Zasady wynagradzania pracowników zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych lotnictwa sanitarnego.
Dzienniki resortowe
Dz.Urz.MZiOS.1989.3.13
Akt utracił moc Wersja od: 1 stycznia 1989 r.
ZARZĄDZENIE
MINISTRA ZDROWIA I OPIEKI SPOŁECZNEJ
z dnia 22 lutego 1989 r.
w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych lotnictwa sanitarnego
Na podstawie § 24 uchwały Nr 60 Rady Ministrów z dnia 15 marca 1974 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników transportu samochodowego, spedycji krajowej i komunikacji miejskiej (Monitor Polski Nr 9, poz. 66, z 1978 r. Nr 15, poz. 51, z 1982 r. Nr 11, poz. 79 i z 1985 r. Nr 22, poz. 165) zarządza się, co następuje:
§ 1.
Przepisy zarządzenia mają zastosowanie do pracowników zatrudnionych w Centralnym Zespole Lotnictwa Sanitarnego oraz w zespołach lotnictwa sanitarnego wchodzących w skład wojewódzkich kolumn transportu sanitarnego.§ 2.
Ilekroć w zarządzeniu jest mowa o "najniższym wynagrodzeniu" rozumie się przez to obowiązujące w danym roku najniższe wynagrodzenie pracowników uspołecznionych zakładów pracy, ogłoszone na podstawie § 1 ust. 2 uchwały Nr 16 Rady Ministrów z dnia 16 lutego 1987 r. w sprawie zasad podwyższania najniższego wynagrodzenia w uspołecznionych zakładach pracy (Monitor Polski Nr 8, poz. 64).§ 3.
Ustala się: 1)
tabelę stanowisk, kategorii zaszeregowania i wymogów kwalifikacyjnych, stanowiącą załącznik Nr 1 do zarządzenia, 2)
tabelę miesięcznych stawek wynagrodzeń zasadniczych, stanowiącą załącznik Nr 2 do zarządzenia, 3)
tabelę dodatków za dodatkowe uprawnienia lotnicze, stanowiącą załącznik Nr 3 do zarządzenia.§ 4.
1.
Pracownikom kierującym pracą komórki organizacyjnej przysługuje dodatek funkcyjny.2.
Wysokość dodatku funkcyjnego na poszczególnych stanowiskach określona jest w tabeli stanowiącej załącznik Nr 4 do zarządzenia.3.
Dodatek funkcyjny nie przysługuje, jeżeli komórka organizacyjna zatrudnia mniej niż 3 osoby.§ 5.
1.
Pracownikom przysługuje dodatek za staż pracy po przepracowaniu co najmniej trzech lat.2.
Procentowy wymiar dodatku za staż pracy ustala się odrębnie dla poprzednich okresów zatrudnienia i dla okresów zatrudnienia w Centralnym Zespole Lotnictwa Sanitarnego (danej kolumnie transportu sanitarnego), uwzględniając pełne lata pracy.3.
Podstawę wymiaru dodatku za staż pracy stanowi:a)
za okres sprzed podjęcia zatrudnienia w Centralnym Zespole Lotnictwa Sanitarnego (danej kolumnie transportu sanitarnego) – 1% najniższego wynagrodzenia za rok pracy, jednak nie więcej niż 20% tego wynagrodzenia,b)
za okres zatrudnienia w Centralnym Zespole Lotnictwa Sanitarnego (danej kolumnie transportu sanitarnego) – 1,5% otrzymywanego wynagrodzenia zasadniczego za rok pracy w tym Zespole (danej kolumnie).4.
Do okresu wymaganego do uzyskania dodatku za staż pracy zalicza się okres zatrudnienia w uspołecznionych zakładach pracy oraz w prywatnych zakładach pracy, które zostały upaństwowione lub przejęte przez uspołecznione zakłady z wyłączeniem okresów zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym umowa o pracę: 1)
wygasła na skutek porzucenia pracy przez pracownika, 2)
została rozwiązana przez zakład pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika.5.
Do stażu pracy wlicza się także na podstawie odrębnych przepisów inne okresy przed podjęciem pracy w Centralnym Zespole Lotnictwa Sanitarnego (danej kolumnie transportu sanitarnego).6.
