Umorzenie postępowania przeciwko Lubelskiej Okręgowej Radzie Aptekarskiej w Lublinie.
Dz.Urz.UOKiK.2006.2.24
Akt nienormatywnyDECYZJA
z dnia 20 marca 2006 r.
w sprawie umorzenia postępowania przeciwko Lubelskiej Okręgowej Radzie Aptekarskiej w Lublinie
Na podstawie art. 105 § 1 Kpa w zw. z art. 80 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2005 r. Nr 244, poz. 2080) oraz art. 28 ust. 6 tej ustawy i § 6 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie określenia właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. Nr 18, poz. 172 ze zm.), umarza się postępowanie antymonopolowe wszczęte na wniosek przedsiębiorcy Joanny S. w sprawie nadużywania przez Lubelską Okręgową Radę Aptekarską w Lublinie pozycji dominującej na rynku lokalnym, poprzez wydanie w formie uchwały negatywnej opinii w sprawie wniosku o udzielenie zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej w Świdniku.
Do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wpłynął wniosek przedsiębiorcy Joanny S. o wszczęcie postępowania antymonopolowego przeciwko Lubelskiej Okręgowej Radzie Aptekarskiej w Lublinie, ul. Grodzka 7, z zarzutem stosowania praktyk ograniczających konkurencję oraz wnioskiem o wydanie decyzji o uznaniu praktyki za ograniczającą konkurencję i nakazanie zaniechania jej stosowania. Zdaniem wnioskodawczyni ww. zarzuty wyczerpały działania Lubelskiej Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie, które polegały na negatywnym zaopiniowaniu jej wniosku w sprawie wydania zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej w Świdniku. Wnioskodawca uzasadniał, że Lubelska Okręgowa Rada Aptekarska negatywnie zaopiniowała, na podstawie art. 29 pkt 5 ustawy o izbach aptekarskich, wniosek przedsiębiorcy w sprawie wydania zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej w Świdniku. W uzasadnieniu swojego negatywnego stanowiska Lubelska Okręgowa Rada Aptekarska podała, że "...dotychczasowa ilość aptek na terenie miasta Świdnika w pełni zaspokaja potrzeby mieszkańców w zakresie zaopatrzenia w produkty lecznicze i wyroby medyczne". Negatywna opinia Lubelskiej Okręgowej Rady Aptekarskiej w przedmiotowej sprawie - argumentuje wnioskodawca - wstrzymuje wydanie wnioskodawcy zezwolenia na prowadzenie apteki, co w konsekwencji ogranicza konkurencję i godzi w interesy konsumentów. Zdaniem wnioskodawcy, stanowisko Lubelskiej Okręgowej Rady Aptekarskiej jest bezpodstawne w ustalonym stanie faktycznym i prawnym, bowiem lokalne samorządy (zarząd miasta i starostwo powiatowe) wydając decyzje budowlane zaakceptowały budowę lokalu przeznaczonego na przedmiotową aptekę. Ponadto, wyrażona przez Lubelską Okręgową Radę Aptekarską opinia o pełnym zaspokojeniu potrzeb mieszkańców w zaopatrzenie w produkty lecznicze i medyczne wykracza poza kompetencje samorządu aptekarskiego, a także jest gołosłowna, niepoparta jakimikolwiek obiektywnymi badaniami. Ograniczenie wnioskodawcy dostępu do rynku przez Lubelską Okręgową Radę Aptekarską jako organ samorządu zawodowego, który faktycznie jest też nieformalnym związkiem przedsiębiorców, jest praktyką ograniczającą konkurencję, której nakazanie zaniechania jest - zdaniem wnioskodawcy - w pełni uzasadnione.
