Dział 3 - O MIĘDZYNARODOWYCH KOMISJACH BADAŃ. - Konwencja o pokojowym załatwianiu sporów międzynarodowych. Haga.1907.10.18.
Dz.U.1930.9.64
Akt obowiązującyDział III.
O MIĘDZYNARODOWYCH KOMISJACH BADAŃ.
O MIĘDZYNARODOWYCH KOMISJACH BADAŃ.
W zatargach o charakterze międzynarodowym, nie dotyczących ani honoru ani interesów żywotnych, a wynikłych wskutek różnicy zapatrywań na kwestje stanu faktycznego, Mocarstwa Umawiające się uważają za pożyteczne i pożądane, aby Strony, które nie mogły dojść do porozumienia w drodze dyplomatycznej, ustanowiły, o ile okoliczności na to pozwolą, międzynarodową Komisję badań, powołaną do ułatwienia rozstrzygania tych sporów, wyjaśniając, zapomocą badania bezstronnego i sumiennego, kwestje faktyczne.
Międzynarodowe Komisje badań są ustanawiane na mocy umowy specjalnej między Stronami będącemi w sporze.
Konwencja dotycząca badań określa dokładnie fakty, mające być poddanemi badaniu; określa ona tryb i termin utworzenia Komisji oraz zakres władzy Komisarzy.
Określa ona również, o ile zajdzie potrzeba, siedzibę Komisji i prawo przeniesienia tejże, język, jakiego Komisja ma używać i języki, których użycie wobec niej będzie dozwolone, jako też datę, w której każda ze Stron obowiązana będzie przedstawić wyszczególnienie faktów, oraz wogóle wszystkie warunki, na które Strony się zgodziły.
Jeżeli Strony uważają za konieczne mianować asesorów, konwencja dotycząca badań, określi tryb ich mianowania i zakres ich władzy.
O ile konwencja dotycząca badań nie oznaczy siedziby Komisji, zasiadać ona będzie w Hadze.
Siedziba raz oznaczona może być zmieniona przez Komisję jedynie za zgodą Stron.
O ile konwencja dotycząca badań nie oznaczy języków, jakie mają być używane, postanawia o tem Komisja.
Komisja badań, o ile inaczej nie postanowiono, tworzona jest według trybu przewidzianego przez art. 45 i 57 niniejszej Konwencji.
W razie śmierci, dymisji lub przeszkody w urzędowaniu z jakiejkolwiek bądź przyczyny jednego z Komisarzy lub ewentualnie jednego z asesorów, wybór jego zastępcy dokonany będzie według trybu, ustalonego dla jego mianowania.
Strony mają prawo mianować przy Komisji badań specjalnych agentów z misją reprezentowania ich i pośredniczenia między niemi a Komisją.
Między innemi mają one prawo zlecić doradcom lub adwokatom, przez nie mianowanym, przedstawienie Komisji ich interesów i obronę tychże przed nią.
Biuro międzynarodowe stałego Sądu rozjemczego służy za kancelarję dla Komisyj, które zasiadają w Hadze, i odda ono swe pomieszczenie i swoją organizację do dyspozycji Mocarstw Umawiających się dla urzędowania Komisji badań.
Jeżeli Komisja zasiada gdzie indziej niż w Hadze, mianuje ona Sekretarza Generalnego, którego biuro służy za kancelarję.
Kancelarja obowiązana jest, pod władzą Prezesa, do zajęcia się organizacją materjalną posiedzeń Komisji, redagowaniem protokółów, a w czasie trwania dochodzenia do przechowania archiwów, które przekazane będą później Biuru międzynarodowemu w Hadze.
W celu ułatwienia utworzenia i funkcjonowania Komisyj badań, Mocarstwa Umawiające się polecają następujące zasady, które będą stosowane do procedury badania, o ile Strony nie przyjmą innych zasad.
Komisja unormuje szczegóły procedury, nie przewidziane w specjalnej konwencji dotyczącej badań, lub w niniejszej Konwencji, i przeprowadzi wszystkie formalności, wymagane przy postępowaniu dowodowem.
Badanie odbywa się w drodze kontradyktoryjnej.
W terminach oznaczonych, każda ze Stron komunikuje Komisji i drugiej Stronie stan faktyczny, o ile zachodzi tego potrzeba, a w każdym razie, akta, dowody i dokumenty, jakie uzna za pożyteczne w celu wykrycia prawdy, jako też listę świadków i rzeczoznawców, których przesłuchania sobie życzy.
Komisja ma prawo, za zgodą Stron, przenieść się chwilowo na miejsce, na którem uważa za pożyteczne zebrać te informacje, lub delegować tam jednego lub kilku swych członków. W tym celu winno być uzyskane pozwolenie Państwa, na którego terytorjum zbierane będą informacje.
Wszelkie stwierdzenia materjalne, jako też wszelkie wizje lokalne muszą odbywać się w obecności agentów i doradców Stron, należycie wezwanych.
