Rozdział 4 - Urzędowy dozór nad kotłami. - Budowa, ustawianie i dozór kotłów parowych, używanych na lądzie.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1921.103.744

Akt utracił moc

Wersja od: 12 grudnia 1937 r.

IV.

Urzędowy dozór nad kotłami.

Rewizje i próby.

§  15.

1. Dozór nad kotłami polega na:

a) udzielaniu pozwoleń na ustawianie i używanie kotłów,

b) sprawdzaniu stanu kotłów odnośnie ich bezpieczeństwa w pracy przez wykonywanie rewizji oraz prób wodnych i

c) przestrzeganiu zachowywania przez właścicieli, ich zastępców oraz obsługę kotłów wydanych odnośnie do tego dozoru przepisów.

2. Sprawowanie dozoru nad kotłami zastrzeżone jest wyłącznie dla ustanowionych przez odnośne władze organów, któremi są inżynierowie rewidenci, posiadający odpowiednie legitymacje.

Przy wykonywaniu czynności służbowych przez rewidentów właściciele kotłów lub ich zastępcy oraz obsługa powinni okazywać swoją pomoc a także wykonywać wszystkie w myśl niniejszych przepisów wydane przez nich zlecenia,

3. Żaden kocioł nie może być użyty bez uprzedniej rewizji i wypróbowania ciśnieniem wodnem przez organa dozoru nad kotłami.

4. Kotły, znajdujące się w użyciu, podlegają w określonych terminach rewizjom zewnętrznym, wewnętrznym i wypróbowaniu ciśnieniem wodnem. W zależności od wyników tych rewizji i prób dalsze używanie kotła może być dozwolone lub nie.

a) Rewizja zewnętrzna ma na celu sprawdzenie stanu kotła i jego urządzeń w czasie pracy, kiedy kocioł jest pod parą i polega na zbadaniu wodowskazu, manometru, zaworów bezpieczeństwa, przy rządów zasilających i spustowych, obmurza oraz szczelności kotła w miejscach dostępnych, a także na sprawdzeniu czy obsługujący kocioł jest dostatecznie obznajmiony z powierzonemi mu czynnościami i czy wie jak sobie radzić w razie zauważenia zmian i nieprawidłowości w pracy kotła np. przy niezwykłym ubytku wody, tworzeniu się wypuklin, potrzebie raptownego zatrzymania pracy i t. p.

b) Rewizja wewnętrzna ma na celu sprawdzenie stanu blach kotła ich połączeń, wzmocnień, wiązań, rur wodnych i płomiennych oraz przewodów zasilających, zaworów bezpieczeństwa i innych połączeń z manometrem i wodowskazami, obmurza i wogóle całej kotłowni oraz urządzeń związanych z kotłem i jego obsługą.

Dla dokonania tej rewizji kocioł powinien być opróżniony z wody, ściany kotła oczyszczone należycie z kamienia, osadów i sadzy, a kanały spalinowe z sadzy i popiołu. O ile rewident nie może obejrzeć ścian wewnętrznych kotła przez obejście kanałów spalinowych, wówczas obmurze kotła, względnie otulina, powinny być usunięte częściowo lub w całości. W wypadkach, kiedy budowa kotła nie pozwala na dokładne obejrzenie go wewnątrz, rewizja wewnętrzna może być uzupełniona próbą wodną. W razie kiedy rewidowany wewnątrz lub próbowany ciśnieniem wodnem kocioł połączony jest z innemi czynnemi kotłami, wtedy należy go na czas tych prób i rewizji oddzielić od kotłów czynnych przez zaślepienie połączeń parowych i wodnych. Kanały spalinowe rewidowanego kotła powinny być także pewnie odcięte.

Rewizja wewnętrzna kotłów typu parowozowego polega na obejrzeniu paleniska, sprawdzeniu pewności ściągów przez ostukanie oraz obejrzeniu kotła wewnątrz przez właz i otwory do czyszczenia.

c) Wypróbowanie ciśnieniem wodnem ma na celu stwierdzenie szczelności kotła.

Próbę wodną wykonywa się po rewizji wewnętrznej. Dla dokonania tej próby kocioł powinien być całkowicie wypełniony wodą, mieć założoną armaturę i być połączonym ze specjalną ręczną pompą tłoczącą, dostarczoną przez właściciela kotła.

Wysokość stosowanego ciśnienia wodnego wynosi:

a) dla kotłów nowych: przy ciśnieniach roboczych do 5 atm. włącznie podwójne ciśnienie robocze, nie mniejsze jednak niż 3 atm. przy ciśnieniach ponad 5 do 10 atm. - ciśnienie robocze zwiększone o 5 atm. przy ciśnieniach ponad 10 atm. - półtorakrotne ciśnienie robocze;

b) dla kotłów używanych: przy ciśnieniach roboczych do 5 atm. półtorakrotne ciśnienie robocze lecz nie mniejsze niż 2 atm. przy ciśnieniach ponad 5 do 15 atm. - ciśnienie robocze zwiększone o 3 atm., przy ciśnieniach ponad 15 atm. - ciśnienie zwiększone o 4 atm.

