Użytkowanie naziemnych urządzeń startowych wykorzystywanych do startów szybowców.
Dzienniki resortowe
Dz.Urz.ULC.2019.38
Akt obowiązujący Wersja od: 7 czerwca 2019 r.
WYTYCZNE Nr 5
PREZESA URZĘDU LOTNICTWA CYWILNEGO
z dnia 6 czerwca 2019 r.
w sprawie użytkowania naziemnych urządzeń startowych wykorzystywanych do startów szybowców
Na podstawie art. 21 ust. 2 pkt 15 i 16 oraz art. 23 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze (Dz. U. z 2018 r. poz. 1183, 1629 i 1637 oraz z 2019 r. poz. 235 i 730) ogłasza się, co następuje:
§ 1.
W celu zapewnienia bezpieczeństwa operacji lotniczych i eksploatacji szybowców w zakresie użytkowania naziemnego urządzenia startowego wykorzystywanego do startów szybowców, zaleca się stosowanie niniejszych wytycznych.§ 2.
Użyte w wytycznych skróty i definicje oznaczają:1)
Prezes Urzędu - Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego;2)
naziemne urządzenie startowe - urządzenie naziemne, wykorzystywane do wykonywania ciągów szybowców (wyciągarka) lub ściągania liny (ściągarka) w tym urządzenia zabudowane na pojazdach lub pojazdy wykorzystywane do ściągania liny;3)
upoważnienie - dokument potwierdzający nabyte kwalifikacje i uprawnienia do wykonywania ciągów szybowców, obsługi technicznej naziemnych urządzeń startowych, odbyte szkolenia (w przypadku instruktora), wydawany przez uprawnione ośrodki szkolenia;4)
uprawniony ośrodek szkolenia - organizację posiadającą zaplecze metodyczno-praktyczne z opracowanym programem szkolenia gwarantującym przeprowadzenie szkolenia spełniającego wymogi bezpieczeństwa;5)
ciąg - wykonanie startu szybowca przy pomocy wyciągarki;6)
operator - operatora wyciągarki (wyciągarkowego);7)
instruktor - osobę upoważnioną przez uprawniony ośrodek szkolenia do prowadzenia szkoleń teoretycznych i praktycznych dla operatorów naziemnych urządzeń startowych;8)
ściągarkowy - operatora urządzenia do ściągania liny lub kierowcę pojazdu wykorzystywanego do ściągania liny;9)
instrukcja szkolenia - instrukcję szkolenia operatorów naziemnych urządzeń startowych;10)
instrukcja techniczna - instrukcję techniczną naziemnych urządzeń startowych, opracowaną i dołączoną do naziemnego urządzenia startowego przez producenta.§ 3.
Zaleca się, aby ośrodki szkolenia szybowcowego przeprowadzające szkolenia startów szybowców z wykorzystaniem naziemnego urządzenia startowego, opracowały:1)
program szkolenia teoretycznego dla operatorów i instruktorów;2)
program szkolenia praktycznego dla operatorów i instruktorów;3)
procedurę uzyskiwania stosownych upoważnień i ich wzory;4)
procedurę przedłużania uprawnień operatora lub instruktora;5)
zasady prowadzenia odpowiedniej dokumentacji operatora.§ 4.
Zaleca się, aby wykonywanie ciągów szybowca przy pomocy naziemnego urządzenia startowego dokonywane było samodzielnie tylko przez przeszkolonego operatora posiadającego upoważnienie albo przez osoby szkolone wyłącznie pod nadzorem instruktora posiadającego upoważnienie.§ 5.
Zaleca się, aby kandydat ubiegający się o uprawnienia na operatora spełniał następujące warunki:1)
ukończył 18 lat;2)
odbył szkolenie teoretyczne i praktyczne w zakresie obsługi naziemnych urządzeń startowych, zakończone egzaminem potwierdzającym znajomość wiedzy z zakresu teorii oraz egzaminem praktycznym z zakresu umiejętności eksploatacji i obsługi naziemnych urządzeń startowych oraz wystawieniem zaświadczenia o ukończeniu szkolenia.§ 6.
Zaleca się, aby kandydat ubiegający się o uprawnienia na instruktora spełniał następujące warunki:1)
ukończył 21 lat;2)
posiadał uprawnienia operatora przez minimum 3 lata;3)
wykonał co najmniej 2000 ciągów, z czego 100 w okresie ostatnich 12 miesięcy;4)
odbył szkolenie teoretyczne i praktyczne zakończone egzaminem potwierdzającym znajomość wiedzy z zakresu teorii oraz praktycznym z zakresu umiejętności eksploatacji i obsługi naziemnych urządzeń startowych oraz wystawieniem zaświadczenia o ukończeniu szkolenia.§ 7.
