Program nauczania na kursie specjalistycznym dla policjantów wykonujących czynności na miejscu zdarzenia drogowego.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.KGP.2018.98

Akt obowiązujący

Wersja od: 25 września 2018 r.

DECYZJA Nr 295

KOMENDANTA GŁÓWNEGO POLICJI

z dnia 25 września 2018 r.

w sprawie programu nauczania na kursie specjalistycznym dla policjantów wykonujących czynności na miejscu zdarzenia drogowego

Na podstawie § 54 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 czerwca 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków odbywania szkoleń zawodowych oraz doskonalenia zawodowego w Policji (Dz. U. poz. 877, z późn. zm.) postanawia się, co następuje:

§ 1. Określa się program nauczania na kursie specjalistycznym dla policjantów wykonujących czynności na miejscu zdarzenia drogowego, stanowiący załącznik do decyzji.

§ 2. Realizację kursu, o którym mowa w § 1, powierza się Centrum Szkolenia Policji w Legionowie.

§ 3. Kurs specjalistyczny dla policjantów wykonujących czynności na miejscu zdarzenia drogowego, rozpoczęty i niezakończony przed dniem wejścia w życie niniejszej decyzji, prowadzi się na podstawie programu nauczania obowiązującego w dniu rozpoczęcia kursu.

§ 4. Traci moc decyzja nr 398 Komendanta Głównego Policji z dnia 19 czerwca 2008 r. w sprawie programu kursu specjalistycznego dla policjantów wykonujących czynności na miejscu zdarzenia drogowego (Dz. Urz. KGP poz. 78 oraz z 2010 r. poz. 54).

§ 5. Decyzja wchodzi w życie z dniem podpisania.

ZAŁĄCZNIK

PROGRAM NAUCZANIA NA KURSIE SPECJALISTYCZNYM DLA POLICJANTÓW WYKONUJĄCYCH CZYNNOŚCI NA MIEJSCU ZDARZENIA DROGOWEGO

SPIS TREŚCI

I. ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE

1. Nazwa kursu

2. Cel kursu

3. Kryteria formalne, jakim muszą odpowiadać kandydaci kierowani na kurs

4. System prowadzenia kursu

5. Czas trwania kursu

6. Liczebność grupy szkoleniowej

7. Warunki niezbędne do realizacji i osiągnięcia celów kształcenia

8. Zakres tematyczny oraz system oceniania

9. Forma zakończenia kursu

II. TREŚCI KSZTAŁCENIA

I. 

ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE

1. Nazwa kursu

Kurs specjalistyczny dla policjantów wykonujących czynności na miejscu zdarzenia drogowego, zwany dalej "kursem".

2. Cel kursu

Celem kursu jest uzyskanie wiedzy i umiejętności przygotowujących policjanta do:

- dokonywania kwalifikacji prawnej zdarzeń drogowych,

- przeprowadzania oględzin miejsca wypadku drogowego,

- prowadzenia powypadkowych oględzin pojazdu,

- wnioskowania na podstawie śladów kryminalistycznych.

3. Kryteria formalne, jakim muszą odpowiadać kandydaci kierowani na kurs

Na kurs kierowani są policjanci z komórek organizacyjnych Policji właściwych w sprawach ruchu drogowego posiadający przeszkolenie specjalistyczne z zakresu ruchu drogowego.

4. System prowadzenia kursu

Kurs jest prowadzony w systemie stacjonarnym.

5. Czas trwania kursu

Kurs trwa 23 dni szkoleniowe. Na całkowity wymiar czasu trwania kursu, składają się:

Przedsięwzięcia	Czas realizacji (w godzinach lekcyjnych)
Rozpoczęcie kursu	1
Przyjęcie w użytkowanie sprzętu i materiałów techniki kryminalistycznej	2
Zajęcia programowe	176
Zakończenie kursu	1
Ogółem	180 (23 dni szkoleniowe)

Liczba godzin lekcyjnych, liczonych w jednostkach 45-minutowych, nie powinna przekraczać 8 godzin dziennie, tj. 40 godzin tygodniowo. Za zgodą kierownika komórki organizacyjnej, realizującej określone zagadnienia, dopuszczalne jest podczas prowadzenia ćwiczeń, regulowanie czasu zajęć w sposób zapewniający optymalne osiągnięcie zakładanych celów, z zastrzeżeniem rozpoczęcia kolejnego tematu w czasie przyjętym w rozkładzie zajęć dydaktycznych.

