Rozdział 1 - Przepisy ogólne - Bezpieczeństwo i higiena pracy w komunikacji miejskiej oraz autobusowej komunikacji międzymiastowej.
Dziennik Ustaw
Dz.U.2022.125
Akt obowiązujący Wersja od: 19 stycznia 2022 r.
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Przepisy ogólne
§ 1.
1.
Rozporządzenie określa wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy w komunikacji miejskiej oraz autobusowej komunikacji międzymiastowej w zakresie eksploatacji liniowej, dotyczące:1)
obsługi i naprawy tramwajów, trolejbusów i autobusów, zwanych dalej "pojazdami";2)
budowy, konserwacji i naprawy sieci trakcyjnej, torów tramwajowych i innych urządzeń;3)
kierowców i motorniczych pojazdów komunikacji miejskiej oraz autobusowej komunikacji międzymiastowej.2.
Przepisy rozporządzenia nie dotyczą pojazdów i urządzeń metra.§ 2.
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:1)
komunikacji miejskiej - rozumie się przez to komunikację, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2021 r. poz. 1371 i 2445);2)
linii komunikacyjnej - rozumie się przez to linię, o której mowa w art. 4 pkt 8 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2021 r. poz. 919, 1005 i 1997);3)
operatorze publicznego transportu zbiorowego - rozumie się przez to podmiot, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym;4)
organizatorze publicznego transportu zbiorowego - rozumie się przez to podmiot, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym;5)
pracowniku pilotującym - rozumie się przez to pracownika, który zapewnia pomoc kierującemu pojazdem podczas wykonywania manewru cofania, obserwującego przestrzeń za cofającym się pojazdem oraz posiadającego środki umożliwiające wydawanie kierującemu pojazdem poleceń i jego ostrzeganie o niebezpieczeństwie;6)
sieci trakcyjnej - rozumie się przez to napowietrzne, górne, elektryczne przewody jezdne linii tramwajowej lub trolejbusowej wraz z urządzeniami konstrukcyjnymi, służącymi do ich zawieszenia i mocowania;7)
urządzeniach elektroenergetycznych - rozumie się przez to urządzenia, instalacje i sieci, które wytwarzają, przetwarzają, przesyłają, rozdzielają i odbierają energię elektryczną;8)
warsztatach - rozumie się przez to pomieszczenia pracy w halach i budynkach zaplecza technicznego wraz z wyposażeniem;9)
zajezdni - rozumie się przez to teren, na którym znajdują się hale i budynki zaplecza technicznego, budynki administracyjne i socjalne, przejścia dla ruchu pieszego, drogi komunikacji wewnętrznej oraz tory i place postojowe pojazdów.§ 3.
Pracodawca zapewnia nadzór nad stanem technicznym oraz procesem obsługi i naprawy maszyn, urządzeń i pojazdów, a także utrzymuje je w stanie technicznym zgodnym z dotyczącymi ich przepisami przez cały okres eksploatacji.§ 4.
1.
Pracodawca określa prace lub czynności, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla życia i zdrowia, które powinny być wykonywane co najmniej przez dwie osoby w celu zapewnienia asekuracji. Dotyczy to w szczególności prac lub czynności wykonywanych:1)
przy sieci trakcyjnej;2)
przy wymianie słupów sieci trakcyjnej;3)
na torach tramwajowych czynnych dla ruchu pojazdów;4)
na wysokości powyżej 1 m;5)
przy urządzeniach elektroenergetycznych będących pod napięciem;6)
przy przyłączaniu pojazdu do holownika;7)
przy sprzęganiu pojazdów;8)
przy usuwaniu awarii w warunkach czynnego ruchu drogowego lub w pasie drogowym;9)
przy cofaniu pojazdów;10)
przy montażu i demontażu dużych podzespołów, przy czym wykaz takich podzespołów powinien być umieszczony w stanowiskowych instrukcjach bezpieczeństwa i higieny pracy;11)
przy obsłudze tokarki podtorowej.2.
Wykaz prac i czynności, o których mowa w ust. 1, określa pracodawca w uzgodnieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi oraz zakładowym społecznym inspektorem pracy, a w przypadku ich braku - z pracownikami lub ich przedstawicielami.3.