Dodatek za staż pracy wypłaca się w okresach miesięcznych. Dodatek za staż pracy nie przysługuje za miesiąc, w którym pracownik opuścił bez usprawiedliwienia co najmniej 1 dzień pracy. Kierownik zakładu pracy może pozbawić pracownika częściowo lub całkowicie prawa do otrzymania dodatku za staż pracy za ubiegły miesiąc w razie naruszenia przez pracownika dyscypliny pracy oraz za nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.§ 6.
1.
W ramach posiadanych środków na wynagrodzenia może być tworzony fundusz premiowy z przeznaczeniem na premie za wykonanie przez pracowników określonych zadań, prac lub czynności.2.
Zasady premiowania ustala kierownik zakładu pracy z udziałem przedstawicieli załogi. Zasady premiowania pracowników zespołów lotnictwa sanitarnego, wchodzących w skład wojewódzkich kolumn transportu sanitarnego, ustalają dyrektorzy tych kolumn w porozumieniu z dyrektorem Centralnego Zespołu Lotnictwa Sanitarnego.3.
Premię dla kierownika zakładu pracy ustala kierownik jednostki nadrzędnej, kierując się oceną pracy i realizacją zadań przez dany zakład.§ 7.
1.
Personelowi latającemu przysługuje zryczałtowany ekwiwalent pieniężny w zamian za bony żywnościowe z tytułu bezpłatnego żywienia (tzw. dodatek żywnościowy) w wysokości nie wyższej od obowiązującej w przedsiębiorstwie państwowym Polskie Linie Lotnicze "LOT".2.
Wysokość ekwiwalentu, o którym mowa w ust. 1, dla pracowników Centralnego Zespołu ustala dyrektor wymienionego zespołu, a dla pracowników zespołów lotnictwa sanitarnego – dyrektorzy wojewódzkich kolumn transportu sanitarnego, w porozumieniu z dyrektorem Centralnego Zespołu Lotnictwa Sanitarnego.3.
Wysokość ekwiwalentu ustala się w kwocie miesięcznej.4.
W razie zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy, ekwiwalent oblicza się proporcjonalnie do wymiaru zatrudnienia.5.
Ekwiwalent, o którym mowa w ust. 1, przysługuje również pracownikom personelu kierowniczego i inżynieryjno-technicznego, o ile posiadają oni licencję pilota zawodowego oraz starszym mechanikom i mechanikom, jeżeli do ich podstawowych obowiązków należy odbywanie lotów i wchodzą oni w skład zespołów latających.6.
Ekwiwalent przysługuje również w okresie usprawiedliwionej nieobecności w pracy (urlop, choroba, zawieszenie w lotach przez komisję lotniczo-lekarską i inne), nie dłużej jednak niż przez okres trzech miesięcy. Jeżeli usprawiedliwiona nieobecność w pracy spowodowana jest wypadkiem przy pracy, dodatek ten przysługuje przez okres nie dłuższy niż sześć miesięcy, chyba że wypadek został spowodowany przez pracownika umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa albo w stanie nietrzeźwości.7.
Ekwiwalent nie przysługuje, jeżeli zawieszenie w lotach nastąpiło z innych przyczyn niż w wyniku orzeczenia komisji lotniczo-lekarskiej.8.
Wypłata ekwiwalentu, o którym mowa w ust. 1, może nastąpić w ramach posiadanych środków finansowych przeznaczonych na wydatki osobowe nie zaliczane do wynagrodzeń (§ 21 klasyfikacji budżetowej).§ 8.
1.
Za każdą godzinę pracy wykonywanej w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub szczególnie uciążliwych oraz szczególnie niebezpiecznych przysługuje dodatek wypłacany miesięcznie, w wysokości:a)
5% najniższego wynagrodzenia przy pierwszym stopniu szkodliwości lub szczególnej uciążliwości,b)
10% najniższego wynagrodzenia przy drugim stopniu szkodliwości lub szczególnej uciążliwości,c)
15% najniższego wynagrodzenia przy trzecim stopniu szkodliwości lub szczególnej uciążliwości oraz szczególnego niebezpieczeństwa.2.
Rodzaje prac wykonywanych w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub szczególnie uciążliwych oraz szczególnie niebezpiecznych, których wykonywanie uprawnia do dodatku, o którym mowa w ust. 1, określone są w załączniku Nr 5 do zarządzenia.3.