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (zwany dalej Prezesem UOKiK), mając na uwadze opłacony wniosek i tak sformułowane zarzuty, jak również wstępną ocenę o możliwości naruszenia interesu publicznoprawnego, wszczął postępowanie antymonopolowe przeciwko Lubelskiej Okręgowej Radzie Aptekarskiej w Lublinie, ul. Grodzka 7 (zwanej dalej LORA), w związku z podejrzeniem nadużywania pozycji dominującej na rynku lokalnym, poprzez przeciwdziałanie ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania lub rozwoju konkurencji, poprzez wydanie w formie uchwały negatywnej opinii w sprawie wniosku o udzielenie zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej w Świdniku, co może stanowić naruszenie art. 8 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2005 r. Nr 244, poz. 2080).
W odpowiedzi na wszczęcie postępowania administracyjnego, LORA wyjaśniła, że stanowisko wnioskodawcy jest całkowicie nieuzasadnione, gdyż negatywna opinia Rady w sprawie wydania zezwolenia na prowadzenie apteki nie wstrzymuje wydania wnioskodawcy zezwolenia na prowadzenie apteki, a zatem nie jest uzasadniony zarzut, że wydanie opinii negatywnej ogranicza konkurencję i godzi w interes konsumentów. LORA wyjaśniła, że działając na podstawie art. 29 pkt 5 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich (Dz. U. z 2003 r. Nr 9, poz. 108 ze zm.), kieruje działalnością Izby w okresie między okręgowymi zjazdami aptekarzy, w szczególności wydaje opinie w sprawach udzielenia lub cofnięcia koncesji (aktualnie: zezwoleń) na prowadzenie aptek lub hurtowni. Natomiast zgodnie z art. 99 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2004 r. Nr 53, poz. 533 ze zm.), apteka ogólnodostępna może być prowadzona tylko na podstawie uzyskanego zezwolenia na prowadzenie apteki. Udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana, cofnięcie lub stwierdzenie wygaśnięcia zezwolenia na prowadzenie apteki, należy do wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego, właściwego ze względu na miejsce prowadzenia działalności.
Jak wyjaśnia LORA, podmiot prowadzący aptekę obowiązany jest zatrudnić osobę odpowiedzialną za prowadzenie apteki, o której mowa w art. 88 ust. 2 ustawy - Prawo farmaceutyczne, dającą rękojmię należytego prowadzenia apteki, o czym stanowi art. 99 ust. 4a tej ustawy. Organem uprawnionym do wydawania rękojmi dla kierowników w zakresie należytego prowadzenia apteki jest samorząd aptekarski, jako reprezentacja zawodowych, społecznych i gospodarczych interesów tego zawodu zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o izbach aptekarskich.
Okręgową izbę aptekarską tworzą osoby wpisane na listę jej członków. Wpisowi na listę członków okręgowej izby aptekarskiej podlegają wszystkie osoby wykonujące zawód farmaceuty na terenie danej izby. Ponadto członkowie samorządu aptekarskiego podlegają odpowiedzialności zawodowej przed sądami aptekarskimi za postępowanie sprzeczne z zasadami etyki i deontologii zawodowej oraz przepisami prawnymi, dotyczącymi wykonywania zawodu aptekarza. Zgodnie z art. 60 ustawy o izbach aptekarskich, Naczelna Rada Aptekarska prowadzi rejestr ukaranych, zaś informacji o ukaraniu udziela się organom izb aptekarskich. Obowiązki członków samorządu aptekarskiego są określone w art. 21 ustawy o izbach aptekarskich.
Okręgowa rada aptekarska, posiadając wiedzę na temat wypełniania obowiązków przez jej członków oraz możliwość uzyskania informacji w zakresie dotyczącym członka samorządu, jest władna do oceny postawy osoby wskazanej na kierownika przez podmiot prowadzący aptekę, wobec powyższego udziela opinii w zakresie rękojmi dla osób wskazanych w treści art. 99 ust. 4a ustawy - Prawo farmaceutyczne. Opinia ta, jak wynika z powyższego, jest niezbędna do uzyskania zezwolenia na prowadzenie apteki, wydawanego przez Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego.
