Zmiany w typowym planie kont dla jednostek i zakładów budżetowych.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.MF.1983.3.8

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 1984 r.

INSTRUKCJA Nr 1/KS

MINISTRA FINANSÓW

z dnia 2 lutego 1983 r.

w sprawie zmian w typowym planie kont dla jednostek i zakładów budżetowych.

Na podstawie art. 91 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 25 listopada 1970 r. - Prawo budżetowe (Dz. U. Nr 29, poz. 244), ustala się co następuje:

§  1.

1. Wprowadza się konta:

1) do typowego planu kont dla jednostek i zakładów budżetowych:

187 - "Kredyty inwestycyjne w okresie spłaty"

188 - "Przeterminowane kredyty inwestycyjne"

463 - "Podróże służbowe"

470 - "Straty nadzwyczajne"

770 - "Zyski nadzwyczajne"

982 - "Rezerwa środków na inwestycje"

2) do typowego planu kont dla organów finansowych 982 - "Rezerwa środków na inwestycje".

2. Likwiduje się konta:

1) w typowym planie kont dla jednostek i zakładów budżetowych:

435 - "Krajowe podróże służbowe"

436 - "Wynagrodzenia nie objęte funduszem płac"

470 - "Nadzwyczajne straty materialne"

480 - "Nadzwyczajne straty niematerialne"

770 - "Nadzwyczajne zyski materialne"

780 - "Nadzwyczajne zyski niematerialne"

804 - "Rozliczenia przekazania środków trwałych"

808 - "Rozliczenia przekazania środków obrotowych",

2) w typowym planie kont dla organów finansowych:

982 - "Fundusz inwestycyjny jednostek budżetowych"

983 - "Terenowy fundusz inwestycyjny".

3. Zmienia się nazwę konta w typowym planie kont dla jednostek i zakładów budżetowych:

431 - "Wynagrodzenia objęte funduszem płac" na

431 - "Wynagrodzenia".

§  2.

1. Konto 463 - "Podróże służbowe" służy do ewidencji dotyczących działalności eksploatacyjnej:

1) kosztów krajowych i zagranicznych podróży służbowych obejmujących: koszty diet lub ryczałtów miesięcznych i dodatków godzinowych, koszty przejazdów, przysługujące właścicielom pojazdów samochodowych odbywających podróże służbowe własnym samochodem, zwroty kosztów ich użycia i koszty noclegów,

2) kosztów biletów służbowych imiennych i na okaziciela na wszelkiego rodzaju środki lokomocji,

3) kosztów ryczałtów za używanie do celów służbowych własnych pojazdów samochodowych w obrębie miejscowości stanowiącej siedzibę zakładu pracy,

4) kosztów ryczałtów za noclegi i za wynajęcie kwater prywatnych dla pracowników czasowo przeniesionych oraz kosztów przejazdów w celu odwiedzenia rodziny, przysługujących pracownikom czasowo przeniesionym oraz zwerbowanym do pracy,

5) innych przewidzianych przepisami kosztów podróży służbowych.

2. Koszty podróży służbowych księguje się na koncie 463 - "Podróże służbowe" w korespondencji z kontem 234 - "Inne rozrachunki z pracownikami" lub kontami środków pieniężnych.

3. Na koniec roku sprawozdawczego saldo konta 463 - "Podróże służbowe" przenosi się na konto 860 - "Wynik finansowy".

4. Ewidencja szczegółowa do konta 463 - "Podróże służbowe" powinna być zgodna z przepisami o sprawozdawczości finansowej.

5. Koszty podróży służbowych dotyczące innych działalności niż eksploatacyjna księguje się na właściwych kontach tych działalności, np. 951 - "Zakładowy fundusz socjalny", 971 - "Pozostałe fundusze specjalne", 083 - "Inwestycje rozpoczęte", itp. w korespondencji z kontem 234 lub kontami środków pieniężnych.

§  3.

1. Konto 470 - "Straty nadzwyczajne" służy do ewidencji materialnych i niematerialnych krajowych i zagranicznych strat nadzwyczajnych działalności eksploatacyjnej i innych strat przewidzianych w odrębnych przepisach.