Zaleca się, aby szkolenia teoretyczne kandydatów na operatorów lub instruktorów odbywały się według programów, których minimalna część teoretyczna powinna obejmować:1)
w przypadku szkolenia teoretycznego kandydatów na operatorów:a)
prawo i przepisy lotnicze oraz instrukcje i obowiązujące zasady wykonywania ciągów w ruchu nadlotniskowym (2h),b)
konstrukcje i budowę naziemnych urządzeń startowych (2h),c)
konstrukcje silników (2h),d)
ogólne wiadomości o budowie szybowca (1h),e)
mechanikę lotu i technikę wykonywania ciągów (2h),f)
kwestie dotyczące lin używanych w naziemnych urządzeniach startowych (1h),g)
eksploatację naziemnych urządzeń startowych oraz lin - teoria i praktyka (5h),h)
łączność i sygnalizację wizualną wykorzystywaną w czasie startów (1h);2)
w przypadku szkolenia teoretycznego kandydatów na instruktorów:a)
prawo i przepisy lotnicze oraz instrukcje i obowiązujące zasady wykonywania ciągów w ruchu nadlotniskowym (2h),b)
mechanikę lotu i technikę wykonywania ciągów (2h),c)
konstrukcje, budowę i eksploatację naziemnych urządzeń startowych oraz lin (3h),d)
eksploatację naziemnych urządzeń startowych oraz lin - teoria i praktyka (2h),e)
metodykę nauki ciągów (2h),f)
wybrane zagadnienia z dziedziny pedagogiki, psychologii oraz pierwszej pomocy (2h),g)
prowadzenie dokumentacji techniczno-operacyjnej (1h).§ 8.
Zaleca się, aby szkolenie praktyczne kandydatów na operatorów przeprowadzić w zakresie:1)
zapoznania z czynnościami przed i po dniu, w którym wykonywane były loty;2)
praktycznego wykonywania ciągów:a)
przeprowadzając min. 50 ciągów; szkolenie przeprowadzić min. w ciągu 2 dni, z uwzględnieniem różnych warunków pogodowych i ruchowych na lotnisku,b)
wykonać min. 10 ciągów z zakresu szkolenia w sytuacjach awaryjnych; w czasie wykonywania takich ciągów, loty mają być wykonywane przez doświadczonych instruktorów,c)
wykonać min. 2 loty zapoznawcze z kandydatem z doświadczonym instruktorem w celu zapoznania się z charakterystyką lotu szybowca w czasie ciągu; loty takie powinny być wykonane w połowie szkolenia praktycznego;3)
praktycznej obsługi lin i podzespołów systemów bezpieczeństwa łączących linę z szybowcem;4)
praktycznej obsługi układu mechanicznego rolek i sprawdzania systemu bezpieczeństwa obcinania liny (nożyce, gilotyny itp.);5)
praktycznego posługiwania się dokumentacją operacyjno-techniczną i jej prowadzenia w tym:a)
rejestracji liczby wykonanych ciągów,b)
znajomości wykonywania czynności okresowych (ze szczególnym uwzględnieniem wykonywania czynności zgodnie z wytycznymi i zaleceniami producenta naziemnego urządzenia startowego i podzespołów) oraz ich udokumentowanie,c)
zasad przedłużania upoważnienia.§ 9.
Zaleca się, aby szkolenie praktyczne kandydatów na instruktorów przeprowadzić w zakresie:1)
umiejętności zapoznania kandydata na operatora z czynnościami przed i po dniu, w którym wykonywane były loty;2)
umiejętności demonstrowania wykonywania ciągów (min. demonstracja 5 ciągów);3)
demonstracji obsługi lin i podzespołów systemów bezpieczeństwa łączących linę z szybowcem;4)
demonstracji obsługi układu mechanicznego rolek i sprawdzania systemu bezpieczeństwa obcinania liny (nożyce, gilotyny itp.);5)
demonstracji praktycznego posługiwania się dokumentacją operacyjno-techniczną i jej prowadzenia.§ 10.
Zaleca się, aby instruktor prowadził dokumentację szkoleniową zgodnie z zasadami określonymi w instrukcji szkolenia.§ 11.
