Rozdział 5 - Roboty ziemne. - Bezpieczeństwo i higiena pracy przy wykonywaniu robót budowlano-montażowych i rozbiórkowych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1972.13.93

Akt utracił moc

Wersja od: 10 kwietnia 1972 r.

Rozdział  5

Roboty ziemne.

§  166.

1. W razie prowadzenia robót ziemnych w bezpośrednim sąsiedztwie instalacji wodociągowej, kanalizacyjnej, elektrycznej, gazowej, centralnego ogrzewania itp., należy określić bezpieczną odległość (w pionie i w poziomie), w jakiej mogą być wykonywane te roboty i zapewnić nad nimi fachowy nadzór techniczny. Odległość tę określa kierownictwo robót w porozumieniu z właściwymi jednostkami, w których zarządzie lub użytkowaniu znajdują się te instalacje.

2. W razie przypadkowego odkrycia w trakcie wykonywania robót ziemnych jakichkolwiek przewodów instalacji, o których mowa w ust. 1, należy niezwłocznie przerwać roboty do czasu ustalenia pochodzenia tych instalacji i określenia, czy i w jaki sposób możliwe jest w tym miejscu dalsze bezpieczne prowadzenie robót.

§ 167. Kopanie rowów poszukiwawczych w celu ustalenia położenia przewodów, jeżeli odspajanie gruntu odbywa się na głębokość większej niż 40 cm, powinno odbywać się wyłącznie sposobem ręcznym bez użycia kilofów.

§  168.

1. W razie ujawnienia w czasie wykonywania robót ziemnych niewypałów lub przedmiotów trudnych do identyfikacji należy wszelkie roboty przerwać, a miejsce niebezpieczne ogrodzić i oznakować napisami ostrzegawczymi.

2. O znalezieniu niewypału lub przedmiotu trudnego do identyfikacji należy niezwłocznie zawiadomić właściwy organ prezydium rady narodowej i organy Milicji Obywatelskiej.

§  169.

1. Przy wykonywaniu wykopów na placach, ulicach, podwórzach i innych miejscach dostępnych dla osób nie zatrudnionych przy robotach należy wokół wykopów ustawić poręcze ochronne i zaopatrzyć je w napis "osobom postronnym wstęp wzbroniony", a w nocy w czerwone światła ostrzegawcze.

2. Poręcze powinny być umieszczone na wysokości 1,10 m ponad terenem i ustawione w odległości nie mniejszej niż 1 m od krawędzi wykopu.

3. W sytuacjach uzasadnionych względami bezpieczeństwa wykop należy szczelnie przykryć balami.

§ 170. Wykopy o ścianach pionowych bez rozparcia lub podparcia (nie umocnione) mogą być wykonywane tylko w gruntach suchych, gdy teren przy wykopie nie jest obciążony w pasie o szerokości równej głębokości wykopu, a wykop wykonuje się:

1) w skałach zwartych jednorodnych przy odspajaniu mechanicznym - do głębokości 2 m,

2) w pozostałych gruntach - do głębokości 1 m.

§  171.

1. Przy zabezpieczeniu ścian wykopów do głębokości nie przekraczającej 4 m, w razie gdy w bezpośrednim sąsiedztwie wykopu nie przewiduje się wystąpienia obciążeń spowodowanych przez budowle, środki transportu, składowany materiał, urobek itp. oraz jeżeli warunki techniczne wykonania i odbioru robót nie stawiają ostrzejszych wymagań, należy stosować:

1) bale drewniane przyścienne o grubości co najmniej 50 mm kl. III/IV lub elementy profilowane z blach stalowych o wytrzymałości odpowiadającej balom drewnianym,

2) bale drewniane podrozporowe o grubości co najmniej 63 mm kl. III/IV,

3) bale drewniane podzastrzałowe o grubości co najmniej 100 mm kl. III/IV,

4) okrąglaki o średnicy w cieńszym końcu co najmniej 12 cm lub typowe rozpory stalowe,

5) zastrzały do zabezpieczenia podpartych ścian wykopu, wykonane z okrąglaków o średnicy wynoszącej w cieńszym końcu co najmniej 20 cm.

2. Rozstaw podparcia lub rozparcia ścian wykopów, o których mowa w ust. 1, powinien wynosić:

1) w układzie pionowym do 1 m,

2) w układzie poziomym do 1,5 m.

