Rozdział 3 - Sprzęt zmechanizowany, pomocniczy i urządzenia. - Bezpieczeństwo i higiena pracy przy wykonywaniu robót budowlano-montażowych i rozbiórkowych.
Dziennik Ustaw
Dz.U.1972.13.93
Akt utracił moc Wersja od: 10 kwietnia 1972 r.
Rozdział 3
Sprzęt zmechanizowany, pomocniczy i urządzenia.
Sprzęt zmechanizowany, pomocniczy i urządzenia.
§ 64.
Maszyny, urządzenia i sprzęt, które podlegają dozorowi technicznemu, a są eksploatowane na budowie, powinny posiadać dokumenty uprawniające do ich eksploatacji.§ 65.
1.
Sprzęt zmechanizowany i pomocniczy powinien posiadać ustalone parametry, takie jak dopuszczalny udźwig, nośność, ciśnienie i temperaturę, uwidocznione przez trwały i wyraźny napis.2.
Przeciążanie sprzętu zmechanizowanego oraz sprzętu pomocniczego ponad dopuszczalne obciążenie robocze jest zabronione, z wyjątkiem przeciążeń dokonywanych w czasie badań i prób.§ 66.
1.
Ruchome części mechanizmów sprzętu zmechanizowanego i pomocniczego zagrażające bezpieczeństwu powinny być zaopatrzone w osłony zapobiegające wypadkom.2.
Na stanowiskach pracy przy sprzęcie zmechanizowanym powinny być wywieszone instrukcje bezpiecznej obsługi i konserwacji.3.
Stałe stanowiska pracy przy sprzęcie zmechanizowanym powinny być obudowane ze wszystkich stron.4.
Nad czasowymi stanowiskami pracy powinny być wykonane daszki ochronne.§ 67.
Zmechanizowany i pomocniczy sprzęt powinien być przed rozpoczęciem pracy i przed zmianą sprawdzony pod względem sprawności technicznej i bezpiecznego użytkowania.§ 68.
Sprzęt zmechanizowany należy zabezpieczyć przed dostępem osób nie należących do obsługi.§ 69.
1.
Dokonywanie napraw, smarowanie i czyszczenie sprzętu zmechanizowanego będącego w ruchu jest zabronione.2.
Odtłuszczanie i oczyszczanie powierzchni sprzętu zmechanizowanego benzyną etylizowaną jest zabronione.§ 70.
Zblocza jednokrążkowe i wielokrążkowe, nie połączone na stałe ze sprzętem zmechanizowanym lub pomocniczym, powinny być raz na rok poddawane próbie na obciążenia.§ 71.
1.
Wciągarka ręczna powinna być wyposażona w korbę bezpieczeństwa lub w inne urządzenie spełniające warunki korby bezpieczeństwa.2.
Podnoszenie ciężarów przekraczających maksymalny udźwig wciągarki jest zabronione.§ 72.
1.
Przewody do sprężonego powietrza powinny być atestowane oraz powinny mieć wytrzymałość dostosowaną do ciśnienia roboczego.2.
Używanie do powietrza sprężonego przewodów przetartych, uszkodzonych lub o nie znanej wytrzymałości jest zabronione.§ 73.
1.
Haki do przemieszczania ciężarów powinny być atestowane.2.
Stosowanie haków żeliwnych i staliwnych jest zabronione.3.
Haki spawane mogą być stosowane po ponownej atestacji.§ 74.
Jeżeli przy przemieszczaniu ładunków zachodzi możliwość wysunięcia zawiesia z gardzieli haka, należy stosować haki wyposażone w urządzenia zamykające gardziel.§ 75.
Stosowanie elementów służących do zawieszania ładunku na hak, jak pierścieni, ogniw, pętli itp., których wymiary uniemożliwiają swobodne włożenie elementów na dno gardzieli haka, jest zabronione.§ 76.
1.
Badanie stopnia zużycia haków i ustalenie ich przydatności do dalszej pracy powinno być przeprowadzane przed rozpoczęciem każdej zmiany roboczej.2.