W przedmiotowej sprawie LORA Uchwałą Nr 38/2005 z dnia 10 listopada 2005 r. pozytywnie zaopiniowała osobę wskazaną przez wnioskodawcę na kierownika apteki prowadzonej przez Joannę S. Natomiast, wyjaśnia dalej LORA, do uzyskania zezwolenia na prowadzenie apteki przez wnioskodawcę nie jest wymagana opinia okręgowej rady aptekarskiej, dotycząca udzielenia zezwolenia na prowadzenie apteki. Wprawdzie LORA Uchwałą nr 38/2005 negatywnie zaopiniowała wniosek Joanny S. w sprawie wydania zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej w Świdniku, co stanowiło wypełnienie obowiązków nałożonych na nią przez art. 29 pkt 5 ustawy o izbach aptekarskich, jednakże uchwała ta nie posiada waloru opinii wiążącej dla organu wydającego zezwolenie na prowadzenie apteki w rozumieniu art. 99 ustawy - Prawo farmaceutyczne. Owa negatywna opinia, zawarta w uchwale Nr 38/2005, w części dotyczącej wniosku Pani Joanny S. w sprawie wydania zezwolenia na prowadzenie apteki, jest poglądem członków Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie, a nie wynika z żadnych wewnętrznych regulacji LORA.
W ocenie LORA, wydając opinie w sprawach wniosków o wydanie zezwolenia na prowadzenie aptek ogólnodostępnych, kieruje się ona następującymi kryteriami:
- wniosek winien spełniać wymogi określone w art. 99 i 100 ustawy - Prawo farmaceutyczne;
- lokal apteczny winien spełniać wymogi określone w art. 97 tej ustawy;
- kierownik apteki winien spełniać wymogi określone w art. 88 tej ustawy;
- samorząd terytorialny wydał pozytywne stanowisko w sprawie rozmieszczenia aptek w trybie art. 29 pkt 6 ustawy o izbach aptekarskich.
Ponadto, jak wyjaśniła LORA, miasto Świdnik liczy 40.580 mieszkańców. Na terenie miasta funkcjonuje 14 aptek ogólnodostępnych. Stąd na jedną aptekę przypada 2.899 mieszkańców. Samorząd stoi na stanowisku, argumentowała LORA, że jedynie liczba osób powyżej 4.000 przypadająca na jedną aptekę umożliwia jej prawidłowe funkcjonowanie.
Wnioskodawca, ustosunkowując się do wyjaśnień złożonych przez LORA, podtrzymał swój wniosek oraz dodatkowo podał, że "bezpodstawne, negatywne zaopiniowanie przedmiotowego wniosku o wydanie zezwolenia na prowadzenie apteki, która byłaby konkurencyjna wobec aptek już istniejących, stanowi niedozwoloną praktykę ograniczającą konkurencję przez nieformalny związek przedsiębiorców działających jako LORA, podlegający karze na podstawie art. 102 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów". Zdaniem wnioskodawcy, nie do przyjęcia jest tłumaczenie LORA, że przedmiotowa uchwała w części objętej skargą, jest jedynie indywidualnym poglądem poszczególnych członków rady, uczestniczących w zwołanym w dniu 10 października 2005 r. posiedzeniu Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie. Takie bezprawne postępowanie LORA w pełni wyczerpuje znamiona nieuczciwej konkurencji i jest godne potępienia także z tego powodu, że utrudnia funkcjonowanie organu państwowego, udzielającego zezwoleń na prowadzenie aptek.
Wnioskodawca uzupełnił wyjaśnienia podając, że formalny wniosek o udzielenie zezwolenia na prowadzenie apteki został złożony do Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego w Lublinie w dniu 28 grudnia 2005 r., po uchyleniu przez Prezydium Naczelnej Rady Aptekarskiej w Warszawie uchwałą nr K/IV/24/05 z dnia 21 grudnia 2005 r. skarżonej uchwały LORA nr 38/2005 z dnia 10 listopada 2005 r. Obecnie - podał wnioskodawca - postępowanie przed Wojewódzkim Inspektorem Farmaceutycznym w Lublinie nie może dalej toczyć się, gdyż skarżona uchwała LORA została uchylona w całości, także w zakresie pozytywnej opinii, dotyczącej osoby przewidzianej na kierownika apteki.