2. Straty nadzwyczajne księguje się na koncie 470 - "Straty nadzwyczajne" w korespondencji z właściwymi kontami, np. środków pieniężnych, rozrachunków, rozliczeń i roszczeń oraz rzeczowych składników majątku. Wszelkie korekty strat nadzwyczajnych podlegają księgowaniu na koncie 470 - "Straty nadzwyczajne". Korekty powodujące zmniejszenie strat nadzwyczajnych nie mogą więc być zaliczane do zysków nadzwyczajnych bez względu na okres, którego dotyczą.

3. Na koniec roku sprawozdawczego saldo konta 470 - "Straty nadzwyczajne" przenosi się na konto 860 - "Wynik finansowy".

4. Ewidencja szczegółowa prowadzona do konta 470 - "Straty nadzwyczajne" powinna być zgodna z przepisami o sprawozdawczości finansowej. Na koncie 470 księguje się straty nadzwyczajne powstałe z tytułu:

1) zdarzeń losowych; straty nadzwyczajne z tego tytułu obejmują równowartość niedoborów i szkód w środkach obrotowych, spowodowanych zdarzeniami losowymi, np. powodzią, huraganem, gradobiciem, pożarem, katastrofą oraz koszty powstałe w związku z usuwaniem skutków zaistniałych zdarzeń losowych dotyczących środków obrotowych i środków trwałych w tym również koszty remontów mających na celu usuwanie skutków zdarzeń losowych,

2) likwidacji środków trwałych; straty nadzwyczajne z tego tytułu obejmują dodatkową amortyzację środków trwałych likwidowanych, sprzedanych lub uznanych za niedobory i związanych z nimi wartości niematerialnych i prawnych oraz koszty związane z likwidacją i sprzedażą środków trwałych,

3) przestojów i bezczynności środków trwałych; straty nadzwyczajne z tego tytułu obejmują koszty utrzymania trwale lub przejściowo nieczynnych zakładów i wydziałów łącznie z amortyzacją stanowiących ich wyposażenie środków trwałych oraz amortyzację zbędnych środków trwałych zgłoszonych do upłynnienia,

4) zaniechania (nie podjęcia) produkcji; straty nadzwyczajne z tego tytułu obejmują odpisy rozliczanych w czasie kosztów przygotowania produkcji z tytułu jej nie podjęcia oraz koszty produkcji zaniechanej,

5) niedoborów i szkód; straty nadzwyczajne z tego tytułu obejmują równowartość niezawinionych niedoborów i szkód środków obrotowych z wyjątkiem wymienionych w pkt 1 oraz spowodowanych kradzieżą z włamaniem lub rabunkiem w razie nie ujawnienia sprawcy, straty na zagospodarowaniu zbędnych zapasów poniesione w wyniku ich złomowania lub zużycia na własne potrzeby, jak również umorzone lub oddalone przez sąd roszczenia i należności z tytułu niedoborów i szkód w środkach obrotowych,

6) odpisania roszczeń i należności przedawnionych; straty nadzwyczajne z tego tytułu obejmują roszczenia i należności przedawnione wynikające ze stosunków cywilno-prawnych,

7) umorzenia roszczeń i należności; straty nadzwyczajne z tego tytułu obejmują roszczenia i należności z wyjątkiem wymienionych w pkt 5, umorzone zgodnie z obowiązującymi przepisami,

8) zapłaconych kar i odszkodowań z tytułu obniżonej jakości dostaw, robót i usług,

9) zapłaconych kar i odszkodowań z tytułu przetrzymywania i zniszczenia obcego taboru i urządzeń ładunkowych,

10) zapłaconych kar i odszkodowań z tytułu nieprzestrzegania przepisów o ochronie środowiska oraz kar za nieprzestrzeganie przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy,

