Stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów przez NIKE RETAIL POLAND Sp. z o.o. w Warszawie.
Dz.Urz.UOKiK.2006.3.37
Akt nienormatywnyDECYZJA
z dnia 12 maja 2006 r.
w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów przez NIKE RETAIL POLAND Sp. z o.o. w Warszawie
UZASADNIENIE
W dniu 12 grudnia 2005 r. w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (zwanego dalej organem antymonopolowym), z urzędu wszczęte zostało postępowanie w związku z podejrzeniem podejmowania przez NIKE RETAIL POLAND Sp. z o.o. w Warszawie (zwanego dalej Nike Retail) bezprawnego działania noszącego znamiona praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, o których mowa w art. 23a ust. 1 i 2 przywołanej na wstępie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, polegającego na naruszeniu obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji. Postępowanie zostało wszczęte w związku z ustaleniami dokonanymi przez Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Katowicach (zwany dalej WIIH) w trakcie kontroli przeprowadzonej w dniu 22 kwietnia 2005 r. w Nike Retail Factory Outlet Store Sosnowiec Outlet Centrum (zwanym dalej Outlet Store).
W trakcie niniejszego postępowania, organ antymonopolowy ustalił, że Nike Retail prowadzi działalność polegającą na sprzedaży detalicznej produktów Nike w Polsce, wyłącznie w zakresie tzw. starych stocków, czyli towarów ze starych kolekcji Nike. Przedmiotowa działalność prowadzona jest wyłącznie w The Sosnowiec Outlet Centrum położonym w Sosnowcu, zwanym dalej TSOC. Do sprzedawanych w Outlet Store towarów dołączane są wywieszki posiadające dwie ceny, przy czym jedna z nich (wyższa) jest przekreślona. Cena nieprzekreślona jest faktycznie stosowaną ceną sprzedaży towaru. Cena przekreślona określana jako "cena proponowana" lub "sugerowana cena detaliczna", a także "proponowana cena sprzedaży" jest ceną, która nie była stosowana w sklepie w Sosnowcu, jest ona sugerowana przez Nike Poland Sp. z o.o. polskim detalistom. Faktycznie ceny sugerowane nie musiały być stosowane w sprzedaży na terenie Polski.
W regulaminie TSOC zawarte są postanowienia dotyczące podwójnego oznaczania cenami sprzedawanych towarów. Jednak równocześnie ww. regulamin zawiera postanowienia mówiące, że "(...) Ustawodawca chroni konsumentów przed nieuczciwym porównywaniem cen" oraz, że "Nie należy stosować rekomendowanej ceny w porównaniach cen, chyba że jest to rzeczywista rekomendowana cena, po której produkt jest powszechnie sprzedawany w normalnej cenie w sklepach detalicznych.".
Wtoku niniejszego postępowania organ antymonopolowy zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 23a ust. 1 ustawy antymonopolowej, za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów uważa się godzące w nie bezprawne działania przedsiębiorcy. Nie jest zbiorowym interesem konsumentów suma indywidualnych interesów konsumentów. Ustawa antymonopolowa w art. 23a ust. 2 stanowi, że za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów uważa się w szczególności stosowanie postanowień wzorców umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 47945 Kpc, naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji, nieuczciwą lub wprowadzającą w błąd reklamę i inne czyny nieuczciwej konkurencji godzące w zbiorowe interesy konsumentów.
W przypadku, gdy doszło do naruszenia art. 23a ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, organ antymonopolowy na mocy art. 23c ust. 1 tej ustawy uznaje określoną praktykę za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów i nakazuje zaniechanie jej stosowania.
[...] Zarzucaną praktyką naruszającą zbiorowe interesy konsumentów jest naruszenie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji poprzez uwidacznianie cen towarów sprzedawanych w sklepie Outlet Store zlokalizowanym w TSOC, w sposób wprowadzający konsumentów w błąd co do oferowania towarów po obniżonej cenie oraz w sposób sprzeczny z § 7 ust. 3 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad uwidaczniania cen towarów i usług oraz sposobu oznaczania ceną towarów przeznaczonych do sprzedaży, co stanowi naruszenie art. 23a ust. 1 i 2 ustawy antymonopolowej.