Joanna S. podniosła, że w składzie LORA znajdują się osoby powiązane kapitałowo i interesami z kilkoma osobami prowadzącymi już w Świdniku apteki ogólnodostępne. Uniemożliwienie uruchomienia nowej, konkurencyjnej apteki (lub zwłoka w takim uruchomieniu) leży w osobistym i korporacyjnym interesie tych osób, członków LORA w Lublinie. W ocenie wnioskodawcy bezpodstawne, negatywne zaopiniowanie jej wniosku o udzielenie zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej jest przejawem nieformalnego związku przedsiębiorców, działających jako LORA i stanowi niedozwoloną praktykę ograniczającą konkurencję.
Prezes UOKiK, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, ustalił następujący stan faktyczny.
Art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich stanowi, że Naczelna Izba Aptekarska i okręgowe izby aptekarskie stanowią samorząd zawodu aptekarskiego, jako reprezentacja zawodowych, społecznych i gospodarczych interesów tego zawodu, przy czym okręgową izbę aptekarską stanowią osoby wpisane na listę jej członków (art. 15 ust. 1). Naczelna Izba Aptekarska i okręgowe izby aptekarskie mają przyznaną ustawowo osobowość prawną. Wpisowi na listę członków okręgowej izby aptekarskiej podlegają wszystkie osoby wykonujące zawód farmaceuty na terenie danej izby. Ustawa, wymieniając w art. 7 zadania samorządu aptekarskiego, jednocześnie w ust. 2 wskazuje, że zadania te wykonywane są również poprzez wydawanie opinii w sprawach udzielania lub cofania zezwoleń na prowadzenie aptek lub hurtowni.
Art. 29 ustawy o izbach aptekarskich stanowi, że okręgowa rada aptekarska kieruje działalnością izby w okresie między okręgowymi zjazdami aptekarzy, a w szczególności wydaje opinię w sprawach udzielania lub cofania koncesji na prowadzenie aptek lub hurtowni (art. 29 pkt 5). Z kolei przepisy ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne stanowią, że apteka ogólnodostępna może być prowadzona tylko na podstawie uzyskanego zezwolenia na prowadzenie apteki (art. 99). Zezwolenie na prowadzenie apteki wydaje na wniosek osoby zainteresowanej wojewódzki inspektor farmaceutyczny. Art. 101 ustawy wymienia enumeratywnie sytuacje, kiedy wojewódzki inspektor farmaceutyczny odmawia udzielenia zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej, a mianowicie:
- wnioskodawca nie spełnia warunków, określonych w art. 88, art. 97, art. 99 ust. 4, 4a i 4b oraz art. 100 ust. 2;
- wnioskodawcy w okresie trzech lat przed złożeniem wniosku cofnięto zezwolenie na prowadzenie apteki lub hurtowni farmaceutycznej;
- wnioskodawca prowadzi lub wystąpił z wnioskiem o wydanie zezwolenia na prowadzenie hurtowni;
- wnioskodawca nie daje rękojmi należytego prowadzenia apteki.
W odpowiedzi na wniosek Joanny S., prowadzącej jako aptekarz działalność gospodarczą jako firma "Slawia", Okręgowa Rada Aptekarska w Lublinie podjęła uchwałę Nr 38/2005, zawierającą negatywną opinię w sprawie jej wniosku o wydanie zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej w Świdniku. W uzasadnieniu stwierdzono, że dotychczasowa ilość aptek na terenie miasta Świdnika w pełni zaspokaja potrzeby mieszkańców w zakresie zaspokajania w produkty lecznicze i wyroby medyczne. Równocześnie Rada pozytywnie zaopiniowała osobę wskazaną we wniosku na kierownika ww. apteki.
