Zasady metodyczne statystyki inwestycji.
Dz.Urz.GUS.1990.4.13
Akt utracił mocZARZĄDZENIE Nr 9
PREZESA GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO
z dnia 28 lutego 1990 r.
w sprawie zasad metodycznych statystyki inwestycji.
Na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o statystyce państwowej (tj. Dz. U. z 1989 r. Nr 40, poz. 221) zarządza się, co następuje:
ZAŁĄCZNIK
ZASADY METODYCZNE STATYSTYKI INWESTYCJI
ZASADY METODYCZNE STATYSTYKI INWESTYCJI
CZĘŚĆ I.
PODSTAWOWE POJĘCIA INWESTYCJI
PODSTAWOWE POJĘCIA INWESTYCJI
Przez inwestowanie rozumie się działalność polegającą na budowie lub na zakupach gotowych dóbr trwałego użytku zmierzającą do stworzenia nowych, powiększenia (rozbudowy), przebudowy, adaptacji lub modernizacji istniejących środków trwałych w celu osiągnięcia zamierzonego efektu produkcyjnego, usługowego lub użytkowego.
2. Przedsięwzięcie inwestycyjne
Przedsięwzięcie inwestycyjne jest to zbiór zadań inwestycyjnych, których zakres rzeczowy oraz jego podział na zadania jest ustalony w założeniach techniczno-ekonomicznych inwestycji. Przedsięwzięcie może się składać również tylko z jednego zadania.
W badaniach statystycznych jako inwestycję (przedmiot badania) traktuje się przedsięwzięcie jednozadaniowe lub też poszczególne zadania składające się na przedsięwzięcia, chyba że przy omówieniu badania zaznaczono inaczej.
3. Zadanie inwestycyjne
Przez zadanie inwestycyjne należy rozumieć jednozadaniowe przedsięwzięcie inwestycyjne lub wyodrębnioną w założeniach techniczno-ekonomicznych samodzielną część przedsięwzięcia inwestycyjnego stanowiącą organiczną całość gospodarczą (obiekt lub zespół obiektów wraz z ich wyposażeniem) warunkującą po zakończeniu i przekazaniu do eksploatacji (użytkowania) uzyskanie określonego w projekcie efektu produkcyjnego, usługowego lub użytkowego oraz dokonanie rozliczenia.
4. Lokalizacja inwestycji
4.1. Przez lokalizację inwestycji rozumie się miejsce realizacji inwestycji określone w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji przez wskazanie miejscowości (miasta, gminy), a w zakresie inwestycji liniowych i sieciowych przez wskazanie ogólnego przebiegu trasy z wymienieniem miejscowości końcowych oraz niektórych ważniejszych gospodarczo miejscowości znajdujących się na trasie.
4.2. W sprawozdawczości przy grupowaniu inwestycji według ich lokalizacji stosuje się poniższe zasady:
4.2.1. Zadania inwestycyjne (obiekty) budownictwa inwestycyjnego kwalifikuje się do właściwych województw, gmin (miast), na terenie których są zbudowane.
W przypadku, gdy zadania (obiekty) są wykonywane na terenie kilku województw (np. inwestycje liniowe) wartość nakładów i efekty dzieli się pomiędzy właściwe województwa, gminy (miasta), na podstawie istniejącej dokumentacji lub szacunkowo.
4.2.2. Nakłady na zakupy nie związane z budownictwem inwestycyjnym kwalifikuje się do właściwych województw, gmin (miast) zgodnie z siedzibą użytkownika.
4.2.3. Nakłady dokonywane centralnie na zakupy gotowych dóbr inwestycyjnych (tabor kolejowy, samochody, statki itp.) zalicza się do województw, gmin (miast) zgodnie z siedzibą pierwszego użytkownika, któremu zakupione dobra (maszyny, urządzenia, środki transportowe itp.) zostały oddane do użytkowania.
5. Cykle realizacji inwestycji
5.1. Cykl realizacji inwestycji, jest to okres trwający od dnia przekazania wykonawcy przez inwestora lub generalnego realizatora inwestycji terenu budowy w celu wykonania zadania inwestycyjnego, do dnia odbioru tego zadania przez inwestora (zamawiającego) do użytku lub eksploatacji po przeprowadzeniu rozruchu technologicznego, jeśli inwestycja tego wymaga.
5.2. Za początek cyklu realizacji inwestycji, uważa się datę protokołu przekazania przez inwestora wykonawcy terenu budowy. Data początku cyklu realizacji inwestycji stwierdzana jest wpisem inwestora do dziennika budowy wykonawcy bądź też może być stwierdzona odrębnym protokołem sporządzonym przez wykonawcę i inwestora.
Za początek cyklu realizacji budynków mieszkalnych i obiektów użyteczności publicznej przyjmuje się termin zakładania ław fundamentowych budynku.
5.3. Zakończeniem cyklu jest dzień potwierdzony protokołem odbioru zadania inwestycyjnego do eksploatacji, po przeprowadzeniu rozruchu technologicznego, jeśli inwestycja tego wymaga.
5.4. Rzeczywisty cykl realizacji inwestycji jest to faktyczny okres realizacji zadania inwestycyjnego od momentu przyjętego za początek cyklu do dnia zakończenia cyklu.
5.5. Cykl według umowy, jest to okres czasu wynikający z umowy (z aneksów korygujących) zawartej z wykonawcą zadania, w którym zadanie powinno być zrealizowane.
6. Przekazanie inwestycji do eksploatacji
6.1. Przez przekazanie inwestycji do eksploatacji rozumie się protokolarne przekazanie do eksploatacji (użytkowania) całości lub części zadania inwestycyjnego, które następuje po komisyjnym stwierdzeniu gotowości zadania inwestycyjnego do podjęcia eksploatacji. W sprawozdawczości wykazuje się części zadań inwestycyjnych jako przekazane do eksploatacji tylko w tych szczególnie uzasadnionych przypadkach, kiedy zakres rzeczowy części zadania stanowi wyodrębnioną całość technologiczną lub usługową (np. linia technologiczna, wyodrębniony zespół maszyn i urządzeń, odcinek ciągu komunikacyjnego itp.) pozwalającą na podjęcie eksploatacji i uzyskanie założonego efektu.
Za datę przekazania inwestycji do eksploatacji należy przyjąć datę protokolarnego przyjęcia jej do użytkowania, niezależnie od tego czy nastąpiło równocześnie faktyczne rozpoczęcie użytkowania.
W razie, gdy protokół uzależnia przekazanie do eksploatacji zadania od usunięcia stwierdzonych w toku odbioru wad, za datę przekazania należy przyjąć datę protokołu (dokumentu) stwierdzającego usunięcie wymienionych wad.
6.2. W budownictwie mieszkaniowym, w sprawozdawczości do budynków oddanych do użytku zalicza się również te budynki mieszkalne odebrane protokolarnie od wykonawcy, w których mieszkania kończone są według indywidualnych życzeń lokatorów.
Warunkiem we wszystkich przypadkach jest posiadanie przez inwestora w dniu odbioru budynku mieszkalnego dokumentu stwierdzającego zakres robót jakie wykonają przyszli użytkownicy mieszkań (tj. kompletu umów z przyszłymi użytkownikami).
W budynkach, w których tylko część mieszkań przekazywania jest od wykończenia przez lokatorów, pozostałe mieszkania muszą być wykończone w założonym zakresie i standardzie.
6.3. W budownictwie indywidualnym za moment przekazania budynku do użytku należy przyjmować datę zasiedlenia w całości lub w części budynku do stałego użytkowania, niezależnie od tego czy wszystkie roboty budowlane zostały zakończone, czy też trwają nadal.
6.4. Inwestycja przekazana do eksploatacji powinna być wykazania w sprawozdaniu za ten okres sprawozdawczy, w którym zostały zakończone wynikiem pozytywnym prace komisji odbioru i podpisany protokół przekazania - przyjęcia.
Do tego samego okresu sprawozdawczego powinien być zaliczony przychód środków trwałych w wyniku oddania inwestycji do eksploatacji. Od tego samego okresu (terminu) liczy się też okres przewidziany na zagospodarowanie inwestycji, a w przemyśle na dochodzenie do pełnej zdolności produkcyjnej.
7. Inwestor
7.1. Inwestorem - jednostką sporządzającą sprawozdawczość z realizacji inwestycji - jest samodzielnie bilansująca osoba prawna i jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej ponosząca koszty i prowadząca ewidencję działalności inwestycyjnej.
7.2. Przy sporządzaniu sprawozdań z inwestycji realizowanych w trybie zastępstwa inwestycyjnego, jeśli w zawartych umowach nie zaznaczono inaczej sprawozdanie sporządza inwestor bezpośredni.
7.3. Jeśli zgodnie z zawartą umową sprawozdanie sporządza inwestor zastępczy, zawsze w takim przypadku na sprawozdaniu winien być wpisany numer statystyczny inwestora zlecającego.
7.4. W przypadku realizacji wspólnych zadań przez kilku inwestorów, gdy jeden inwestor realizuje zadanie, a inni inwestorzy partycypują w kosztach budowy sprawozdanie sporządza inwestor realizujący zadanie. Inwestorzy, którzy biorą udział w kosztach budowy, nie wykazują wnoszonych udziałów jako zrealizowanych nakładów inwestycyjnych.
CZĘŚĆ II.
