Zasady przyjmowania zgłoszenia wypadku przy pracy rolniczej, ustalania jego okoliczności i przyczyn oraz rozpatrywania wniosku o jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu albo śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.PKRUS.2017.44

Akt obowiązujący

Wersja od: 6 lipca 2017 r.

ZARZĄDZENIE Nr 40

PREZESA KASY ROLNICZEGO UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO

z dnia 6 lipca 2017 r.

w sprawie zasad przyjmowania zgłoszenia wypadku przy pracy rolniczej, ustalania jego okoliczności i przyczyn oraz rozpatrywania wniosku o jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu albo śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej

Na podstawie art. 59 ust. 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2016 r. poz. 277 i 2043 oraz z 2017 r. poz. 2, 38, 624 i 715) w związku z rozporządzeniem Ministra Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2005 r. w sprawie sposobu i trybu zgłaszania wypadku przy pracy rolniczej oraz ustalania jego okoliczności i przyczyn (Dz. U. Nr 76, poz. 669) zarządza się, co następuje:

§  1. 

1. Jednostki organizacyjne Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, zwanej dalej "Kasą", zobowiązane są do przyjęcia zgłoszenia wypadku przy pracy rolniczej.

2. Zgłoszenie wypadku odnotowuje się w rejestrze zgłoszonych wypadków, który zawiera:

1) liczbę porządkową;

2) datę i sposób zgłoszenia wypadku;

3) nazwisko i imię osoby zgłaszającej wypadek;

4) datę, godzinę według osoby zgłaszającej;

5) miejsce wypadku;

6) dane poszkodowanego (nazwisko i imię, adres zamieszkania);

7) krótki opis okoliczności wypadku według osoby zgłaszającej;

8) nazwisko i imię pracownika Kasy rejestrującego zgłoszenie wypadku;

9) inne informacje dotyczące wypadku uznane za niezbędne.

3. Rejestr zgłoszeń wypadków prowadzi właściwa miejscowo jednostka organizacyjna Kasy.

4. W razie zgłoszenia wypadku w innej jednostce organizacyjnej, jednostka ta niezwłocznie przekazuje informacje o zgłoszeniu wypadku właściwemu oddziałowi regionalnemu Kasy lub właściwej placówce terenowej Kasy, w której poszkodowany jest ubezpieczony. O przekazaniu zgłoszenia wypadku innej jednostce informuje się pisemnie poszkodowanego lub uprawnionego członka rodziny ubiegającego się o jednorazowe odszkodowanie.

5. Jednostka organizacyjna, na terenie której miał miejsce wypadek, na wniosek jednostki, w której poszkodowany był ubezpieczony kompletuje materiał dowodowy, a następnie przekazuje jednostce organizacyjnej prowadzącej postępowanie dowodowe.

6. Poszkodowanego, który nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników w dniu zaistnienia wypadku lub uprawnionego członka rodziny ubiegającego się o jednorazowe odszkodowanie informuje się pisemnie o braku uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia z tytułu wypadku przy pracy rolniczej.

7. Osoba uprawniona do ubiegania się o jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu lub śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej, zwane dalej "jednorazowym odszkodowaniem", zostaje poinformowana o wymaganej formie wniosku i zaopatrzona w formularz KRUS SR-23. Nie złożenie wniosku o jednorazowe odszkodowanie nie wstrzymuje wszczęcia postępowania dowodowego.

8. Gdy mimo pouczenia o braku uprawnień do ubiegania się o jednorazowe odszkodowanie, poszkodowany lub uprawniony członek rodziny ubiegający się o jednorazowe odszkodowanie złoży pisemny wniosek o ustalenie prawa do świadczenia, nie wszczyna się postępowania powypadkowego, komórka ds. świadczeń wydaje decyzję odmawiającą (formularz KRUS SR- 19).

9. Postępowanie powypadkowe podlega umorzeniu w przypadku, gdy w toku postępowania poszkodowany lub uprawniony członek rodziny ubiegający się o jednorazowe odszkodowanie wycofa wniosek o jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku. Komórka ds. świadczeń wydaje decyzję o umorzeniu postępowania w sprawie (formularz KRUS KW 7).

10. Poszkodowanego lub uprawnionego członka rodziny ubiegającego się o jednorazowe odszkodowanie lub inną osobę zgłaszającą wypadek informuje się o zamiarze i terminie przeprowadzenia oględzin miejsca wypadku i przedmiotów z nim związanych oraz o obowiązku ich zabezpieczenia do czasu oględzin.

§  2. 

1. Niezwłocznie po zgłoszeniu wypadku wszczyna się postępowanie dowodowe w celu wyjaśnienia wszystkich okoliczności i przyczyn wypadku dla ustalenia, czy zgłoszone zdarzenie może być uznane za wypadek przy pracy rolniczej, w rozumieniu ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, zwanej dalej "ustawą", i czy zachodzą okoliczności ograniczające wypłatę świadczenia.

