Rozdział 4 - Odwadnianie - Bezpieczeństwo i higiena pracy, prowadzenie ruchu oraz specjalistyczne zabezpieczenie przeciwpożarowe w odkrywkowych zakładach górniczych.
Dziennik Ustaw
Dz.U.1994.114.552
Akt utracił moc Wersja od: 28 października 1994 r.
Rozdział 4
Odwadnianie
Odwadnianie
1.
Odwadnianie powierzchniowe
Odwadnianie powierzchniowe
§ 164.
W razie istnienia w pobliżu zakładu górniczego rzek, stawów lub innych zbiorników wodnych i możliwości przedostania się tych wód do wyrobisk górniczych, wyrobiska te należy chronić w sposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego.§ 165.
Odwodnienie wyrobisk i zwałowisk powinno obejmować:1)
ujęcie wód wypływających ze skarp i dna wyrobiska,2)
ujęcie wód spływających ze skarp i wypływających spod dolnej krawędzi zbocza zwałów,3)
ujęcie wód opadowych w obrębie wyrobiska i zwałowiska,4)
odprowadzanie wód, o których mowa w pkt 1-3, do pompowni i do zbiorników lub cieków na powierzchni.§ 166.
Kierownik ruchu zakładu górniczego zatwierdza konstrukcje i lokalizację zbiorników, osadników i rowów odwadniających budowanych na stałych elementach wyrobiska i zwałowiska, jeżeli nie dokonano tego w projekcie technicznym.§ 167.
Zabrania się utrzymywania zbiorników wodnych, nie związanych z ruchem zakładu górniczego, na poziomach roboczych wyrobiska i zwałowiska oraz w pobliżu górnej krawędzi wyrobiska wgłębnego.§ 168.
Obserwacje zwierciadła wody w otworach obserwacyjnych należy wykonywać co najmniej dwa razy w roku.§ 169.
W przypadku przewidywanych zmian poziomu zwierciadła wód podziemnych, powodowanych działalnością górniczą, w systemie odwadniania kopalni należy uwzględnić prowadzenie obserwacji poziomu tego zwierciadła oraz zmian stosunków wodnych w górotworze, stosownie do postępu robót.§ 170.
1.
Przy projektowaniu odwodnienia zakładu górniczego należy określić przewidywane dopływy wody (w m3/godz.), wynikające z obliczeń hydrogeologicznych (wody podziemne) i hydrologicznych (wody opadowe).2.
Określenie przewidywanych dopływów wód podziemnych w czynnym zakładzie górniczym może być dokonane na podstawie pomiarów i obserwacji, jeżeli warunki hydrogeologiczne nie ulegają zasadniczym zmianom, a zakład posiada udokumentowane wyniki co najmniej dwuletnich obserwacji i pomiarów.3.
Dopływy wód opadowych w obrębie zlewni wyrobiska i zwałowiska oblicza się na podstawie maksymalnego opadu dobowego o prawdopodobieństwie 10% (opad występujący raz na 10 lat).§ 171.
1.
Wydajność agregatów pompowych głównych pompowni powinna zapewnić odpompowanie w ciągu 36 godzin dobowego dopływu wód z górotworu oraz dobowego dopływu wód opadowych, określonych zgodnie z § 170.2.
Pompownie główne należy wyposażyć w rezerwowe agregaty pompowe o wydajności nie niższej niż 50% wydajności zespołu pomp wymienionych w ust. 1.3.
Wymagania określone w ust. 1 i 2 nie dotyczą odkrywkowych zakładów górniczych wydobywających węgiel brunatny.§ 172.
1.
W odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających węgiel brunatnym, zaliczonych do:1)
pierwszego stopnia zagrożenia wodnego, wydajność pompowni głównych odprowadzających wody z wyrobisk musi zapewnić:a)
odprowadzenie dobowych dopływów ciągłych i okresowych w czasie 24 godzin,b)
odprowadzenie dobowego dopływu wód opadowych w czasie 36 godzin,c)
rezerwę wynoszącą 30% łącznej wydajności pomp,2)
drugiego stopnia zagrożenia wodnego, wydajność pompowni głównych odprowadzających wody z wyrobisk musi zapewnić:a)
odprowadzenie dobowych dopływów ciągłych, okresowych i opadowych w ciągu 24 godzin,b)
rezerwę wynoszącą 50% łącznej wydajności pomp.2.
