ustępu 6 oraz przeliczanie określone w ustępie 7 na walutę krajową państwa mogą być dokonane w taki sposób, aby odpowiadały - tak dalece, jak to jest możliwe - rzeczywistej wartości kwot określonych w ustępie 1 niniejszego artykułu, jak zostało to wyrażone w jednostkach rozliczeniowych. Państwa zawiadomią depozytariusza o sposobie obliczania, stosownie do ustępu 6, lub o wyniku przeliczenia, o którym mowa w ustępie 7, jeśli to możliwe, w trakcie składania dokumentu ratyfikacyjnego protokołu z 1979 r. albo dokumentu przystąpienia do niego lub w razie skorzystania z wyboru określonego w ustępie 7 oraz o każdej dokonanej zmianie.

9. 5 Dla celów Konwencji tonaż będzie obliczany, jak następuje:

– dla statków parowych lub innych statków o napędzie mechanicznym przyjmuje się tonaż netto zwiększony o objętość pomieszczeń siłowni, odjętą od tonażu brutto przy określaniu tonażu netto;

– dla wszelkich innych statków przyjmuje się tonaż netto.

Artykuł  4.

Z zastrzeżeniem postanowień artykułu 3 ustęp 2 niniejszej Konwencji, zasady dotyczące ustanawiania i podziału funduszu ograniczonej odpowiedzialności oraz wszelkie zasady postępowania określają przepisy krajowe Państwa, w którym fundusz ten został ustanowiony.

Artykuł  5.

1. W każdym przypadku, gdy właściciel statku uprawniony jest do ograniczenia swojej odpowiedzialności na podstawie niniejszej Konwencji i gdy dany statek lub inny statek bądź też wszelkie inne mienie należące do tego samego właściciela zostały zajęte na obszarze podlegającym jurysdykcji jednego z Umawiających się Państw lub gdy złożona została kaucja lub inne zabezpieczenie, ażeby uniknąć zajęcia, sąd lub inny właściwy organ tego Państwa może zarządzić zwolnienie statku lub każdego innego mienia albo zwolnienie złożonego zabezpieczenia, jeżeli zostanie ustalone, że właściciel złożył już wystarczającą kaucję lub inne zabezpieczenie w wysokości sumy równej jego pełnej odpowiedzialności na podstawie niniejszej Konwencji i że kaucja lub inne zabezpieczenie w ten sposób złożone są rzeczywiście możliwe do wykorzystania na rzecz wierzyciela zgodnie z jego uprawnieniami.

2. Jeżeli w okolicznościach wskazanych w ustępie 1 niniejszego artykułu została uprzednio złożona kaucja lub inne zabezpieczenie:

a) w porcie, gdzie wydarzył się wypadek, z którego wynikło roszczenie,

b) w pierwszym porcie, do którego statek zawinął po wypadku, który nie wydarzył się w porcie;

c) w porcie wyokrętowania lub wyładowania, jeżeli chodzi o roszczenie osobowe lub z tytułu szkód w ładunku,

sąd lub inny właściwy organ zarządzi zwolnienie statku lub kaucji albo innego złożonego zabezpieczenia, jeżeli spełnione są warunki wskazane w ustępie 1 niniejszego artykułu.

3. Postanowienia ustępów 1 i 2 niniejszego artykułu będą miały również zastosowanie, jeżeli kaucja lub inne zabezpieczenie już złożone są niższe od kwoty odpowiadającej pełnej odpowiedzialności na podstawie niniejszej Konwencji, z zastrzeżeniem jednak, że w odniesieniu do brakującej różnicy złożona została wystarczająca kaucja lub inne zabezpieczenie.

4. Jeżeli właściciel statku złożył kaucję lub inne zabezpieczenie w kwocie odpowiadającej jego pełnej odpowiedzialności na podstawie niniejszej Konwencji, taka kaucja lub inne zabezpieczenie będą służyć zaspokojeniu wszelkich roszczeń wynikających z odrębnego zdarzenia, w stosunku do których właściciel statku może ograniczyć swoją odpowiedzialność.

5. Zagadnienia proceduralne w sprawach z powództw wniesionych na podstawie postanowień niniejszej Konwencji i terminy, w jakich powództwa te winny być wniesione, będą rozstrzygane zgodnie z prawem krajowym Umawiającego się Państwa, w którym postępowanie się toczy.

Artykuł  6.

1. W niniejszej Konwencji odpowiedzialność właściciela statku obejmuje odpowiedzialność samego statku.

2. Z zastrzeżeniem ustępu 3 niniejszego artykułu, postanowienia niniejszej Konwencji będą miały zastosowanie do czarterującego, armatora i zarządcy statku, jak również do kapitana, członków załogi i innych podwładnych właściciela, czarterującego, armatora lub zarządcy, działających w wykonaniu ich funkcji, w taki sam sposób, w jaki mają zastosowanie do samego właściciela; z tym jednakże, że łączna granica odpowiedzialności właściciela i tych wszystkich innych osób z tytułu roszczeń osobowych i majątkowych wynikających z odrębnego zdarzenia nie będzie przekraczała kwot określonych zgodnie z artykułem 3 niniejszej Konwencji.