Po przebudowie i znacznej naprawie każdego, lub przeniesieniu kotła stałego, kotły próbują się ciśnieniem wskazanem dla kotłów nowych.

Przegrzewacze pary, nieopalone oddzielnie, są próbowane jak kotły i jednocześnie z niemi.

5. Ciśnienie próbne sprawdza się manometrem kontrolującym, dostarczonym przez rewidenta.

6. Kocioł uważa się za wytrzymujący próbę, jeżeli nie ujawnią się pęknięcia i odkształcenia trwałe blach i o ile połączenia poszczególnych blach będą szczelne. Przesączanie się wody przez szwy, połączenia rur i nity w postaci drobnych kropli t. zw. łez, za nieszczelność uważać nie należy.

7. Z wypróbowaniem kotła ciśnieniem wodnem połączone jest wyregulowanie zaworów bezpieczeństwa i sprawdzenie manometru.

8. Jeżeli jedna z rewizji lub próba wodna wykaże w kotle braki, grożące niebezpieczeństwem, wtedy dalsze używanie kotła powinno być wzbronione do czasu usunięcia tych braków oraz ponownej rewizji i próby kotła.

W wypadkach tych rewident ma prawo zabezpieczyć nieużywanie kotła przez jego opieczętowanie, jednak w sposób pozwalający na wykonanie potrzebnych napraw. O zatrzymaniu pracy kotła zapisuje się do książki kotłowej z wymienieniem powodów dla jakich je zarządzono.

9. Gdyby rewizja wewnętrzna wykazała stan kotła nie zapewniający bezpiecznej jego pracy do terminu wyznaczonej próby wodnej, wtedy ten uprzednio wyznaczony termin może być przez rewidenta przyśpieszony lub ciśnienie robocze zredukowane.

10. Rewizji zewnętrznej dokonywa się nie później jak w dwa lata,- rewizji wewnętrznej nie później jak w trzy lata od dnia takiej rewizji. Wypróbowaniu ciśnieniem wodnem podlega każdy kocioł nie później jak w sześć lat po ostatniej próbie.

11. Niezależnie od powyższych terminowych rewizji i prób, rewizje wewnętrzne są wykonywane w każdym czasie, kiedy stan kotła tego wymaga a w szczególności po dwuletniej nieczynności kotła, zaś rewizje wewnętrzne i próby wodne po zrobieniu zmian w budowie kotła, przeniesieniu stałego kotła, znaczniejszej naprawie, jak zmianie całej lub części blachy, wyjęciu lub wymianie rury płomiennej o średnicy większej jak 100 mm., po naprawie wykonanej spawaniem za pomocą płomienia lub prądu elektrycznego a także po pożarze kotłowni, o ile są dane, że kocio1 mógł przy nim ucierpieć. Przed zatrzymaniem kotła dla powyższych napraw jak również o pożarze kotłowni, właściciel kotła powinien zawiadomić organa dozoru nad kotłami.

W miarę wykonania rewizji lub próby kotła z powodów wyżej wymienionych, poprzednio wyznaczone terminy rewizji i próby wodnej zostaną odpowiednio przesunięte.

12. Rewizje zewnętrzne mogą być wykonywane poza wskazanemi terminami w każdym czasie.

13. Gdyby kocioł ze względu na warunki pracy przedsiębiorstwa nie mógł być w oznaczonym terminie przygotowany do rewizji lub próby wodnej, wtedy termin ten może być przedłużony do sześciu miesięcy, o ile według zdania rewidenta stan kotła na to pozwala.

Wybór dnia rewizji wewnętrznej lub próby wodnej następuje po porozumieniu się rewidenta z używającym kocioł. Gdyby do takiego porozumienia nie doszło, wtedy ostateczny termin oznacza rewident przynajmniej na 14 dni naprzód. Rewizje zewnętrzne wykonywa się bez uprzedniego porozumienia.

14. Rewizje i próby wodne kotłów przenośnych odbywają się w miejscach ich chwilowego postoju wskazanych przez właściciela. Wyznaczone terminy rewizji i prób tych kotłów zachowują swoją moc i w razie przeniesienia kotła w inne miejsce.

Odbiór kotłów nowych lub przeniesionych.

§ 16. 9

1. Wszystkie kotły nowe i kotły stałe przeniesione, na ustawienie których wydano pozwolenie, zanim będą użyte do pracy, podlegają odbiorowi technicznemu przez organa dozoru nad kotłami. Odbiór kotła odbywa się w miejscu jego pracy, kiedy stoi na fundamencie bez obmurowania i bez otuliny.

Odbiór techniczny polega:

a) na sprawdzeniu ustroju kotła i jego wymiarów, grubości blach i obliczeniu ich wytrzymałości, uzbrojenia, rodzaju użytego do budowy kotła materjału, wogóle zgodności ustawienia i zbudowania kotła z obowiązującemi przepisami, zatwierdzonemi rysunkami, opisami, planami i zastrzeżeniami, zrobionemi w pozwoleniu na ustawienie oraz

b) na wypróbowaniu kotła ciśnieniem wodnem.

