Zdarzenie lotnicze Nr 016/05.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.ULC.2007.6.32

Akt indywidualny

Wersja od: 15 listopada 2007 r.

KOMUNIKAT NR 9

PREZESA URZĘDU LOTNICTWA CYWILNEGO

z dnia 23 maja 2007 r.

w sprawie zdarzenia lotniczego Nr 016/05

Wypadek lotniczy, na śmigłowcu Mi-2 Plus, pilotowanym przez mężczyznę, posiadającego licencję pilota zawodowego śmigłowcowego, który wydarzył się w 14 marca 2005 r., klasyfikuję do kategorii:

Czynnik ludzki

w grupie przyczynowej "Błędy operacyjne - H3"

1. Opis okoliczności wypadku.

(na podstawie raportu końcowego Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych z badania zdarzenia lotniczego sygn. ULC-BL/8121/016-05/336/06).

W dniu 14 marca 2005 r. pilot wykonywał lot na śmigłowcu Mi-2 Plus. Po dolocie do rejonu przeznaczenia, pilot określił miejsce i podjął decyzję o lądowaniu na drodze. Na podstawie kierunku dymów kominowych, pilot przyjął, że kierunek wiatru meteorologicznego wynosi 220° - 240°. Po zniżeniu się do wysokości 100 m i zmniejszeniu prędkości ze 180 km/godzinę do 100 km/godzinę, pilot rozpoczął budowę manewru do lądowania. Po wyprowadzeniu z zakrętu na pozycji z wiatrem, będąc na wysokości około 70 m, pilot stwierdził niekontrolowaną utratę wysokości lotu. Podejmując próbę przeciwdziałania dalszemu opadaniu śmigłowca, pilot zwiększał stopniowo skok wirnika nośnego i obroty turbosprężarki do zakresu startowego tj. powyżej 92% obrotów. Pomimo tych czynności śmigłowiec dalej opadał, zaś obroty wirnika nośnego spadły do wielkości 76% - 78%. Nie widząc możliwości przerwania opadania, pilot podjął decyzję o lądowaniu awaryjnym z wiatrem. W tym celu przestawił do dołu dźwignię skoku i mocy dla zwiększenia obrotów wirnika nośnego z jednoczesnym wychyleniem drążka sterowego do siebie aby wyhamować prędkość postępową. Na wysokości 15 metrów przestawił dźwignię skoku i mocy do góry i ustawił trzypunktową pozycję do przyziemienia. Przyziemienie odbyło się na pochylonym w dół stoku o kąt 8° - 10°, w miejscu gdzie pokrywa śniegu przekraczała 1 m. Pod własnym ciężarem śmigłowiec zaczął zapadać się w śniegu.

W celu uniknięcia przewróceniu się śmigłowca pilot podjął próbę przemieszczenia śmigłowca w dogodniejsze miejsce. Przy wychylonej dźwigni skoku i mocy do góry (3/4 zakresu maksymalnego) i wychylonym drążku sterowym do siebie (w celu przeciwdziałania tylnemu wiatrowi), śmigłowiec oderwał się od podłoża na wysokość 1.5 m. Jednak gwałtowne zwiększenie skoku ogólnego doprowadziło do spadku obrotów wirnika nośnego. W konsekwencji łopaty wirnika nośnego przekroczyły krytyczne kąty natarcia i doszło do przeciągnięcia wirnika nośnego i zmniejszenia efektywności śmigła ogonowego. Śmigłowiec nie reagował na wychylenia przez pilota sterowania kierunkowego w prawo, gwałtownie zmienił kierunek lotu w lewo, przechylił się w prawo, zaczął przepadać i po przebyciu ok. 80 m nastąpiło zderzenie łopat wirnika nośnego z podłożem. W następnej kolejności nastąpiło zderzenie kadłuba śmigłowca z podłożem prawym bokiem. Po wykonaniu obrotu o 180° w lewo śmigłowiec zatrzymał się. Pilot śmigłowca doznał lekkich obrażeń ciała, opuścił wrak o własnych siłach, nie został poddany hospitalizacji. Załoga odniosła poważne obrażenia ciała, opuściła śmigłowiec z pomocą pilota oraz osób trzecich. Śmigłowiec został całkowicie zniszczony.

2. Przyczyna wypadku.

(na podstawie uchwały podjętej przez Państwową Komisję Badania Wypadków Lotniczych)

Przyczyną wypadku był błąd pilota polegający na niewłaściwym zaplanowaniu manewru do lądowania, wykonanie zakrętu w dużym zniżaniu na kierunek z tylnym wiatrem wraz z jednoczesnym wyhamowaniem prędkości lotu, co spowodowało przeciągnięcie wirnika nośnego śmigłowca, gwałtowne opadanie i zderzenie z ziemią.

Czynnikiem sprzyjającym popełnieniu błędu był tylny wiatr o prędkości 8 m/s w porywach do 13 - 14 m/s w czasie wykonywania manewru

3. Nie stwierdza się naruszenia przepisów lotniczych.

(na podstawie przeprowadzonej przez Urząd Lotnictwa Cywilnego analizy dokumentacji zdarzenia lotniczego)

4. Zalecenia profilaktyczne:

(na podstawie uchwały podjętej przez Państwową Komisję Badania Wypadków Lotniczych)

4.1. W czasie szkoleń teoretycznego i praktycznych zwracać uwagę na:

- ograniczenia eksploatacyjne śmigłowca z uwzględnieniem uwarunkowań techniki pilotowania śmigłowca w dynamicznych stanach lotu, szczególnie podczas planowania i wykonywania manewru do lądowania, w celu zapobiegania wprowadzania śmigłowca na krytyczne parametry lotu i przeciągnięcia wirnika nośnego z uwzględnieniem warunków atmosferycznych;

- właściwe rozpoznawanie zagrożeń i dokonanie oceny zaistniałej sytuacji oraz prawidłową reakcję pilotów w wyniku przeciągnięcia wirnika nośnego;

- właściwe działanie pilota w warunkach powstania wiru pierścieniowego.

4.2. Przeprowadzić teoretyczne i praktyczne przeszkolenie pilotów śmigłowcowych w zakresie pełnego wykorzystania właściwości lotnych śmigłowca Mi-2 plus, ze szczególnym uwzględnieniem uwarunkowań techniki pilotowania w dynamicznych stanach lotu, szczególnie podczas wykonywania manewru do lądowania, w celu zapobiegania wprowadzania śmigłowca na krytyczne parametry lotu i przeciągnięcia wirnika nośnego z uwzględnieniem warunków atmosferycznych.