3. Jeżeli powództwo jest skierowane przeciwko kapitanowi lub członkom załogi, osoby te mogą ograniczyć swoją odpowiedzialność, nawet jeżeli zdarzenie, z którego wynikły roszczenia, zostało spowodowane z ich winy własnej. Jeżeli jednak kapitan lub członek załogi jest równocześnie właścicielem, współwłaścicielem, czarterującym, armatorem bądź zarządcą statku, postanowienia niniejszego ustępu mają zastosowanie jedynie wówczas, gdy działanie, zaniechanie lub wina danej osoby miały miejsce, gdy działała ona w charakterze kapitana lub członka załogi statku.

Artykuł  7.

Niniejsza Konwencja ma zastosowanie w każdym przypadku, kiedy właściciel statku lub każda inna osoba mająca z mocy artykułu 6 te same uprawnienia, co właściciel statku, ogranicza lub ubiega się o ograniczenie swojej odpowiedzialności przed sądem jednego z Umawiających się Państw lub stara się uzyskać zwolnienie statku lub innego zajętego mienia bądź kaucji albo innego zabezpieczenia złożonego na obszarze podlegającym jurysdykcji jednego z tych Państw.

Jednakże każde Umawiające się Państwo ma prawo wyłączenia w całości lub w części korzyści wynikających z niniejszej Konwencji w stosunku do każdego innego Państwa nie będącego Stroną Konwencji lub w stosunku do każdej osoby, która w czasie podjęcia starań zmierzających do ograniczenia odpowiedzialności lub zwolnienia statku albo innego zajętego mienia bądź zwolnienia kaucji lub innego zabezpieczenia, stosownie do artykułu 5, nie posiada stałego miejsca zamieszkania lub głównej siedziby przedsiębiorstwa w jednym z Umawiających się Państw, albo w stosunku do jakiegokolwiek statku, co do którego podjęto starania o ograniczenie odpowiedzialności lub o zwolnienie, a który nie podnosi w czasie wyżej przewidzianym bandery jednego z Umawiających się Państw.

Artykuł  8.

Każde Umawiające się Państwo zastrzega sobie prawo określenia, jakie inne rodzaje statków mają być dla celów niniejszej Konwencji traktowane w ten sam sposób jak statki morskie.

Artykuł  9.

Konwencja niniejsza jest otwarta do podpisu dla Państw reprezentowanych na dziesiątej sesji Konferencji Dyplomatycznej Prawa Morskiego.

Artykuł  10.

Niniejsza Konwencja podlega ratyfikacji, a dokumenty ratyfikacyjne będą składane Rządowi Belgii, który zawiadomi o tym kanałami dyplomatycznymi wszystkie Państwa, które Konwencję podpisały lub do niej przystąpiły.

Artykuł  11.

1. Niniejsza Konwencja wejdzie w życie w sześć miesięcy po dacie złożenia co najmniej dziesięciu dokumentów ratyfikacyjnych, z których co najmniej pięć powinno być złożonych przez Państwo posiadające tonaż równy lub wyższy niż jeden milion ton brutto.

2. Dla każdego Państwa sygnatariusza, które ratyfikuje Konwencję po dacie złożenia dokumentu ratyfikacyjnego warunkującego wejście w życie Konwencji, jak to przewiduje ustęp 1 niniejszego artykułu, niniejsza Konwencja wejdzie w życie w sześć miesięcy po dacie złożenia przez to Państwo dokumentu ratyfikacyjnego.

Artykuł  12.

Każde Państwo nie uczestniczące w dziesiątej sesji Konferencji Dyplomatycznej Prawa Morskiego może przystąpić do niniejszej Konwencji.

Dokumenty przystąpienia będą składane Rządowi Belgii, który zawiadomi o tym kanałami dyplomatycznymi wszystkie Państwa, które Konwencję podpisały i do niej przystąpiły, o złożeniu każdego takiego dokumentu.

Konwencja wejdzie w życie w stosunku do Państwa przystępującego w sześć miesięcy po dacie złożenia przez to Państwo dokumentu przystąpienia, jednakże nie przed datą wejścia w życie Konwencji, jak to jest przewidziane w artykule 11 ust. 1.

Artykuł  13.

Każda Wysoka Umawiająca się Strona ma prawo wypowiedzenia niniejszej Konwencji w każdym czasie po jej wejściu w życie w stosunku do tej Wysokiej Umawiającej się Strony. Jednakże wypowiedzenie to nabierze mocy po upływie jednego roku od daty otrzymania takiego wypowiedzenia przez Rząd Belgii, który zawiadomi o każdej takiej notyfikacji kanałami dyplomatycznymi wszystkie Państwa, które Konwencję podpisały i do niej przystąpiły.