11) pozostałych kar, grzywien i odszkodowań zapłaconych oraz kosztów postępowania sądowego i arbitrażowego; za pozostałe kary, grzywny i odszkodowania uważa się w szczególności kary, grzywny i odszkodowania:

a) umowne, z tytułu niedotrzymania terminów dostaw, robót i usług, w tym również w razie niedotrzymania terminów zwrotu opakowań,

b) umowne, z tytułu niedotrzymania innych warunków umów o dostawy, roboty i usługi,

c) za szkody przemysłowe,

d) płacone za przekroczenie limitu zużycia energii elektrycznej, gazu, wody, paliwa itp.,

e) za zwłokę w zapłacie faktur za dostawy, roboty i usługi,

f) jednorazowe odszkodowania z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu albo śmierci oraz odszkodowania za przedmioty utracone lub uszkodzone wskutek wypadku przy pracy przysługujące od zakładu pracy,

g) należne budżetowi - bez względu na tytuł ich powstania, w tym również spowodowane naruszeniem przepisów o cenach; natomiast kwoty nienależne sprzedawcy podlegające przekazaniu na rzecz budżetu lub odbiorcy zalicza się do zmniejszeń dochodów ze sprzedaży,

12) odsetek o charakterze sankcyjnym od kredytów; straty nadzwyczajne z tego tytułu obejmują kwoty wyodrębnionych w dokumentacji bankowej zapłaconych odsetek o charakterze sankcyjnym, np. odsetki od kredytów (zadłużeń) przeterminowanych z wyjątkiem odsetek o charakterze sankcyjnym, które zgodnie z obowiązującymi przepisami pokrywane są ze środków funduszy specjalnego przeznaczenia i w związku z tym obciążają właściwe fundusze,

13) innych przyczyn, a w szczególności:

a) strat na sprzedaży papierów wartościowych,

b) strat na różnicach kursowych zagranicznych środków pieniężnych nierozliczonych z budżetem,

c) strat z tytułu odpisania rozliczanych w czasie kosztów nie wykorzystanej dokumentacji remontów,

d) strat inwestycyjnych ujawnionych po zakończeniu i zamknięciu rachunku finansowania inwestycji,

e) remontów i konserwacji środków trwałych pokrywanych przez PZU.

5. Wszelkie należne budżetowi kwoty z tytułu kar i grzywien oraz odsetek za zwłokę w zapłacie ujmuje się jako straty nadzwyczajne w ciągu roku sprawozdawczego pod datą dokonania ich zapłaty, jeżeli nie zostały już zarachowane na koniec roku poprzedniego. Natomiast na koniec roku sprawozdawczego, pod datą ostatniego dnia roku, zarachowuje się na straty nadzwyczajne wszelkie dotychczas nie ujęte kwoty należne za dany rok budżetowy z powyższych tytułów, w wysokości określonej we właściwych decyzjach lub w obliczeniach dokonanych zgodnie z obowiązującymi przepisami.

§  4.

1. Konto 770 - "Zyski nadzwyczajne" służy do ewidencji materialnych i niematerialnych krajowych i zagranicznych zysków nadzwyczajnych działalności eksploatacyjnej i innych zysków przewidzianych przepisami szczególnymi.

2. Zyski nadzwyczajne księguje się na koncie 770 - "Zyski nadzwyczajne" w korespondencji z właściwymi kontami, np. środków pieniężnych, rozrachunków i rozliczeń oraz rzeczowych składników majątku. Wszelkie korekty zysków nadzwyczajnych podlegają księgowaniu na koncie 770 - "Zyski nadzwyczajne". Korekty powodujące zmniejszenie zysków nadzwyczajnych nie mogą być zaliczane do strat nadzwyczajnych bez względu na okres, którego dotyczą.

3. Na koniec roku sprawozdawczego saldo konta 770 - "Zyski nadzwyczajne" przenosi się na konto 860 - "Wynik finansowy".

4. Ewidencja szczegółowa prowadzona do konta 770 - "Zyski nadzwyczajne" powinna być zgodna z przepisami o sprawozdawczości finansowej. Na koncie 770, księguje się zyski nadzwyczajne powstałe z tytułu:

1) zdarzeń losowych; zyski nadzwyczajne z tego tytułu obejmują równowartość odzyskanych materiałów i odpadów użytkowych oraz odszkodowania przyznane przez zakłady ubezpieczeń lub inne odszkodowania otrzymane z tytułu niedoborów i szkód w środkach obrotowych spowodowanych zdarzeniami losowymi lub na pokrycie kosztów usuwania skutków zaistniałych zdarzeń losowych dotyczących środków obrotowych i środków trwałych,

2) zaniechania (nie podjęcia) produkcji; zyski nadzwyczajne z tego tytułu obejmują równowartość odzyskanych materiałów, produktów i odpadów użytkowych,