Wymaganie, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, nie dotyczy prac polegających wyłącznie na kontroli, konserwacji i czyszczeniu rozjazdów, zwrotnic i torowisk tramwajowych, jeżeli czynności odbywają się poza ruchem liniowym i na torowiskach wydzielonych. Jeżeli zwrotnice są zlokalizowane na przejazdach drogowych, jest wymagana asekuracja.4.
Wymaganie, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, nie dotyczy wymiany żarówek, świetlówek i pozostałych źródeł światła oraz przynależnego do nich osprzętu w obwodach o napięciu do 1000 V.5.
Wymaganie, o którym mowa w ust. 1 pkt 9, nie dotyczy tramwajów wyposażonych w stanowisko kierowania z tyłu tramwaju oraz autobusów, w których zastosowano urządzenia pośredniego widzenia zapewniające kierującemu pojazdem widoczność przestrzeni za pojazdem, takie jak kamera cofania z monitorem na stanowisku kierującego pojazdem.§ 5.
1.
Instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy dla poszczególnych stanowisk pracy pracodawca określa w instrukcjach stanowiskowych, przy uwzględnieniu aktualnych wymagań techniczno-technologicznych. Instrukcje powinny określać w szczególności:1)
sposoby zapewniające bezpieczeństwo wykonywanych czynności;2)
czynności o szczególnym zagrożeniu dla życia i zdrowia, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby;3)
stosowane w zakładzie pracy znaki i sygnały, opracowane na podstawie załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. poz. 1650, z 2007 r. poz. 330, z 2008 r. poz. 690, z 2011 r. poz. 1034 oraz z 2021 r. poz. 2088);4)
rodzaje prac, które wymagają bezwzględnie wyłączenia napięcia;5)
rodzaje prac, przy których obowiązuje stosowanie sprzętu ochronnego i środków ochrony indywidualnej;6)
sposoby postępowania w sytuacjach awaryjnych.2.
Szczegółowe technologiczne procedury włączania i wyłączania napięcia w sieci trakcyjnej oraz stosowania uziemień ochronnych przy eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i dokonywaniu napraw pojazdów określa się w instrukcjach eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych.3.
Pracodawca okresowo aktualizuje instrukcje i procedury, o których mowa w ust. 1 i 2, i na bieżąco przekazuje aktualizacje instrukcji i procedur do wiadomości i do stosowania pracownikom oraz zapewnia do nich stały dostęp.4.
Pracownicy są obowiązani do przestrzegania instrukcji i procedur, o których mowa w ust. 1 i 2.5.
Pracodawca sprawuje nadzór nad przestrzeganiem przez pracowników instrukcji i procedur, o których mowa w ust. 1 i 2.§ 6.
Wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach elektroenergetycznych oraz kwalifikacje osób zatrudnionych przy eksploatacji i dozorze tych urządzeń określa rozporządzenie Ministra Energii z dnia 28 sierpnia 2019 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1210).§ 7.
Pracownik wykonujący prace prowadzone na torach lub przy sieci trakcyjnej, w zajezdniach lub w pasie drogowym, powinien być ubrany w odzież zgodną z normą przenoszącą normę europejską dla odzieży ostrzegawczej o intensywnej widzialności. W warunkach ograniczonej widoczności pracownika wyposaża się w przenośną oprawę emitującą migające światło ostrzegawcze koloru żółtego.§ 8.
Pracodawca powinien odpowiednio oznakować i zabezpieczyć pojazdy używane przy pracach remontowych sieci trakcyjnej lub torowisk oraz miejsca prowadzenia tych prac na odcinkach dróg niezamkniętych dla ruchu, zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym.§ 9.
Pracodawca lub osoba sprawująca w imieniu pracodawcy nadzór nad wykonywaniem prac remontowych sieci trakcyjnej lub torowisk, w przypadku stwierdzenia, że sposób wykonywania prac jest nieprawidłowy i stwarza bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia pracowników i osób trzecich albo stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego, jest obowiązany wstrzymać prowadzenie prac do czasu zastosowania odpowiednich środków eliminujących zagrożenia.