Jeżeli wymiary gardzieli haka wskutek rozgięcia zwiększyły się o ponad 10% w stosunku do wymiaru początkowego, hak powinien być wymieniony.§ 77.
Urządzenia pomocnicze stosowane przy przeładunkach na placu budowy i w magazynach powinny być bezpieczne dla obsługi i niezawodne w użyciu.§ 78.
1.
Płyty do łączenia wagonu z rampą lub drugim wagonem powinny być zaopatrzone w zaczepy lub inne urządzenia zabezpieczające przed przesunięciem, a ich powierzchnie robocze powinny uniemożliwiać poślizg.2.
Płyty powinny być oznaczone trwałym i wyrażnym napisem wskazującym dopuszczalne obciążenie robocze.§ 79.
1.
Pomosty i stojaki używane do przeładunku powinny odpowiadać wymaganiom wytrzymałościowym. Dopuszczalne ich obciążenie powinno być uwidocznione trwałym, wyraźnym napisem.2.
Szerokość pomostów powinna być tak dostosowana do wymiarów przemieszczanego po nich ładunku bądź sprzętu, aby przynajmniej z dwóch jego boków pozostawała wolna przestrzeń do krawędzi pomostu o szerokości nie mniejszej niż 0,45 m.3.
Pomsty lub rampy przeznaczone do przejazdu pojazdów i sprzętu powinny być szersze o 1,2 m od gabarytu pojazdów i zabezpieczone poręczami ochronnymi.4.
Szybkość pojazdów na pomostach i rampach nie powinna przekraczać 5 km/godz.§ 80.
Do przemieszczania ładunków płynnych lub plastycznych oraz materiałów żrących i parzących powinny być stosowane specjalne pojemniki, a do ładunków płynnych w balonach - palety ze ścianami bocznymi.§ 81.
Podstawki ładunkowe i palety powinny mieć powierzchnie i krawędzie gładkie, aby nie powodowały kaleczenia rąk i uszkodzenia ładunku.§ 82.
1.
Zawiesia linowe i łańcuchowe powinny być wykonane z materiałów atestowanych.2.
Robienie węzłów na linach i łańcuchach i łączenie między sobą lin stalowych na długości jest zabronione.§ 83.
1.
Pętle zawiesi z lin powinny być łączone za pomocą splatania i zaciskania zgodnie z obowiązującą normą.2.
Do pętli zawiesi linowych powinny być wprowadzone kausze zabezpieczające liny przed przetarciem.3.
Zakończenia lin stalowych powinny być tak zabezpieczone, aby nie powodowały kaleczenia rąk.§ 84.
1.
Dopuszczalne obciążenie robocze zawiesi dwu- i wielocięgnowych uzależnione jest od wielkości kąta wierzchołkowego mierzonego po przekątnej między cięgnami i powinno wynosić: 1)
przy kącie 450 - 90%, 2)
przy kącie 900 - 70%, 3)
przy kącie 1200 - 50%dopuszczalnego obciążenia zawiesia w układzie pionowym.
2.
Kąt rozwarcia cięgien zawiesia nie powinien być większy niż 1200.3.
Przy użyciu zawiesia wielocięgnowego dla określenia obciążenia roboczego należy przyjmować, że pracują tylko dwa cięgna.4.
Przy użyciu dwóch zawiesi o obwodzie zamkniętym ich łączne obciążenie nie powinno być większe niż wielkość obciążenia roboczego przewidziana dla jednego zawiesia.§ 85.
Dopuszczalne obciążenie robocze dla zawiesi wykonanych z łańcuchów użytkowanych w temperaturach poniżej - 200C należy obniżyć o 50%.§ 86.
1.
Zawiesia wykonane z lin stalowych powinny być niezwłocznie wycofane z eksploatacji, jeżeli: 1)
na długości równej ośmiokrotnej średnicy liny liczba zauważonych pękniętych drutów jest większa niż 10% całkowitej liczby drutów znajdujących się w linie przeciwzwitej i 5% w linie współzwitej. 2)
występują oznaki przerdzewienia, zerwania splotek lub inne uszkodzenia.2.