3. W razie głębienia wykopów w warunkach nie określonych w ust. 1 sposób podparcia lub rozparcia ścian wykopów powinien być podany w dokumentacji technicznej.

§ 172. Odeskowanie ażurowe ścian wykopów można stosować tylko w gruntach zwartych. Odeskowania tego nie wolno stosować w okresie zimowym.

§ 173. Przy wykonywaniu wykopów podpartych lub rozpartych oprócz wymagań określonych w § 169-172 powinny być spełnione następujące warunki:

1) górne krawędzie bali przyściennych powinny sięgać na wysokość co najmniej 0,15 m ponad teren,

2) wykop rozparty powinien być przykryty szczelnie balami, jeżeli przewidziany jest ruch przy nim lub gdy wykop znajduje się w zasięgu pracy żurawia,

3) stan rozparcia lub podparcia ścian wykopu należy sprawdzić przed każdym zejściem pracowników do wykopu,

4) rozpory powinny być w taki sposób umocowane, aby nie zachodziło samoczynne wypadanie,

5) pogłębianie wykopów więcej niż o 0,5 m w gruntach spoistych, a w pozostałych - o 0,3 m może odbywać się po odeskowaniu ścian,

6) w każdej fazie robót pracownicy powinni znajdować się w części wykopu odeskowanego,

7) w razie konieczności dokonywania pośredniego przerzutu urobku w pionie należy zbudować pomost.

§ 174. Bezpieczne nachylenie ścian wykopów powinno być określone w dokumentacji projektowej wówczas, gdy:

1) roboty ziemne są wykonywane w gruncie nawodnionym,

2) głębokość wykopu wynosi więcej niż 4 m,

3) gdy teren przy skarpie ma być obciążony w pasie o szerokości równej głębokości wykopu,

4) grunt stanowią iły skłonne do pęcznienia,

5) wykopy wykonuje się na terenach osuwiskowych.

§ 175. Przy wykonywaniu skarp o nachyleniu bezpiecznym należy:

1) w pasie terenu przylegającego do górnej krawędzi skarpy, na szerokości równej trzykrotnej głębokości wykopu, wykonać spadki terenu umożliwiające łatwy odpływ wód opadowych w kierunku od wykopu,

2) likwidować naruszenie struktuky gruntu skarpy przez usunięcie gruntu naruszonego, z zachowaniem bezpiecznych nachyleń w każdym punkcie skarpy,

3) sprawdzać skarpy po deszczu, mrozie lub po dłuższej przerwie w pracy.

§ 176. Przy wykonywaniu wykopów wąskoprzestrzennych koparką, pracownicy powinni wykonywać ich obudowę wyłącznie z zabezpieczonej części wykopu.

§  177.

1. Jeżeli wykop osiągnie głębokość większą niż 1 m od poziomu terenu należy wykonać bezpieczne zejście (wyjście) dla pracowników.

2. Odległość między zejściami (wyjściami) do wykopu nie powinna przekraczać 20 m.

3. Schodzenie do wykopu i wychodzenie z niego po rozporach oraz posługiwanie się urządzeniami służącymi do wydobywania urobku do przewozu pracowników jest zabronione.

§ 178. Każdorazowe rozpoczęcie robót w wykopie wymaga sprawdzenia stanu jego obudowy lub skarp.

§  179.

1. Przy wydobywaniu urobku z wykopu sposobem mechanicznym pracownicy powinni znajdować się w bezpiecznej odległości.

2. Jeżeli jednocześnie odbywa się praca w wykopie i transport urobku, wykop powinien być przykryty szczelnym i wytrzymałym pomostem.

3. Pojemniki do transportu urobku powinny być ładowane do 2/3 ich wysokości.

§ 180. Zabronione jest składowanie urobku i materiałów:

1) w odległości mniejszej niż 1 m od krawędzi wykopu, jeżeli ściany jego są obudowane, a obudowa jest obliczona na dodatkowe obciężenie naziomem,

2) w granicach klina odłamu gruntu, jeżeli ściany wykopu nie są umocnione.

§ 181. Ruch środków transportowych przy wykopach powinien odbywać się poza klinem odłamu gruntu.

§  182.

1. Przy zasypywaniu obudowanych wykopów deskowanie należy usuwać stopniowo, poczynając od dna wykopu, w miarę jego zasypywania.

2. Deskowanie można usuwać jednorazowo z wykopów wykonanych:

1) w gruntach spoistych - nie więcej niż na 0,5 m,

2) w pozostałych gruntach - nie więcej niż na 0,3 m.