Kierownik zakładu pracy przyznaje dodatek, o którym mowa w ust. 1 i ustala jego wysokość.§ 9.
Za pracą w porze nocnej pracownikom przysługuje dodatek w wysokości 80% najniższego wynagrodzenia.§ 10.
W ramach planowanego funduszu wynagrodzeń osobowych może być tworzony fundusz nagród w wysokości do 0,5% tego funduszu, z przeznaczeniem na nagrody za szczególne osiągnięcia.§ 11.
Wysokość wynagrodzenia kierowników zespołów lotnictwa sanitarnego, pilotów (st. pilotów) i mechaników (st. mechaników) ustala dyrektor wojewódzkiej kolumny transportu sanitarnego po zasięgnięciu opinii dyrektora Centralnego Zespołu Lotnictwa Sanitarnego.§ 12.
Pracownicy zatrudnieni w Centralnym Zespole Lotnictwa Sanitarnego przed wejściem w życie zarządzenia, nie mający wymaganych kwalifikacji, mogą być zatrudnieni na dotychczasowych stanowiskach tylko w tym przypadku, jeżeli byli zatrudnieni na tych stanowiskach zgodnie z obowiązującymi dotychczas przepisami.§ 13.
1.
Za długoletnią pracę pracownikom przysługują nagrody jubileuszowe. Okres zatrudnienia wymagany do nabycia uprawnień do nagrody jubileuszowej wynosi 15 lat. Uprawnienia do kolejnych nagród jubileuszowych nabywa się po każdym następnym 5-letnim okresie pracy.2.
Wysokość nagrody jubileuszowej po 15 latach pracy wynosi 150% podstawy jej wymiaru i zwiększa się po następnym 5-letnim okresie pracy o 50% podstawy wymiaru, a począwszy od 25 lat pracy – o 100% tej podstawy.3.
Zasady ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagród jubileuszowych oraz zasady ich wypłacania określają powszechnie obowiązujące przepisy.4.
Procentowy wymiar nagrody jubileuszowej ustala się z uwzględnieniem okresu sprzed podjęcia zatrudnienia w Centralnym Zespole Lotnictwa Sanitarnego (danej kolumnie transportu sanitarnego) oraz okresu zatrudnienia w Zespole (danej kolumnie).5.
Podstawę wymiaru nagrody jubileuszowej stanowi:a)
za okres sprzed podjęcia zatrudnienia w Centralnym Zespole Lotnictwa Sanitarnego (danej kolumnie transportu sanitarnego) – najniższe wynagrodzenie obowiązujące w dniu nabycia prawa do nagrody,b)
za okres zatrudnienia w Centralnym Zespole Lotnictwa Sanitarnego (danej kolumnie transportu sanitarnego) jeżeli okres ten wynosi co najmniej 5 lat – otrzymywane wynagrodzenie zasadnicze.§ 14.
1.
Pracownikowi przysługuje jednorazowa odprawa pieniężna w związku z przejściem na emeryturę lub rentę inwalidzką. Minimalny okres zatrudnienia wymagany do nabycia uprawnień do odprawy pieniężnej wynosi 10 lat.2.
Wysokość odprawy pieniężnej po 10 latach wynosi 100% podstawy jej wymiaru i zwiększa się po każdym następnym 5-letnim okresie pracy o 50%, a począwszy od 25 lat pracy – o 100% podstawy wymiaru.3.
Przy ustalaniu okresów pracy i innych okresów uprawniających do odprawy pieniężnej oraz zasad jej wypłacania stosuje się odpowiednio przepis § 13 ust. 3.4.
Procentowy wymiar odprawy pieniężnej ustala się z uwzględnieniem okresu sprzed podjęcia zatrudnienia w Centralnym Zespole Lotnictwa Sanitarnego (danej kolumnie transportu sanitarnego) oraz okresu zatrudnienia w Zespole (danej kolumnie).5.
Przy ustalaniu podstawy wymiaru odprawy pieniężnej stosuje się odpowiednio przepis § 13 ust. 5.§ 15.
Traci moc zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 19 grudnia 1985 r. w sprawie wynagradzania pracowników zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych lotnictwa sanitarnego (Dz. Urz. MZiOS Nr 12, poz. 47, z 1987 r. Nr 6, poz. 36 i Nr 8, poz. 52 oraz z 1988 r. Nr 6, poz. 38).§ 16.
