Uznanie praktyki stosowanej przez Zielonogórskie Wodociągi i Kanalizację Sp. z o.o. w Zielonej Górze za ograniczającą konkurencję.
Dz.Urz.UOKiK.2007.2.15
Akt nienormatywnyDECYZJA
z dnia z 22 lutego 2007 r.
w sprawie uznania praktyki stosowanej przez Zielonogórskie Wodociągi i Kanalizację Sp. z o.o. w Zielonej Górze za ograniczającą konkurencję
- w § 17 ust. 8 i 9 umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków;
- w § 16 ust. 8 i 9 umowy o zaopatrzenie w wodę;
- w § 18 ust. 6 umowy o odprowadzanie ścieków;
- w § 18 ust. 8 i 9 umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków przemysłowych i bytowych;
postanowień umownych, zgodnie z którymi w przypadku zaboru, zdemontowania albo przeniesienia wodomierza, jego uszkadzania i zakłócania funkcjonowania, zerwania plomby, poboru wody z pominięciem wodomierza oraz w przypadku dokonywania przez usługobiorcę bez uzgodnienia z usługodawcą zmian na przyłączu wodociągowym lub na przyłączu kanalizacyjnym, lub zainstalowania na instalacji wewnętrznej urządzeń mających negatywny wpływ na funkcjonowanie przyrządów pomiarów usługodawcy, ilość pobranej wody może być naliczona odpowiednio do ilości, która mogła popłynąć pełnym przekrojem rury przyłącza wodociągowego z dniem od ostatniego odczytu wodomierza, i nakazuje się zaniechanie jej stosowania.
UZASADNIENIE
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (zwany dalej: Prezesem Urzędu lub organem antymonopolowym) przeprowadził w lipcu 2006 r. postępowanie wyjaśniające mające na celu wstępne ustalenie, czy treść postanowień umów o dostawę wody i odprowadzanie ścieków stosowanych przez Zielonogórskie Wodociągi i Kanalizację Sp. z o.o. w Zielonej Górze (dalej także "ZWiK" lub "Spółka") może stanowić naruszenie przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (zwaną dalej ustawą o ochronie konkurencji) uzasadniające wszczęcie postępowania antymonopolowego, w tym, czy sprawa ma charakter antymonopolowy. [...]
W związku z tym, że analiza dokumentów i informacji zebranych w toku postępowania, a w szczególności stosowanych przez ww. Spółkę wzorców umownych dała podstawę do przyjęcia, iż mogło nastąpić naruszenie art. 8 ust. 2 pkt 6 ustawy o ochronie konkurencji przez ZWiK, Prezes Urzędu wszczął z urzędu postępowanie antymonopolowe w związku z podejrzeniem nadużywania przez ZWiK pozycji dominującej na lokalnym rynku zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków, obejmującym obszar miasta Zielona Góra, poprzez narzucanie przez ww. przedsiębiorcę uciążliwych warunków umów przynoszących mu nieuzasadnione korzyści na skutek zamieszczenia w ww. wzorcach umownych zapisów: §17 ust. 8 i 9 umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków, §16 ust. 8 i 9 umowy o zaopatrzenie w wodę, §18 ust. 6 umowy o odprowadzanie ścieków i §18 ust. 8 i 9 umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków przemysłowych bytowych, zgodnie z którymi w przypadku zaboru, zdemontowania albo przeniesienia wodomierza, jego uszkadzania i zakłócania funkcjonowania, zerwania plomby, poboru wody z pominięciem wodomierza oraz w przypadku dokonywania przez usługobiorcę bez uzgodnienia ze Spółką (usługodawcą) zmian na przyłączu wodociągowym lub na przyłączu kanalizacyjnym, lub zainstalowania na instalacji wewnętrznej urządzeń mających negatywny wpływ na funkcjonowanie przyrządów pomiarów usługodawcy, ilość pobranej wody może być naliczona odpowiednio do ilości, która mogła popłynąć pełnym przekrojem rury przyłącza wodociągowego z dniem od ostatniego odczytu wodomierza.