3) niedoborów, szkód i nadwyżek; zyski nadzwyczajne z tego tytułu obejmują równowartość niedoborów środków trwałych, przedmiotów nietrwałych umorzonych w 100% oraz zapasów w gospodarstwach rolnych, nadwyżek w środkach obrotowych, odszkodowania przyznane przez zakłady ubezpieczeń oraz wpływy roszczeń i należności z tytułu niedoborów i szkód odpisanych uprzednio na straty, np. na skutek umorzenia,

4) kar, grzywien i odszkodowań; równowartość otrzymanych kar, grzywien, odszkodowań i innych opłat o charakterze sankcyjnym, jak również wpływów zasądzonych kosztów postępowania spornego; za kary i grzywny uważa się w szczególności kary i grzywny:

a) umowne, z tytułu niedotrzymania terminów dostaw, robót i usług, w tym również wobec niedotrzymania terminów zwrotu opakowań,

b) umowne, z tytułu obniżonej jakości dostaw, robót i usług,

c) umowne, z tytułu niedotrzymania innych warunków umów o dostawy, roboty i usługi,

d) za zniszczenie obcego taboru oraz urządzeń ładunkowych,

e) za szkody przemysłowe,

f) za przekroczenie limitu zużycia energii elektrycznej, gazu, wody, paliw itp.,

g) za zwłokę w zapłacie faktur za dostawy, roboty i usługi,

5) innych przyczyn, a w szczególności:

a) zyski na sprzedaży papierów wartościowych,

b) zyski na różnicach kursowych zagranicznych środków pieniężnych nierozliczane z budżetem.

§  5.

1. Równowartość przekazanych lub otrzymanych, z mocy odrębnych przepisów, nieodpłatnie środków trwałych i związanych z nimi wartości niematerialnych i prawnych ujmuje się na koncie 001 - "Środki trwałe" oraz na koncie 051 - "Wartości niematerialne i prawne" w korespondencji z kontem 803 - "Fundusz środków trwałych".

2. Równowartość przekazanych lub otrzymanych od jednostek gospodarki uspołecznionej nieodpłatnie środków obrotowych, księguje się na kontach służących do ewidencji określonych składników majątku obrotowego w korespondencji z kontem 807 - "Fundusz obrotowy". W pozostałych wypadkach nieodpłatne przekazanie lub otrzymanie środków obrotowych księguje się na kontach ujmujących składniki majątku obrotowego w korespondencji - w razie przekazania składników majątku - z kontem 470 - "Straty nadzwyczajne", a w razie otrzymania - z kontem 770 - "Zyski nadzwyczajne".

3. Kwoty zaksięgowane w ciągu roku na kontach 803 - "Fundusz środków trwałych" lub 807 - "Fundusz obrotowy" z tytułu nieodpłatnego przekazania lub otrzymania środków trwałych i obrotowych podlegają na koniec roku uzgodnieniu z kontrahentami niezależnie od posiadania, będącego podstawą przekazania potwierdzonego przez obie strony, protokołu przekazania składników majątkowych.

§ 6. Rozrachunki regulowane w trybie inkasa bezpośredniego na podstawie żądań zapłaty wystawionych przez wierzyciela i składanych w banku prowadzącym rachunek dłużnika księguje się na koncie 209 - "Inne rozrachunki z odbiorcami i dostawcami".

Rozrachunki te należy inwentaryzować według zasad ustalonych dla rozrachunków pozainkasowych.

§  7.

1. Konto 261 - "Rozliczenie wynagrodzeń" służy do ujęcia i rozliczenia wynagrodzeń, obejmujących wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze, lub ich ekwiwalenty, należnych pracownikom albo innym osobom fizycznym, stanowiące wydatki jednostki na opłacenie wykonywanej na jej rzecz pracy, niezależnie od źródeł finansowania tych wypłat i świadczeń oraz bez względu na podstawę stosunku pracy lub innego stosunku prawnego, na podstawie którego świadczona jest praca. Nie księguje się natomiast na koncie 261 - "Rozliczenie wynagrodzeń" nie zaliczanych do wynagrodzeń:

1) świadczeń rzeczowych dla pracowników; obciążają one konto 420 - "Usługi materialne",

2) wypłat i ekwiwalentów dla osób fizycznych nie wynikających ze stosunku pracy; obciążają one konto 460 - "Usługi niematerialne",

3) odszkodowań przysługujących od jednostek; obciążają one konto 470 - "Straty nadzwyczajne".