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania, z mocą od dnia 1 stycznia 1989 r.ZAŁĄCZNIKI
ZAŁĄCZNIK Nr 1
Tabela stanowisk, kategorii zaszeregowania i wymogów kwalifikacyjnych
Tabela stanowisk, kategorii zaszeregowania i wymogów kwalifikacyjnych
| Lp. | Stanowisko | Kategoria zaszeregowania | Wymogi kwalifikacyjne | ||
| wykształcenie | praktyka | ||||
| 1 | Dyrektor | XVIII–XXI | wyższe techniczne o specjalności lotniczej | 8 lat, w tym 4 lata na stanowisku kierowniczym | |
| wyższe techniczne lub ekonomiczne oraz licencja pilota zawodowego | 10 lat, w tym 4 lata na stanowisku kierowniczym | ||||
| 2 | Zastępca dyrektora | XVI–XIX | wyższe techniczne lub ekonomiczne o specjalności lotniczej lub licencja pilota zawodowego | 8 lat, w tym 4 lata na stanowisku kierowniczym | |
| 3 | Główny księgowy | XVI–XVIII | wyższe ekonomiczne lub prawnicze | 8 lat w księgowości, w tym 4 lata na stanowisku kierowniczym | |
| 4 | Kierownik działu technicznego – główny inżynier w CZLS | XIV–XVII | wyższe | techniczne o specjalności lotniczej | 5 lat w lotnictwie |
| techniczne, licencja pilota zawodowego | 6 lat w lotnictwie | ||||
| Kierownik działu ruchu i wyszkolenia lotniczego w CZLS | wyższe | licencja pilota zawodowego, uprawnienia instruktora lotniczego | 5 lat w lotnictwie | ||
| średnie | 8 lat w lotnictwie | ||||
| St. inspektor wyszkolenia lotniczego, kierownik Zespołu Lotnictwa Sanitarnego | wyższe | 4 lata w lotnictwie | |||
| średnie | 7 lat w lotnictwie | ||||
| 5 | St. pilot | XIII–XVI | wyższe lub średnie | licencja pilota zawodowego, licencja radiotelefonisty pokładowego | 3 lata w zawodzie, w tym 1 rok w lotnictwie sanitarnym |
| Z-ca kierownika działu wyszkolenia lotniczego | wyższe | licencja pilota zawodowego | 4 lata w lotnictwie | ||
| średnie | 7 lat w lotnictwie | ||||
| 6 | Pilot | XI–XV | Średnie, licencja pilota zawodowego, licencja radiotelefonisty pokładowego | – | |
| Z-ca kierownika działu technicznego, st. inspektor nadzoru technicznego | wyższe | techniczne o specjalności lotniczej, licencja mechanika lotniczego | 4 lata w lotnictwie | ||
| techniczne, licencja mechanika lotniczego | 5 lat w lotnictwie | ||||
| radca prawny | określone odrębnymi przepisami | ||||
| 7 | Kierownik działu ekonomicznego, administracyjnego, Z-ca głównego księgowego | XI–XIV | wyższe | 5 lat, w tym 2 lata na stanowisku kierowniczym | |
| średnie | 8 lat, w tym 2 lata na stanowisku kierowniczym lub samodzielnym | ||||
| Szef mechaników | średnie zawodowe lub zasadnicze zawodowe, licencja mechanika lotniczego | 6 lat w lotnictwie | |||
| 8 | St. specjalista | X–XIII | wyższe | 6 lat | |
| St. mechanik lotniczy, mechanik pokładowy | średnie zawodowe lub zasadnicze zawodowe, licencja mechanika lotniczego | 4–5 lat w lotnictwie | |||
| 9 | Specjalista | IX–XII | wyższe | 4 lata | |
| Mechanik lotniczy | średnie zawodowe lub zasadnicze zawodowe, licencja mechanika lotniczego | 3 lata w lotnictwie | |||
| 10 | St. inspektor | IX–XI | średnie oraz przeszkolenie specjalistyczne | 6–7 lat | |
| 11 | St. księgowy, st. magazynier, inspektor | VIII–X | średnie oraz przeszkolenie specjalistyczne | 6–7 lat | |