[...] W odpowiedzi na zawiadomienie o wszczęciu postępowania antymonopolowego, ZWiK stwierdził, iż w kwestionowanych przez Urząd zapisach nie sposób dopatrzeć się uciążliwego charakteru, wynikającego z zajmowania przez Spółkę dominującej pozycji na rynku, czy też uzyskiwania z tego tytułu - choćby tylko potencjalnie - nieuzasadnionych korzyści. Obciążanie w opisanych wypadkach usługobiorcy określoną ilością pobranej wody nie jest wynikiem żadnego automatyzmu, ale efektem dokonanych w postępowaniu wyjaśniającym ustaleń. Zdaniem Spółki, nie ma więc mowy o naruszeniu zasady ekwiwalentności wzajemnych świadczeń stron. [...]
Po otrzymaniu zawiadomienia o zakończeniu zbierania materiału dowodowego i skorzystaniu z prawa przeglądnięcia akt, Spółka w piśmie z dnia 14 lutego 2007 r. zawiadomiła o zmianie swojego stanowiska i wprowadzeniu zmiany w kwestionowanych przez Prezesa Urzędu zapisach. [...]
Prezes Urzędu ustalił, iż ZWiK jest przedsibiorc w rozumieniu art. 4 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji, prowadzącym działalność gospodarczą w formie jednoosobowej Sp. z o.o., która na terenie miasta Zielona Góra jest jedynym dostawcą wody.
[...] Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 ze zm.), (zwanej dalej ustawą o zbiorowym zaopatrzeniu), przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne zawiera z odbiorcami świadczonych przez siebie usług umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków, na podstawie których odbywa się dostarczanie wody lub odprowadzanie ścieków. Obecnie, przy zawieraniu ww. umów Spółka stosuje następujące wzorce umowne: umowa o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków [...], umowa o zaopatrzenie w wodę [...], umowa o odprowadzanie ścieków [...], umowa o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków przemysłowych bytowych [...], umowa o rozliczaniu wody bezpowrotnie zużytej [...]. Wszystkie ww. wzorce umowne zaczęły być stosowane przez Spółkę od 1 lipca 2006 r. [...]
Mając powyższe na uwadze Prezes Urzędu zważył, co następuje.
ZWiK postawiony został zarzut nadużywania pozycji dominującej na lokalnym rynku zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków, poprzez narzucanie przez ww. przedsiębiorcę uciążliwych warunków umów przynoszących mu nieuzasadnione korzyści na skutek zamieszczenia w stosowanych przez Spółkę wzorcach umownych zapisów, zgodnie z którymi w przypadku zaboru, zdemontowania albo przeniesienia wodomierza, jego uszkadzania i zakłócania funkcjonowania, zerwania plomby, poboru wody z pominięciem wodomierza oraz w przypadku dokonywania przez usługobiorcę bez uzgodnienia z usługodawcą zmian na przyłączu wodociągowym lub na przyłączu kanalizacyjnym, lub zainstalowania na instalacji wewnętrznej urządzeń mających negatywny wpływ na funkcjonowanie przyrządów pomiarów usługodawcy, ilość pobranej wody może być naliczona odpowiednio do ilości, która mogła popłynąć pełnym przekrojem rury przyłącza wodociągowego z dniem od ostatniego odczytu wodomierza, co stanowi naruszenie art. 8 ust. 1 i 2 pkt 6 ustawy o ochronie konkurencji. [...]
Źródłem działań podejmowanych przez ZWiK, będących przedmiotem postawionych w niniejszej sprawie zarzutów, jest niewątpliwie jego siła rynkowa. Dla naruszenia interesu publicznego w takiej sytuacji wystarczające jest dowolne nadużycie siły rynkowej w relacjach ze słabszymi uczestnikami rynku, bowiem już sam fakt nadużycia posiadanej na rynku pozycji dominującej narusza interes publiczny.
