Zmiany obowiązków sprawozdawczych w zakresie rolnictwa.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.GUS.1989.31.76

Akt utracił moc

Wersja od: 10 listopada 1989 r.

KOMUNIKAT

GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO

w sprawie zmian obowiązków sprawozdawczych w zakresie rolnictwa

1. Na nowo określone i wprowadzone zarządzeniem publikowanym pod poz. 74 obowiązki sprawozdawcze w zakresie rolnictwa odnośnie poszczególnych tematów dotyczą:

- rzeczowego ujmowania i rozliczania rozmiarów produkcji rolniczej (będącej w toku i wynikowej) - do podstawowych uspołecznionych jednostek rolniczych zaliczanych do działu "Rolnictwo" - gospodarki rolniczej (gałęzie 40-42),

- bilansowego rozliczenia gospodarki ziemią i obrotów gruntami PFZ - do terenowych organów administracji państwowej o właściwości ogólnej stopnia podstawowego,

- ilościowego i wartościowego ujmowania skupu produktów rolnych - do wszystkich jednostek gospodarki uspołecznionej prowadzących skup na rachunek własny, jak i w formie zleconej, tj. zarówno przez specjalistyczne jednostki skupowe (państwowe i spółdzielcze przedsiębiorstwa przemysłowe i handlowe), jak i inne jednostki, które już prowadziły lub rozpoczęły działalność skupowo-handlową (łącznie z pełnym ujęciem pierwotnej rolniczej produkcji własnej - w rozliczeniu surowcowym, niezależnie od dalszego stopnia jej przetworzenia i przeznaczonej do sprzedaży rynkowej) wraz z wdrożeniem urynkowienia gospodarki żywnościowej, a także do spółek prywatnych prawa handlowego, spółek z udziałem zagranicznym i zagranicznych przedsiębiorstw drobnej wytwórczości, jeżeli organizują i prowadzą skup produktów rolnych.

2. Wzorując się na programowych i metodologicznych rozwiązaniach statystyki międzynarodowej, ustalono zasadność zbiorczego rozliczania produkcji rolniczej w ujęciu podmiotowym (tj. odnoszącego się wyłącznie do jednostek zaliczonych do działu "Rolnictwo"), jak i przedmiotowym (tj. ujęcia wszelkiej produkcji rolniczej, niezależnie od działowej przynależności jednostek macierzystych). Mając to na względzie i z drugiej strony zważywszy na duże rozproszenie produkcji rolniczej, prowadzonej w wielu jednostkach w drobnej skali - jako działalność marginesowa, jak i uwzględniając ogólne oczekiwania na ograniczenie obowiązków sprawozdawczych, z obowiązków sprawozdawczych zwolnione zostały podmioty, które pod względem rozmiarów prowadzonej działalności rolniczej nie przekroczyły progowej skali określonej w zarządzeniu.

3. Niezależnie od ustalonych zarządzeniem - realizowanych w trybie obowiązków sprawozdawczych, podstawowych badań statystycznych z rolnictwa, GUS równolegle organizuje i prowadzi odpowiadający zestaw badań w zakresie indywidualnej gospodarki rolnej. Duże zróżnicowanie gospodarstw rolnych, a przede wszystkim wielkość jednostek wytwórczych (ok. 2,2 mln indywidualnych gospodarstw rolnych o powierzchni powyżej 1 ha użytków rolnych, 1,7 mln indywidualnych działek rolnych o powierzchni do 1 ha użytków rolnych - łącznie z bezrolnymi właścicielami zwierząt, których liczba wynosi ok. 50 tys.) uzasadnia konieczność powszechnego stosowania w tym sektorze różnokierunkowych badań reprezentacyjnych. Uzupełniająco, zwłaszcza dla celów weryfikacyjnych wykorzystywane są tu również funkcjonująca od 70 lat sieć społecznych korespondentów rolnych, a także wyniki badań "rachunkowiczów rolnych" Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, jak też badania budżetów gospodarstw domowych prowadzonych przez GUS.

4. W aktualnej organizacji części jednostek - przedsiębiorstw rolniczych, np. niektóre państwowe gospodarstwa rybackie, kombinaty rolno-przemysłowe, Zjednoczone Zakłady "Igloopol" S.A., prowadzą działalność gospodarczą (poprzez organizacyjnie wyodrębnione samodzielnie bilansujące zakłady) na terenie kilku województw. Zarządzenie w § 3 ust. 2 ustala i różnicuje "według siedziby przedsiębiorstwa - zakładu" obowiązki sprawozdawcze jednostek macierzystych wraz z samodzielnie bilansującymi zakładami mającymi siedzibę na terenie tego samego województwa od pozostałych zakładów samodzielnie bilansujących, a leżących na terenie innych województw. Jednostka macierzysta zobowiązana jest do przesyłania sprawozdań według swojej siedziby do właściwego terytorialnie WUS z części przedsiębiorstwa - zakładów mających siedzibę w tym samym województwie. Pozostałe zakłady (leżące na terenie innych województw) składają odrębne własne sprawozdania do właściwego terytorialnie WUS.