Pompownie pośredniego tłoczenia muszą spełniać warunki określone dla pompowni głównych.3.
Sposób obliczania dopływu wód określa § 170.§ 173.
Pompownie pomocnicze powinny spełniać wymagania określone odpowiednio przepisami § 171 i 172, z tym że kierownik ruchu zakładu górniczego może zezwolić na wykorzystanie jednej trzeciej rezerwowych agregatów pompowych jako rezerwy remontowej.§ 174.
Pompownie główne powinny posiadać zbiorniki o pojemności czterogodzinnego przewidywanego dopływu wód, określonego w § 170. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy istnieje możliwość okresowego podniesienia poziomu wody w rowach odwadniających lub gdy pompownia wyposażona jest w spływ grawitacyjny, dopuszcza się zmniejszenie pojemności zbiornika do dwugodzinnego przewidywanego dopływu wód. Decyzję w tej sprawie podejmuje kierownik ruchu zakładu górniczego za zgodą właściwego organu państwowego nadzoru górniczego.§ 175.
Pompownie głównego odwadniania należy wyposażyć w:1)
ilość agregatów pompowych, zapewniających wydajność pompowni określoną odpowiednio według przepisów § 171 lub 172,2)
dwa rurociągi tłoczne, z których każdy musi zapewniać bieżące odprowadzenie obliczeniowego dopływu wód do pompowni,3)
urządzenia do stałego lub okresowego pomiaru ilości przepływu wody oraz pomiaru ciśnienia w rurociągach tłocznych,4)
dwa niezależne źródła zasilania w energię,5)
inne urządzenia i środki technicznego wyposażenia pompowni, przewidziane w projekcie technicznym odwodnienia, zatwierdzonym przez kierownika ruchu zakładu górniczego.§ 176.
Podział urządzeń odwadniających na urządzenia odwodnienia głównego (bezpośredniego lub pośredniego tłoczenia) i pomocniczego określa dokumentacja techniczna, a w przypadku braku takiego określenia, podział ten ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.2.
Odwadnianie wgłębne - studzienne
Odwadnianie wgłębne - studzienne
§ 177.
Budowa, eksploatacja oraz efekty pracy urządzeń odwadniających muszą zapewniać bezpieczne wyprzedzenie w stosunku do prowadzonych robót górniczych. Wielkość minimalnego bezpiecznego wyprzedzenia, o którym mowa wyżej, musi ustalać dokumentacja techniczna odwadniania, zatwierdzona przez kierownika ruchu zakładu górniczego.§ 178.
W przypadku gdy studnie pompowe stanowią podstawowy system odwodnienia, należy zapewnić warunki zasilania w energię elektryczną i odprowadzenie wody eliminujące jednoczesny wymuszony postój takiej ilości studni, która może stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego.§ 179.
W każdej studni pompowej należy zapewnić możliwość dokonywania pomiarów poziomu zwierciadła wody oraz odpowiednie zabezpieczenie wylotu studni. Studnie lub grupy studni muszą posiadać możliwość dokonywania kontrolnych pomiarów ilości pompowanej wody.§ 180.
Dla zapewnienia ciągłości pracy studni zakład górniczy musi posiadać niezbędną rezerwę pomp oraz urządzenia do ich wymiany.§ 181.
Warunki wykonywania i eksploatacji studni pompowych w wyrobisku odkrywkowym i w rejonach zagrożonych występowaniem zapadlisk lub osuwisk ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.3. Odwadnianie wgłębne - wyrobiskami podziemnymi
§ 182.
Przed rozpoczęciem drążenia podziemnych wyrobisk odwadniających należy na podstawie warunków geologiczno-górniczych kopaliny oraz skał bezpośrednio ją otaczających ustalić warunki wykonywania tych wyrobisk.§ 183.
Długość pojedynczych podziemnych wyrobisk odwadniających nie powinna przekraczać 500 m, a odległość otworów wiertniczych od głównych chodników odwadniających nie powinna być mniejsza niż 10 m.§ 184.
1.