2. Oględziny miejsca i przedmiotów związanych z wypadkiem dokonuje się bez zbędnej zwłoki.

3. Postępowanie dowodowe w sprawie wypadku prowadzi pracownik komórki ds. prewencji upoważniony przez Prezesa Kasy.

4. W przypadku prowadzenia postępowania dowodowego dotyczącego nagłego zachorowania, śmierci poszkodowanego spowodowanej nagłym zachorowaniem lub śmierci poszkodowanego zaistniałej po dniu wypadku, pracownik komórki ds. prewencji kieruje sprawę do lekarza regionalnego inspektora orzecznictwa lekarskiego celem uzyskania opinii o związku przyczynowo-skutkowym zachorowania lub śmierci z wykonywaną pracą rolniczą.

5. Dokumentem przedstawiającym przebieg i zakres prowadzonego postępowania dowodowego jest protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy rolniczej, zwany dalej "protokółem powypadkowym" (formularz KRUS PiR-6).

6. Protokół powypadkowy (formularz KRUS PiR-6) sporządza w 2 egzemplarzach pracownik komórki ds. prewencji prowadzący postępowanie dowodowe.

7. Zebrane w postępowaniu powypadkowym dowody stanowią załączniki do protokółu powypadkowego.

8. Wszystkie ustalenia zawarte w protokóle powypadkowym, które mają wpływ na uznanie zaistniałego zdarzenia za wypadek przy pracy rolniczej i ustalenie prawa ubezpieczonego do jednorazowego odszkodowania, a w szczególności:

1) stwierdzenie o spowodowaniu wypadku umyślnie albo wskutek rażącego niedbalstwa lub

2) o przyczynieniu się do zaistnienia wypadku przez poszkodowanego będącego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych środków o podobnym działaniu wymagają uzasadnienia.

9. Każde ustalenie, że wyłączną lub główną przyczyną wypadku przy pracy rolniczej była wadliwość środka produkcji stosowanego przy pracy lub nieprawidłowość świadczonej usługi, musi być uzasadnione i udokumentowane. Wskazanie wadliwości maszyny lub urządzenia jako przyczyny wypadku zawiera m.in.: opis stwierdzonej wady, podstawowe dane techniczne kwestionowanego sprzętu (markę, typ, rok produkcji, dane o producencie lub dostawcy środka). Wskazanie na nieprawidłowości świadczonej usługi zawierać musi nazwę usługodawcy oraz dokładny opis nieprawidłowości.

10. Na podstawie analizy dokumentów z przeprowadzonego postępowania dowodowego pracownik komórki ds. prewencji w protokóle powypadkowym:

1) ustala, czy zaistniała zbędna zwłoka w zgłoszeniu wypadku i czy miała wpływ na ustalenie jego przyczyn i okoliczności;

2) stwierdza, czy zachodzą okoliczności mające wpływ na utratę prawa do jednorazowego odszkodowania;

3) wydaje, jeżeli jest to uzasadnione, zalecenia prewencyjne w celu zmniejszenia ryzyka ponownego zaistnienia wypadku z tych samych przyczyn.

11. Jeżeli protokół powypadkowy ze względu na brak wymaganych dowodów nie może być sporządzony w terminie miesiąca od zgłoszenia zdarzenia, poszkodowanego lub uprawnionego członka rodziny ubiegającego się o jednorazowe odszkodowanie informuje się o przesunięciu terminu sporządzenia protokółu powypadkowego (formularz KRUS PiR - 10).

12. Protokół powypadkowy wraz z pismem przewodnim informującym o prawie wniesienia uwag i zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokóle powypadkowym, jest przekazywany za zwrotnym poświadczeniem odbioru poszkodowanemu lub uprawnionemu członkowi rodziny ubiegającemu się o jednorazowe odszkodowanie.

13. Uwagi i zastrzeżenia do ustaleń zawartych w protokóle powypadkowym, poszkodowany lub uprawniony członek rodziny ubiegający się o jednorazowe odszkodowanie, może wnieść na piśmie, w terminie 7 dni od daty doręczenia protokółu powypadkowego. Niezgłoszenie uwag i zastrzeżeń w terminie jest równoznaczne z przyjęciem treści protokółu powypadkowego.

14. W przypadku wniesienia uwag i zastrzeżeń do protokółu powypadkowego, w uzasadnionych przypadkach po analizie zgłoszonych uwag i zastrzeżeń komórka ds. prewencji podejmuje dodatkowe postępowanie wyjaśniające.