Praktyki eksploatacyjne urzeczywistniają się poprzez stosunki umowne, albowiem Spółka posługuje się w obrocie prawnym wzorcami umownymi zawierającymi zakwestionowane pod kątem naruszenia art. 8 ust. 1 i 2 pkt 6 ustawy o ochronie konkurencji postanowienia umowne. W przedmiotowej sprawie, zakwestionowana praktyka stosowana jest w sektorze usług dostawy wody i odprowadzania ścieków mających charakter powszechny, ponieważ dotyczy ona szerokiego kręgu uczestników rynku, odbiorców usług, z którymi zawarto umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków, a także potencjalnych odbiorców tych usług. Zatem skutki negatywne takiej praktyki mogą godzić w szeroki, bliżej nieokreślony krąg podmiotów obejmujący zarówno przedsiębiorców, jak i konsumentów.
W takich okolicznościach interwencja Prezesa Urzędu podjęta w formie wszczęcia postępowania administracyjnego na gruncie ustawy o ochronie konkurencji, stała się konieczna i ma na celu ochronę interesu społecznego mieszkańców i przedsiębiorców z terenu miasta Zielona Góra, gdzie jedynym dostawcą usług zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków jest Spółka, oraz pozostałych kontrahentów ZWiK. [...]
W przedmiotowej sprawie towarem oferowanym nabywcom przez Spółkę są usługi dostawy wody i odprowadzania ścieków. Tak więc w ujęciu produktowym ZWiK prowadzi działalność na rynku dostaw wody i odprowadzania ścieków na obszarze miasta Zielona Góra.
Spółka jest jedynym przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym, oferującym tego rodzaju usługi na terenie miasta Zielona Góra. Z uwagi na technologię dostarczania wody i odprowadzania ścieków rynek w ujęciu geograficznym wyznaczony jest przez znajdującą się na terenie ww. gminy sieć wodociągowo-kanalizacyjną, poprzez którą dostarczana jest woda i odprowadzane ścieki. Należy przy tym zaznaczyć, że odbiorcy ww. usług nie mają alternatywnego źródła zaopatrzenia poza wpięciem się do sieci należącej do ZWiK. [...]
Na rynku dostaw wody i odprowadzania ścieków na terenie miasta Zielona Góra, ZWiK jest dysponentem jedynej występującej tam sieci wodociągowo-kanalizacyjnej. Z uwagi na technologię dostarczania wody (siecią wodociągową) i odprowadzania ścieków (siecią kanalizacyjną) Spółka jest monopolistą naturalnym, wypełnia zatem normę art. 4 pkt 9 ustawy o ochronie konkurencji. [...]
Do narzucania warunków umów dochodzi natomiast wówczas, gdy przedsiębiorca, wykorzystując posiadaną przewagę ekonomiczną w warunkach niedostatecznej konkurencji na rynku, ogranicza swobodę kształtowania treści umów ze strony kontrahentów działających pod przymusem. Dzięki posiadanej sile rynkowej dominant może bowiem nie liczyć się z wolą innych uczestników rynku, którzy zmuszeni są zaakceptować ustalone przez niego warunki umowne, nawet jeśli nie gwarantują one ekwiwalentności świadczeń. Tym samym narzuca on kontrahentom takie warunki umów, które nie miałyby racji bytu w przypadku, gdyby na rynku istniała konkurencja i możliwość wyboru oferty spośród ofert konkurujących ze sobą podmiotów gospodarczych. Narzucanie warunków umów ma zatem miejsce wtedy, gdy przedsiębiorca wykorzystując zajmowaną na rynku pozycję dominującą i sytuację przymusową kontrahentów wynikającą z braku rzeczywistych alternatyw na rynku, wymusza na nich określone zachowania. [...]
Narzucanie warunków umów w rozpatrywanej sprawie wiąże się zatem z posiadaną przez Spółkę siłą rynkową i z adhezyjnym charakterem zawieranych umów, tj. umów, które są zawierane przez przystąpienie i w których nie przewiduje się indywidualnego negocjowania warunków umownych. W przypadku takich umów wystarczającą przesłanką do uznania, że dochodzi do narzucenia warunków umownych, jest oferowanie ich przez dominanta w stosunkach danego rodzaju. Zakwestionowane w toku niniejszego postępowania warunki umów są stosowane przez Spółkę względem wszystkich odbiorców korzystających z usług przedsiębiorstwa i stanowią element stosowanych przez przedsiębiorstwo wzorców umów o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków. Odbiorca podpisując umowę aprobuje warunki umowy z góry jednostronnie ustalone przez przedsiębiorstwo. Innymi słowy, przystępuje do umowy bez indywidualnego negocjowania jej postanowień. W umowie tego typu, gdzie dostawca jednostronnie ustala warunki świadczenia usług, odbiorca w ramach szeroko rozumianej swobody umów ma prawo przyjąć ofertę bądź umowy nie zawrzeć i w tym właśnie zakresie można mówić o tym, że dostawca usług narzuca jej treść kontrahentowi. W okolicznościach niniejszej sprawy uznać należy za oczywiste, iż kwestionowane warunki umów zostały usługobiorcom przez Spółkę narzucone. [...]