W sklepie Outlet Store towary przeznaczane do sprzedaży są oznaczane podwójnymi cenami: jedna - wyższa jest przekreślona i oznaczona jako "proponowana cena", "sugerowana cena detaliczna", natomiast druga z cen jest faktycznie stosowaną ceną sprzedaży towarów.
Zgodnie z §7 ust. 3 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad uwidaczniania cen towarów w placówkach handlowych, przy towarach oferowanych do sprzedaży po przecenie, na wywieszkach umieszczonych przy towarach przecenionych obok przekreślonej dotychczasowej ceny i wyrazu "przecena" albo wyrazów "obniżka ceny", uwidacznia się cenę obniżoną, jej okres obowiązywania, a także przyczynę lub przyczyny dokonanej przeceny - obniżki ceny. Z treści powyższej regulacji wynika, że w sytuacji, gdy przedsiębiorca oferuje towar po cenie obniżonej, musi ten towar oznaczyć w sposób określony w rozporządzeniu. Jednak możliwość oznaczenia towaru dwoma cenami dotyczy wyłącznie sytuacji, gdy wcześniej towar ten był już oferowany w danej placówce handlowej.
Zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (Dz. U. Nr 97, poz. 1050 ze zm.), w miejscach sprzedaży detalicznej i świadczenia usług uwidacznia się, z zastrzeżeniem ust. 3, ceny jednostkowe towarów i usług w sposób zapewniający prostą i niebudzącą wątpliwości informację o ich wysokości, a w odniesieniu do cen urzędowych - także o ich rodzaju (cena urzędowa) oraz o przyczynach wprowadzenia obniżek cen. Sposób oznaczania cen został doprecyzowany przez § 3 pkt 1 i 2 ww. rozporządzenia w sprawie szczególnych zasad uwidaczniania cen towarów przez nakazanie, aby towary oferowane kupującym w miejscu sprzedaży były opatrzone, z zastrzeżeniem § 5, wywieszkami zawierającymi informacje wskazujące ich nazwy handlowe, ceny oraz jednostki miar, do których odnoszą się uwidocznione ceny. W przypadku towarów podobnych na wywieszkach umieszcza się ponadto nazwę producenta i inne informacje umożliwiające niebudzącą wątpliwości identyfikację ceny z towarem. Na wywieszkach podaje się ceny aktualne w momencie oferowania towarów.
Powyżej powołane przepisy nakazują podanie ceny sprzedaży, aktualnej w momencie oferowania towarów. Natomiast oznaczenie towarów dwoma cenami jest zastrzeżone do specyficznych okoliczności stosowania obniżki lub przeceny. Jednak w każdym przypadku dotyczy to cen faktycznie stosowanych w danej placówce handlowej. Rozporządzenie jednoznacznie stanowi o cenach stosowanych w danej placówce handlowej. Porównywanie cen aktualnie stosowanych z cenami innych przedsiębiorców, lub cen sugerowanych lub zalecanych przez producenta jest sprzeczne z ww. regulacjami prawa. Dodatkowo przepisy nakazują szczegółowo w jaki sposób takie ceny powinny być przedstawione i opisane.
Tak szczegółowe określenie sposobu przedstawienia dwóch cen na wywieszkach dołączanych do towarów wynika z faktu, że konsument widząc taką ofertę identyfikuje ją jako unikalną możliwość dokonania zakupu rzeczy za niższą cenę, dzięki czemu ma możliwość zaoszczędzenia środków pieniężnych, którymi dysponuje. Stosowanie przez przedsiębiorców promocji cenowych jest jednym z instrumentów aktywizujących sprzedaż i wpływających na decyzje nabywcze konsumentów. Polega ono na obniżaniu cen sprzedawanych towarów w określonym okresie.
Konsumenci dokonują zakupu z różnych powodów. Wśród nich można wyróżnić następujące przyczyny: ekonomiczne, tj. zakup ze względu na cenę, koszt; społeczne, tj. zakup ze względu na fakt użytkowania produktu przez znajomych i przyjaciół, chęć dorównania innym; preferencje, tj. zakup ze względu na fakt preferowania jednej marki produktu; przyzwyczajenie, tj. zakup ze względu na określone nawyki; reputacja, tj. zakup ze względu na reputację producenta lub sprzedawcy, dotychczasowe pozytywne doświadczenia (Por. L Garbarski, Zrozumieć nabywcę PWE, Warszawa 1994 r., s. 42).