6. Liczebność grupy szkoleniowej

Treści kształcenia należy realizować w grupie szkoleniowej, której liczebność, z uwagi na cele dydaktyczne zajęć oraz efektywność stosowanych metod dydaktycznych, nie powinna przekraczać 16 osób.

7. Warunki niezbędne do realizacji i osiągnięcia celów kształcenia

Zajęcia praktyczne są realizowane przez dwóch nauczycieli policyjnych. W wybranych zajęciach dydaktycznych powinni uczestniczyć biegli z zakresu medycyny sądowej, biegli Laboratoriów Kryminalistycznych Policji.

Lp.	Lista wyposażenia dydaktycznego	Liczba na grupę
1.	Sala dydaktyczna	1
2.	Walizka kryminalistyczna	4
3.	Numerki kryminalistyczne (komplet)	16
4.	Skalówka 50 cm (magnetyczna)	16
5.	Skalówka kątowa (traseologiczna)	16
6.	Cyfrowy aparat fotograficzny, filtr polaryzacyjny, lampa błyskowa i statyw	16
7.	Wózek mierniczy	4
8.	Taśmy miernicze 20 m	4
9.	Poziomice o długości co najmniej 1,5 m	4
10.	Dalmierz	4
11.	Manekin	8
12.	Komputer	5 stanowisk
13.	Drukarka	1
14.	Rzutnik multimedialny	1
15.	Program do rysowania szkicu miejsca zdarzenia drogowego (licencja na 5 stanowisk)	1
16.	Program do rekonstrukcji miejsca zdarzenia drogowego (licencja na 5 stanowisk)	1
17.	Obwoluta do akt	20
18.	Protokół oględzin miejsca wypadku drogowego	30
19.	Protokół oględzin pojazdu jednośladowego	30
20.	Protokół oględzin pojazdu wielośladowego	30
21.	Przegląd akt	20
22.	Karta przedłużacza treści protokołu	30
23.	Protokół oględzin zwłok	16
24.	Metryczka śladu / śladu osmologicznego	100/32
25.	Papier milimetrowy A4	80
26.	Papier milimetrowy A3	80
27.	Papier do drukarki A4	1 ryza
28.	Przybory kreślarskie	4 komplety
29.	Klej biurowy	20
30.	Pistolet do silikonu	4
31.	Laska kleju silikonowego	8
32.	Dziurkacz	1
33.	Zszywacz	1
34.	Opakowanie dedykowane do śladów	100
35.	Płyta CD	20
36.	Tablica materiału poglądowego Mek-3 lub Mek-15	300
37.	Papier fotograficzny- rolka	3
38.	Program SHD-256 do zliczania sum kontrolnych	1
39.	Kalkulator	5
40.	Opóźnieniomierz elektroniczny	1
41.	Latarka	5
42.	Pojazd jednośladowy	4
43.	Pojazd wielośladowy	4
44.	Żarówki pojazdów	20
45.	Program do tworzenia prezentacji multimedialnych	5 stanowisk
46.	Urządzenie do obróbki fotochemicznej zdjęć	1

8. Zakres tematyczny oraz system oceniania

Nr i nazwa tematu	System oceniania
Temat nr 1: Ślady kryminalistyczne związane ze zdarzeniem drogowym	Zaliczenie tematu następuje na podstawie testu wiedzy, którego wynik stanowi ocenę okresową.
Temat nr 2: Fotografia kryminalistyczna miejsca zdarzenia drogowego	Zaliczeniem tematów jest średnia arytmetyczna wszystkich ocen bieżących stanowiąca jedną ocenę okresową.
Temat nr 3: Rekonstrukcja zdarzenia drogowego
Temat nr 4: Oględziny miejsca zdarzenia drogowego
Temat nr 5: Zagadnienia prawne	Zaliczenie tematu następuje na podstawie testu wiedzy, którego wynik stanowi ocenę okresową.

Każda negatywna ocena uzyskana w trakcie kursu musi być poprawiona na ocenę pozytywną.

9. Forma zakończenia kursu

Absolwent kursu otrzymuje świadectwo ukończenia kursu specjalistycznego, z wpisanym ogólnym wynikiem nauki stanowiącym ocenę wynikającą ze średniej arytmetycznej wszystkich uzyskanych ocen okresowych określonych w programie kursu.

II. 

TREŚCI KSZTAŁCENIA

TEMAT nr 1: Ślady kryminalistyczne związane ze zdarzeniem drogowym

CELE: Po zrealizowaniu tematu słuchacz będzie potrafił:

- przedstawić istotę śladu kryminalistycznego,

- omówić systemy klasyfikacji śladów kryminalistycznych,

- określić funkcje śladów kryminalistycznych,

- przedstawić zasady ujawniania śladów kryminalistycznych,

- wymienić elementy zabezpieczenia procesowego śladu,

- przedstawić metody zabezpieczenia technicznego śladów,

- omówić podstawy i kierunki wnioskowania.