2. Do ujmowanych na koncie 261 wynagrodzeń okresu sprawozdawczego (miesiąc, kwartał, rok) wlicza się wynagrodzenia za prace wykonane lub zakończone w tym okresie, rozliczone do terminu zamykającego okres sprawozdawczy. Za termin zamykający okres sprawozdawczy uważa się obowiązujący termin złożenia sprawozdania statystycznego jednostkom określonym w instrukcjach sprawozdawczych. Wynagrodzenia nie rozliczone do terminu zamykającego okres sprawozdawczy wlicza się do wynagrodzeń tego okresu, w którym dokument płatniczy przekazano do wypłaty.

3. Prowadzona do konta 261 ewidencja szczegółowa powinna zapewnić ustalanie wysokości poszczególnych rodzajów wynagrodzeń (osobowe, bezosobowe, honoraria itp.), określonych w przepisach o klasyfikacji wynagrodzeń a także określenie podstawy obliczenia składek na ubezpieczenia społeczne. Ponadto ewidencja szczegółowa wynagrodzeń poszczególnych pracowników powinna zapewnić dane do ustalenia:

1) wymiaru zasiłku macierzyńskiego,

2) wynagrodzeń za czas urlopu,

3) wymiaru emerytur i rent,

4) zasiłków chorobowych za okresy niezdolności do pracy z powodu choroby w czasie trwania stosunku pracy,

5) wymiaru innych świadczeń zależnych od wysokości wynagrodzeń,

6) podatku wyrównawczego lub innych podatków obliczanych od wynagrodzeń.

§ 8. Na koncie 431 - "Wynagrodzenia" księguje się wszelkie wynagrodzenia obciążające koszty działalności eksploatacyjnej (osobowe, bezosobowe, honoraria itp.). Na koncie tym księguje się również wypłaty dokonywane z zakładowego funduszu nagród.

§  9.

1. Kwoty należne jednostkom z tytułu zwrotu kosztów wynagrodzeń zatrudnionym w niej biegłym księgowym za czas zwolnienia od pracy na badanie sprawozdań finansowych, wraz z przypadającymi na te wynagrodzenia narzutami z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, księguje się na stronie Ma konta 721 - "Sprzedaż usług niematerialnych" w korespondencji z kontem 249 - "Inne rozrachunki". W jednostkach ustalających koszt własny usług niematerialnych równocześnie dokonuje się zapisu Wn konto 726 - "Koszt własny sprzedaży usług niematerialnych" - Ma właściwe konto kosztów ogólnych.

2. Można nie księgować na koncie 726 - "Koszt własny sprzedaży usług niematerialnych" kosztów wynagrodzeń biegłych księgowych oraz przypadających na nie narzutów, o których mowa w ust. 1; zalicza się je wówczas do kosztów ogólnych.

§ 10. Jeżeli wyniki przeszacowania zapasów środków obrotowych, podlegają zgodnie z przepisami rozliczeniu tylko w określonej części z budżetem, część wyników nie rozliczoną z budżetem księguje się na koncie 807 - "Fundusz obrotowy".

§ 11. Koszty i dochody z tytułu likwidacji lub sprzedaży środków trwałych zakładowej działalności socjalnej księguje się na koncie 951 - "Zakładowy fundusz socjalny".

§  12.

1. Równowartość środków zakładowego funduszu socjalnego lub zakładowego funduszu mieszkaniowego wydatkowanych na finansowanie inwestycji przenosi się bieżąco lub na koniec okresu sprawozdawczego z konta 951 - "Zakładowy fundusz socjalny" lub 954 - "Zakładowy fundusz mieszkaniowy" na dobro konta 981 "Fundusze na inwestycje".