Zawiesia wykonane z łańcuchów powinny być niezwłocznie wycofane z eksploatacji, jeżeli: 1)
zużycie pręta ogniwa jest większe niż 1/5 pierwotnej średnicy pręta ogniwa, 2)
ogniwa uległy deformacji lub wykazują inne widoczne uszkodzenia.§ 87.
1.
Stosowane na budowie wózki ręczne i taczki powinny posiadać konstrukcję zapewniającą jak największą stateczność przy pełnym załadunku, możność łatwego załadowania i rozładowania oraz jak najmniejszy opór jazdy.2.
Na wózku należy umieścić napis określający jego nośność.§ 88.
1.
Ładunek powinien być na wózku lub taczce ułożony w taki sposób, aby w czasie przewozu nie mógł spaść, rozsypać się, przewrócić lub wylać.2.
Ładunek powinien być tak rozmieszczony na wózku, aby nie przesłaniał pola widzenia osobie obsługującej wózek.§ 89.
Wózki do przewozu butli z gazami technicznymi, kwasami lub innymi żrącymi cieczami powinny być wyposażone w urządzenia zabezpieczające ładunek przed spadnięciem.§ 90.
Wózki ręczne na szynach, których pochylenie toru jest większe niż 1%, powinny być zaopatrzone w sprawnie działające hamulce.§ 91.
1.
Drogi komunikacyjne wózków i taczek nie mogą być nachylone więcej niż: 1)
dla wózków szynowych - 4%, 2)
dla wózków bezszynowych - 5%, 3)
dla taczek - 10%.2.
Drogi dla taczek i wózków umieszczone nad poziomem terenu powyżej 1,0 m powinny być zabezpieczone w sposób określony w § 16.§ 92.
W sprawach nie uregulowanych w niniejszym rozdziale w zakresie transportu ręcznego obowiązują przepisy w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych przy ręcznym dźwiganiu i przenoszeniu ciężarów, a w zakresie transportu za pomocą wózków jezdniowych napędzanych przepisy w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy eksploatacji wózków jezdniowych napędzanych w transporcie wewnątrzzakładowym.§ 93.
Przenośniki taśmowe stałe powinny być wyposażone w wyłączniki bezpieczeństwa umieszczone w łatwo dostępnych i dobrze oświetlonych miejscach w odstępach nie większych niż 25 m, jeżeli nie posiadają wyłączników linkowych.§ 94.
Kąt pochylenia i dopuszczalna szybkość taśmy powinny być dostosowane do rodzaju ładunku.§ 95.
Części ruchome i wirujące przenośników znajdujące się w zasięgu pracy zatrudnionych powinny być zabezpieczone osłonami, a złącza końców taśmy gumowej przenośników powinny być obustronnie gładkie.§ 96.
1.
Mechanizmy służące do zmiany kąta nachylenia ramy przegubowej przewoźnego przenośnika powinny być tak ustawione i zabezpieczone, aby całkowicie uniemożliwiały samoczynną zmianę położenia ramy.2.
Dokonywanie zmiany kąta nachylenia ramy przenośnika w czasie jego ruchu jest zabronione.§ 97.
W sprawach nie uregulowanych w niniejszym rozdziale w zakresie obsługi przenośników obowiązują przepisy w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze przenośników oraz dokumentacja techniczno-ruchowa.§ 98.
Pomosty komunikacyjne powinny być zaopatrzone w sztywne poręcze, umieszczone na wysokości 1,10 m, poprzeczkę w połowie tej wysokości oraz krawężniki (bortnice) o wysokości co najmniej 0,15 m.§ 99.
1.
Koła jezdne żurawi powinny być zaopatrzone w osłony umieszczone w odległości nie większej niż 10 mm od główki szyny i przeznaczone do usuwania przedmiotów znajdujących się na drodze jazdy żurawia.2.
Podwozia żurawi powinny być zaopatrzone po obu stronach w zderzaki pomalowane barwą ostrzegawczą.§ 100.