Zagadnienia	Czas realizacji w godz. lekcyjnych	Metoda	Wskazówki do realizacji
1. Ślady kryminalistyczne	2	wykład	Podając przykłady omów istotę śladu w znaczeniu kryminalistycznym. Dokonaj podziału śladów kryminalistycznych występujących na miejscu zdarzenia drogowego wg kryteriów: - mechanizmu powstania, - wielkości, - rodzaju podłoża, - możliwość identyfikacji.
2. Ślady traseologiczne	1 3	wykład ćwiczenia	Wymień i omów ślady traseologiczne charakterystyczne dla miejsca zdarzenia drogowego, przedstaw mechanizm ich powstawania. Zaakcentuj specyfikę śladów związanych ze zdarzeniami z udziałem pieszych i pojazdów jednośladowych. Opisz zasady ujawniania, zabezpieczania i dokumentowania śladów traseologicznych. Opisz możliwości wnioskowania na podstawie śladów traseologicznych.
3. Ślady mechanoskopijne	1	wykład	Wymień i omów ślady mechanoskopijne charakterystyczne dla miejsca zdarzenia drogowego. Opisz zasady ujawniania, zabezpieczania i dokumentowania śladów mechanoskopijnych. Opisz możliwości wnioskowania na podstawie śladów mechanoskopijnych.
4. Ślady fizyko-chemiczne	1 3	wykład ćwiczenia	Wymień i omów ślady fizyko-chemiczne charakterystyczne dla miejsca zdarzenia drogowego. Opisz zasady ujawniania, zabezpieczania i dokumentowania śladów fizyko-chemicznych. Opisz możliwości wnioskowania na podstawie śladów fizyko-chemicznych. Przedstawiając budowę żarówki omów możliwości wnioskowania na podstawie jej uszkodzeń. W ramach ćwiczeń słuchacze dokonują ujawnienia i zabezpieczenia wybranych rodzajów śladów.
5. Ślady daktyloskopijne	2	wykład pokaz	Wymień i omów ślady daktyloskopijne charakterystyczne dla miejsca zdarzenia drogowego. Opisz zasady ujawniania, zabezpieczania i dokumentowania śladów daktyloskopijnych na różnych powierzchniach i w różnych warunkach oraz sposoby zabezpieczania technicznego i procesowego. Opisz możliwości wnioskowania na podstawie śladów daktyloskopijnych.
6. Ślady osmologiczne	2	wykład pokaz	Omów pojęcie zapachu jako śladu kryminalistycznego. Opisz zasady ujawniania, zabezpieczania i dokumentowania śladów osmologicznych. Opisz możliwości wnioskowania na podstawie śladów osmologicznych. Wskaż prawdopodobne miejsca występowania śladów zapachowych podczas oględzin miejsca zdarzenia drogowego.
7. Ślady biologiczne	1 2	wykład pokaz ćwiczenia	Wymień i omów ślady biologiczne charakterystyczne dla miejsca zdarzenia drogowego. Opisz zasady ujawniania, zabezpieczania i dokumentowania śladów biologicznych. Opisz możliwości wnioskowania na podstawie śladów biologicznych.
8. Inne ślady mogące wystąpić na miejscu zdarzenia drogowego	3	wykład	Na podstawie własnego doświadczenia wskaż inne ślady i przedmioty mogące wystąpić na miejscu zdarzenia drogowego mogące mieć wpływ na rekonstrukcję zdarzenia drogowego. Zwróć uwagę na czynności związane z ujawnieniem broni palnej lub śladów jej użycia. Omów sposoby postępowania podczas zabezpieczania tychże śladów.
9. Zaliczenie	1	test	Test wiedzy

TEMAT nr 2: Fotografia kryminalistyczna miejsca zdarzenia drogowego

CELE: Po zrealizowaniu tematu słuchacz będzie potrafił:

- obsługiwać cyfrowy aparat fotograficzny,

- wykonać zdjęcia stosując różne techniki fotografii,

- wykonać zdjęcia w warunkach nocnych,

- wykonać dokumentację fotograficzną.

