Wyrok z dnia 25 września 2002 r. w sprawie z odwołania Gminy Bielsko - Biała przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, sygn. akt XVII Ama 108/01.
Dz.Urz.UOKiK.2003.1.243
Akt indywidualnyWYROK
z dnia 25 września 2002 r.
w sprawie z odwołania Gminy Bielsko - Biała przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Antymonopolowy po rozpoznaniu w dniu 25 września 2002 r. w Warszawie na rozprawie sprawy z odwołania Gminy Bielsko Biała przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów zainteresowany: "Urbis" Sp. z o.o. w Bielsku Białej o ochronę konkurencji na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nr RKT25/2001 z dnia 10.07.2001 r.:
2. zasądza od Gminy Bielsko - Biała w Bielsku - Białej na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 1.000 zł. (jeden tysiąc złotych) tytułem kosztów postępowania.
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 10 lipca 2001 r. nr RKT 25/2001 Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zwany dalej Prezesem Urzędu bądź organem antymonopolowym, uznał na podstawie art. 104 Kpa w związku z art. 9 i art. 8 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 122, poz. 1319 ze zm.), zwanej dalej ustawą antymonopolową, po przeprowadzeniu postępowania na wniosek "Urbis" Sp. z o.o. w Bielsku-Białej, że działania Gminy Bielsko-Biała stanowią praktykę ograniczającą konkurencję i nakazał Gminie zaniechanie stosowania praktyki ograniczającej konkurencję, polegającej na przeciwdziałaniu ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji poprzez pobieranie przez Gminę, jako właściciela zajmującego na rynku właściwym pozycję dominującą pożytków i dochodów z rzeczy w sposób ograniczający konkurencję, w ten sposób, że Gmina pobiera od Spółki-Wnioskodawcy opłaty za dzierżawę parkingów podwyższone od 320 do 540%, i przewyższające opłaty pobierane od konkurentów Wnioskodawcy, a kontrahentów Gminy.
Na podstawie art. 104 Kpa w związku z art. 11 ust. 1 ustawy antymonopolowej, po przeprowadzeniu postępowania na wniosek "Urbis" Sp. z o.o. w Bielsku-Białej, Prezes Urzędu nie stwierdził naruszenia przez Gminę Bielsko-Biała zakazu określonego w art. 8 ust. 2 pkt 3 ustawy antymonopolowej i nie stwierdził stosowania praktyki ograniczającej konkurencję w odniesieniu do zasad funkcjonowania strefy ograniczonego parkowania w pasach drogi publicznej usytuowanych w centrum miasta, gdzie opłaty pobiera się przy użyciu kart mikrochipowych. Na podstawie art. 104 Kpa w związku z art. 9 i art. 8 ust. 2 pkt 3 ustawy antymonopolowej, po przeprowadzeniu postępowania na wniosek "Urbis" Sp. z o.o. w Bielsku-Białej, Prezes Urzędu, uznał, że działania Gminy Bielsko-Biała stanowią praktykę ograniczającą konkurencję i nakazał zaniechanie nadużywania przez Gminę pozycji dominującej na rynku właściwym poprzez różnicowanie przez Gminę stawek czynszu dzierżawnego za grunty usytuowane w strefie I, przeznaczone do prowadzenia usług parkingowych oraz zmiany tych stawek w sposób niejednolity dla swoich kontrahentów i wysoce uciążliwy dla Spółki - Wnioskodawcy, co w konsekwencji stwarza kontrahentom Gminy zróżnicowane warunki konkurencji.
Na podstawie art. 105 § 1 Kpa w związku z art. 93 ustawy antymonopolowej Prezes Urzędu umorzył ze względu na przedawnienie postępowanie w sprawie postawionego przez "Urbis" Sp. z o.o. w Bielsku-Białej zarzutu naruszenia przez Gminę Bielsko-Biała zakazu określonego w art. 8 ust. 2 pkt 6 powołanej ustawy, poprzez nadużywanie pozycji dominującej na rynku właściwym polegające na narzuceniu uciążliwych warunków umów, przynoszących przedsiębiorcy narzucającemu te warunki nieuzasadnione korzyści, a wyrażającej się w narzuceniu Spółce - Wnioskodawcy zapisu, że czynsz dzierżawny będzie ulegał corocznym zmianom wg stawki określonej przez Zarząd Miasta.