WARTOŚĆ KOSZTORYSOWA, NAKŁADY INWESTYCYJNE, EFEKTY INWESTYCJI
WARTOŚĆ KOSZTORYSOWA, NAKŁADY INWESTYCYJNE, EFEKTY INWESTYCJI
1.1. Wartość kosztorysowa zadań polegających na budownictwie inwestycyjnym.
1.1.1. W sprawozdawczości jako wartość kosztorysową zadań polegających na budownictwie inwestycyjnym, realizowanych w okresie sprawozdawczym przyjmuje się:
1) dla zadań rozpoczynanych w okresie sprawozdawczym wartość w cenach bieżących wynikającą z dokumentacji w chwili rozpoczęcia realizacji zadania, z uwzględnieniem ewentualnych zmian w wartości kosztorysowej dokonanych do końca okresu sprawozdawczego,
2) dla zadań kontynuowanych nie zakończonych do końca okresu sprawozdawczego - wartość uwzględniającą wszystkie zmiany dokonane do końca okresu sprawozdawczego. Ponadto ta część wartości kosztorysowej, która pozostała do wykonania po okresie sprawozdawczym (zaangażowanie) powinna być przeliczona i podana w cenach roku badanego (sprawozdawczego) - z tym, że przelicza się zarówno część pozostałą do wykonania w roku sprawozdawczym, jak i po roku sprawozdawczym. Do przeliczeń zaangażowania na ceny roku badanego przyjmuje się indeksy publikowane przez GUS,
3) dla maszyn i urządzeń zakupionych dla inwestycji budownictwa inwestycyjnego - którego jeszcze nie podjęto - wartość zrealizowanych zakupów.
1.1.2. Dla zadań całkowicie zakończonych w okresie sprawozdawczym - jako wartość kosztorysową podaje się wartość nakładów poniesionych od początku realizacji do zakończenia tych zadań.
1.1.3. W sprawozdawczości nie podaje się wartości kosztorysowej realizowanych inwestycji w cenach prognozowanych.
1.2. Wartość kosztorysowa inwestycji nie związanych z budownictwem inwestycyjnym.
Jako wartość kosztorysową zadań inwestycyjnych nie związanych z budownictwem inwestycyjnym przyjmuje się w sprawozdawczości:
1) dla zadań polegających na zakupach gotowych dóbr inwestycyjnych - wartość ustaloną na podstawie programu zakupów (ewentualnie wartości zrealizowanych zakupów),
2) dla prac przygotowawczych pod przyszłe inwestycje - wartość poniesionych nakładów na te prace,
3) dla zadań nie zakończonych przed rokiem sprawozdawczym - wartość zakupów, które na koniec ubiegłego roku nie zostały przekazane do eksploatacji, z tym że dla zadań nie zakończonych - podaje się wartość zakupów łącznie z montażem,
4) dla zadań całkowicie zakończonych w okresie sprawozdawczym - rzeczywisty koszt zakupu.
1.3. Dla zadań ostatecznie wstrzymanych i spisanych w księgowości jako koszty bez efektu gospodarczego, jako wartość kosztorysową podaje się w sprawozdawczości wartość nakładów faktycznie poniesioną od początku realizacji.
1.4. W sprawozdawczości przyjmuje się ponadto następujące zasady:
- w każdym przypadku, gdy w sprawozdawczości jest mowa o podaniu wartości kosztorysowej zadań inwestycyjnych, zawsze przez to należy rozumieć wartość kosztorysową wszystkich zadań realizowanych w okresie sprawozdawczym, zadań wstrzymanych w okresie sprawozdawczym lub przed okresem sprawozdawczym oraz zadań przekazanych do użytku w okresie sprawozdawczym, na które w okresie sprawozdawczym nie poniesiono nakładów,
- jako wartość kosztorysową zadań realizowanych w okresie sprawozdawczym podaje się całą wartość kosztorysową zadań, niezależnie od oddania części zadań do użytku przed rokiem sprawozdawczym. W podanej wartości kosztorysowej nie należy ujmować wartości środków przekazanych (lub przewidzianych do przekazania) do realizacji innym inwestorom tytułem udziału w kosztach inwestycji realizowanych przez tych inwestorów.
1.5. Wartość inwestycji oddanej d użytku (eksploatacji). Jako wartość inwestycji oddanych do użytku w sprawozdawczości rozumie się "nakłady inwestycyjne poniesione od początku realizacji na zadania przekazane do końca okresu sprawozdawczego w całości lub w części do użytku (eksploatacji) ". Przy przekazaniu zadań w całości, jako wartość nakładów poniesionych od początku realizacji do końca okresu sprawozdawczego przyjmuje się pełny koszt zadań przekazanych całkowicie do użytku łącznie z wartością powstałych w wyniku realizacji inwestycji kosztów niematerialnych i prawnych, innych wartości trwałych, kosztów bez efektu i strat inwestycyjnych pomniejszonych o zyski. Z wartości nakładów poniesionych od początku realizacji na zadania przekazane do użytku, w sprawozdawczości wydziela się też nakłady, które odnoszą się do zadań lub części zadań przekazanych do użytku w okresie sprawozdawczym.
2. Pojęcie i rodzaje nakładów inwestycyjnych
2.1. Przez nakłady inwestycyjne rozumie się poniesione nakłady finansowe lub rzeczowe, których celem jest stworzenie nowych, powiększenie (rozbudowa), przebudowa, adaptacja lub modernizacja istniejących obiektów majątku trwałego. Nakłady inwestycyjne obejmują:
1) roboty budowlano-montażowe,
2) zakupy maszyn, urządzeń, środków transportowych, narzędzi i inwentarza,
3) pozostałe nakłady.
2.1.1. Do nakładów na roboty budowlano-montażowe zalicza się:
a) roboty budowlane - tj. roboty polegające na budowie (wznoszeniu), rozbudowie, przebudowie lub odbudowie budynków i budowli oraz części budowlanej kotłów, maszyn i urządzeń technicznych, roboty związane z przygotowaniem i zagospodarowaniem terenu (łącznie z oczyszczaniem terenu, wyburzeniami, wyrębem drzew, karczowaniem pni, osuszaniem, niwelacją terenu itp.), roboty związane z zagospodarowaniem placu budowy oraz obejmujące budowę i rozbiórkę tymczasowych obiektów dla potrzeb budowy, których koszt zgodnie z obowiązującymi warunkami umowy pokrywa zamawiający; ponadto do robót budowlanych zalicza się roboty geologiczne, inżynieryjne i hydrogeologiczne (wiertnicze) wykonywane siłami własnymi przedsiębiorstwa,
b) roboty montażu maszyn i urządzeń polegające na montażu i ustawianiu zespołów kotłów, maszyn i urządzeń wytwórczych, energetycznych, dźwigowo-transportowych, pomostów i drabinek przeznaczonych do obsługi i połączenia zespołów maszyn i urządzeń.
Uwaga. Wartość materiałów przekazanych przez inwestorów na cele inwestycyjne (z wyjątkiem przeznaczonych dla inwestycji finansowanych z funduszy wyodrębnionych) zalicza się (od 1989 r.) do nakładów na roboty budowlano-montażowe.
Do nakładów na roboty budowlano-montażowe należy zaliczyć:
a) roboty wykonane przez przedsiębiorstwa budowlano-montażowe sektora uspołecznionego oraz przedsiębiorstwa własności mieszanej,
b) roboty wykonane przez prywatne firmy budowlane,
c) roboty wykonane przez jednostki systemem gospodarczym. tj.:
- przez wydziały, brygady (oddziały) remontowo-budowlane w ramach przedsiębiorstw zaliczanych do działów gospodarki narodowej poza budownictwem (np. przemysłu, rolnictwa, transportu),
- przez przedsiębiorstwa (jednostki) nie będące przedsiębiorstwami budowlano-montażowymi, tj. przez przedsiębiorstwa przemysłowe, przedsiębiorstwa remontowe (niebudowlane), przedsiębiorstwa robót ogrodniczych, brygady wykonawstwa budowlanego, których wykonawstwo budowlane nie jest działalności podstawową,
d) roboty wykonane przez ludność w ramach czynów społecznych,
e) pozostałych wykonawców (np. spółki państwowo-prywatne).
2.1.2. Do nakładów na zakupy maszyn, urządzeń, środków transportowych, narzędzi i inwentarza zalicza się nakłady na zakupy przedmiotów stanowiących środki trwałe oraz nakłady na zakupy przedmiotów nie zaliczanych do środków trwałych o ile stanowią pierwsze wyposażenie nowo budowanych obiektów w zakresie przewidzianym w dokumentacji.
Nakłady na zakupy obejmują zakupy z produkcji krajowej jak i z importu, zarówno wymagające, jak i nie wymagające montażu.
Całość zakupów inwestycyjnych w sprawozdawczości dzieli się na:
1) maszyny i urządzenia,
2) środki transportowe,
3) narzędzia i inwentarz.
Podział na te trzy grupy dokonuje się stosując obowiązującą "Klasyfikację rodzajową środków trwałych" wydaną przez Główny Urząd Statystyczny.
Do maszyn i urządzeń zalicza się zakupy inwestycyjne zaliczane w "Klasyfikacji rodzajowej środków trwałych" do grup 3, 4, 5 i 6 środków trwałych, tj. kotły i maszyny energetyczne, maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania, urządzenia i aparaty specjalne branżowe oraz urządzenia techniczne.
Do środków transportowych zalicza się środki transportowe zakwalifikowane do grupy 7 "Klasyfikacji rodzajowej środków trwałych".
Do narzędzi i inwentarza zalicza się pozostałe zakupy inwestycyjne (nie objęte grupą maszyn i urządzeń oraz środków transportowych), tj. zakwalifikowane do grupy 8 (narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie) w "Klasyfikacji rodzajowej środków trwałych" oraz przedmioty nie zaliczane do środków trwałych stanowiące pierwsze wyposażenie nowo budowanych obiektów.
Do nakładów na zakupy zalicza się również:
- koszty związane z zakupem maszyn i urządzeń, jak np. koszty transportu i dostawy, narzuty pobierane przez generalnych dostawców, opłaty celne itp.,
- wartość robót montażowych wykonanych przez przedsiębiorstwa przemysłowe (i inne nie budowlano-montażowe) w związku z instalacją lub demontażem maszyn, urządzeń i konstrukcji.