Dokonując analizy uciążliwości warunków umownych należy rozważyć, czy w hipotetycznej sytuacji istnienia konkurencji na danym rynku właściwym, a więc istnienia rzeczywistej swobody zawierania umów i kształtowania ich treści, dominant byłby w stanie wynegocjować takie postanowienia umowne. [...]
Rozpatrując uciążliwość kwestionowanych warunków umów, należy po pierwsze podnieść, iż do umów, na podstawie których odbywa się dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków zastosowanie znajdują nie tylko przepisy ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę, ale także przepisy prawa cywilnego. Za uciążliwy uznaje się każdy warunek umowy oznaczający dla jednej ze stron ciężar większy od powszechnie przyjętych w stosunkach danego rodzaju. Definicja ta odwołuje się do kryteriów obiektywnych - typowych relacji umownych występujących na rynku. [...]
W kwestionowanych w niniejszej decyzji warunkach umów, Spółka określiła sposób naliczania należności za pobraną wodę względem odbiorców, którzy: dopuścili się zaboru, zdemontowania, przeniesienia, uszkadzania i zakłócania funkcjonowania wodomierza, zerwania plomby i poboru wody z pominięciem wodomierza; dokonali bez uzgodnienia ze Spółką zmian na przyłączu wodociągowym lub na przyłączu kanalizacyjnym, lub zainstalowali na instalacji wewnętrznej urządzenia mające negatywny wpływ na funkcjonowanie przyrządów pomiarowych Spółki, przyznając sobie prawo do ustalenia należności za wodę odpowiednio do ilości nie większej, jaka mogła maksymalnie przepłynąć pełnym przekrojem rury przyłącza wodociągowego w okresie od ostatniego odczytu wodomierza. W ten sposób przedsiębiorca arbitralnie uregulował zasady ustalania ilości wody będącej podstawą rozliczenia w wypadku zaistnienia opisanych powyżej sytuacji. Jednocześnie zakreślono tę ilość w oderwaniu od faktycznego zużycia wody i wysokości rzeczywiście poniesionej szkody będącej skutkiem niedotrzymania warunków umowy przez usługobiorcę, co zdaniem organu antymonopolowego świadczy o uciążliwości rozpatrywanych postanowień umownych.
Oceniając, czy zawarty we wskazanych postanowieniach umów o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków sposób rozliczania odbiorców ma uciążliwy charakter zważyć po pierwsze należy, iż ani ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, ani rozporządzenia wykonawcze do tej ustawy nie regulują sposobu rozliczeń w sytuacji, gdy zaistnieją opisane w zakwestionowanych postanowieniach umów zdarzenia. Wobec powyższego w obliczu stwierdzonych przypadków zawinionych przez usługobiorcę działań przedsiębiorca powinien dochodzić naprawienia poniesionej szkody na zasadach ogólnych wynikających z Kodeksu cywilnego. [...] Dostawca usług powinien zatem wykazać, że poniósł szkodę, wykazać wysokość tej szkody oraz wykazać istnienie związku przyczynowego pomiędzy szkodą a działaniem usługobiorcy. Rozpatrywane postanowienia umowne zwalniają usługodawcę z tego obowiązku, co stawia go w sytuacji uprzywilejowanej w stosunku do kontrahentów - odbiorców usług, co do których domniemanie, iż zagospodarowali wodę w ilości wskazanej w umowie jest z racjonalnego punktu widzenia wysoce nieprawdopodobne. Okoliczność, iż kwestionowane zapisy mówią o "rozpatrzeniu okoliczności zdarzenia i wysłuchaniu wyjaśnień Usługobiorcy" oraz "wysokości nie większej od ilości, która mogła przepłynąć pełnym przekrojem rury przyłącza" nie zmieniają faktycznej sytuacji odbiorcy, ponieważ przyznają Spółce uznaniowość zarówno jeżeli chodzi o przyjęcie wyjaśnień odbiorcy, jak i ustalenie ilości pobranej wody, która hipotetycznie może być ustalana na maksymalnym poziomie. [...]