2. 1 Wykorzystanie kredytu na finansowanie zakładowych inwestycji socjalnych lub mieszkaniowych księguje się na stronie Wn odpowiedniego konta rozrachunków, np. 282 - "Rozrachunki i roszczenia z tytułu inwestycji" lub innego odpowiedniego konta, np. 131 - "Rachunek rozliczeniowy", 881 - "Wykorzystane kredyty budżetowe", 871 - "Przekazane wpływy budżetowe" za refundację środków obrotowych wydatkowanych wstępnie na finansowanie inwestycji realizowanych systemem gospodarczym i stronie Ma konta 186 - "Kredyty na inwestycje realizowane".

3. 2 Przeniesienie salda zadłużenia z tytułu kredytu inwestycyjnego wykorzystanego na finansowanie zakładowych inwestycji socjalnych lub mieszkaniowych po ich zakończeniu na rachunek kredytu w okresie spłaty księguje się Wn kont 186 - "Kredyty na inwestycje realizowane" - Ma konto 187 - "Kredyty inwestycyjne w okresie spłaty".

4. Spłatę kredytów inwestycyjnych ze środków zakładowego funduszu socjalnego lub mieszkaniowego księguje się w ciężar konta 187 - "Kredyty inwestycyjne w okresie spłaty" lub 188 - "Przeterminowane kredyty inwestycyjne" i na dobro konta 189 - "Rachunki środków funduszy specjalnych" i równolegle w ciężar konta 951 - "Zakładowy fundusz socjalny" lub 954 - "Zakładowy fundusz mieszkaniowy" i na dobro konta 981 - "Fundusze na inwestycje".

5. Zapłacone ze środków zakładowego funduszu socjalnego lub mieszkaniowego odsetki od kredytów zaciągniętych na finansowanie zakładowych inwestycji socjalnych lub mieszkaniowych - zarówno za okres realizacji inwestycji, jak i za okres spłaty kredytu, w tym również od zadłużenia przeterminowanego - księguje się w ciężar konta 951 - "Zakładowy fundusz socjalny" lub 954 - "Zakładowy fundusz mieszkaniowy" i na dobro konta 189 - "Rachunki środków funduszy specjalnych".

§  13.

1. Konto 982 - "Rezerwa środków na inwestycje" służy do ewidencji stanu oraz zmniejszeń i zwiększeń resortowych lub wojewódzkich rezerw środków budżetowych przeznaczonych na finansowanie inwestycji. Na stronie Wn tego konta w korespondencji z kontem 181 - "Rachunki środków inwestycyjnych" księguje się zmniejszenie stanu resortowej lub wojewódzkiej rezerwy w związku z przekazaniem środków budżetowych na finansowanie inwestycji. Na stronie Ma konta 982 - "Rezerwa środków na inwestycje" w korespondencji z kontem 181 - "Rachunki środków inwestycyjnych" księguje się równowartość środków przekazanych na resortowy lub wojewódzki rachunek bankowy rezerwy środków budżetowych.

Saldo Ma konta 982 - "Rezerwa środków na inwestycje" oznacza równowartość środków budżetowych przeznaczonych na finansowanie inwestycji zgromadzonych na resortowym lub wojewódzkim rachunku bankowym rezerwy środków budżetowych na finansowanie inwestycji.

§ 14. Uchyla się:

1) instrukcję Nr 14/KS Ministerstwa Finansów z dnia 27 maja 1976 r. w sprawie zasad klasyfikacji i ewidencji strat i zysków nadzwyczajnych działalności eksploatacyjnej jednostek gospodarki uspołecznionej (Dz. Urz. Min. Fin. z 1976 r. Nr 10, poz. 19 i z 1978 r. Nr 13, poz. 28),

2) instrukcję Nr 7/KS Ministra Finansów z dnia 4 grudnia 1980 r. w sprawie zmian w typowych i branżowych planach kont (Dz. Urz. Min. Fin. Nr 10, poz. 17).

§ 15. Instrukcję stosuje się od dnia 1 stycznia 1983 r.

¹ § 12 ust. 2 zmieniony przez § 10 instrukcji nr 16/KS z dnia 24 listopada 1983 r. (Dz.Urz.MF.83.17.44) zmieniającej nin. instrukcję z dniem 1 stycznia 1984 r.

² § 12 ust. 3 zmieniony przez § 10 instrukcji nr 16/KS z dnia 24 listopada 1983 r. (Dz.Urz.MF.83.17.44) zmieniającej nin. instrukcję z dniem 1 stycznia 1984 r.