Na końcach torów jezdnych żurawi powinny być umieszczone sprężyste odboje ustawione na wysokości zderzaków żurawia.§ 101.
1.
Żurawie powinny być wyposażone w urządzenia zabezpieczające przed przeciążeniem, w wyłączniki krańcowe oraz w sygnalizację dźwiękową automatyczną, działającą w czasie ruchu poziomego (jazdy) żurawia, a ponadto w sygnalizację uruchamianą z kabiny operatora.2.
Operator żurawia oraz brygada montażowa i brygada transportowa powinny stosować ustalony system ostrzegawczy sygnalizacji dźwiękowej i wzrokowej.§ 102.
Żuraw powinien być zaopatrzony w tablicę z oznaczeniem dopuszczalnego udźwigu, a jeżeli ma on zmienny udźwig, na tablicy powinien być podany udźwig obowiązujący przy określonych położeniach wysięgnika.§ 103.
1.
Żuraw o napędzie elektrycznym powinien być wyposażony w ochronę dodatkową przeciw porażeniu prądem elektrycznym.2.
Złącza szyn jezdnych powinny być zbocznikowane w sposób nie utrudniający dylatacji termicznej szyn.§ 104.
1.
Kabina operatora żurawia powinna być oddzielona od pomieszczenia maszynowni ścianką z izolacją przeciwakustyczną, a drzwi kabiny powinny być zamykane.2.
Jeżeli drzwi kabiny znajdują się na wysokości większej niż 20 cm ponad pomostami prowadzącymi do niej, należy zainstalować schodki lub stałe drabinki z poręczami, ułatwiające wejście i zejście.3.
W okresie zimowym kabina powinna być ogrzewana do temperatury +150C, a w okresie letnim temperatura w kabinie nie powinna przekraczać temperatury zewnętrznej.§ 105.
Operator powinien mieć możność sterowania żurawiem i obserwowania terenu pracy w pozycji siedzącej.§ 106.
1.
Lina nawijana na bęben powinna mieć taką długość, aby przy najniższym położeniu haka żurawia pozostawały na bębnie co najmniej 3 zwoje, nie licząc odcinka liny służącego do przymocowania jej do bębna.2.
Obrzeża bębna linowego powinny wystawać ponad górną warstwę liny po pełnym jej nawinięciu co najmniej o jedną średnicę liny, a bębna łańcuchowego co najmniej o jedną szerokość ogniwa łańcucha.§ 107.
Bębny o wielowarstwowym nawijaniu liny lub łańcucha powinny być zaopatrzone w urządzenia, zapewniające prawidłowe układanie się każdej warstwy.§ 108.
Współczynnik bezpieczeństwa dla lin nośnych żurawi powinien wynosić co najmniej 5, jeżeli przepisy o dozorze technicznym nie stanowią inaczej.§ 109.
Poziome przemieszczanie ładunku żurawiem powinno odbywać się na wysokości co najmniej 1 m ponad przedmiotami znajdującymi się na drodze przenoszonego ładunku.§ 110.
1.
Roboczy zasięg haka żurawia powinien sięgać co najmniej o 0,20 m dalej, niż położony jest środek ciężkości montowanego elementu lub miejsca układanego ładunku.2.
Podnoszenie ciężarów przy ukośnym ułożeniu liny żurawia jest zabronione.§ 111.
1.
Odległość pomiędzy skrajnią podwozia lub platformy obrotowej żurawia a zewnętrznymi częściami konstrukcji montowanego budynku lub jego zabezpieczeń tymczasowych bądź stosami składowanych materiałów lub elementów powinna wynosić co najmniej 0,75 m.2.