§  183.

1. Wykonywanie prac w studni przez pojedynczego pra cownika dozwolone jest po wyposażeniu go w sprzęt ochronny i dodatkowym ubezpieczeniu przez innego pracownika znajdującego się na zewnątrz studni.

2. W razie wydobywania z dna studni urobku pracownicy po załadowaniu pojemnika powinni schronić się w wydzielonym miejscu, zabezpieczającym ich przed ewentualnym upadkiem pojemnika bądź urobku.

§ 184. Przy wykonywaniu robót ziemnych sprzętem zmechanizowanym należy wyznaczyć w terenie strefę niebezpieczną określoną w § 31.

§ 185. Przy wykonywaniu robót ziemnych koparka powinna być ustawiona w odległości co najmniej 0,60 m poza klinem odłamu dla danej kategorii gruntu.

§ 186. Przy pracach koparką przedsiębierną nie wolno dopuszczać do tworzenia się nawisów.

§ 187. Przebywanie osób pomiędzy ścianą wykopu a koparką, nawet w czasie jej postoju, jest zabronione.

§ 188. Włączanie mechanizmu obrotowego koparki przed zakończeniem napełniania łyżki gruntem jest zabronione.

§ 189. Wyładowanie urobku z łyżki koparki nad skrzynią środka transportowego powinno nastąpić po zatrzymaniu ruchu obrotowego koparki i na wysokości nie większej niż:

1) 50 cm nad dnem skrzyni jednostki transportowej - w razie ładowania materiałów sypkich,

2) 25 cm nad dnem skrzyni - w razie ładowania materiałów kamiennych.

§  190.

1. Przy wjeżdżaniu koparki na wzniesienia jej oś napędowa powinna znajdować się z tyłu, a przy zjeżdżaniu koparki ze wzniesienia - z przodu koparki.

2. W czasie przejazdu koparki wysięgnik powinien znajdować się w położeniu zgodnym z kierunkiem jazdy, a łyżka koparki powinna być opuszczona do wysokości 1 m nad terenem.

3. W czasie przerwy i po zakończeniu pracy łyżkę koparki nalęży opuścić na ziemię, podwozie zablokować, zatrzymać silnik i zamknąć kabinę.

4. W czasie pracy i zmiany miejsca postoju koparki kąt wzniesienia terenu nie powinien być większy niż 30⁰, a pochylenia bocznego - nie większy niż 15⁰.

§ 191. Przy kruszeniu skał lub gruntów materiałami wybuchowymi należy stosować przepisy w sprawie pozwoleń na nabywanie, przechowywanie i używanie materiałów wybuchowych w zakładach przemysłowych nie podlegających przepisom prawa górniczego.

§  192.

1. Praca spycharką jest dozwolona na spadkach podłużnych lub pochyleniach poprzecznych nie przekraczających 30⁰.

2. Przy pracach wykonywanych na nasypach lemiesz spycharki nie powinien wystawać poza krawędź nasypu.

§  193.

1. Praca zgarniarki jest dozwolona na spadkach podłużnych lub pochyleniach poprzecznych nie przekraczających 10⁰.

2. Przewożenie ludzi w skrzyniach zgarniarek jest zabronione.

§  194.

1. Elektryczne podgrzewanie (rozmrażanie) gruntu może być przeprowadzane na podstawie instrukcji uwzględniającej warunki miejscowe, opracowanej przez kierownictwo zakładu pracy.

2. Teren, na którym odbywa się elektryczne podgrzewanie gruntu, należy ogrodzić i oznakować tablicami ostrzegawczymi. O zmroku i w porze nocnej ogrodzony teren powinien być oświetlony.

3. Na terenie, na którym prowadzone jest elektryczne podgrzewanie gruntu, w ciągu całej doby powinna być zapewniona obecność fachowych pracowników obsługujących urządzenia elektryczne. Obsługa powinna mieć zapewnioną dobrą widoczność podgrzewanego terenu i możliwość natychmiastowego wyłączenia napięcia z punktu obserwacyjnego.

§ 195. Po każdym przesunięciu instalacji elektronagrzewu na nowe miejsce należy sprawdzić stan izolacji przewodów, środków ochronnych i ogrodzenia.

§ 196. Zamrażanie gruntów może odbywać się na podstawie dokumentacji projektowej i instrukcji bezpiecznego wykonywania robót.