Do nakładów na zakupy z importu zalicza się wartość wszystkich nowych maszyn i urządzeń, środków transportowych, narzędzi i inwentarza pochodzących z zagranicy łącznie z kosztami zakupu (niezależnie od tego jakimi środkami finansowymi inwestor płacił za ten zakup).
Nakłady na zakupy inwestycyjne z Chińskiej Republiki Ludowej oraz SFR Jugosławii zalicza się do zakupów z importu z II obszaru płatniczego.
2.1.3. Do pozostałych nakładów zalicza się nakłady na:
1) prace badawcze i projektowe obejmujące między innymi:
a) badania geologiczne, w tym także na roboty geologiczno-poszukiwawcze mające na celu rozpoznanie złóż nadających się do eksploatacji kopalin oraz na badania geofizyczne i pomiary geodezyjne,
b) badania, ekspertyzy, studia i próbne wiercenia terenów pod budowę, a także inne prace wchodzące w zakres dokumentacji projektowo-kosztorysowej,
c) opracowanie lub nabycie w kraju lub za granicą dokumentacji projektowo-kosztorysowej dla konkretnych obiektów, z uwzględnieniem założeń techniczno-ekonomicznych oraz łącznie z kosztami nabycia i adaptacji dokumentacji typowej,
d) nabycie patentów, ekspertyz krajowych i zagranicznych oraz nabycie lub wytworzenie prototypów - w przedsiębiorstwach w budowie,
2) szkolenie i przyuczanie kadr zawodowych do przyszłej eksploatacji nowo uruchamianych zakładów przemysłowych w zakresie przewidzianym w dokumentacji,
3) przeprowadzanie prób technologicznych działania zainstalowanych maszyn i urządzeń w zakresie wymaganym do przekazania obiektów produkcyjnych do eksploatacji.
4) utrzymanie jednostek nadzoru inwestycyjnego (przedsiębiorstw w budowie lub zarządu budowy) oraz pokrycie kosztów nadzoru technicznego, autorskiego i powiernictwa inwestycyjnego,
5) nabycie nieruchomości lub odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości oraz koszty przesiedlenia bądź przeniesienia (z wyjątkiem kosztów robót budowlanych związanych z budownictwem zastępczym),
6) kultury wieloletnie z wyjątkiem zalesień oraz prac zaliczanych do wartości produkcji budowlano-montażowej,
7) inne koszty dotyczące realizacji inwestycji, m.in. świadczenia z tytułu nagród za prawidłowe i terminowe wykonanie inwestycji, inne koszty podlegające zarachowaniu na bieżąco do kosztów inwestycji, do ostatecznego rozliczenia zadania inwestycyjnego (np. straty inwestycyjne).
Uzyskane w związku z działalnością inwestycyjną dochody, a mianowicie:
- materiały uzyskane z terenu zajętego pod budowę,
- produkty uzyskane w czasie rozruchu urządzeń produkcyjnych lub w czasie szkolenia załogi,
- materiały z częściowej likwidacji obiektów modernizowanych lub przebudowywanych,
zmniejszają koszt inwestycji, lecz nie zmniejszają nakładów inwestycyjnych.
2.2. Ustalanie i dokumentacja poniesionych nakładów
W sprawozdaniach z realizacji nakładów inwestycyjnych należy wykazać całość poniesionych nakładów niezależnie od źródeł finansowania - dotyczy to również inwestycji realizowanych z funduszy, które miały być przeznaczone na kapitalne remonty.
2.2.1. Wartość i udokumentowanie nakładów na roboty budowlano-montażowe.
Wartość nakładów na roboty budowlano-montażowe, wykonane w okresie sprawozdawczym, obejmuje sumę nakładów na roboty zafakturowane przez wykonawcę, zwiększoną o wartość robót w toku, ustaloną na koniec okresu sprawozdawczego, a zmniejszoną o wartość robót w toku na początek okresu sprawozdawczego.
Wartość nakładów na roboty budowlano-montażowe ustala się na podstawie:
- posiadanych faktur sporządzonych zgodnie z obowiązującymi przepisami; wartość robót wykonanych we własnym zakresie ustala się na podstawie faktur wewnętrznych,
- protokołów robót w toku.
W sprawozdawczości miesięcznej ustala się:
Wartość nakładów na roboty budowlano-montażowe wykonywane przez przedsiębiorstwa budowlano-montażowe - w oparciu o informacje o stanie zaawansowania inwestycyjnych robót budowlano-montażowych uzyskane przez inwestora od przedsiębiorstwa budowlano-montażowego.
Jeżeli przedsiębiorstwo budowlano-montażowe przekaże informacje o realizacji robót budowlano-montażowych bez odpowiedniego dokumentu, inwestor jest zobowiązany sporządzić dokument zastępczy i przechowywać go w aktach, podpisany przez osobę przyjmującą meldunek oraz przez kierownika jednostki sprawozdawczej.
Wartość nakładów na roboty wykonywane przez innych wykonawców (nie będących przedsiębiorstwami budowlano-montażowymi) należy ustalić:
- w zakresie robót odebranych od wykonawcy - na podstawie faktur, a w przypadku braku faktur na podstawie wycenionych protokołów odbioru,
- w zakresie robót nie odebranych od wykonawcy - na podstawie własnej wyceny postępu realizacji robót.
Wartość robót wykonanych systemem gospodarczym inwestor ustala na podstawie własnej wyceny. Wycenę taką inwestor winien bezwzględnie przeprowadzić w każdym okresie sprawozdawczym i na tę ustaloną wartość sporządzić wewnętrzny dokument.
2.2.2. Ustalanie wartości nakładów na zakup maszyn, urządzeń, środków transportowych, narzędzi i inwentarza:
Przy wszelkiego rodzaju zakupach inwestycyjnych momentem decydującym o ich zaliczeniu do wykonania w okresie sprawozdawczym jest dokonanie odbioru zgodnie z warunkami umowy lub zamówienia (w sposób wskazany w umowie lub zamówieniu) bez względu na to, czy wymagają one montażu czy też nie. Za odbiór dostawy nie uważa się ewentualnych odbiorców "wstępnych" nie stanowiących wykonania umowy (zamówienia) o dostawę.
Wartość wykonanych nakładów polegających na zakupach inwestycyjnych ustala się na podstawie faktur dotyczących dostaw odebranych względnie dowodów przyjęcia dostaw odebranych, jeżeli brak jest faktur.
W przypadku braku faktury ewentualną korektę wyceny należy uwzględnić po otrzymaniu faktury w sprawozdaniu za następny okres sprawozdawczy.
Nakłady na zakupy obejmują nie tylko samą wartość dostawy, lecz także wszelkie koszty związane z zakupem (koszty transportu, załadunku, ubezpieczenia).
Zasada zaliczania zakupów maszyn i urządzeń do wykonania nakładów inwestycyjnych w oparciu o protokoły odbioru dostaw przez inwestora dotyczy również maszyn i urządzeń (kompletów, zestawów, obiektów) dostarczonych przez generalnych dostawców.
2.2.3. Ustalenie wartości wykonania w zakresie pozostałych nakładów. Wykonanie pozostałych nakładów ustala się na podstawie faktur (rachunków) lub innych dokumentów rozliczeniowych, a decydującym momentem o zaliczaniu ich do wykonania za dany okres sprawozdawczy jest data faktury (dokumentu rozliczeniowego).
Poniesione przed rozpoczęciem realizacji inwestycji, koszty przygotowania inwestycji do realizacji, tj. koszty dokumentacji dla przyszłych inwestycji, ekspertyz i studiów, badań geologicznych i geodezyjnych, nabycia licencji i patentów dla projektowanych inwestycji i zakupu gruntów w związku z ujmowaniem ich w kosztach inwestycji z dniem ich realizacji (a nie jak do 1989 r. z dniem rozpoczęcia inwestycji), zalicza się w sprawozdawczości do nakładów inwestycyjnych tego okresu sprawozdawczego, w którym zostały poniesione.
Koszty nabycia terenów na własność jednostek spółdzielczych, organizacji społecznych, politycznych i związkowych (obejmujące cenę zapłaconą poprzedniemu właścicielowi oraz opłaty notarialne) mimo zaliczania ich do kosztów inwestycji, w sprawozdawczości nie są zaliczane do nakładów inwestycyjnych i traktowane są jako przejęte odpłatnie środki trwałe.
2.2.4. Kwot spornych (kwestionowanych faktur) nie należy uwzględniać w wykonaniu do czasu rozstrzygnięcia sporu. Wszelkie dokonywane właściwymi dokumentami zmniejszenia lub zwiększenia nakładów, w stosunku do uprzednio ustalonych nakładów inwestycyjnych od początku roku, powodują korektę nakładów za okres sprawozdawczy, w którym dokonano zmniejszeń lub zwiększeń.
Zmniejszenia lub zwiększenia dotyczące nakładów wykazanych w latach poprzedzających rok sprawozdawczy należy uwzględnić w nakładach roku sprawozdawczego.
3. Zamrożenie inwestycyjne
Zamrożenie nakładów inwestycyjnych jest to różnica między nakładami poniesionymi na realizowane zadania inwestycyjne od początku ich realizacji a nakładami na inwestycje przekazane do eksploatacji od początku realizacji.
4. Zaangażowanie inwestycyjne
Zaangażowanie nakładów inwestycyjnych jest to różnica między aktualną wartością kosztorysową realizowanych zadań a wartością poniesionych nakładów na te zadania od początku realizacji.
5. Efekt gospodarczy inwestycji
5.1. Przez efekt gospodarczy inwestycji rozumie się zdolność produkcyjną lub usługową określoną w dokumentacji projektowej inwestycji dla zadania lub części zadania inwestycyjnego stanowiącą główny cel podjęcia inwestycji, wyrażoną w odpowiednich miernikach ilościowych i wartościowych.