Zabronione jest: 1)
składowanie materiałów pomiędzy skrajnią żurawia lub pomiędzy torowiskiem żurawia a konstrukcją budynku lub jego tymczasowych zabezpieczeń, 2)
przechodzenie osób pomiędzy budynkiem a podwoziem żurawia i wychylanie się przez otwory budynku w czasie pracy żurawia, 3)
przewożenie ludzi żurawiem w pojemniku, skrzyni lub w jakikolwiek inny sposób, 4)
pozostawienie zawieszonego elementu lub innego ładunku na haku żurawia w czasie przerw w pracy lub po jej zakończeniu, 5)
podnoszenie żurawiem przemarzniętych lub zakleszczonych przedmiotów oraz wyrywanie słupów, jak również przedmiotów o nie znanym ciężarze.§ 112.
1.
Montaż lub demontaż żurawia należy wykonywać przy dobrej widoczności (co najmniej na odległość 30 m), a monterów zaopatrzyć w hełmy ochronne i pasy bezpieczeństwa z linką zabezpieczającą.2.
Montaż lub demontaż żurawia podczas deszczu, śnieżycy i gołoledzi oraz przy sile wiatru powyżej 10 m/sek, jest zabroniony.§ 113.
W sprawach eksploatacji żurawi, nie uregulowanych w niniejszym rozdziale, obowiązują przepisy w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi oraz przepisy o dozorze technicznym.§ 114.
Stanowisko operatora wyciągu przyściennego powinno znajdować się w odległości nie mniejszej niż 6 m od konstrukcji wyciągu, przy czym operator powinien mieć możność obserwowania ruchu platformy na całej wysokości wyciągu.§ 115.
Nad stanowiskiem roboczym załadunku materiałów z poziomu terenu na platformę wyciągu powinien być wykonany daszek ochronny. Daszek ten powinien wystawać co najmniej 2 m licząc od zewnętrznej krawędzi platformy w kierunku miejsca dostawy materiałów.§ 116.
Wyciąg budowlany powinien być zaopatrzony w urządzenia sygnalizacyjne.§ 117.
Dostęp do platformy ładunkowej wyciągów przyściennych (szybowych) z pomostów roboczych, zamiast drzwiami, może być zabezpieczony ruchomymi zaporami o wysokości 1,10 m w odległości 0,3 m od krawędzi pomostu roboczego.§ 118.
1.
Ładunek przewożony na platformie wyciągu powinien być zabezpieczony przed zmianą położenia.2.
Platformy obrotowe powinny być zabezpieczone przed samoczynnym obracaniem się oraz posiadać obudowę zabezpieczającą przed wypadaniem ładunku.§ 119.
1.
Podniesienie i opuszczenie kosza betoniarki powinno być poprzedzone przez operatora sygnałem umownym.2.
Podchodzenie pod podniesiony kosz betoniarki jest zabronione.§ 120.
Podawanie masy betonowej lub zaprawy za pomocą pomp powinno być zgodne z instrukcją techniczno-ruchową.§ 121.
Pomiędzy stanowiskiem odbioru masy betonowej lub zaprawy a operatorem pompy powinna być zapewniona sygnalizacja.§ 122.
Przewody do transportu masy betonowej lub zaprawy zmieniające kierunek tłoczenia powinny mieć łagodne łuki. Przewody te należy przepłukać wodą lub mlekiem wapiennym po każdej przerwie w pracy, w czasie uniemożliwiającym stężenie masy.§ 123.
Przejeżdżanie lub chodzenie po przewodach do transportu masy betonowej lub zaprawy jest zabronione.§ 124.
Przy przenoszeniu, rozbieraniu lub przedłużaniu przewodów należy uprzednio wyłączyć pompę i zredukować w przewodach ciśnienie do zera.§ 125.
1.
W razie stwierdzenia nieprawidłowości w pracy pompy lub przewodów należy podawanie masy betonowej lub zaprawy niezwłocznie przerwać i podjąć czynności określone w § 124.2.
W razie zatkania się przewodu przepychanie go od strony wylotu jest zabronione.3.
Przy rozłączaniu i oczyszczaniu przewodu należy zawsze stosować ekran lub okulary ochronne.§ 126.
Zwiększanie ciśnienia pompy ponad dopuszczalne jest zabronione.§ 127.
1.
Użytkowanie i posługiwanie się narzędziami powinno być zgodne z instrukcją producenta.2.