ZWiK może zatem dochodzić od odbiorców, na drodze roszczenia cywilnoprawnego, naprawienia poniesionej szkody (jeżeli wykaże, że zaistniały łącznie przesłanki odpowiedzialności deliktowej bądź kontraktowej). [...] W ramach realizacji roszczeń odszkodowawczych Spółka może także dochodzić uiszczenia przez odbiorcę zapłaty za wodę pobraną w okresie od ostatniego odczytu wodomierza do czasu usunięcia powstałych z winy odbiorcy nieprawidłowości, a maksymalna ilość pobranej wody, za którą zapłaty może żądać Spółka w ramach odszkodowania, może być w istocie równa ilości wody, która mogła przepłynąć pełnym przekrojem rury przyłącza wodociągowego w okresie od ostatniego odczytu wodomierza. To w gestii przedsiębiorstwa leży jednak udowodnienie, iż taki był faktyczny lub domniemany pobór wody. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby przedsiębiorstwo wskazało w umowie, iż w przypadku wystąpienia sytuacji określonych w analizowanym postanowieniu umownym będzie dochodzić odszkodowania do maksymalnej wysokości należności za pobraną wodę odpowiadającej ilości, jaka mogła popłynąć pełnym przekrojem rury przyłącza wodociągowego z dniem od ostatniego odczytu wodomierza, jednakże taki sposób rozliczania nie może stanowić przyjętej w umowie podstawy do naliczania należności i ogólnie obowiązującej reguły. W związku z powyższym uznać należy, że kwestionowane warunki umów o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków mają uciążliwy charakter. [...]
Prezes Urzędu odnosząc się do stanowiska przedstawionego przez ZWiK, podziela pogląd przedsiębiorcy, iż takie zachowania usługobiorcy jak usunięcie, demontaż, przeniesienie, czy uszkodzenie wodomierza, ewentualnie usunięcie plomby lub pobór wody z ominięciem wodomierza wymusza na Spółce usprawiedliwioną reakcję. Jednak reakcja ta nie może być wynikiem nadużywania pozycji dominującej z wykorzystaniem posiadania przez Spółkę pozycji dominującej na rynku właściwym. [...]
Osiągane przez podmiot gospodarczy stosujący praktykę ograniczającą konkurencję określoną w ww. przepisie nieuzasadnione korzyści są odpowiednikiem uciążliwych warunków umów w warunkach ekwiwalentności wzajemnych świadczeń stron umowy i oznaczają sytuację korzystniejszą od powszechnie przyjętych w stosunkach danego rodzaju. Nieuzasadnione korzyści powinny pozostawać w logicznym związku przyczynowym z narzuconymi kontrahentowi uciążliwymi warunkami umowy.
Nieuzasadnione korzyści mogą pojawić się po stronie przedsiębiorcy narzucającego uciążliwe warunki umów już w chwili zawarcia umowy lub też w okresie późniejszym, gdy zaistnieją okoliczności przewidziane w umowie pozwalające na wykorzystanie uciążliwego zapisu. Należy podkreślić, że już hipotetyczna możliwość wystąpienia na rynku skutków praktyki ograniczającej konkurencję (w tym przypadku faktycznego osiągnięcia przez uczestnika nieuzasadnionych korzyści z tytułu realizacji uciążliwego warunku umowy) wystarczająca jest dla stwierdzenia naruszenia art. 8 ust. 1 i 2 pkt 6 ustawy o ochronie konkurencji. [...] Organ antymonopolowy ma zatem obowiązek oceniać zachowania przedsiębiorcy od strony skutków, jakie zachowania te mogą nawet hipotetycznie wywołać na rynku.