Komisja ma prawo żądać od jednej lub drugiej Strony wszelkich wyjaśnień i informacyj, jakie uzna za pożyteczne.
Strony obowiązują się dostarczyć Komisji badań, w możliwie najszerszym zakresie, wszelkich środków i ułatwień koniecznych do całkowitego rozpoznania i dokładnej oceny odnośnych faktów.
Zobowiązują się one użyć środków, któremi rozporządzają stosownie do ich ustawodawstwa wewnętrznego, aby zapewnić stawienie się świadków i rzeczoznawców, znajdujących się na ich terytorjum i zawezwanych przez Komisję.
O ile nie mogą oni stawić się przed Komisją, Strony zarządzą przesłuchanie ich przed swemi właściwemi władzami.
Przy wszelkich wezwaniach, jakie Komisja będzie musiała uczynić na terytorjum trzeciego Umawiającego się Mocarstwa, zwróci się ona bezpośrednio do rządu tegoż Mocarstwa. W ten sam sposób należy postąpić w razie potrzeby ustalenia na miejscu wszystkich środków dowodowych.
Zlecenia, skierowane w tym celu, załatwiane będą stosownie do środków, jakiemi wezwane Mocarstwo rozporządza na mocy swego wewnętrznego ustawodawstwa. Zlecenia te mogą być odrzucone tylko w tym razie, gdy to Mocarstwo uzna je za mogące naruszyć jego suwerenność lub zagrażać jego bezpieczeństwu.
Komisja będzie również zawsze miała prawo prosić o pośrednictwo Mocarstwa, na którego terytorjum ma swoją siedzibę.
Świadkowie i biegli są powoływani albo na żądanie Stron, lub też z urzędu przez Komisję, a w każdym razie za pośrednictwem rządu Państwa, na którego terytorjum się znajdują.
Świadkowie są przesłuchiwani kolejno i oddzielnie, w obecności agentów i doradców, w kolejności ustalonej przez Komisję.
Przesłuchiwanie świadków prowadzone jest przez Przewodniczącego.
Jednakże członkowie Komisji mogą zadawać każdemu świadkowi pytania, jakie uznają za stosowne dla wyjaśnienia lub dopełnienia ich zeznania, lub w celu poinformowania się o wszystkiem co dotyczy świadka w granicach niezbędnych do wykrycia prawdy.
Agenci i doradcy Stron nie mogą przerywać zeznania świadka, ani zwracać się do niego z bezpośredniemi pytaniami, ale mogą prosić Przewodniczącego o zadanie świadkowi takich pytań dodatkowych, jakie uznają za potrzebne.
Świadek musi zeznawać nie posługując się żadnym projektem pisanym. Jednakże, może on być upoważniony przez Przewodniczącego do posługiwania się notatkami lub dokumentami, o ile charakter faktów przedstawionych wymaga ich użycia.
Protokół zeznania sporządzony jest podczas samego posiedzenia i bywa odczytany świadkowi. Świadek może poczynić w nim takie zmiany lub uzupełnienia, jakie wydają mu się odpowiedniemi, a które będą dopisane po jego zeznaniu.
Po przeczytaniu świadkowi całości jego zeznania, świadek zostaje wezwany do podpisania go.
Agenci są upoważnieni w trakcie lub przy końcu dochodzenia, do przedstawienia pisemnie Komisji i drugiej Stronie tych oświadczeń, żądań lub streszczeń faktów, jakie uznają za pożyteczne do wykrycia prawdy.
Rozprawy Komisji odbywają się przy drzwiach zamkniętych i pozostają tajne.
Wszelka decyzja jest pobierana większością głosów członków Komisji.
Odmowa członka wzięcia udziału w głosowaniu winna być stwierdzona w protokóle.
Posiedzenia Komisji mogą być publiczne, a protokóły i dokumenty dochodzenia mogą być ogłaszane jedynie na mocy uchwały Komisji, powziętej za zgodą Stron.
Po dostarczeniu wszelkich wyjaśnień i dowodów przez Strony oraz po przesłuchaniu świadków, Przewodniczący ogłasza zamknięcie badania, a Komisja odracza się w celu naradzenia się i sporządzenia sprawozdania.
Sprawozdanie podpisywane jest przez wszystkich członków Komisji.
O ile jeden z członków odmówi podpisu, uczyniona zostaje o tem wzmianka; jednakże sprawozdanie pozostaje w mocy.
Sprawozdanie Komisji jest odczytywane na posiedzeniu publicznem, w obecności agentów i doradców Stron, należycie zapozwanych.
Jeden egzemplarz sprawozdania jest wręczany każdej ze Stron.
Sprawozdanie Komisji, ograniczone do stwierdzenia faktów, nie ma bynajmniej charakteru wyroku arbitrażowego. Pozostawia on Stronom zupełną swobodę co do skutków, jakie zechcą nadać temu stwierdzeniu.