Joanna S. wniosła zażalenie na przedmiotową uchwałę, wnosząc o jej uchylenie lub zmianę w części dotyczącej negatywnej opinii Rady o wniosku w sprawie udzielenia zezwolenia na prowadzenie apteki. W wyniku rozpatrzenia zażalenia Prezydium Naczelnej Rady Aptekarskiej (zwane dalej NRA) postanowiło uchylić uchwałę Nr 38/2005 Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie oraz przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia. Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie, Prezydium NRA powołało się na zakres kompetencji izb aptekarskich określonych przez art. 7 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich, który stanowi, że zadaniem samorządu aptekarskiego jest m.in. wydawanie opinii w sprawach udzielenia zezwolenia na prowadzenie apteki. Przywołane regulacje nie ograniczają zakresu opinii samorządu aptekarskiego, należy więc przyjąć - argumentowała NRA - że wszystkie elementy składowe wniosku o wydanie zezwolenia podlegają opiniowaniu. Dokumentami takimi są również dokumenty wymienione w art. 100 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne. Natomiast z treści 99 ust. 4a tej ustawy wynika, że farmaceuta odpowiedzialny za prowadzenie apteki musi dawać rękojmię jej należytego prowadzenia. Ponieważ podstawowymi zadaniami samorządu aptekarskiego jest sprawowanie pieczy i nadzoru nad wykonywaniem zawodu farmaceuty oraz troska o zachowanie godności i niezależności zawodu, opinia powinna w pierwszej kolejności koncentrować się na warunkach wykonywania zawodu przez farmaceutę. W rozpatrywanej sprawie NRA nie znalazła podstaw do kwestionowania opinii w zakresie dotyczącym kandydatury osoby ubiegającej się o objęcie funkcji kierownika apteki, dlatego też po ponownym rozpatrzeniu sprawy pozytywna ocena w tym zakresie powinna być utrzymana.
Natomiast - w ocenie NRA - pozostała część uchwały nie spełnia wymagań wynikających z Kpa oraz ustawy - Prawo farmaceutyczne. Powołując się na określone w art. 101 tej ustawy przesłanki, warunkujące odmowę udzielenia zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej, NRA nie znalazła podstaw do ich zastosowania w okolicznościach sprawy. W ocenie NRA, odmowna opinia wydana na innej podstawie jak przesłanki wskazane w ww. przepisie, byłaby naruszeniem obowiązującego prawa. Bezzasadnym i bezcelowym, konkluduje NRA, jest opieranie negatywnej opinii na przesłance, która nie może być uwzględniona przez organ wydający zezwolenie. Stąd też zaskarżona uchwała podlegała uchyleniu. Uchwała NRA Nr K/IV/24/05 z dnia 21 grudnia 2005 r. uchylająca przedmiotową uchwałę LORA w Lublinie uprawomocniła się wskutek jej niezaskarżenia przez strony.
W związku z powyższym Joanna S. wniosek o udzielenie zezwolenia na prowadzenie apteki złożyła do Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego w Lublinie w dniu 28 grudnia 2005 r., tj. po uchyleniu przez Prezydium NRA zaskarżonej uchwały LORA. Do czasu zakończenia postępowania dowodowego, prowadzonego przez Prezesa UOKiK, procedura wydania zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej nie została zakończona ze względu na niepodjęcie przez LORA nowej uchwały w sprawie opinii o udzielenie ww. zezwolenia. W trakcie postępowania administracyjnego organ antymonopolowy, w toku kontroli przeprowadzonej w LORA w Lublinie, dokonał analizy uchwał podjętych w roku 2004 i 2005, a w szczególności uchwał negatywnie opiniujących wnioski w sprawie wydania zezwolenia na prowadzenie apteki. W 2005 r. LORA w 35 przypadkach pozytywnie zaopiniowała wnioski o wydanie zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej, zaś w 12 przypadkach negatywnie zaopiniowała takie wnioski, przy czym w każdym przypadku swoją negatywną opinię uzasadniła faktem zaspokojenia potrzeb mieszkańców miejscowości w zakresie zaopatrzenia w środki farmaceutyczne i medyczne w stopniu pełnym. Jednocześnie w 11 przypadkach udzieliła rekomendacji dla osoby wskazanej jako kierownik apteki. W 2004 r. LORA wydała w 42 przypadkach opinie pozytywne, zaś w 12 przypadkach opinie negatywne. W 8 przypadkach ocena negatywna uzasadniona była faktem zaspokojenia potrzeb mieszkańców miejscowości w zakresie zaopatrzenia w środki farmaceutyczne i medyczne w stopniu pełnym, w jednym przypadku opinia negatywna uzasadniona była faktem braku wjazdu na teren obiektu, na którym apteka jest usytuowana, w trzech przypadkach faktem negatywnej opinii Urzędu Gminy, Urzędu Miasta lub Prezydenta Miasta w kwestii lokalizacji, w jednym przypadku LORA nie udzieliła rękojmi dla wnioskodawcy opinii. W jednym przypadku negatywna opinia LORA została zmieniona na pozytywną wskutek uchylenia Uchwały LORA przez Prezydium NRA w Warszawie.