Efekt gospodarczy, tj. zdolność produkcyjną stanowi:
1) w sferze produkcyjnej - przyrost docelowej projektowanej zdolności produkcyjnej lub usługowej, przewidzianej do uzyskania po osiągnięciu ustalonego w dokumentacji projektowej tzw. okresu osiągnięcia zdolności produkcyjnych, wyrażany w miernikach wartościowych (np. tys. zł/r) i naturalnych (np. KW, sztuk, ton na jednostkę czasu: rok, dobę itp.).
Przyrost zdolności produkcyjnych w przemyśle w miernikach wartościowych (tys. zł/r) określane są wartością przyszłej pełnej rocznej produkcji sprzedanej zadań przekazywanych do eksploatacji, w cenach realizacji przyjętych w dokumentacji.
2) w sferze nieprodukcyjnej - przyrost efektów usługowych bądź użytkowych, wyrażonych w miernikach fizycznych (np. ilość łóżek szpitalnych, miejsc w żłobkach, ilość mieszkań, powierzchni użytkowej mieszkań itp.).
5.1.1. Jeżeli inwestycja polega na przebudowie lub modernizacji istniejących obiektów, jako zdolność produkcyjną (usługową) uzyskaną w wyniku działalności inwestycyjnej rozumie się założony w dokumentacji przyrost zdolności produkcyjnej (usługowej) tylko na skutek przebudowy lub modernizacji (różnica między poziomem projektowanym do osiągnięcia po ukończeniu działalności inwestycyjnej a poziomem rzeczywiście osiąganym przed przebudową lub modernizacją).
5.1.2. Jeżeli inwestycja polega na zakupie i montażu pełnych linii produkcyjnych w miejsce linii likwidowanych, przez uzyskaną zdolność produkcyjną w wyniku działalności inwestycyjnej rozumie się pełną zdolność produkcyjną nowych linii.
5.1.3. Jeżeli inwestycja polega na wymianie pojedynczych maszyn, które nie wpływają na powiększenie istniejących zdolności produkcyjnych, zdolności tych maszyn nie należy traktować jako przyrostu zdolności produkcyjnych.
5.1.4. Jeżeli w toku odbioru i przekazania inwestycji do eksploatacji stwierdzono protokolarnie, że zainstalowane urządzenia nie zapewniają osiągnięcia projektowanej zdolności produkcyjnej lub usługowej, w sprawozdawczości należy wykazywać zdolność faktyczną zainstalowanych urządzeń.
5.2. Efekty inwestycji polegających na budowie budynków
5.2.1. Za odrębny budynek należy uważać budynek oddzielony od innych budynków wolną przestrzenią. W przypadku bezpośredniego przylegania do innego budynku w zabudowie zwartej lub do innych zabudowań (innych budynków, np. przy budynkach zespolonych pod jednym dachem, lecz spełniających różne funkcje gospodarcze), budynek oddzielony ścianami szczytowymi. W budynkach mieszkalnych bliźniaczych i szeregowych, za odrębny budynek należy uważać każdy segment zawierający odrębne wyjście na działkę lub ulicę. Przez budynki należy rozumieć zarówno budynki nowe, jak i takie części nowych budynków, które stanowią odrębne części i są odrębnie przekazywane do eksploatacji, jak np. pawilony, skrzydła oraz nowe części stanowiące rozbudowę istniejących budynków (dobudowa, nadbudowa).
Do budynków zalicza się również domki kempingowe oraz kioski towarowe jeśli są posadowione na stałych fundamentach.
W sprawozdawczości rzeczowej nie uwzględnia się budynków prowizorycznych (np. budynków prowizorycznych na placach budów) oraz gotowych budynków nabytych (przyjętych) od innych jednostek.
Do celów sprawozdawczych, za odrębny budynek należy uważać część dobudowaną lub nadbudowaną, jeśli kubatura tej części nie jest mniejsza niż 30 m3.
Jako odrębny obiekt należy także uważać każdą część oddawaną samodzielnie do eksploatacji, a także dobudowaną lub nadbudowaną.
5.2.2. Kubatura budynku (obiektu) jest to objętość mierzona w m3. W przypadku rozbudowy budynku lub przekazania do eksploatacji tylko części nowego budynku (skrzydła), należy podawać kubaturę tylko tych części.
Kubaturę wylicza się jako iloczyn powierzchni zabudowy i wysokości budynku od podłogi piwnic do podłogi strychu. W przypadku, gdy na poddaszu znajdują się pomieszczenia użytkowe (mieszkania, pralnie, suszarnie itp.) kubaturę tych pomieszczeń należy doliczyć do budynku. Przy obliczeniach kubatury tych pomieszczeń wysokość należy ustalić od powierzchni podłogi do górnej powierzchni stropu1)).
5.2.3. Powierzchnię zabudowy budynku oblicza się mnożąc długość budynku przez szerokość, mierząc po zewnętrznym obrysie ścian. Do powierzchni zabudowy zalicza się również prześwity, wjazdy do garaży itp. elementy mające oparcie na ziemi.
Powierzchnię zabudowy oblicza się również dla części dobudowanych. Przy nadbudowie natomiast powierzchni zabudowy nie należy wykazywać.
5.2.4. W sprawozdawczości inwestycyjnej dane dotyczące kubatury oraz powierzchni zabudowy budynków należy podawać według aktualnej dokumentacji dla danego obiektu.
5.3. Ustalanie liczby pomieszczeń do nauki w szkołach podstawowych.
Do pomieszczeń do nauki w szkołach podstawowych zalicza się tylko takie pomieszczenia, które są przeznaczone do pobierania przez dzieci nauki zgodnie z programem nauczania, łącznie z salami gimnastycznymi. Nie zalicza się do pomieszczeń do nauki: auli, bibliotek, świetlic, stołówek, basenów, gabinetów nauczycielskich itp. Do sal gimnastycznych przyjmuje się umownie (jeśli dokumentacja nie stanowi inaczej), że jest to jedno pomieszczenie do nauki o 24 miejscach.
W sprawozdawczości salę gimnastyczną realizowaną jako samodzielne zadanie należy przyjmować jako jeden obiekt szkolny. Dane zbiorcze dla szkół należy podawać łącznie z salami gimnastycznymi.
5.4. Ustalenie liczby gabinetów lekarskich w przychodniach i ośrodkach zdrowia.
W przychodniach i ośrodkach zdrowia, do liczby gabinetów należy zaliczyć pokoje badań lekarskich jako stałe stanowisko pracy lekarzy. W przypadku, gdy w jednym pomieszczeniu organizowane jest kilka stanowisk pracy lekarzy (np. poradnia stomatologiczna), należy poszczególne stanowiska pracy traktować jako odrębne pokoje badań lekarskich (gabinety). Pomieszczeń stanowiących zaplecze działalności lekarskiej (pokoje zabiegowe, przygotowawcze, szczepień itp.) nie należy wliczać do liczby gabinetów lekarskich.
5.5. Przez adaptację inwestycyjną obiektu rozumie się zmianę w wyniku działalności inwestycyjnej przeznaczenia użytkowego obiektu, np. szkoły na przedszkole, lokalu niemieszkalnego na mieszkalny itp.
5.5.1. W sprawozdawczości inwestycyjnej dla budynków z adaptacji nie podaje się kubatury budynków i powierzchni zabudowy.
5.6. Przez zdolność produkcyjną lub usługową zadań znajdujących się w budowie rozumie się pełną zdolność wynikającą z dokumentacji projektowej zadań inwestycyjnych rozpoczętych (bez zadań, części zadań, przekazanych do eksploatacji).
5.6.1. Przykład:
1) w zadaniu budowa elektrowni nr 1 o 12 blokach energetycznych po 120 MW każdy, do końca roku sprawozdawczego przekazano do eksploatacji 7 bloków po 120 MW każdy (łącznie 840 MW, przy czym w roku poprzedzającym rok sprawozdawczy 3 bloki - 360 MW, a w roku sprawozdawczym 4 bloki - 480 MW wobec przewidywanych do oddania w tym roku 5 bloków o mocy 600 MW); pozostaje do przekazania w tej elektrowni w latach następnych 5 bloków o łącznej mocy 600 MW, co stanowi w tym zadaniu zdolność w budowie,
2) w zadaniu budowa elektrowni nr 2 o łącznej mocy 1200 MW, do końca roku sprawozdawczego, mimo zrealizowania znacznych nakładów inwestycyjnych nie przekazano jeszcze do eksploatacji żadnego bloku energetycznego pozostaje zatem jako zdolność w budowie 1200 MW.
Na koniec roku musi być zatem wykazana zdolność mocy energetycznej w budowie wynosząca 1800 MW (600 MW w elektrowni nr 1 i 1200 MW w elektrowni nr 2).
5.7. Pojęcie urządzeń zaopatrzenia w wodę indywidualnych gospodarstw na wsi, przekazywanych do użytku,
1) pod pojęciem studni kopanej - rozumie się studnie szybowe, wykonane w wykopach otwartych lub sposobem "opuszczonym" z odpowiednią obudową z kamienia, cegły, kręgów betonowych lub żelbetonowych i urządzeniem do podnoszenia wody, żurawiem, kołowrotem, pompą stojakową, żerdzinową, głębinową lub inną,
2) pod pojęciem studni nortenowskiej tzw. abisynki - należy rozumieć studnię rurową wkręcaną lub wbijaną w grunt bez obudowy lub z obudową, z pompą ręczną lub mechaniczną do podnoszenia wody,
3) pod pojęciem studni wierconej - studnię rurową odwiercaną metodą okrętną, udarową lub obrotową, z urządzeniem do podnoszenia wody ręcznym lub mechanicznym,
4) pod pojęciem gospodarstwo podłączone do sieci wodociągu zbiorowego - należy rozumieć gospodarstwo, na teren którego została doprowadzona połączeniem od sieci ulicznej woda z wodociągu zbiorowego na wsi, bez względu na rodzaj i umieszczenie urządzenia czerpalnego, na podwórzu, w budynku, ogrodzie itp. miejscu,
5) pod pojęciem gospodarstwo wyposażone w wodociąg zagrodowy - należy rozumieć gospodarstwo, które zostało wyposażone w urządzenie ujmujące wodę wraz z jej doprowadzeniem do wnętrza budynku na użytek gospodarstwa, dla celów konsumpcyjnych i gospodarczych, bez potrzeby ręcznego pompowania wody w punktach jej poboru,
6) pod pojęciem urządzenia kanalizacyjne - należy rozumieć takie urządzenia, które odprowadzają ścieki przy pomocy odgałęzienia (przykanalika) sieci kanalizacyjnej. Nie należy zaliczać do urządzeń kanalizacyjnych szczelnych zbiorników na ścieki pochodzenia odzwierzęcego (gnojówki) oraz dołów przy klozetach, umieszczonych jako wolno stojące poza budynkami, a także innych zbiorników wód brudnych, do których wody ściekowe donosi się.