Na podstawie art. 104 Kpa w związku z art. 101 ust. 2 pkt 1 ustawy antymonopolowej, Prezes Urzędu nałożył na Gminę Bielsko-Biała karę pieniężną w wysokości 1.000 euro (słownie: jeden tysiąc euro), co stanowi 3.854 zł. (słownie: trzy tysiące osiemset pięćdziesiąt cztery zł) płatną do budżetu państwa, albowiem Gmina dopuściła się naruszenia zakazu określonego w art. 8 ust. 2 pkt 3 i pkt 5 ustawy antymonopolowej.
W celu zakreślenia rynku właściwego w sprawie Prezes Urzędu ustalił, że załącznik nr 2 do uchwały Zarządu Miasta Nr 1039/97 w sprawie ustalenia czynszu dzierżawnego za grunty stanowiące własność miasta, zawiera podział Bielska-Białej na trzy strefy. Strefa I to centrum miasta, Strefa II to głównie osiedla mieszkaniowe, strefa III to obrzeża miasta. Lokalizację parkingów w strefie I obrazuje mapka zawarta na kartach nr 78 i 152. Natomiast załącznik nr 1 do uchwały 555/99 określa obszar strefy parkowania. Strefa A to strefa ruchu pieszego, a strefa B to strefa ograniczonego postoju, gdzie w sektorze B-1 wymieniona jest ul. Dmowskiego, w sektorze B-2 Plac Wojska Polskiego i ul. Wyzwolenia, na których znajdują się między innymi parkingi dzierżawione przez Spółkę. Tereny przeznaczone na strefę parkowania nie są przedmiotem dzierżaw. Miejski Zarząd Dróg, administrator terenów stanowiących pasy drogowe i place, stosuje podział miasta na dwie strefy, gdzie strefa I zbliżona jest do strefy I określonej przez Zarząd Miasta jako ścisłe centrum miasta. Także obszar strefy B pokrywa się ze strefą I Zarządu Miasta, choć nie są one identyczne. Określona przez Zarząd Miasta strefa I zawiera ścisłe centrum miasta, i ten obszar ustalono jako rynek właściwy w niniejszym postępowaniu.
Na 19 parkingów ze strefy I Gmina jest właścicielem 10-ciu parkingów (ponad 50%). Tak więc na rynku właściwym posiada pozycję dominującą. Osiem z tych parkingów wydzierżawia. Dzierżawcą 4 parkingów Gminy jest "Urbis" a 4 pozostałych inne podmioty konkurenci "Urbis" w zakresie prowadzenia parkingów.
Uchwałą Zarządu Miasta Bielska-Białej Nr 1113/2000 z 22 listopada 2000 r. przyporządkowano parkingi w mieście do poszczególnych stref i określono wysokość czynszu dzierżawnego na 4,10 zł miesięcznie/m2 w strefie I i na 3,40 zł miesięcznie/m2 poza tą strefą.
Z kolei uchwałą Nr 1179a/2000 Zarządu Miasta Bielska-Białej z 29 grudnia 2000 r. ustalono czynsz indywidualnie dla poszczególnych dzierżawców parkingów i przyjęto, że do czynszów objętych tą uchwałą nie mają zastosowania stawki czynszu ustalone uchwałą Nr 1113/2000. Nowe regulacje weszły w życie z dniem 1 stycznia 2001 r. Stawki czynszu ustalone w uchwale 1179a/2000 dla Spółki Urbis zostały podwyższone w stosunku do dotychczas obowiązujących od 320 do 540% tj. do kwoty 10 20 zł/m2 i znacznie przewyższyły stawki pobierane od jej konkurentów 2 4,10 zł/m2 oraz stawkę czynszu ustalonego dla jednego z parkingów ze strefy I w drodze przetargu 10 zł/m2, którą można uznać za cenę rynkową 1 m2 dzierżawionego w tej strefie gruntu.