LORA nie ustaliła w formie prawno-procesowej żadnych zasad polityki dotyczącej otwierania nowych aptek, w szczególności nie przyjęła w formie uchwały, jako kryterium opiniowania wniosków o udzielenie zezwolenia na otworzenie apteki ogólnodostępnej, stopnia zaspokojenia potrzeb mieszkańców w wyroby medyczne i farmaceutyczne poprzez apteki już funkcjonujące na danym terenie. Z akt zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Lublinie w roku 2004 i 2005 w żadnym przypadku nie udzielił odmowy wydania zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej, niezależnie od negatywnej opinii LORA, wydanej na podstawie art. 29 ust. 5 cytowanej wyżej ustawy.
Prezes UOKiK zważył, co następuje.
Przedmiotem niniejszego postępowania antymonopolowego jest rozstrzygnięcie, czy w świetle ustalonego stanu faktycznego znajduje uzasadnienie zarzut przedsiębiorcy Joanny S., stawiany Okręgowej Radzie Aptekarskiej w Lublinie, nadużywania pozycji dominującej na rynku lokalnym, poprzez przeciwdziałanie ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania lub rozwoju konkurencji, tj. naruszenie art. 8 ust. 2 pkt 5 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, który to przepis miałby być naruszony wskutek wydania przez LORA w Lublinie negatywnej opinii w sprawie wydania zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej, na podstawie kryterium pełnego stopnia zaspokojenia potrzeb mieszkańców miasta Świdnika w zakresie zaopatrzenia w produkty lecznicze i wyroby medyczne.
Istotą praktyki ograniczającej konkurencję jest bezprawne wykorzystywanie przez określonego przedsiębiorcę (lub związek przedsiębiorców) siły rynkowej wynikającej z jego pozycji na rynku właściwym, podejmowane w celu ograniczenia samodzielności pozostałych uczestników obrotu oraz przymuszania ich do funkcjonowania na rynku w określonych warunkach, z reguły mniej korzystnych niż te, które panowałyby na rynku konkurencyjnym. Jak wynika z brzmienia ww. przepisu, zarzut stosowania praktyki ograniczającej konkurencję przedstawić można, zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, wyłącznie przedsiębiorcom lub ich związkom. Zgodnie z art. 4 pkt 1 tej ustawy, definicja przedsiębiorcy ma szeroki wymiar i dotyczy nie tylko przedsiębiorców w rozumieniu przepisów o działalności gospodarczej, ale także innych podmiotów. Aptekarz odpowiada definicji przedsiębiorcy wymienionej w tym przepisie, zaś samorząd zawodowy zrzeszający osoby wykonujące zawód aptekarza jest związkiem przedsiębiorców w rozumieniu art. 4 pkt 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. W kwestii tej wypowiedział się Sąd Antymonopolowy (wyrok z dnia 6 lipca 1994 r., sygn. akt XVII Amr 8/94). Związkiem przedsiębiorców, zgodnie z treścią ww. przepisu, są izby, zrzeszenia i inne organizacje zrzeszające przedsiębiorców, o których mowa w pkt 1 tego przepisu, jak również związki tych organizacji. Związkami przedsiębiorców są również organizacje samorządu zawodowego powołane na podstawie odrębnych przepisów. W okolicznościach sprawy przepisy te zawarte są w ustawie z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich. Przepis art. 1 ust. 1 tej ustawy stanowi, że samorząd zawodu aptekarskiego stanowią Naczelna Izba Aptekarska i okręgowe izby aptekarskie. Na mocy ust. 3 tego przepisu, zarówno Naczelna Izba Aptekarska, jak i okręgowe izby aptekarskie posiadają osobowość prawną. Przepis art. 24 ustawy o izbach aptekarskich wśród organów okręgowej izby aptekarskiej wymienia okręgową radę aptekarską.