5.8. Kryteria podziału osób budujących na osoby związane z rolnictwem i nie związane z rolnictwem.
W sektorze prywatnym kryteria podziału budujących na osoby związane z rolnictwem i nie związane z rolnictwem oparte są na kryterium głównego źródła utrzymania.
1) Do osób fizycznych związanych z rolnictwem zalicza się te osoby, których głównym źródłem utrzymania jest:
a) prowadzenie gospodarstwa rolnego o obszarze powyżej 1,0 ha (płatnicy podatku rolnego) - w sprawozdaniu podaje się wówczas liczbę ha z jednym znakiem po przecinku, np. 1,3,
b) prowadzenie działów specjalnych (upraw w szklarniach, tunelach foliowych, wylęgarni drobiu, hodowli zwierząt futerkowych), płatnicy podatku rolnego; w sprawozdaniu wpisuje się wówczas literę "s",
c) zatrudnienie w jednostkach rolniczych sektora państwowego oraz w jednostkach kółek rolniczych i w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych - w sprawozdaniu wówczas wpisuje się literkę "R";
2) Do osób nie związanych z rolnictwem zalicza się te osoby fizyczne, których głównym źródłem utrzymania jest wykonywanie zawodu nierolniczego lub praca najemna nie związana bezpośrednio z rolnictwem i leśnictwem - w sprawozdaniu wówczas wpisuje się kreskę "-".
5.9. Efektami inwestycji mieszkaniowych są: budynki mieszkalne, mieszkania, izby, powierzchnia użytkowa mieszkań, powierzchnia mieszkalna mieszkań, powierzchnia całkowita budynku mieszkalnego.
5.9.1. Za pojedyncze mieszkanie należy uważać lokal wyodrębniony konstrukcyjnie przeznaczony do zamieszkania, składający się z zespołu izb lub jednej izby z pomieszczeniami pomocniczymi (np. przedpokój, łazienka, ustęp spłukiwany) posiadający niezależne wejście z klatki schodowej lub ogólnego korytarza bądź bezpośrednio z podwórza lub ulicy. Za mieszkanie należy uważać również pomieszczenia na poddaszu lub w suterenach z przeznaczeniem na cele mieszkalne o ile posiadają wyżej wymienione cechy.
1) za mieszkania należy uważać też lokale uzyskane w wyniku zagospodarowania strychów i innych wolnych powierzchni w budynkach mieszkalnych, jeśli lokale te spełniają wyżej podaną definicję mieszkania;
2) jako mieszkania nowo uzyskane w wyniku przebudów mieszkań istniejących (w ramach prowadzonej działalności modernizacyjnej i remontowej) uważa się różnicę liczby mieszkań (izb, powierzchni) w stosunku do stanu poprzedniego. Lokale traktowane jako nowo uzyskane mieszkania muszą spełniać podstawową definicję mieszkania. W sprawozdawczości do mieszkań nowo uzyskanych, jeśli dokumentacja nie stanowi inaczej, należy przyjmować mieszkania o najmniejszej powierzchni użytkowej;
3) mieszkania rodzinne mogą występować również w budynkach i innym przeznaczeniu niż mieszkalne i w budynkach zbiorowego zakwaterowania (jeśli w budynkach tych oprócz lokali zbiorowego zamieszkania występują mieszkania rodzinne). Natomiast za mieszkania nie należy uważać lokali z przeznaczeniem na zbiorowe zakwaterowanie.
5.9.2. Za izbę w mieszkaniu uważa się pomieszczenie oddzielone od innych pomieszczeń w mieszkaniu stałymi ścianami od podłogi do sufitu o powierzchni co najmniej 4 m2 z bezpośrednim oświetleniem dziennym, tj. oknem lub oszklonymi drzwiami w ścianie zewnętrznej budynku; izbami są zarówno pokoje, jak i kuchnie spełniające wyżej określone warunki.
Za izbę należy uważać również tzw. pomieszczenie jednoprzestrzenne nawet wtedy, gdy przewiduje się, że użytkownik podzieli je w przyszłości meblościankami lub ściankami działowymi w sposób ustalony w dokumentacji projektowej.
5.9.3. Przez powierzchnię całkowitą budynku mieszkalnego należy rozumieć powierzchnię wszystkich kondygnacji nad- i podziemnych oraz przyziemnej, mierzoną po obrysie zewnętrznym ścian.2)
1. Przez powierzchnię użytkową mieszkania należy rozumieć łączną powierzchnię wszystkich pokoi (izb), kuchni, przedpokoi, łazienki i wszystkich innych pomieszczeń wchodzących w skład mieszkania.
2. Przez powierzchnię mieszkalną mieszkania należy rozumieć powierzchnię tylko wszystkich pokoi w mieszkaniu - bez kuchni i innych pomieszczeń wchodzących w skład mieszkania.
5.9.4. W sprawozdawczości inwestycyjnej dane odnośnie mieszkań, izb i powierzchni należy podawać według aktualnej dokumentacji dla danego obiektu.
5.9.5. Budynki mieszkalne
Pod pojęciem budynku mieszkalnego rozumie się budynki przeznaczone całkowicie lub w przeważającej części na cele mieszkalne.
5.9.6. Pod pojęciem budynku mieszkalno-gospodarczego rozumie się budynki zawierające mieszkania oraz pomieszczenia gospodarcze (stajnie, obory, stodoły). W sprawozdawczości pojęcie budynku mieszkalno-gospodarczego stosowane jest tylko w gospodarce prywatnej.
5.9.7. Przez budynek mieszkalny oddany do użytku należy rozumieć budynek odebrany protokolarnie od wykonawcy.
Za budynki mieszkalne oddane do użytku uważa się również te budynki odebrane od wykonawcy, w których mieszkania kończone są według indywidualnych życzeń lokatorów.
5.9.8. Przez budynek mieszkalny w budowie - rozumie się budynek znajdujący się w trakcie realizacji, tj. budynek, w którym rozpoczęto zakładanie ław fundamentowych budynku i nie został jeszcze odebrany protokolarnie do użytku.
5.9.9. Przez termin rozpoczęcia realizacji budynku mieszkalnego (również obiektu użyteczności publicznej) rozumie się termin rozpoczęcia zakładania ław fundamentowych budynku, tj. zakładanie szalunków ław. Nie należy tego terminu utożsamiać z rozpoczynaniem wykopów pod budynek.
5.9.10. Przez budynek mieszkalny zrealizowany w stanie "zerowym" rozumie się budynek, w którym zakończono zakładanie ław fundamentowych, budowlę ścian piwnic i położenie stropów nad piwnicami.
5.9.11. Przez kondygnację nadziemną budynku mieszkalnego rozumie się parter i każde dalsze piętro budynku.
5.9.12. Za lokal zbiorowego zakwaterowania - rozumie się pomieszczenie na cele zbiorowego zakwaterowania - okresowego lub stałego - w zasadzie przez obce sobie osoby; przy czym pomieszczenie to może znajdować się nie tylko w budynkach zbiorowego zakwaterowania (hotelach robotniczych), lecz również w budynkach o innym przeznaczeniu.
1. Przez powierzchnię użytkową lokali zbiorowego zakwaterowania rozumie się powierzchnię wszystkich pomieszczeń mieszkalnych i użytkowych znajdujących się w lokalach; w budynkach zbiorowego zakwaterowania - do powierzchni użytkowej nie zalicza się powierzchni komunikacyjnej (klatki schodowej), a także powierzchni innych lokali znajdujących się w budynku, np. lokali sklepowych, warsztatów rzemieślniczych itp. pomieszczeń o innym przeznaczeniu.
2. Budynkami zbiorowego zakwaterowania są: hotele robotnicze, domy studenckie, hotele asystenckie, budynki internatów, domy opieki społecznej, domy rencistów, domy inwalidów, domy dziecka oraz domy zakładów wychowawczych dla młodzieży.
6. Lokale socjalno-usługowe realizowane w ramach budownictwa mieszkaniowego
1. Do podstawowych urządzeń socjalno-usługowych zalicza się:
a) lokale handlowe, gastronomiczne i inne obiekty usługowe dla ludności, w tym wbudowane szalety publiczne,
b) przychodnie rejonowe lub ośrodki zdrowia i apteki,
c) szkoły, przedszkola i żłobki,
d) osiedlowe placówki kulturalno-oświatowe, tj. biblioteki z czytelniami, kluby, świetlice oraz społeczne punkty opieki nad dzieckiem,
e) urzędy pocztowo-telekomunikacyjne i rozmównice publiczne,
f) pomieszczenia dla jednostek zarządzających i eksploatujących budynki mieszkalne,
g) pracownie twórców.
Lokale socjalno-usługowe mogą być realizowane jako obiekty wolno stojące oraz jako lokale wbudowane w budynki mieszkalne.