Artykuł  14.

1. Każda Wysoka Umawiająca się Strona może w chwili ratyfikacji, przystąpienia do niniejszej Konwencji albo w każdym późniejszym czasie oświadczyć w pisemnej notyfikacji skierowanej do Rządu Belgii, że postanowienia niniejszej Konwencji zostają rozciągnięte na terytoria, za których stosunki międzynarodowe Państwo to jest odpowiedzialne. Konwencja zostanie rozciągnięta na wskazane terytoria w sześć miesięcy po dacie otrzymania takiej notyfikacji przez Rząd Belgii, jednakże nie przed datą wejścia w życie niniejszej Konwencji w stosunku do tej Wysokiej Umawiającej się Strony.

2. Każda Wysoka Umawiająca się Strona, która złożyła oświadczenie na podstawie ustępu 1 niniejszego artykułu w sprawie rozciągnięcia Konwencji na terytoria, za których stosunki międzynarodowe jest odpowiedzialna, może w każdym czasie notyfikować Rządowi Belgii, że Konwencja przestaje obowiązywać te terytoria. Wypowiedzenie takie nabierze mocy po upływie jednego roku od daty otrzymania przez Rząd Belgii notyfikacji o wypowiedzeniu.

3. Rząd Belgii zawiadomi kanałami dyplomatycznymi wszystkie Państwa, które Konwencję podpisały i do niej przystąpiły, o każdej otrzymanej notyfikacji zgodnie z niniejszym artykułem.

Artykuł  15.

Każda Wysoka Umawiająca się Strona może, po upływie trzech lat od chwili wejścia w życie w stosunku do niej niniejszej konwencji albo w późniejszym czasie, zażądać zwołania Konferencji w celu wprowadzenia poprawek do Konwencji.

Każda Wysoka Umawiająca się Strona, która zechce skorzystać z tych uprawnień, notyfikuje o tym Rządowi Belgii, który zwoła Konferencję w ciągu następnych sześciu miesięcy.

Artykuł  16.

Konwencja niniejsza zastępuje i uchyla w stosunkach między Państwami, które ją ratyfikują lub do niej przystąpią, Konwencję międzynarodową o ujednostajnieniu niektórych zasad dotyczących ograniczenia odpowiedzialności właścicieli statków morskich, podpisaną w Brukseli, dnia 25 sierpnia 1924 r.

Na dowód powyższego, należycie upoważnieni Pełnomocnicy, podpisali niniejszą Konwencję.

Sporządzono w Brukseli dnia 10 października 1957 r.w językach angielskim i francuskim, przy czym oba teksty są jednakowo autentyczne, w jednym egzemplarzu, który zostanie złożony w archiwach Rządu Belgii; Rząd ten będzie wydawał uwierzytelnione kopie Konwencji.

PROTOKÓŁ PODPISANIA

1. Każde Państwo w chwili podpisania, ratyfikacji lub przystąpienia do niniejszej Konwencji może złożyć zastrzeżenia przewidziane w ustępie 2. Wszelkie inne zastrzeżenia do niniejszej Konwencji są niedopuszczalne.

2. Dopuszczalne są tylko następujące zastrzeżenia:

a) zastrzeżenie co do prawa wyłączenia stosowania postanowień artykułu 1 ustęp 1 (c),

b) zastrzeżenie co do prawa uregulowania przez szczegółowe postanowienia prawa krajowego zasad ograniczenia odpowiedzialności dla statków o tonażu mniejszym niż 300 ton,

c) zastrzeżenie co do prawa wprowadzenia w życie niniejszej Konwencji bądź przez nadanie jej mocy obowiązującego prawa, bądź przez włączenie jej postanowień do ustawodawstwa krajowego w formie właściwej temu ustawodawstwu.

¹ Art. 3 ust. 1 zmieniony przez art. II ust. 1 umowy z dnia 21 grudnia 1979 r. (Dz.U.84.61.316) zmieniającej nin. umowę z dniem 6 października 1984 r.

² Art. 3 ust. 6 zmieniony przez art. II ust. 2 umowy z dnia 21 grudnia 1979 r. (Dz.U.84.61.316) zmieniającej nin. umowę z dniem 6 października 1984 r.

³ Art. 3 ust. 7 dodany przez art. II ust. 2 umowy z dnia 21 grudnia 1979 r. (Dz.U.84.61.316) zmieniającej nin. umowę z dniem 6 października 1984 r.

⁴ Art. 3 ust. 8 dodany przez art. II ust. 2 umowy z dnia 21 grudnia 1979 r. (Dz.U.84.61.316) zmieniającej nin. umowę z dniem 6 października 1984 r.

⁵ Art. 3 ust. 9 według numeracji ustalonej przez art. II ust. 3 umowy z dnia 21 grudnia 1979 r. (Dz.U.84.61.316) zmieniającej nin. umowę z dniem 6 października 1984 r.