W przedmiotowym przypadku zaistniała sytuacja, gdy sprzedawca na wywieszce zestawił ceny nigdy nie obowiązujące w placówce handlowej z cenami stosowanymi od momentu wprowadzenia poszczególnych towarów do obrotu w niej. Przy cenie przekreślonej podawana jest informacja "sugerowana cena detaliczna". Dodatkowo w sklepie wywieszona jest informacja zawierająca zapewnienia dotyczące jakości sprzedawanych produktów, deklaracje misji firmy, a także "NIKE FACOTRY STORE to pierwszy sklep fabryczny Nike w Polsce tzw. Outlet, co oznacza, że w naszym sklepie kupisz ostatnie sztuki z kolekcji, starsze kolekcje oraz wzory, a to wszystko za cenę min. 30 % niższą niż w innych sklepach".
Fakt, że sklep charakteryzuje się sprzedażą końcówek serii z wcześniejszych sezonów i jest sklepem firmowym, sugeruje konsumentom, że mogą oni nabyć towar po korzystnych cenach. Oczekują oni, że oferowana cena jest niższa niż wcześniej oferowana w innych punktach sprzedaży. Tak więc z założenia mają oni prawo oczekiwać, że cena sprzedaży w tym sklepie jest niższa od innych sklepów. Dlatego też konsumenci otrzymując informację na wywieszce o dwóch cenach, są informowani, że sklep dodatkowo zastosował obniżkę ceny co do konkretnych produktów. Konsument otrzymuje informację o dokonaniu przeceny towaru.
Biorąc pod uwagę fakt, że w różnych sklepach te same towary marki Nike mogą być sprzedawane po różnych cenach, porównanie na wywieszce faktycznej ceny sprzedaży z ceną nie obowiązującą w danym sklepie wprowadza konsumentów w błąd co do korzyści wynikających z możliwości nabycia towaru. Konsument analizując te korzyści, może mieć przeświadczenie, że obniżka o 30% jest kolejną obniżką w stosunku do wcześniej obowiązujących w sklepie cen sugerowanych. Natomiast, jak ustalono, cena sugerowana jest ceną wyjściową i nie była nigdy stosowana w przedmiotowym sklepie. Tak więc faktycznie sklep nie stosuje żadnej oferty promocyjnej, a jedynie sprzedaje towary po stałych, z góry określonych w strategii firmy cenach od momentu wprowadzenia ich do sprzedaży w przedmiotowym sklepie. Dodatkowo zgodnie z §6.5.4 regulaminu TSOC "(...) Jeśli nie można tego określić, należy przedstawić tylko swoją cenę bez żadnych porównań z wyższą ceną". Tak więc sposób oznaczania podwójnymi cenami oferowanych towarów nie jest narzucany przez zarządzającą firmę TSOC, gdyż regulamin dopuszczał stosowanie tylko jednej ceny w zależności od okoliczności, które faktycznie mają miejsce.
Biorąc pod uwagę fakt, że przedsiębiorca w placówce handlowej Outlet Store od momentu wprowadzenia do obrotu poszczególnych towarów stosuje względem nich stałą cenę, nie zaistniała w przedmiotowym przypadku przecena lub obniżka, która umożliwiałaby oznaczenie sprzedawanych towarów dwoma cenami, na co zezwala rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad uwidaczniania cen towarów. Dlatego też oceniana praktyka jest sprzeczna z ww. rozporządzeniem.
Tak więc biorąc pod uwagę fakt, że wyższa cena umieszczona na wywieszce dodatkowo przekreślona nigdy nie obowiązywała w przedmiotowym sklepie, należało uznać stosowaną praktykę za sprzeczną z przepisami ww. rozporządzenia, a więc bezprawną. Dodatkowo podanie konsumentom informacji o dwóch cenach, przy czym wyższa z nich nigdy nie obowiązująca w sklepie jest przekreślona, zostało przez organ antymonopolowy uznane za naruszające obowiązek udzielenia konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji, przez co konsumenci są wprowadzani w błąd.
Zakwestionowana praktyka dotyka nieograniczonej ilości konsumentów, którzy skorzystali z oferty przedsiębiorcy, a także potencjalnych klientów.
W związku z faktem, że zaistniały łącznie obie przesłanki, organ antymonopolowy uznał ocenianą praktykę za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów.
Wobec powyższego orzeka się, jak w pkt I sentencji decyzji. [...]