2. W sprawozdawczości inwestycyjnej dane o lokalach socjalno-usługowych podaje się w następujących momentach:
a) jako dane służące do badań struktury powierzchni budynków mieszkalnych, lokale wbudowane w budynki mieszkalne, w momencie odbioru budynku, niezależnie od stopnia ich wykończenia oraz w momencie rozpoczynania realizacji budynku (wypełnia się dane w karcie budynku mieszkalnego),
b) jako lokale socjalno-usługowe przekazywane do zagospodarowania, zarówno wbudowane w budynki mieszkalne oraz realizowane jako obiekty wolno stojące - w momencie odbioru lokali od wykonawcy (wypełnia się odpowiednio w sprawozdaniach zbiorczych).
7. Pojęcie ruchu budowlanego w gospodarce prywatnej
7.1. Przez ruch budowlany w gospodarce prywatnej należy rozumieć budowę wszelkich budynków przez osoby fizyczne, organizacje wyznaniowe i jednostki nie będące jednostkami gospodarki uspołecznionej (w tym również budynki spółek z udziałem podmiotów zagranicznych, przedsiębiorstw międzynarodowych, zagranicznych przedsiębiorstw drobnej wytwórczości, spółek handlowych, fundacji i osób fizycznych prowadzących księgi handlowe), na budowę których wymagane jest pozwolenie na budowę oraz budowę urządzeń zaopatrzenia w wodę oraz urządzeń kanalizacyjnych w indywidualnych gospodarstwach rolnych na wsi.
7.2. W sprawozdawczości należy ujmować budynki niezależnie od okoliczności czy na budowę uzyskano pozwolenie, czy też nie.
CZĘŚĆ III.
PODZIAŁ I GRUPOWANIE INWESTYCJI
PODZIAŁ I GRUPOWANIE INWESTYCJI
1.1. Inwestycje polegające na budownictwie inwestycyjnym
Do inwestycji polegających na budownictwie inwestycyjnym zalicza się:
1) zadania polegające na budowie nowych, powiększeniu (rozbudowie), przebudowie, adaptacji lub modernizacji istniejących budynków i budowli łącznie z nakładami na maszyny i urządzenia oraz pierwsze wyposażenie w narzędzia i inwentarz wraz z innymi nakładami przewidzianymi w założeniach techniczno-ekonomicznych, jak np. szkolenie załogi, rozruch itp.,
2) zadania polegające na zakupach oraz montażu kompletnych linii technologicznych lub niepodzielnego wyposażenia produkcyjnego objęte wspólnym wieloletnim programem, którego pełne zrealizowanie warunkuje uzyskanie założonego efektu gospodarczego (np. przy modernizacji określonych wydziałów, linii technologicznych, wymagających kompleksowego przezbrojenia parku maszynowego itp.).
1.2. Podział zadań polegających na budownictwie inwestycyjnym.
Zadania inwestycyjne polegające na budownictwie inwestycyjnym dzielą się z punktu widzenia roku rozpoczęcia inwestycji na:
1) nowo rozpoczynane,
2) kontynuowane.
Podział nakładów na zadania kontynuowane i nowo rozpoczynane dokonuje się przyjmując za podstawę pełną wartość kosztorysową zadania niezależnie od tego, czy zadanie jest przekazywane do eksploatacji w całości czy częściami.
a) Przez zadania nowo rozpoczynane rozumie się zadania, których realizację faktycznie rozpoczęto w okresie sprawozdawczym, to jest poniesiono na nich nakłady na roboty budowlano-montażowe lub też dokonano zakupów maszyn i urządzeń związanych z tymi inwestycjami. Inwestycje na których wykonano roboty przygotowawcze pod przyszłe inwestycje (także pozyskanie terenu pod budowę) mimo ujmowania w księgowości kosztów na te roboty na koncie "inwestycje rozpoczęte", nie wykazuje się w sprawozdawczości jako inwestycji już rozpoczętych.
b) Przez zadania kontynuowane należy rozumieć zadania, których realizacja została rozpoczęta przed okresem sprawozdawczym.
Zadania inwestycyjne polegające na budownictwie inwestycyjnym z punktu widzenia roku, w którym są (będą) przekazywane do eksploatacji dzielą się w sprawozdawczości na:
- zadania kończone w roku sprawozdawczym i przekazywane do eksploatacji całkowicie lub częściowo (etapy),
- zadania kończone i przekazywane do eksploatacji w latach następnych.
Jako zadania całkowicie zakończone należy przyjąć takie zadania, w których przekazano do eksploatacji pełny zakres rzeczowy przewidziany w projekcie i zestawieniu kosztów, a więc zadania, na których nie występuje zamrożenie ani zaangażowanie nakładów inwestycyjnych. Przez zadania częściowo oddane do eksploatacji należy rozumieć oddanie do eksploatacji takiej części zadania, która może być eksploatowana zgodnie ze swoim przeznaczeniem przed całkowitym ukończeniem zadania. Oddanie do eksploatacji części zadania może mieć miejsce tylko w tych przypadkach, gdy oddane części (etapy) mogą być włączone do eksploatacji zgodnie ze swym przeznaczeniem i zapewnią osiągnięcie założonych efektów zgodnie z wymogami produkcji lub usług.
Na zadaniach przekazanych do eksploatacji częściowo, powinno wystąpić zaangażowanie i ewentualnie zamrożenie do czasu całkowitego zakończenia.
1.3. Inwestycje nie związane z budownictwem inwestycyjnym
Do inwestycji nie związanych z budownictwem inwestycyjnym zalicza się zadania inwestycyjne polegające na zakupie maszyn, urządzeń, środków transportowych i innych środków pracy oraz przedmiotów długotrwałego użytkowania, zaliczanych do środków trwałych zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, jeśli mogą one być przekazane do eksploatacji i ewentualnym ich zamontowaniu (zainstalowaniu) w istniejących obiektach.
Do inwestycji nie związanych z budownictwem inwestycyjnym zalicza się także koszty robót przygotowawczych, dotyczących inwestycji polegających na budownictwie inwestycyjnym, na których nie rozpoczęto jeszcze realizacji, to jest nie poniesiono nakładów na roboty budowlano-montażowe ani nie zrealizowano zakupów maszyn i urządzeń związanych z tymi inwestycjami.
Nie zalicza się do inwestycji nie związanych z budownictwem inwestycyjnym:
- pierwszego wyposażenia budowanych, rozbudowanych lub modernizowanych zakładów i obiektów istniejących, objętych zbiorczym zestawieniem kosztów zadań polegających na budownictwie inwestycyjnym,
- wyposażenie składającego się na kompletne linie technologiczne, realizowanego na podstawie wieloletniego programu, np. przy kompleksowej modernizacji określonych wydziałów lub ciągów produkcyjnych.
2. Grupowanie inwestycji według działów, gałęzie i branż gospodarki narodowej
2.1. Podstawę grupowania danych dotyczących inwestycji według działów gospodarki narodowej, gałęzi i branż w ramach gałęzi, stanowi wprowadzona zarządzeniem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego Klasyfikacji Gospodarki Narodowej.
2.2. W sprawozdawczości stosuje się podział inwestycji na:
1) działy gospodarki narodowej, gałęzi i branże,
2) kierunki inwestowania i podkierunki w ramach niektórych działów, gałęzi i branż.
2.3. Grupowania inwestycji według działów, gałęzi i branż dokonuje się tzw. metodą przedsiębiorstw to jest według przeważającego przedmiotu działalności przedsiębiorstwa (lub zakładu na pełnym wewnętrznym rozrachunku gospodarczym) realizującego daną inwestycję (zgodnie z nadanym numerem statystycznym). Wyjątek stanowią obiekty o charakterze socjalnym, oświatowym i mieszkaniowym, które należy zaliczać do właściwego działu (gałęzi, branży) bez względu na to do jakiego działu zakwalifikowana jest działalność inwestora z uwagi na jego podstawową działalność. Obiekty te należy zaliczać:
1) budynki mieszkalne rodzinne, budynki mieszkalne zbiorowego zakwaterowania, kotłownie, garaże, hydrofornie i inne - do działu "gospodarka mieszkaniowa oraz niematerialne usługi komunalne",
2) szkoły, przedszkola, internaty, domy studenta itp. - do działu "oświata i wychowanie",
3) kina, biblioteki, czytelnie, domy kultury, świetlice itp. - do działu "kultura i sztuka",
4) żłobki, sanatoria, szpitale, ośrodki zdrowia, przychodnie ogólne i specjalistyczne itp. - do działu "ochrona zdrowia i opieka społeczna",
5) domy wczasowe, ośrodki wypoczynkowe, boiska, hotele, motele, schroniska, campingi itp. - do działu "kultura fizyczna, turystyka i wypoczynek",
6) gospodarstwa rolne i ogródki działkowe - do działu "rolnictwo",
7) stołówki i bufety przyzakładowe dla pracowników - do działu "handel".