15. Po upływie terminu na zgłoszenie uwag i zastrzeżeń do protokółu powypadkowego, komórka ds. prewencji wypełnia część I formularza KRUS PiR-7, sporządzając opinię o uznaniu lub nieuznaniu zdarzenia za wypadek przy pracy rolniczej w rozumieniu ustawy.

16. Akta powypadkowe komórka ds. prewencji przekazuje do komórki ds. świadczeń.

§  3. 

1. Komórka ds. świadczeń na podstawie materiału dowodowego zebranego w sprawie wypadku niezwłocznie po otrzymaniu akt dokonuje uznania lub nieuznania zdarzenia za wypadek przy pracy rolniczej i wypełnia część II formularza KRUS PiR-7.

2. W przypadku wątpliwości co do uznania zdarzenia za wypadek przy pracy rolniczej, dyrektor oddziału regionalnego lub zastępca dyrektora oddziału regionalnego ds. świadczeń powołuje komisję dla oceny zdarzenia i podjęcia decyzji o uznaniu bądź nieuznaniu zdarzenia za wypadek przy pracy rolniczej w rozumieniu ustawy. W skład co najmniej trzyosobowej komisji wchodzi pracownik komórki ds. prewencji prowadzący postępowanie dowodowe.

3. Nieuznanie zgłoszonego zdarzenia za wypadek przy pracy rolniczej, powoduje wydanie przez komórkę ds. świadczeń decyzji odmawiającej prawa do jednorazowego odszkodowania na formularzu KRUS SR-19.

4. Po uznaniu zdarzenia za wypadek przy pracy rolniczej, komórka ds. świadczeń zawiadamia poszkodowanego o konieczności dostarczenia zaświadczenia o stanie zdrowia wydanego przez lekarza leczącego na formularzu KRUS N-14, a także o skutkach jego niedostarczenia. Zaświadczenie jest ważne miesiąc od daty wydania.

5. W przypadku, gdy poszkodowany mimo dwukrotnego powiadomienia o konieczności przedstawienia zaświadczenia, o którym mowa w ust. 4, nie spełnia tego wymogu, komórka ds. świadczeń wydaje decyzję odmawiającą prawa do odszkodowania. Drugie powiadomienie przekazuje się poszkodowanemu za zwrotnym poświadczeniem odbioru.

6. Po otrzymaniu od poszkodowanego zaświadczenia o stanie zdrowia, o którym mowa w ust. 4, komórka ds. świadczeń przekazuje niezwłocznie akta sprawy do lekarza regionalnego inspektora orzecznictwa lekarskiego.

7. Lekarz regionalny inspektor orzecznictwa lekarskiego w oparciu o informacje zawarte w zaświadczeniu o stanie zdrowia wydanym przez lekarza leczącego i zgromadzoną dokumentację w aktach sprawy, bezpośrednio po otrzymaniu akt sprawy decyduje o podjęciu postępowania orzeczniczego:

1) niezwłocznie, gdy następstwa wypadku są niewątpliwe, powodują trwałe upośledzenie czynności organizmu i nie rokują poprawy;

2) po upływie sześciu miesięcy od daty wypadku, gdy naruszenie sprawności organizmu będące następstwem wypadku, rokuje poprawę.

8. Komórka ds. orzecznictwa lekarskiego informuje poszkodowanego o wyznaczonym terminie, w którym zostanie podjęte postępowanie orzecznicze, jeśli wyznaczono je po upływie 6 miesięcy od daty wypadku.

9. Komórka ds. orzecznictwa lekarskiego zawiadamia poszkodowanego o wyznaczonym terminie badania i o konieczności przedłożenia wszelkiej dostępnej dokumentacji leczenia oraz zaświadczenia o stanie zdrowia wydanego ponownie przez lekarza leczącego. O potrzebie aktualnego zaświadczenia o stanie zdrowia, wystawionego na formularzu KRUS N-14, decyduje lekarz regionalny inspektor orzecznictwa lekarskiego w przypadkach, gdy poszkodowany pozostaje nadal w leczeniu z powodu następstw wypadku.

10. Komórka ds. świadczeń wydaje decyzję w sprawie przyznania jednorazowego odszkodowania bez zasięgania opinii lekarza regionalnego inspektora orzecznictwa lekarskiego w przypadku, gdy poszkodowany ginie w wypadku uznanym za wypadek przy pracy rolniczej, a związek przyczynowo-skutkowy zgonu poszkodowanego z wypadkiem jest bezsporny.

11. Na podstawie prawomocnego orzeczenia lekarza rzeczoznawcy Kasy lub komisji lekarskiej Kasy, ustalającego uszczerbek na zdrowiu w związku z wypadkiem przy pracy rolniczej, komórka ds. świadczeń wydaje decyzję przyznającą na formularzu KRUS ROL-2, a komórka ds. finansowo-księgowych wypłaca jednorazowe odszkodowanie w terminach określonych odrębnymi przepisami.