Zaleca się, aby zasady uzyskiwania upoważnień, przedłużania ważności oraz wznawiania upoważnień były określone w instrukcji szkolenia, która ponadto powinna zawierać:1)
wymagania dla uzyskania upoważnienia;2)
zakres praktyki i minimalną liczbę wykonanych ciągów w danym czasookresie pozwalającym na przedłużenie uprawnień operatora lub instruktora;3)
zakres praktyki i minimalną liczbę wykonanych ciągów w celu wznowienia upoważnienia operatora lub instruktora.§ 12.
1.
Sprawność techniczna naziemnego urządzenia startowego jest utrzymywana w całości w oparciu o instrukcje techniczne producenta urządzenia.2.
Zaleca się prowadzenie ewidencji naziemnego urządzenia startowego zawierającej: liczbę ciągów, godziny pracy urządzenia lub silnika, adnotacje dotyczące powstałych niesprawności, usterek i sposobów ich usunięcia.§ 13.
Jeżeli instrukcja techniczna producenta naziemnego urządzenia startowego nie zawiera w wykazie czynności, o których mowa w pkt 1-3 oraz ogólnych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, zaleca się, aby ośrodki szkolenia posiadające naziemne urządzenia startowe opracowały takie instrukcje uwzględniające czynności polegające na sprawdzeniu:1)
napełnienia i daty przydatności gaśnicy;2)
dostępności i zawartości apteczki pierwszej pomocy;3)
dostępności bezpieczników zrywkowych, materiałów i narzędzi do napraw lin;4)
zespołu liny wyciągarkowej pod kątem poprawności zmontowania systemu łączącego w tym wartości zastosowanych bezpieczników zrywkowych oraz występowania uszkodzeń elementów zespołu;5)
pierścieni zaczepowych pod kątem występowania pęknięć, przetarć lub odkształceń;6)
dostępności naładowanej radiostacji, ustawionej na właściwy kanał i sprawdzonej funkcjonalnie;7)
stanu paliwa i oleju oraz płynów eksploatacyjnych oraz na dokonaniu wpisów w dokumentacji urządzenia w zakresie liczby ciągów, godzin pracy urządzenia lub silnika, stanu paliwa i oleju itp., a także zaistniałych problemów i niesprawności.§ 14.
Dodatkowo zaleca się, aby instrukcja techniczna zawierała wykaz czynności do wykonania po zakończeniu lotów w danym dniu z uwzględnieniem czynności:1)
pozostawienia porządku na polu wzlotów (m.in. należy zebrać zużyte i poodcinane kawałki lin);2)
podłączenia ładowarki radiostacji;3)
uzupełnienia paliwa, oleju, płynów eksploatacyjnych itp.;4)
dokonania wpisów w dokumentacji urządzenia w zakresie liczby ciągów, godzin pracy urządzenia lub silnika, stanu paliwa i oleju itp., a także zaistniałych problemów i niesprawności.§ 15.
1.
Zaleca się, aby lina oraz zespół łączeń lin stosowanych w naziemnych urządzeniach startowych były eksploatowane zgodnie z certyfikatem lub wytycznymi producenta.2.
Zaleca się, aby czasokresy eksploatacji lin były odnotowywane w dokumentacji technicznej. W przypadku braku wytycznych producenta ośrodek szkolenia uwzględnia i wprowadza w swojej instrukcji technicznej:1)
okres użytkowania lin, niezależnie od wykonanych ciągów, bądź maksymalną liczbę ciągów wykonanych na linie;2)
okres sprawdzania stanu technicznego lin - zaleca się nie rzadziej niż 1 raz na 500 ciągów i odnotowanie prac w dokumentacji technicznej;3)
okres przełożenia końców liny mniej używanej na bębnie - zaleca się, dopuszczenie takiej możliwości tylko 1 raz na linie w przypadku zaistnienia zwiększonej liczby przerwań liny;4)
liczbę dopuszczalnych zaplotów lub łączeń liny na całej jej długości - zaleca się dopuszczenie maksymalnie 1 zaplotu na 100 mb liny;5)
przeprowadzenie doraźnych kontroli w przypadku podejrzeń o nieprawidłową eksploatację lin, w tym w przypadku:a)
przetarcia o inne urządzenia w czasie eksploatacji,b)
przekołowania statku powietrznego lub przejazdu innego naziemnego urządzenia startowego, po linie,c)
po mocnych szarpnięciach przy starcie szybowca;6)
w dokumentacji urządzenia liczbę ciągów, godzin pracy urządzenia lub silnika, stan paliwa i oleju, zaistniałe problemy i niesprawności.§ 16.
Wytyczne wchodzą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.