2.4. Ponadto przy grupowaniu inwestycji do działów, gałęzi i branż należy kierować się następującymi zasadami:
1) wolno stojące budynki handlowo-usługowe, budynki związane z kulturą, oświatą, a także z działalnością socjalno-bytową - realizowane w ramach osiedlowego budownictwa mieszkaniowego należy kwalifikować do właściwych działów, gałęzi i branż o ile dla tych obiektów wydzielono w dokumentacji wartość kosztorysową,
2) w gałęzi 74 "gospodarka mieszkaniowa" zalicza się:
- do branży 7410 "budynki mieszkalne rodzinne nowe" - wyłącznie budowę budynków nowych,
- do branży 7411 "budynki mieszkalne rodzinne zmodernizowane" - budowę lub rozbudowę budynków mieszkalnych z przeznaczeniem na zastąpienie dotychczas użytkowanych, a także przebudowę budynków niemieszkalnych na budynki mieszkalne rodzinne oraz unowocześnienie budynków mieszkalnych lub też wyraźnie zwiększenie ich wartości użytkowej poprzez wykonanie instalacji wodnej, kanalizacyjnej, centralnego ogrzewania, ciepłej wody, gazu przewodowego - lub tylko jednego z tych elementów w budynkach, w których tych instalacji przed modernizacją nie było,
3) kombinaty i przedsiębiorstwa wielozakładowe klasyfikują do odpowiednich działów, gałęzi i branż - nakłady zakładów będących na pełnym wewnętrznym rozrachunku gospodarczym (zgodnie z nadanym numerem statystycznym) także przy zastosowaniu wyjaśnień podanych wyżej w pkt 2,
4) jeżeli inwestorem bezpośrednim jest inwestor zastępczy np. tzw. jednostka nadzoru inwestycyjnego, to o zakwalifikowaniu nakładów inwestycyjnych do właściwej branży, gałęzi i działu gospodarki narodowej winna decydować podstawowa działalność użytkownika środków trwałych, które powstaną w wyniku realizowanych inwestycji,
5) inwestycje dla potrzeb administracji jednostki sprawozdawczej należy zaliczać do tego samego działu (gałęzi, branży), do którego należy ta jednostka,
6) inwestycje dotyczące wszelkiego rodzaju zakładowych urządzeń transportu i łączności (w przedsiębiorstwach i jednostkach, które nie zaliczają się do działu "transport" i działu "łączność"), jak np. bocznice kolejowe, samochody, garaże, własne centrale telefoniczne, dalekopisy i inne urządzenia, należy zaliczać do tego samego działu (gałęzi, branży), do którego należy jednostka sprawozdawcza,
7) inwestycje w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, jak np. urządzenia przeciwpożarowe, łazienki, umywalnie, pralnie odzieży roboczej itp. urządzenia służące wyłącznie pracownikom danego zakładu pracy, należy zaliczać do tego samego działu (gałęzi, branży), do którego należy zakład pracy,
8) w przypadku centralnego zakupu maszyn, urządzeń, środków transportowych, nakłady na te zakupy należy zaliczać do właściwych działów, gałęzi i branż zgodnie z podstawową działalnością zakładów pracy, którym zostaną one oddane do użytkowania.
3. Podział inwestycji według szczebla podejmowania decyzji
3.1. Zadania inwestycyjne z punktu widzenia szczebla decyzji ich podejmowania dzielą się na:
- inwestycje decydowane centralnie,
- inwestycje centralne imiennie wymienione,
- inwestycje jednostek budżetowych ministerstw,
- inwestycje władz terenowych,
- inwestycje przedsiębiorstw,
- inwestycje spółdzielczego budownictwa mieszkaniowego,
- inwestycje realizowane z funduszów społecznych i specjalnych.
3.1.1. Do inwestycji centralnych imiennie wymienionych zalicza się inwestycje podejmowane na podstawie imiennych decyzji Sejmu i Rady Ministrów.
Do inwestycji jednostek budżetowych ministerstw zalicza się inwestycje realizowane przez wszystkie jednostki i zakłady budżetowe (z wyjątkiem jednostek budżetowych podległych urzędom wojewódzkim). Do inwestycji jednostek i zakładów budżetowych ministerstw zalicza się także zadania inwestycyjne szkół wyższych nie będących jednostkami budżetowymi, realizowane w większości ze środków z budżetów ministerstw (inne zadania zalicza się odpowiednio do inwestycji przedsiębiorstw, inwestycji realizowanych z funduszów społecznych, specjalnych i innych).
Inwestycje realizowane przez jednostki badawcze zalicza się:
- do inwestycji budżetowych ministerstw - finansowane ze środków budżetowych,
- do inwestycji przedsiębiorstw - finansowane ze środków własnych i innych.
3.1.2. Do inwestycji władz terenowych zalicza się inwestycje jednostek budżetowych podległych urzędom wojewódzkim, inwestycje podejmowane na podstawie decyzji właściwego terenowego organu administracji państwowej, tj. inwestycje przedsiębiorstw użyteczności publicznej finansowane z udziałem dotacji budżetowej oraz komunalne budownictwo mieszkaniowe.
3.1.3. Do inwestycji przedsiębiorstw zalicza się inwestycje realizowane przez przedsiębiorstwa, banki i inne jednostki, które przy rozliczaniu kosztów działalności inwestycyjnej stosują przepisy dotyczące przedsiębiorstw, podejmowane na podstawie samodzielnych decyzji ze środków własnych uzupełnionych ewentualnie innymi środkami.
3.1.4. Do inwestycji spółdzielczego budownictwa mieszkaniowego zalicza się inwestycje realizowane przez przedsiębiorstwa spółdzielczego budownictwa mieszkaniowego.
Do inwestycji spółdzielczego budownictwa mieszkaniowego zalicza się także w sprawozdawczości budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne realizowane przez spółdzielnie mieszkaniowe.
3.1.5. Do inwestycji realizowanych z funduszów społecznych i specjalnych zalicza się inwestycje realizowane w ramach czynów społecznych ludności oraz inwestycje realizowane w całości z funduszów społecznych i specjalnych.
4. Grupowanie zadań inwestycyjnych według ekonomicznego charakteru inwestycji
4.1. Inwestycje realizowane przez przedsiębiorstwa ze względu na ekonomiczny charakter zadań dzielą się na:
1) inwestycje odtworzeniowo-modernizacyjne,
2) inwestycje rozwojowe,
3) inwestycje uzupełniające i socjalne.
4.2. Inwestycje odtworzeniowo-modernizacyjne obejmują zadania inwestycyjne odejmowane w istniejącym przedsiębiorstwie - w ramach dotychczasowych powierzchni produkcyjnych lub usługowych - w celu wymiany wycofanych lub unowocześnienia posiadanych produkcyjnych środków trwałych.
4.2.1. Do inwestycji odtworzeniowo-modernizacyjnych należą w szczególności:
1) zakupy gotowych dóbr inwestycyjnych (np. zakupy taboru kolejowego, samochodowego, zmechanizowanego sprzętu budowlanego, statków itp.), a przeznaczonych na zastąpienie zużytych środków trwałych podlegających kasacji, sprzedaży bądź nieodpłatnemu przekazaniu innej jednostce,
2) zakupy maszyn i urządzeń dla odtworzenia i wymiany zużytego technicznie lub ekonomicznie wyposażenia techniczno-produkcyjnego, wraz z robotami budowlano-montażowymi niezbędnymi dla jego zainstalowania na istniejących powierzchniach produkcyjnych lub usługowych,
3) budowa lub rozbudowa budynków lub budowli z przeznaczeniem na zastąpienie dotychczas użytkowanych,
4) odbudowa, przebudowa budynku lub budowli, adaptacja (roboty zmierzające do zmiany przeznaczenia obiektu np. zmiany budynku niemieszkalnego na mieszkalny),
5) unowocześnienie budynku lub budowli albo też wyraźne zwiększenie ich wartości użytkowej (np. realizację w budynku mieszkalnym robót polegających na wykonaniu instalacji wodnej, kanalizacyjnej, centralnego ogrzewania, ciepłej wody, gazu przewodowego lub tylko jednego elementu w budynku, w którym tych instalacji przed modernizacją nie było.
4.2.2. Jeżeli celem podjęcia robót budowlano-montażowych był remont, a jego efektem jest rozbudowa lub zmiana charakteru (przeznaczenia) modernizowanego obiektu albo wyraźne zwiększenie jego pierwotnej wartości użytkowej wówczas takie roboty modernizacyjne zalicza się do inwestycji. O zaliczeniu robót do inwestycji lub remontów decydują kryteria rzeczowe (techniczne), a nie finansowe. Przy zaistnieniu wątpliwości co do klasyfikacji robót do inwestycji czy też remontu celowe może być uzyskanie przez przedsiębiorstwo ekspertyzy technicznej rzeczoznawcy.
4.3. Inwestycje rozwojowe obejmują zadania polegające na:
1) budownictwie inwestycyjnym lub też zakupie gotowych dóbr inwestycyjnych - mające na celu rozszerzenie zakresu istniejących produkcyjnych środków trwałych, w wyniku których zostaną powiększone dotychczasowe zdolności produkcyjne lub usługowe w czynnych zakładach,
2) budowie nowych zakładów, filii i oddziałów.
4.4. Inwestycje uzupełniające oraz socjalne i mieszkaniowe obejmują zadania o charakterze nieprodukcyjnym bezpośrednio związane z działalnością wytwórczą przedsiębiorstw (np. oczyszczalnie ścieków, łaźnie, stołówki) oraz zakładowe inwestycje socjalne, mieszkaniowe.
4.5. W sprawozdawczości inwestycyjnej według ekonomicznego charakteru inwestycji, badane są tylko inwestycje przedsiębiorstw, realizowane przez jednostki zaliczane do sfery produkcji materialnej.
5. Inwestycje związane z gospodarką wodną i ochroną środowiska
Do inwestycji związanych z gospodarką wodną i ochroną środowiska zalicza się odrębne zadania oraz dające się wyodrębnić części zadań dotyczące gospodarki wodnej i ochrony środowiska.
5.1. Inwestycje związane z gospodarką wodną.
Do inwestycji wodnych w sprawozdawczości inwestycyjnej zalicza się zadania (części zadań) polegające na:
1) budowie ujęć służących do poboru wody powierzchniowej, podziemnej i kopalnianej (również w energetyce zawodowej) łącznie z urządzeniami uzdatniającymi oraz wodną siecią magistralą i rozdzielczą (ujęcia, studnie, stacje uzdatniania, filtry, stacje pomp, doprowadzenia sieci wodociągowej - bez przyłączy do budynków i gospodarstw), budowie laboratoriów kontroli jakości wody, w tym automatycznych stacji pomiaru jakości wód,
2) budowie zbiorników retencyjnych (poza zbiornikami przeciwpożarowymi i wyrównania dobowego) i stopni wodnych, żeglugowych i energetycznych oraz śluz i jazów,
3) regulacji rzek,
4) zabudowie potoków górskich,
5) budowie obwałowań przeciwpowodziowych,
6) budowie stacji pomp na zawałach i obszarach depresyjnych.