12. W przypadku braku uszczerbku na zdrowiu, komórka ds. świadczeń wydaje decyzję odmawiającą na formularzu KRUS SR-19.

§  4. 

1. Wniosek o jednorazowe odszkodowanie z tytułu następstw choroby zawodowej, wraz z decyzją państwowego powiatowego inspektora sanitarnego o stwierdzeniu choroby zawodowej i poświadczeniem okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, przekazuje się do komórki ds. świadczeń, w której ustala się uprawnienia do jednorazowego odszkodowania. W przypadku, gdy poszkodowany nie jest uprawniony do odszkodowania wydaje się decyzję odmawiającą na formularzu KRUS SR-19.

2. Przy rozpatrywaniu wniosku o jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu lub śmierci wskutek rolniczej choroby zawodowej komórka ds. świadczeń przyjmuje, że stwierdzona rolnicza choroba zawodowa przez właściwego państwowego inspektora sanitarnego w wydanej decyzji powstała w okresie ubezpieczenia, jeżeli w wykazie chorób zawodowych został dla tej choroby ustalony okres, w którym wystąpienie objawów chorobowych upoważnia do jej rozpoznania, pomimo wcześniejszego zakończenia pracy w narażeniu zawodowym. W przypadku przedłożenia decyzji o stwierdzeniu rolniczej choroby zawodowej, dla której wykaz chorób zawodowych nie określa okresu, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów upoważnia do rozpoznania tej choroby, komórka ds. świadczeń zwraca się do lekarza regionalnego inspektora orzecznictwa lekarskiego o wydanie opinii na podstawie zgromadzonej dokumentacji medycznej, w jakim okresie mogła powstać rolnicza choroba zawodowa.

3. Komórka ds. świadczeń, na podstawie wydanej opinii przez lekarza regionalnego inspektora orzecznictwa lekarskiego Kasy, ustala, czy rolnicza choroba zawodowa powstała w okresie ubezpieczenia i rozpatruje uprawnienia do jednorazowego odszkodowania z tytułu rolniczej choroby zawodowej. Jeżeli rolnicza choroba zawodowa powstała w okresie ubezpieczenia podejmuje się postępowanie orzecznicze.

4. Na podstawie prawomocnego orzeczenia lekarza rzeczoznawcy Kasy lub komisji lekarskiej Kasy, ustalającego uszczerbek na zdrowiu w związku z rolniczą chorobą zawodową, komórka ds. świadczeń wydaje decyzję przyznającą jednorazowe odszkodowanie na formularzu KRUS ROL-2, a komórka ds. finansowo- księgowych wypłaca jednorazowe odszkodowanie w terminach określonych odrębnymi przepisami.

5. W przypadku braku uszczerbku na zdrowiu, komórka ds. świadczeń wydaje decyzję odmawiającą na formularzu KRUS SR-19.

§ 5. W przypadku, gdy po uznaniu zdarzenia za wypadek przy pracy rolniczej, zostaną ujawnione nowe okoliczności mogące mieć wpływ na ustalenie prawa osoby uprawnionej do ubiegania się o jednorazowe odszkodowanie, komórka ds. świadczeń zobowiązana jest do wznowienia postępowania dla wyjaśnienia tych okoliczności.

§ 6. Wzory formularzy: protokółu powypadkowego (KRUS PiR-6), uwagi do protokołu powypadkowego oraz ustalenie, czy zdarzenie było wypadkiem przy pracy rolniczej (KRUS PiR-7), protokółu przesłuchania poszkodowanego/świadka zdarzenia/innej osoby (KRUS PiR-8), protokółu oględzin miejsca oraz przedmiotów związanych z wypadkiem (KRUS PiR-9), zawiadomienia o przesunięciu terminu sporządzenia protokółu powypadkowego (KRUS PiR-10) i innych dokumentów stosowanych w postępowaniu dowodowym ogłasza w Zintegrowanym Systemie Zarządzania Kasy Dyrektor Biura Prewencji Centrali Kasy.

§ 7. W kwestiach nieuregulowanych w rozporządzeniu Ministra Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2005 r. w sprawie sposobu i trybu zgłaszania wypadku przy pracy rolniczej oraz ustalania jego okoliczności i przyczyn mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23, z późn. zm.).

§ 8. Traci moc zarządzenie nr 4 Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie zasad przyjmowania zgłoszenia wypadku przy pracy rolniczej, ustalania jego okoliczności i przyczyn oraz rozpatrywania wniosku o jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu albo śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej (Dz. Urz. KRUS z 2014 r. poz. 6 i poz. 8).

§ 9. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.