Nieuzasadnione korzyści osiągane przez Spółkę w analizowanej sytuacji polegają na możliwości obciążenia odbiorców usług kosztami usługi, która nie została na ich rzecz wykonana, co jest bezpośrednią konsekwencją narzucenia w treści umów o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków zakwestionowanych w punkcie I niniejszej decyzji zasad rozliczeń. Dopuszczenie, na podstawie umowy, możliwości przyjęcia przez dostawcę założenia, że w przypadku zawinionego przez odbiorcę zaboru, uszkodzenia lub zerwania plomb wodomierza, każdorazowo następuje nieprzerwany, całodobowy pobór wody może prowadzić do nieuzasadnionego wzbogacenia dostawcy usług z tytułu zastrzeżenia zapłaty za pobraną wodę w ilości, jaka mogła popłynąć pełnym przekrojem rury przyłącza wodociągowego z dniem od ostatniego odczytu wodomierza. Dzięki spornym postanowieniom umownym ZWiK ma ponadto możliwość zwolnienia się z obowiązku udowodnienia, jaki był rzeczywisty lub domniemany pobór wody w okresie od ostatniego odczytu wodomierza. Uniknięcie kosztów i wysiłków związanych z wykazaniem wysokości poniesionej szkody również może być dla Spółki źródłem dodatkowych korzyści, których osiągnięcie jest rezultatem zastosowania zakwestionowanych przez organ antymonopolowy warunków umownych.
Zapisy dotyczące "rozpatrzenia okoliczności zdarzenia i wysłuchaniu wyjaśnienia usługobiorcy", jak również "ustalenia ilości pobranej wody w wysokości nie większej od ilości, która mogła przepłynąć pełnym przekrojem rury przyłącza w okresie od ostatniego odczytu wodomierza" nie zmieniają sytuacji odbiorcy, ponieważ pozostawiają Spółce pełną uznaniowość w powyższym zakresie. [...]
Nieuzasadnione korzyści mogą bowiem pojawić się po stronie przedsiębiorcy narzucającego uciążliwe warunki umów już w chwili zawarcia umowy lub też w okresie późniejszym, gdy zaistnieją okoliczności przewidziane w umowie pozwalające na wykorzystanie uciążliwego zapisu.
Tak więc stosowanie kwestionowanych przez Prezesa Urzędu zapisów umownych wiąże się z możliwością uzyskania przez ZWiK nieuzasadnionych korzyści. [...]
Spółka, po skorzystaniu z prawa do zapoznania się z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie dokonała zmiany zapisu, [...] zgodnie z którym, konsument mógłby być obciążony - zamiast do wysokości ilości, która mogła przepłynąć pełnym przekrojem rury przyłącza w okresie od ostatniego odczytu wodomierza - do wysokości dwukrotnej wartości średniego zużycia wody, wyliczonej za okres ostatnich 6 miesięcy. Nie zmieniła się jednak narzucona we wzorcu umownym zasada zwolnienia się Spółki od konieczności udowodnienia, iż taki był faktyczny lub domniemany pobór wody. W związku z powyższym uznać należy, że kwestionowane warunki umów o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków w dalszym ciągu mają uciążliwy charakter, a Spółka, korzystając z posiadanej pozycji dominującej na rynku właściwym zarówno zwalnia się z wykazania przesłanek odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną ewentualnym działaniem usługobiorcy, jak i pozostawia dla własnego uznania rozstrzygnięcie w kwestii winy usługobiorcy ("po wysłuchaniu jego wyjaśnień"), jak również w kwestii ustalenia ilości pobranej wody w czasie od wystąpienia zdarzenia (do wysokości "nie większej, niż dwukrotna wartość średniego zużycia wody, wyliczona za okres ostatnich 6 miesięcy").
Powołanie się na akty prawne obowiązujące w branży ciepłowniczej i energetycznej i dotyczącej paliw gazowych, należy uznać za nieuzasadnione, ponieważ dotyczą one innych branż, a ponadto ZWiK nie wskazał żadnych podstaw do zastosowania analogicznych rozwiązań na rynku usług zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków, poza lakonicznym stwierdzeniem, iż "z racji daleko idących podobieństw problematyki dostaw mediów stosowanie tutaj analogicznych rozwiązań przyjętych przez ustawodawcę dla pokrewnych branż wydaję się być całkowicie uzasadnione". Ponadto, dopóki system rozliczeń za dostawę wody w wymienionych przypadkach nie będzie stanowić normy prawnej, dopóty - w ocenie organu antymonopolowego - ma on charakter uciążliwy i mogący przynosić nieuzasadnione korzyści.