Analiza powołanych przepisów wskazuje, że skoro samorządem zawodowym aptekarzy na szczeblu okręgowym jest okręgowa izba aptekarska, to przymiot związku przedsiębiorców w rozumieniu art. 4 pkt 2 w niniejszym postępowaniu może mieć wyłącznie Lubelska Okręgowa Izba Aptekarska. Zatem postępowanie prowadzone przeciwko związkowi przedsiębiorców o stosowanie praktyk ograniczających konkurencję, poprzez nadużywanie pozycji dominującej na rynku, powinno być wszczęte i prowadzone przeciwko okręgowej izbie aptekarskiej, nie zaś przeciwko jej organowi wykonawczemu, tj. okręgowej radzie aptekarskiej. Stąd wniosek, że przedmiotowe postępowanie prowadzone przeciwko Lubelskiej Okręgowej Radzie Aptekarskiej, która nie jest przedsiębiorcą lub związkiem przedsiębiorców, prowadzone jest przeciwko podmiotowi, który nie posiada legitymacji strony w tym postępowaniu. Jakkolwiek więc Lubelska Okręgowa Rada Aptekarska, przeciwko której, zgodnie z wnioskiem przedsiębiorcy Joanny S., wszczęto i prowadzono niniejsze postępowanie, nie podniosła w toku postępowania tego zarzutu, Prezes UOKiK z urzędu zobowiązany jest go uwzględnić.
Zgodnie z art. 80 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, w sprawach nieuregulowanych w tej ustawie, do postępowania przed Prezesem UOKiK stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Art. 105 Kpa stanowi natomiast, że organ administracji państwowej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania, gdy z jakiejkolwiek przyczyny stało się ono bezprzedmiotowe. Bezprzedmiotowość postępowania administracyjnego oznacza, że brak jest któregoś z elementów materialnego stosunku prawnego, a wobec tego nie można wydać decyzji załatwiającej sprawę przez rozstrzygnięcie co do jej istoty. Zarzut naruszenia art. 8 ust. 2 pkt 5 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów wymaga udowodnienia w pierwszym rządzie nadużywania pozycji dominującej. Przesłankami wstępnymi pozwalającymi na badanie, czy rzeczywiście strona postępowania dopuściła się owego "nadużycia" jest stwierdzenie między innymi posiadania przez nią statusu przedsiębiorcy lub związku przedsiębiorców, a dalej stwierdzenie posiadania pozycji dominującej na rynku właściwym. Bez wystąpienia tych elementów badanie, czy doszło do naruszenia zakazu przewidzianego w art. 8 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, jest bezprzedmiotowe.
W powyższym zakresie należy zatem stwierdzić, że skoro Lubelska Okręgowa Rada Aptekarska nie jest przedsiębiorcą ani też związkiem przedsiębiorców, to nie można przedstawić jej zarzutu nadużywania pozycji dominującej na rynku, a zatem postępowanie należy umorzyć jako bezprzedmiotowe na podstawie art. 80 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w zw. z art. 105 § 1 Kpa.
Biorąc powyższe pod uwagę, orzeczono jak w sentencji. [...]