5. Rozłożony w czasie proces produkcji roślinnej i uwarunkowanie jego przebiegu kształtowaniem się czynników agroklimatycznych w okresie wegetacji, powoduje potrzebę prowadzenia okresowych badań - etapowych ocen wyników tej produkcji będącej w toku, poczynając od:

- wiosennej oceny stanu upraw (w okresie kwiecień/maj),

- wstępnego szacunku (prognozy) w okresie czerwiec/lipiec,

- przedwynikowego szacunku w okresie sierpień/wrzesień,

- wynikowego szacunku (dane ostateczne) w okresie październik/listopad.

Uwzględniając tę specyfikę produkcji rolniczej w dostosowaniu do stopnia zaawansowania wegetacji w danym roku, terminy składania sprawozdań będą ogłaszane w komunikatach publikowanych w Dzienniku Urzędowym GUS.

6. Wprowadzony podmiotowy i tematyczny zakres obowiązków sprawozdawczych został istotnie ograniczony, z obowiązujących ostatnio w 1989 r. 17 formularzy - do 10 sprawozdań poczynając od 1990 r. Zmiany dotyczą w szczególności:

a) całkowitej likwidacji:

– rocznego sprawozdania o usługach produkcyjnych dla rolnictwa (d. R-01); ta tematyka będzie uzupełniająco badana w jednostkach rolniczych w ramach sprawozdawczości finansowej (form. F-03), a w pozostałych jednostkach - rozliczana będzie pośrednio w systemie badań usług dla ludności (form. U-01),

– rocznego sprawozdania o stanie i wykorzystaniu ważniejszych maszyn i urządzeń rolniczych ... (d. R-04); uznano bowiem, że coroczne badanie "maszyn" w gospodarstwach uspołecznionych jest niecelowe i wystarczające będzie ich ujmowanie co kilka lat z jednoczesnym badaniem tej tematyki w indywidualnych gospodarstwach rolnych,

– półrocznego sprawozdania o skupie produktów rolnych wg gmin i miast (d. R-33); wywołanej dużą uciążliwością dla jednostek sprawozdawczych, jak i dodatkowymi trudnościami rozliczeniowymi, niewspółmiernymi do ewent. efektów poznawczych, zwłaszcza po urynkowieniu gospodarki żywnościowej,

– od maja 1990 r. miesięcznego meldunku z krycia loch w punktach kopulacyjnych (d. R-14) - przejmując dotychczasowe obciążenia toap na organizowaną sieć rzeczoznawców i ankieterów GUS zapewniając dalszą ciągłość badania,

b) uproszczeń i integracji tematycznej w całym zestawie formularzy, a w szczególności:

– kwartalnych i półrocznych sprawozdań o stanie pogłowia zwierząt ... (d. R-16 i R-17);

– sprawozdań o użytkowaniu gruntów, powierzchni zasiewów i zbiorów ... (d. R-86 i R-87);

c) przejęcia części badań realizowanych dotychczas w ramach statystyki resortowej Min. Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej do systemu badań statystyki centralnej GUS:

– okresowa informacja (z częstotliwością co 2 tygodnie) o przebiegu prac w produkcji roślinnej (d. RLŻ-1), obciążająca dotychczas toap, zostanie zastąpiona informacją miesięczną zbieraną przez GUS poprzez własną sieć ankieterów i rzeczoznawców,

– roczne jednostkowe i zbiorcze sprawozdania z powierzchni upraw ogrodniczych pod osłonami (d. RLŻ-2 i RLŻ-3) po przepracowaniu zostały zakresowo włączone do sprawozdania o wynikach produkcji ogrodniczej (jako załącznik do form. R-08),

– roczne jednostkowe i zbiorcze sprawozdania z gospodarki rybackiej ... (d. RLŻ-11 i RLŻ-12) - w porozumieniu z MRL i GŻ uznano za wystarczające ujmowanie tej tematyki w pełnych spisach rolniczych realizowanych raz na kilka lat, zaś w pozostałych latach międzyspisowych wielkość tej produkcji będzie ustalana szacunkowo, z wykorzystaniem dotychczasowych trendów rozwojowych oraz bieżącego rozeznania o skali i kierunkach zmian tej gospodarki.

7. Wyjaśnienie wątpliwości i informacje dotyczące realizacji omawianych obowiązków można uzyskać w wojewódzkich urzędach statystycznych oraz w Departamencie Rolnictwa, Leśnictwa i Ochrony Środowiska GUS (tel.: 25-18-33 - sekretariat; 25-32-41 wew. 357 - form. R-01 i R-09; 25-32-41 wew. 551 - form. R-03; 25-37-32 - form. R-02, R-04 i R-08; 25-52-84 - form. R-10).