Reasumując, powyższych zmian w treści wzorów umownych [...] nie można uznać za wystarczające dla uznania zaniechania stosowania przez Spółkę praktyki naruszającej zakaz określony w art. 8 ust. 1 i 2 pkt 6 ustawy o ochronie konkurencji. [...]
Zakwestionowane warunki umów o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków przewidujące, że w ww. przypadku zaboru, zdemontowania albo przeniesienia wodomierza, jego uszkadzania i zakłócania funkcjonowania, zerwania plomby, poboru wody z pominięciem wodomierza oraz w przypadku dokonywania przez usługobiorcę bez uzgodnienia z usługodawcą zmian na przyłączu wodociągowym lub na przyłączu kanalizacyjnym, lub zainstalowania na instalacji wewnętrznej urządzeń mających negatywny wpływ na funkcjonowanie przyrządów pomiarów usługodawcy, ilość pobranej wody może być naliczona odpowiednio do ilości, która mogła popłynąć pełnym przekrojem rury przyłącza wodociągowego z dniem od ostatniego odczytu wodomierza - zostały bowiem odbiorcom narzucone, mają uciążliwy charakter i wiążą się z możliwością uzyskania przez Spółkę nieuzasadnionych korzyści. [...]
Ustalając wymiar kary pieniężnej Prezes Urzędu zważył, iż stosowane przez ZWiK praktyki ograniczające konkurencję mają charakter eksploatacyjny, polegają na wykorzystaniu posiadanej silnej pozycji rynkowej kosztem słabszych uczestników rynku, w efekcie czego zagrożony jest interes publicznoprawny. Niedozwolone zachowania przedsiębiorcy wymierzone były we wszystkich odbiorców usług, z którymi zawarto umowy w oparciu o wzorce umowne zawierające zakwestionowane zapisy. Nie bez znaczenia jest również, iż wśród nich znaczący udział mają konsumenci należący do najsłabszych uczestników obrotu gospodarczego. Ponadto Prezes Urzędu wziął po uwagę długotrwałość stwierdzonych naruszeń, tj. co najmniej dwuletni okres stosowania niedozwolonych praktyk ograniczających konkurencję (kwestionowane postanowienia były zamieszczone także w poprzednich wzorcach umownych, obowiązujących do czerwca 2006 r.) oraz fakt, że zarzucana praktyka ograniczająca konkurencję nie została zaniechana. [...]
Organ antymonopolowy postanowił wziąć także pod uwagę liczne okoliczności łagodzące, w tym wyjaśnienia przedsiębiorcy wskazujące na to, iż naruszenie przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów nie było z jego strony działaniem zamierzonym, nakierowanym na osiągnięcie korzyści finansowych kosztem słabszych kontrahentów, a także wąski zakres przedmiotowy tej praktyki. Zważono też, iż do Prezesa UOKiK nie wpłynęły żadne skargi odbiorców świadczonych przez Spółkę usług w związku z realizacją zakwestionowanych w niniejszej decyzji warunków umów oraz to, iż praktyki miały ograniczony wpływ na rynek i ograniczony terytorialnie zasięg oddziaływania. Uwzględniono też, że kwestionowane zachowania nie spowodowały na rynku nieodwracalnych bądź trudnych do usunięcia skutków dla konkurencji i nie wiązały się z wyrządzeniem przez ZWiK szkód swoim kontrahentom. Ponadto, ustalając wymiar kary wzięto pod uwagę fakt, iż jedynymi udziałowcami Spółki są Gmina Zielona Góra i Gmina Miejska Zielona Góra, które są wspólnotami samorządowymi, co oznacza, że kara stanowi dolegliwość również dla jej mieszkańców.
W związku z powyższym ustalono wysokość kary na kwotę 1.800 zł.