Nie wolno używać narzędzi uszkodzonych oraz nie odpowiadających normom i warunkom technicznym. Narzędzia takie należy niezwłocznie wycofać z użytku.§ 128.
Narzędzia do pracy udarowej (młotki, przecinaki, przebijaki) nie mogą mieć: 1)
uszkodzonych zakończeń roboczych, 2)
rozklepów i ostrych krawędzi w miejscu trzymania ich ręką, 3)
pęknięć, zadr itp., 4)
krótszych rękojeści niż 0,15 m.§ 129.
Rozmiar kluczy do nakrętek należy dostosować ściśle do wymiarów nakrętek. Odkręcanie i zakręcanie nakrętek kluczem przedłużonym rurą lub innym narzędziem jest zabronione.§ 130.
Kliny, przecinaki lub przebijaki stosowane do przecinania bądź przebijania elementów metalowych lub rozbijania konstrukcji budowlanej powinny mieć uchwyty nie krótsze niż 0,7 m.§ 131.
1.
Przy używaniu pistoletów do wstrzeliwania kołków należy zastosować środki zabezpieczające ludzi przed wypadkami.2.
Obsługę pistoletu wolno powierzać wyłącznie pracownikowi do tego uprawnionemu, który obowiązany jest stosować się do szczegółowych przepisów zawartych w instrukcji obsługi.§ 132.
Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym należy co najmniej raz na 10 dni kontrolować, jeżeli instrukcja producenta nie przewiduje innych terminów kontroli ich sprawności technicznej i zabezpieczeń przed porażeniem prądem. Wyniki kontroli powinny być notowane i przechowywane u kierownika budowy.§ 133.
1.
Urządzenia grzewcze na budowie powinny być eksploatowane zgodnie z instrukcją producenta.2.
Każde urządzenie grzewcze stosowane do podgrzewania pomieszczeń gazami spalinowymi powinno mieć określoną zawartość gazów toksycznych w spalinach. Dopuszczalne najwyższe stężenie tlenku węgla w powietrzu ogrzewanych pomieszczeń nie może przekraczać 0,03 mg CO/l powietrza.3.
Jeżeli urządzenia grzewcze nie odpowiadają wymaganiom określonym w ust. 2, gazy spalinowe powinny być odprowadzane na zewnątrz. Odprowadzanie gazów powinno być tak dokonane, aby nie powstała możliwość ich gromadzenia się w pomieszczeniach znajdujących się poniżej poziomu, na którym są zainstalowane urządzenia grzewcze.§ 134.
Zasilanie urządzeń grzewczych zużytymi olejami oraz dolewanie paliwa do czynnego grzejnika olejowo-gazowego i stosowanie paliw łatwo zapalnych do takiego grzejnika jest zabronione.§ 135.
1.
Przy stosowaniu grzejników gazowych (promienników podczerwieni) odległość pomiędzy butlą gazową a grzejnikiem nie powinna być mniejsza niż 2 m.2.
Pozostawianie bez nadzoru czynnych grzejników gazowych jest zabronione.§ 136.
Stosowanie koksowników do przesuszania pomieszczeń zamkniętych jest zabronione.§ 137.
1.
Przebywanie pracowników w pomieszczeniach osuszanych urządzeniami grzewczymi, wydzielającymi szkodliwe dla zdrowia spaliny w stopniu przekraczającym dopuszczalne stężenie podane w § 133 ust. 2, jest zabronione.2.
Do pomieszczeń, o których mowa w ust. 1, mogą mieć dostęp wyłącznie pracownicy obsługujący urządzenia grzewcze i mający nad nimi nadzór. Mogą oni przebywać w tych pomieszczeniach tylko przez okres czasu niezbędny do zapewnienia eksploatacji i dozoru tych urządzeń.3.
Przy wchodzeniu do pomieszczeń osuszanych urządzeniami, o których mowa w ust. 1, należy zachować środki ostrożności. Niezwłocznie po wejściu należy pomieszczenie przewietrzyć.