Zagadnienia	Czas realizacji w godz. lekcyjnych	Metoda	Wskazówki do realizacji
1. Ogólne wiadomości z zakresu fotografii kryminalistycznej	4 12	wykład ćwiczenia	Wskaż różnice między fotografią, a fotografią kryminalistyczną. Omów zadania fotografii kryminalistycznej z uwzględnieniem jej zalet i ograniczeń. Przedstaw podział fotografii kryminalistycznej oraz określ jej zadania. Przedstaw rodzaje aparatów fotograficznych. Omów części składowe aparatu fotograficznego oraz jego osprzęt. Wyjaśnij zagadnienie głębi ostrości i zaprezentuj czynniki wpływające na nią oraz czynniki decydujące o poprawnej ekspozycji. Na podstawie założeń do ćwiczeń słuchacze wykonają fotografie w różnych warunkach oświetleniowych oraz sporządzą stosowną dokumentację. Ćwiczenia podziel na dwa etapy: I etap - słuchacze pod nadzorem prowadzącego sporządzają materiał poglądowy na podstawie wykonanych fotografii, II etap - słuchacze wykonują fotografie pod nadzorem prowadzącego a następnie sporządzają materiał poglądowy w ramach pracy własnej. Ćwiczenia praktyczne obejmują proponowane dwa typy ćwiczeń: - wykonanie zdjęć przy wskazanych warunkach ekspozycji, - wykonanie zdjęć przedstawiających zależności uzyskanego obrazu od przysłony, ogniskowej i płaszczyzny nastawienia ostrości. Oceń pracę słuchaczy.
2. Techniki fotografowania	2 10	wykład ćwiczenia	Omów zasady kompozycji obrazu. Zaprezentuj techniki panoramiczne. Wyjaśnij, czym jest i jak stosować filtr polaryzacyjny. Na podstawie założeń do ćwiczeń słuchacze wykonają fotografie oraz sporządzą stosowną dokumentację. Ćwiczenia polegają na: - wykonaniu zdjęć techniką panoramy obrotowej, - wykonaniu zdjęć techniką panoramy liniowej, - wykonaniu zdjęć obiektu z zastosowaniem filtra polaryzacyjnego. Oceń pracę słuchaczy.
3. Zdjęcia w warunkach nocnych	2 10	wykład ćwiczenia	Omów sposoby wykonywania fotografii w warunkach nocnych wykorzystując światło naturalne oraz światło błyskowe. Zwróć szczególną uwagę na odzwierciedlenie warunków zastanych na miejscu zdarzenia drogowego. Poleć wykonanie fotografii wybranych miejsc zdarzeń drogowych, obiektów i pojazdów w trudnych warunkach oświetleniowych oraz wykonanie stosownej dokumentacji. Ćwiczenia podziel na dwa etapy: I etap - słuchacze pod nadzorem prowadzącego wykonują fotografie i sporządzają materiał poglądowy, II etap - słuchacze wykonują fotografie pod nadzorem prowadzącego a następnie sporządzają materiał poglądowy w ramach pracy własnej. Oceń pracę słuchaczy.
4. Fotograficzne dokumentowanie miejsca zdarzenia drogowego	2 6	wykład ćwiczenia	Omów rodzaje i specyfikę fotografii wykonywanej podczas oględzin miejsca zdarzenia drogowego (fotografie orientacyjne, sytuacyjne i szczegółowe). Przedstaw regulacje prawne dotyczące środków technicznych służących rejestracji obrazu. Poleć wykonanie fotografii na miejscu symulowanego wypadku drogowego. Słuchacze sporządzą nośnik wtórny na płycie CD, metrykę nośnika, wyliczą sumy kontrolne oraz w ramach pracy własnej wykonają materiał poglądowy. Oceń pracę słuchaczy.

TEMAT nr 3: Rekonstrukcja zdarzenia drogowego

CELE: Po zrealizowaniu tematu słuchacz będzie potrafił:

- omówić zasady dokonywania analizy przebiegu zdarzenia drogowego,

- wykorzystać ogólną znajomość podstaw mechaniki ruchu i zderzeń pojazdów w celu lepszego zrozumienia występowania śladów kryminalistycznych,

- zabezpieczać oraz interpretować dane z tachografów mające związek ze zdarzeniem drogowym,

- właściwie ocenić charakter i korelację uszkodzeń, w tym w przypadkach zdarzeń mogących mieć charakter wyłudzeń odszkodowań komunikacyjnych.