Przy wykonywaniu robót strzałowych w wyrobiskach podziemnych w warunkach zagrożenia wodnego należy w szczególności:1)
wstrzymać roboty strzałowe, gdy wystąpią objawy wskazujące na wzrost zagrożenia wodnego; wznowienie robót strzałowych może nastąpić za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego,2)
zmniejszyć zabiór i zagęszczać obudowę w strefach występujących zaburzeń stosownie do warunków geologiczno-górniczych; w miejscach tych roboty strzałowe mogą być wykonywane tylko pod bezpośrednim nadzorem osoby dozoru ruchu,3)
decyzję dotyczącą wykonywania robót strzałowych w wyrobiskach górniczych zaliczonych do drugiego lub trzeciego stopnia zagrożenia wodnego podejmuje kierownik ruchu zakładu górniczego, po uzyskaniu zgody właściwego organu państwowego nadzoru górniczego.2.
Kryteria zaliczania podziemnych wyrobisk górniczych do poszczególnych stopni zagrożenia wodnego regulują odrębne przepisy.§ 185.
Pompownię główną podziemną należy wyposażyć w:1)
obudowę trwałą,2)
zespół sprawnych pomp o łącznej wydajności zapewniającej odpompowanie w ciągu 20 godzin dobowego dopływu wody, określonego w § 170,3)
sprawne, rezerwowe agregaty pompowe o wydajności łącznej, wynoszącej co najmniej 50% wydajności zespołu pomp wymienionego w pkt 2, niezależnie od pomp znajdujących się w remoncie; w przypadku gdy wyposażenie zespołu wymienionego w pkt 2 stanowią jeden lub dwa agregaty pompowe, obowiązuje rezerwa w wysokości 100%,4)
co najmniej dwa rurociągi tłoczne, zlokalizowane niezależnie od siebie, zapewniające odpompowanie wody w ilości odpowiadającej łącznej wydajności zespołu sprawnych pomp, wymienionego w pkt 2; dopuszcza się instalowanie rurociągów tłocznych w obudowanych otworach wiertniczych,5)
chodniki osadnikowe i chodniki pojemnościowe, których czynna objętość powinna zapewnić zatrzymanie co najmniej dwugodzinnego dopływu wody, wyznaczonego zgodnie z § 170,6)
tamy wodne dla ochrony pompowni i innych podstawowych wyrobisk podziemnych; rodzaj tam w zależności od lokalnych warunków górniczo-geologicznych należy określić w projekcie odwadniania.§ 186.
1.
Przed wykonaniem pompowni głównej dla odprowadzenia wody dopływającej do wyrobisk podziemnych należy wykonać pompownię pomocniczą.2.
Wydajność pompowni pomocniczej powinna uwzględniać maksymalne dopływy wody, wynikające z obliczeń hydrogeologicznych, jakie mogą wystąpić przed uruchomieniem pompowni głównej. Pompownia ta powinna być wyposażona co najmniej w dwa sprawne agregaty pompowe oraz co najmniej w jeden sprawny agregat rezerwowy.3.
Dopuszcza się dla tych pompowni stosowanie pojedynczych rurociągów tłocznych.§ 187.
Wymagania określone w § 185 i 186 nie dotyczą pomocniczych stanowisk pomp służących do doraźnego odprowadzania wody.§ 188.
Wyrobiska podziemne mające wylot do wyrobiska odkrywkowego należy zabezpieczyć przed zatopieniem ich wodami zbierającymi się na poziomach lub na dnie wyrobiska odkrywkowego.§ 189.
Wysokość wyrobisk chodnikowych w świetle obudowy nie może być mniejsza niż 1,8 m.§ 190.
Przy wykonywaniu wyrobisk chodnikowych równoległych chodnik wodny należy wykonywać co najmniej 0,5 m poniżej chodnika transportowego.§ 191.
Przy prowadzeniu chodników podwójnych przecinki należy wykonywać w odległości nie większej niż 150 m, a odległość pomiędzy chodnikami nie może być mniejsza niż 15 m.§ 192.
Kierownik ruchu zakładu górniczego określa sposób likwidacji obudowy wyrobisk podziemnych w piętrach urabianych przez koparki, największe dopuszczalne długości rabowanego odcinka wyrobiska oraz sposób zapewnienia bezpiecznej pracy koparek w rejonie tych wyrobisk.