| 12 | Magazynier, księgowy, kasjer | VII–IX | średnie oraz przeszkolenie specjalistyczne | 2 lata | |
| 13 | St. referent, sekretarka, maszynistka | VII–VIII | średnie lub zasadnicze zawodowe | 2 lata | |
| 14 | Referent, kontystka | V–VII | średnie lub zasadnicze zawodowe | ukończony staż | |
| 15 | Stażysta z wyższym wykształceniem | VIII–IX | – | – | |
| 16 | Stażysta ze średnim wykształceniem | IV–VI | – | – | |
| 17 | Portier, dozorca, sprzątaczka | III–IV | podstawowe | – | |
ZAŁĄCZNIK Nr 2
Tabela miesięcznych stawek wynagrodzeń zasadniczych
Tabela miesięcznych stawek wynagrodzeń zasadniczych
| Kategoria zaszeregowania | Stawka w zł |
| I | 17.800–23.000 |
| II | 21.000–26.000 |
| III | 23.000–29.000 |
| IV | 25.000–32.000 |
| V | 27.000–35.000 |
| VI | 29.000–39.000 |
| VII | 31.000–43.000 |
| VIII | 33.000–47.000 |
| IX | 35.000–51.000 |
| X | 37.000–55.000 |
| XI | 40.000–59.000 |
| XII | 43.000–63.000 |
| XIII | 46.000–67.000 |
| XIV | 49.000–71.000 |
| XV | 51.000–74.000 |
| XVI | 55.000–77.000 |
| XVII | 58.000–80.000 |
| XVIII | 61.000–83.000 |
| XIX | 64.000–86.000 |
| XX | 67.000–89.000 |
| XXI | 70.000–92.000 |
ZAŁĄCZNIK Nr 3
Tabela dodatków za dodatkowe uprawnienia lotnicze
Tabela dodatków za dodatkowe uprawnienia lotnicze
| Lp. | Rodzaj uprawnienia | Wysokość dodatków w zł |
| 1 | St. piloci i piloci | |
| 1. dodatkowa licencja pilota śmigłowcowego | 3.500–7.000 | |
| 2. uprawnienia instruktora | ||
| a) I klasy | 1.200–2.400 | |
| b) II klasy | 800–1.600 | |
| 3. uprawnienia do lotów wg przyrządów (IFR) | 1.200–2.400 | |
| 4. uprawnienia do prowadzenia korespondencji radiotelefonisty w języku obcym | 800–1.600 | |
| 2 | St. mechanicy i mechanicy | |
| 1. uprawnienia mechanika obsługi śmigłowców | 2.000–5.000 | |
| 2. uprawnienia do wykonywania remontów sprzętu lotniczego lub napraw*) | 1.000–2.000 | |
| 3. uprawnienia mechanika obsługi przyrządów pokładowych | 800–1.600 | |
| 4. uprawnienia mechanika obsługi lotniczego wyposażenia radiowego | 800–1.600 | |
| 5. uprawnienia mechanika obsługi wyposażenia elektrycznego | 800–1.600 |
Uwaga: Wymienione w tabeli dodatki przysługują tylko wtedy, gdy czynności wynikające z tych uprawnień są wykonywane.
Przysługują one również personelowi kierowniczemu wymienionemu w załączniku nr 4.
Fakt wykonywania tych czynności potwierdza dyrektor CZLS.
ZAŁĄCZNIK Nr 4
Tabela miesięcznych stawek dodatku funkcyjnego
Tabela miesięcznych stawek dodatku funkcyjnego
| Lp. | Stanowisko | Stawka miesięczna w zł |
| 1 | Dyrektor | 16.000–37.000 |
| 2 | Z-ca Dyrektora | 14.000–31.000 |
| Główny Księgowy | ||
| 3 | Kierownik działu | 5.000–21.000 |
| Z-ca głównego księgowego | ||
| Kierownik Zespołu Lotnictwa Sanitarnego | ||
| 4 | Z-ca kierownika działu | 4.500–10.000 |
| Kierownik innej komórki organizacyjnej | ||
| Szef mechaników w CZLS i ZLS | ||
| 5 | Magazynier | 2.500–8.000 |
ZAŁĄCZNIK Nr 5
Rodzaje prac wykonywanych w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub szczególnie uciążliwych oraz szczególnie niebezpiecznych
Rodzaje prac wykonywanych w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub szczególnie uciążliwych oraz szczególnie niebezpiecznych
1.