5.2. Inwestycje związane z ochroną wód.
Do inwestycji związanych z ochroną wód zalicza się urządzenia do unieszkodliwiania i oczyszczania ścieków sanitarnych, przemysłowych, opadowych oraz zanieczyszczonych wód kopalnianych, odprowadzanych bezpośrednio do wód powierzchniowych i do ziemi. Obejmują one oczyszczalnie ścieków lub ich elementy według technologii oczyszczania (mechanicznego, chemicznego, biologicznego), urządzenia do rolniczego (leśnego) wykorzystania ścieków (do podczyszczania, magazynowania, transportu i rozprowadzania ścieków), do utylizacji, gromadzenia i transportu wód zasolonych (stacje odsalania, zbiorniki regencyjno-dozujące, kolektory i przepompownie), do gromadzenia ścieków (zbiorniki akumulacyjne ścieków, zbiorniki uśredniające odpływ ścieków do odbiornika), jak również wyposażenie oczyszczalni ścieków w urządzenia i aparaturę kontrolno-pomiarową w przypadkach, gdy nie jest ono ujęte w kosztach budowy oczyszczalni ścieków.
5.3. Inwestycje związane z ochroną powietrza.
Do inwestycji związanych z ochroną powietrza zalicza się instalacje oczyszczające i dezodoryzujące (instalacje odpylające suche i mokre, instalacje redukcji i unieszkodliwiania zanieczyszczeń gazowych, jak absorbery, adsorbery, pochłaniacze mgły) oraz instalacje z zastosowaniem reakcji chemicznych przemian do substancji mniej uciążliwych dla środowiska wraz z kompletnym wyposażeniem i zespołem koniecznych urządzeń pomocniczych zapewniających prawidłową ich eksploatację.
Ponadto zalicza się urządzenia i aparaturę zapewniające zmniejszenie ilości bądź stężeń powstających oraz emitowanych zanieczyszczeń (urządzenia do odsiarczania paliw, zadania zapewniające uzyskanie szczelności instalacji technologicznych i urządzeń transportowych, urządzenia do utylizacji pyłów, zadania związane z urządzeniem stref ochronnych oraz wyposażenia w aparaturę kontrolno-pomiarową zanieczyszczeń powietrza.
Nie należy ujmować jako zadań inwestycyjnych ochrony powietrza, urządzeń redukujących zanieczyszczenia, a stanowiących integralną część procesu technologicznego zapewniającą odpowiednią jakość surowców i półproduktów dla kolejnych etapów produkcji. Dotyczy to również instalowania wszelkiego rodzaju urządzeń pomocniczych niezbędnych ze względów technologicznych czy ruchowych zakładu produkcyjnego.
5.4. Inwestycje związane z wykorzystaniem i unieszkodliwianiem odpadów komunalnych i odpadów przemysłowych oraz rekultywacją hałd, wysypisk i stawów osadowych.
Do inwestycji związanych z wykorzystaniem i unieszkodliwianiem odpadów komunalnych, jak też odpadów przemysłowych oraz rekultywacją hałd, wysypisk i stawów osadowych zalicza się:
1) budowę zakładów i urządzeń do gospodarczego wykorzystania odpadów (np. budowę zakładów produkcji materiałów budowlanych i kruszyw drogowych na bazie odpadów mineralnych, zakładów przeróbczych odpadów górniczych, instalacje regeneracji piasków formierskich z odpadów odlewniczych, urządzeń do zagospodarowania odpadów do celów nawozowych w rolnictwie, tj. do kompostowania odpadów i osadów ściekowych),
2) budowę zakładów i urządzeń do unieszkodliwiania odpadów (np. budowę spalarni odpadów, urządzeń do neutralizacji odpadów, stacji kompleksowego unieszkodliwiania odpadów),
3) budowę obiektów uporządkowanego składowania odpadów w powierzchniowych warstwach ziemi (budowa stawów osadowych odpadów poflotacyjnych, popiołów i innych odpadów półpłynnych, budowa magazynów odpadów pylistych, zwałowisk centralnych, urządzanie stref ochronnych wokół składowisk, zabiegi zabezpieczające przed pyleniem składowisk),
4) rekultywację składowisk i stawów osadowych obejmującą etap zakończonej rekultywacji biologicznej bądź przekazanie zrekultywowanej powierzchni do zagospodarowania.
5.5. Inwestycje związane z ochroną przed hałasem.
Do inwestycji związanych z ochroną przed hałasem zalicza się urządzenia lub zakup wyposażenia, przy pomocy których uzyskuje się ogólne zmniejszenie poziomu hałasu w okolicy źródła, urządzenia i zakup przyrządów pomiarowych do pomiaru hałasu. (Nie zalicza się zadań związanych z bhp - zmniejszenie hałasu na stanowiskach pracy).
5.6. Inwestycje związane z ochroną przyrody.
Do inwestycji związanych z ochroną przyrody zalicza się:
1) przedsięwzięcia dotyczące tworzenia i funkcjonowania obszarów i obiektów o szczególnych walorach przyrodniczych prawnie chronionych, parki narodowe i krajobrazowe, rezerwaty przyrody, obszary chronionego krajobrazu oraz pomniki przyrody (bez historycznych pomników kultury),
2) ochronę i restytucję (oprócz restytucji przemysłowej) rzadkich gatunków zwierząt.
5.7. Inwestycje związane z badaniem zanieczyszczania powietrza.
Do inwestycji związanych z badaniem zanieczyszczania powietrza zalicza się nakłady inwestycyjne na budowę stacji kontrolno-pomiarowych czystości powietrza, budowę punktów kontroli i zmniejszenia toksyczności spalin samochodowych.
5.8. Inwestycje związane z badaniem metod oczyszczania powietrza.
Do inwestycji związanych z badaniem metod oczyszczania powietrza zalicza się nakłady inwestycyjne na budowę doświadczalno-przemysłowych stanowisk i wydziałów do opracowania metod oczyszczania gazów i zapobiegania emisji szkodliwych substancji do atmosfery.
5.9. Inwestycje związane z ulepszaniem gleby.
Do inwestycji związanych z ulepszaniem gleby zalicza się:
1) inwestycje związane z zapobieganiem i usuwaniem skutków erozji, zakwaszania i nasycania solą oraz regulacji stanu wilgotności gleby,
2) urządzenia hydrotechniczne.
5.10. Inwestycje związane z budową stref ochrony leśnej.
5.11. Inwestycje związane z tarasowaniem i wyrównywaniem nierówności terenu.
Do inwestycji tych zalicza się nakłady inwestycyjne na tarasowanie stromych zboczy, zasypywanie wykorzystanych wyrobisk odkrywkowych, wypełnianie jam oraz rekultywację kopalni.
5.12. Inwestycje związane z prowadzeniem przeciwerozyjnych zasadzeń leśnych.
Do inwestycji związanych z prowadzeniem przeciwerozyjnych zasadzeń leśnych zalicza się nakłady inwestycyjne na prowadzenie przeciwerozyjnych zasadzeń leśnych w wąwozach i parowach, na brzegach rzek i zbiorników wodnych na wydmach, tarasach i zboczach górskich podległych erozji.
5.13. Inwestycje związane z likwidacją odpadów.
Do inwestycji związanych z likwidacją odpadów zalicza się nakłady inwestycyjne na zakup urządzeń do chemicznej i termicznej neutralizacji odpadów, nakłady na budownictwo zakładów przerabiających oraz spalających śmieci oraz na zakup wyposażenia tych zakładów, a także zakup wyposażenia do zbiórki i transportu śmieci i innych odpadów z terytorium miast i innych jednostek administracyjnych.
5.14. Inwestycje związane ze wstępnym oczyszczaniem ścieków w sieci kanalizacyjnej.
5.15. Inwestycje związane z zabezpieczeniem przeciw przenikaniu do rzek i mórz i innych akwenów zanieczyszczeń powstających przy transporcie wodnym.
Do inwestycji związanych z zabezpieczeniem przeciw przenikaniu zanieczyszczeń do rzek, mórz i innych akwenów zalicza się nakłady na budowę urządzeń odbioru stałych i ciekłych odpadów w rejonach portów, zbiorników wodnych, akwenów rzecznych, włączając zbiorniki odpadów okrętowych i stacje ochrony przed wylewem ropy.
5.16. Inwestycje związane z budową oczyszczalni brzegowych do oczyszczania wód balastowych i zanieczyszczanych przy transporcie wodnym, w tym takie przy spławianiu drewna.
5.17. Inwestycje związane z budową systemów obiegowego zasilania wodą.
Do inwestycji tych zalicza się nakłady inwestycyjne na budowę systemów obiegowego zasilania wodą - systemy zasilania wodą z zamkniętym cyklami, włączając obiegowe systemy hydraulicznego odpopielania i usuwania różnych osadów, a także systemy kolejnego i powtórnego wykorzystania wody.
5.18. Inwestycje związane z ustanawianiem stref ochronnych źródeł i ujęć wody.
Do inwestycji związanych z utworzeniem stref ochrony wód zalicza się nakłady inwestycyjne na utworzenie stref wód z kompleksowymi technologicznymi, hydrotechnicznymi, sanitarnymi i innymi przedsięwzięciami, ukierunkowanymi na zapobieganie zanieczyszczaniu i wyniszczaniu zasobów wodnych.
1) Szczegółowe zasady obliczania kubatury budynku oraz powierzchni zabudowy zawierają Polskie Normy, odpowiednio: PN-69/B-02360 oraz PN-70/B-02365. (Wydawnictwo Polskiego Komitetu Normalizacji, Miar i Jakości).
2) Szczegółowe informacje o zasadach obmiaru powierzchni budynków zawiera Polska Norma PN-70/B-02365 (Wydawnictwo Polskiego Komitetu Normalizacji, Miar i Jakości).