Na dowód odbioru kotła rewident wybija cechę na główkach wkrętek miedzianych godła i numer urzędowy na godle kotła,

Powyższe postanowienia stosują się i do kotłów przenośnych.

Od zdjęcia otuliny mogą być zwolnione kotły zbudowane w Polsce, jeśli w fabryce, która je zbudowała, zostały przez organy dozoru nad kotłami zbadane bez otuliny.

2. Odbiór kotła rewident stwierdza protokułem (wzór A).

W protokule powinno być zaznaczone, że kocioł, jego uzbrojenie i ustawienie odpowiada obowiązującym przepisom, że ciśnienie próbne żądanej wysokości wytrzymał i że na zasadzie powyższego może przy danem roboczem ciśnieniu pracować. Protokół winien wskazywać, że kocioł zbadano baz otuliny względnie bez obmurowania. Protoku1 ma być zakończony wymienieniem daty odbioru kotła, pieczątką i nazwiskiem rewidenta.

3. Odbiór techniczny kotła przenośnego, przeznaczonego do pracy w stałym budynku, odbywa się tak jak kotła stałego.

4. Odbiór techniczny kotła przenośnego, przeznaczonego do pracy na otwartem powietrzu, może być dokonany w fabryce, która kocioł zbudowała a w wypadkach kiedy kocioł zbudowano zagranicą, na komorze celnej za zgodą władz celnych i po zapłaceniu cła.

5. Rewizja wewnętrzna kotła stałego nowego może być dokonana w fabryce krajowej, która kocioł zbudowała. Jako znak rewizji takiego kotła rewident wybija cechę-na lewej wkrętce godła. Rewizja taka zachowuje swoją moc, o ile próba wodna kotła w miejscu jego pracy odbędzie się nie później niż w dwa lata po tej rewizji.

6. Zaświadczenie z odbioru technicznego kotła i pozwolenie używania kotła, o ile to ostatnie nie zostało później uchylone na zasadzie wyników rewizji i prób, utrzymuje swoją moc przez czas, w którym kocioł pracuje z zachowaniem swego ustroju, ustawienia i warunków pracy, stwierdzonych przy odbiorze technicznym kotła. W razie zrobienia zasadniczych zmian w ustroju kotła, nadaniu mu innych form jak poprzednia i wogóle w wypadkach kiedy treść wydanego na ustawienie kotła pozwolenia będzie naruszona, należy uzyskać nowe pozwolenie.

7. 10 (uchylony).

Obsługa kotłów.

§ 17. Do bezpośredniej obsługi kotłów mogą być dopuszczani mężczyźni w wieku nie mniej niż 18 lat, trzeźwi i pewni, którzy umiejętność obsługi kotła wykażą odpowiednim egzaminem i doświadczeniem.

Książka kotłowa.

§  18.

1. Każdy kocioł powinien mieć urzędową książkę kotłową (wzór B) wydaną przez organ dozoru nad kotłami. W książce tej powinny być wszyte pod pieczęcią wszystkie dokumenty wydane przy pozwoleniu na ustawienie kotła, opis i rysunki kotła i kotłowni, dowody wypróbowania użytych do budowy kotła materjałów, protokuł odbioru technicznego kotła, a także zapisywane wyniki rewizji i prób wodnych, oraz zarządzenia rewidentów. Grzbiet książki powinien być zrobiony o tyle większy, żeby pozwalał na swobodne wszycie wymienionych dowodów.

2. Książka powinna mieć wymiary 21x33 cm. być przechowywaną w obrąbie zakładu, w którym się kocioł znajduje i przedstawianą na żądanie rewidentów i władz nadzorczych.

3. Przy zmianie właściciela książka wraz z kotłem powinna być oddana nabywcy.

4. Kopje zapisów w książce kotłowej przechowywane są w aktach poszczególnych oddziałów organów dozoru nad kotłami wraz z drugiemi egzemplarzami rysunków, opisu i protokułu z odbioru kotła.

Wybuch kotła.

§ 19. W razie wybuchu kotła, używający go lub jego zastępca winien zawiadomić o tem organa nadzoru nad kotłami, i miejscową policje. Do czasu ustalenia stanu rzeczy na miejscu i spisania protokułu, uszkodzone budynki nie mogą być naprawiane, zaś kocioł, jego części i urządzenia powinny pozostać nienaruszone z wyjątkiem kiedy ich usunięcie jest konieczne dla ratunku ludzi, przeszkodzenia dalszym skutkom wybuchu lub przywrócenia komunikacji na drodze publicznej.

⁹ § 16 zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 25 października 1924 r. (Dz.U.24.95.892) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 31 października 1924 r.

¹⁰ § 16 ust. 7 uchylony przez § 3 pkt 2 lit. c) rozporządzenia z dnia 28 sierpnia 1937 r. w sprawie przepisów o materiałach kotłowych oraz o budowie kotłów parowych (Dz.U.37.65.499) z dniem 12 grudnia 1937 r.