Do pierwszego stopnia szkodliwości dla zdrowia lub szczególnej uciążliwości zalicza się prace wykonywane: 1)
w warunkach narażenia na działanie pyłów nie wywołujących zwłóknienia tkanki płucnej, 2)
w warunkach narażenia na działanie substancji toksycznych nie kumulujących się w organizmie, 3)
w pomieszczeniach zamkniętych, w których ze względów technologicznych utrzymuje się stale temperatura efektywna powyżej 25° lub poniżej 10°, 4)
w mokrym środowisku o względnej wilgotności powietrza przekraczającej 80%, w błocie lub w bezpośrednim kontakcie z wodą, 5)
w warunkach narażenia na promieniowanie ultrafioletowe lub podczerwone np. spawanie, hartowanie, 6)
w warunkach narażenia na wibrację ogólną, 7)
w pomieszczeniach, w których konieczne jest stałe stosowanie sztucznego oświetlenia, 8)
przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych.2.
Do drugiego stopnia szkodliwości dla zdrowia lub szczególnej uciążliwości zalicza się prace wykonywane: 1)
w warunkach narażenia na działanie pyłów wywołujących zwłóknienie tkanki płucnej, 2)
w warunkach narażenia na działanie substancji toksycznych kumulujących się w organizmie, 3)
w warunkach narażenia na hałas, 4)
w obniżonym lub podwyższonym ciśnieniu wynikającym z procesu technologicznego, 5)
w warunkach narażenia na działanie miejscowej wibracji np. używanie ręcznych narzędzi pneumatycznych, 6)
w warunkach nadmiernego obciążenia wysiłkiem fizycznym co najmniej 2000 kcal dla mężczyzn i 1200 kcal dla kobiet lub wymagające wymuszonej pozycji ciała, 7)
w warunkach narażenia na działanie hormonów i antybiotyków powodujących zaburzenia czynności fizjologicznych organizmu oraz innych czynników o analogicznym jak te hormony i antybiotyki działaniu, jeżeli zostanie to uznane przez instytut medycyny pracy.3.
Do trzeciego stopnia szkodliwości dla zdrowia lub szczególnej uciążliwości oraz szczególnego niebezpieczeństwa zalicza się prace wykonywane: 1)
w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące, 2)
w warunkach narażenia na działanie pól elektromagnetycznych wysokiej częstotliwości w zakresie od 0,1 do 300.000 MHz w strefie zagrożenia, 3)
na wysokości powyżej 2 m i w wykopach o głębokości poniżej 2 m, uznane za niebezpieczne w przepisach o bezpieczeństwie i higienie pracy, 4)
związane z wytwarzaniem, stosowaniem, magazynowaniem i transportowaniem gazów i materiałów wybuchowych, 5)
wewnątrz zbiorników, aparatów, kanałów, studni itp., których wykonywanie wymaga specjalnego zezwolenia, 6)
przy urządzeniach elektroenergetycznych znajdujących się pod napięciem powyżej 220 V, wykonywane zgodnie z przepisami o bezpieczeństwie pracy w energetyce, 7)
związane z załadunkiem i rozładunkiem paliw płynnych oraz ich transportem, 8)
w kontakcie z materiałem zakaźnym albo chorymi zakaźnie ludźmi lub zwierzętami, 9)
w kontakcie z ludźmi chorymi na choroby psychiczne lub upośledzonymi w znacznym stopniu, 10)
w kontakcie ze skazanymi, zatrudnionymi w przywięziennych zakładach pracy, 11)
pod ziemią lub pod wodą.Prace określone w pkt 1 ppkt 1 i 2 oraz w pkt 2 ppkt 1–3 uważa się za wykonywane w warunkach szkodliwych dla zdrowia, uzasadniających dodatkowe wynagrodzenie, jeżeli w środowisku pracy przekraczane są najwyższe dopuszczalne stężenia i natężenia czynników szkodliwych dla zdrowia, określone odrębnymi przepisami lub inne obowiązujące normy higieniczno-sanitarne.
Pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, o których mowa w powołanych wyżej punktach, dokonywane są przez laboratoria Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz inne laboratoria upoważnione przez właściwych terenowo państwowych wojewódzkich inspektorów sanitarnych.