Od wydanej w sprawie decyzji (pkt II pkt 2 i pkt IV) odwołała się Gmina Bielsko-Biała. Podniosła, że Prezes Urzędu błędnie przyjął iż występuje ona w obrocie w charakterze przedsiębiorcy, co powoduje objęcie jej rygorami ustawy antymonopolowej. Natomiast kara pieniężna nie powinna zostać wymierzona, ponieważ jest w świetle treści art. 101 ust. 2 pkt 1 ustawy antymonopolowej fakultatywna, a nie obligatoryjna. Odnosząc się do zakwestionowanych stawek czynszu dzierżawnego pobieranego od "Urbis" Gmina wskazała, że ich wysokość jest corocznie ustalana na podstawie cen rynkowych kształtujących się na danym terenie. Czynsz płacony przez Spółkę Urbis odpowiada wysokością stawkom czynszowym stosowanym przez inne podmioty w badanym rejonie miasta.
Sąd Antymonopolowy zważył co następuje:
Zarzuty odwołania nie są uzasadnione. Jak wynika z utrwalonego orzecznictwa Sądu Antymonopolowego, nie kwestionowanego przez Sąd Najwyższy, Gmina prowadząc działalność zarobkową (np. w postaci dzierżawienia gruntów) podlega rygorom ustawy antymonopolowej, chroniącej wolną konkurencję na rynku. W tym zakresie zawierając umowy, wydając decyzje administracyjne i podejmując uchwały ma obowiązek dostosowania się do wymogów prawa antymonopolowego (por. przykładowo wyroki Sądu Antymonopolowego z 11 maja 1994 r. sygn. akt XVII Amr 64/93, z 8 listopada 2000 r. sygn. akt XVII Ama 95/99 oraz z 25 września 2000 r. sygn. akt XVII Ama 76/99). Dotychczasowa linia orzecznictwa zachowuje w pełni aktualność pod rządem ustawy antymonopolowej. Redakcja art. 4 ust. 1 pkt a tej ustawy definiująca jako przedsiębiorcę "osobę fizyczną, osobę prawną, a także jednostkę organizacyjną nie mającą osobowości prawnej, organizującą lub świadcząca usługi o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o działalności gospodarczej", nie odbiega od treści art. 2 ust. 1 poprzednio obowiązującej ustawy z dnia 24 lutego 1990 r. o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym i ochronie interesów konsumentów (Dz. U. z 1999 r. Nr 52, poz. 547 ze zm.). Działania podjęte przez Gminę podejmowane na podstawie właściwych ustaw muszą być jednocześnie zgodne z wymogami ustawodawstwa antymonopolowego, a jego naruszenie stanowi wystarczającą podstawę do uznania takich działań za nielegalne. W szczególności z uwagi na treść art. 8 ust. 3 ustawy antymonopolowej, czynności prawne będące przejawem nadużycia pozycji dominującej są w całości lub w odpowiedniej części nieważne. Ponieważ Gmina nie zakwestionowała posiadania pozycji dominującej ustalonej na zdelimitowanym przez Prezesa Urzędu rynku, a jedynie bezzasadnie zarzuciła zastosowania wobec niej ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów prawidłowo przyjęto w decyzji, że stosuje ona wymienione tam praktyki monopolistyczne, których musi zaprzestać. Także jedyny argument odwołania odnoszący się do stawek czynszu jest w świetle ustaleń decyzji bezzasadny. Narzucone Spółce "Urbis" stawki czynszu nie były rynkowymi, albowiem jak wykazał Prezes Urzędu stawka czynszu uzyskana w drodze przetargu na dzierżawę parkingu uzyskana od M. R. wyniosła 11,10 zł/m2 podczas gdy od Spółki "Urbis" Gmina żądała w tym samym czasie na tym samym rynku kwoty 15 a nawet 20 zł/m2.
Odnośnie kary pieniężnej wymierzonej w kwocie 3.854 zł stwierdzić należy, że Prezes Urzędu miał podstawę prawną do jej wymierzenia określoną w pkt IV decyzji. Nałożenie jej było uzasadnione koniecznością ukarania Gminy za ewidentne naruszenie konkurencji i dla zapobieżenia temu zjawisku na przyszłość. Kara ta jest w odczuciu Sądu minimalną dla spełnienia jej funkcji represyjnej i prewencyjnej.
W tym stanie rzeczy, Sąd działając na podstawie art. 47931 § 1 Kpc, oddalił odwołanie i stosownie do wyniku sporu orzekł o kosztach postępowania na podstawie art. 98 i 99 Kpc. [...]