Zagadnienia	Czas realizacji w godz. lekcyjnych	Metoda	Wskazówki do realizacji
1. Analiza zdarzenia drogowego	12	wykład	Scharakteryzuj rodzaje zdarzeń drogowych: zderzenie pojazdów, potrącenie pieszego, wypadki z udziałem pojazdów jednośladowych, wypadki w warunkach ograniczonej widoczności. Omów zasady dokonywania analizy czasowo-przestrzennej. Przedstaw metody ustalania okoliczności i przebiegu zdarzenia drogowego, w tym przy wykorzystaniu programów komputerowych. Zajęcia powinny być realizowane wspólnie z biegłym Laboratorium Kryminalistycznego Policji.
2. Analiza przebiegu jazdy na podstawie zapisów tachografów	6	wykład ćwiczenia	Przedstaw rodzaje tachografów stosowanych w pojazdach oraz sposoby uzyskiwania danych z tych urządzeń. Zwróć uwagę na podstawowe informacje związane z czasem pracy kierowców, które mogą mieć wpływ na ocenę przebiegu zdarzenia drogowego. Korzystając z doświadczenia własnego i słuchaczy przedstaw sposoby ingerencji w pracę tachografów. W oparciu o zapis na tarczy tachografu i zapis tachografu cyfrowego przedstaw sposoby zabezpieczania oraz interpretacji danych mających związek ze zdarzeniem drogowym.
3. Stan techniczny pojazdu	3	wykład	Wskaż podstawowe elementy i układy pojazdów mogące mieć wpływ na przebieg zdarzenia drogowego. Zwróć uwagę na niesprawności pojazdów oraz uszkodzenia związane ze zdarzeniem drogowym. Zajęcia powinny być realizowane wspólnie z biegłym Laboratorium Kryminalistycznego Policji.
4. Wyłudzenia odszkodowań komunikacyjnych	2	studium przypadku	Omów przypadki pozorowania zdarzeń drogowych w oparciu o dokumentację autentycznych zdarzeń. Zwróć uwagę na ustawowe znamiona przestępstwa z art. 298 kk.

TEMAT nr 4: Oględziny miejsc zdarzenia drogowego

CELE: Po zrealizowaniu tematu słuchacz będzie potrafił:

- określić podstawy prawne, cele oględzin oraz zasady ich przeprowadzania,

- przeprowadzić oględziny miejsca zdarzenia drogowego i pojazdu,

- udokumentować przebieg i wyniki oględzin.

Zagadnienia	Czas realizacji w godz. lekcyjnych	Metoda	Wskazówki do realizacji
1. Wprowadzenie do oględzin	8 6	wykład ćwiczenia	Bazując na doświadczeniu zawodowym słuchaczy przypomnij podstawy prawne, zasady wykonywania oględzin, zasady sporządzania protokołu, wzory formularzy protokołów oględzin, zasady sporządzania szkiców (szkic odręczny, plan) i wymiarowania, prawidłowego doboru baz wymiarowych (SPO, SLO1 i SLO2), zasady doboru kierunku patrzenia (odniesienia), prawidłowego doboru przyrządu pomiarowego z uwagi na dokładność pomiaru (wózek, taśma, dalmierz, kątomierz). Opisz zasady prawidłowego wykonywania pomiaru wózkiem mierniczym. Zaprezentuj program komputerowy służący do sporządzania szkiców miejsc zdarzeń, przy użyciu którego słuchacze wykonają szkice kryminalistyczne. Oceń pracę słuchaczy.
2. Dokumentowanie warunków drogowych	8	ćwiczenia	Słuchacze dokumentują warunki drogowe (np. łuk drogi, skrzyżowanie, pochylenie terenu). Z wykonanych czynności sporządzają protokół oględzin miejsca, szkic odręczny i plan oraz dokumentację fotograficzną. Oceń pracę słuchaczy.
3. Oględziny pojazdu	8	ćwiczenia	Poleć słuchaczom dokonanie oględzin pojazdu jednośladowego i wielośladowego. Zaprezentuj użycie opóźnieniomierza podczas jazdy próbnej pojazdem. Z wykonanych czynności słuchacze sporządzają protokoły oględzin pojazdu oraz dokumentację fotograficzną. Oceń pracę słuchaczy.
4. Oględziny zwłok	4	wykład	Omów zasady przeprowadzania oględzin zwłok. Wskaż ślady na odzieży oraz obrażenia ciała istotne z punktu widzenia rekonstrukcji wypadku drogowego. Zajęcia powinny być realizowane wspólnie z biegłym z zakresu medycyny sądowej.
5. Kompleksowe oględziny miejsca zdarzenia drogowego	24	ćwiczenia	Poleć słuchaczom dokonanie oględzin miejsca zdarzenia drogowego i sporządzenie stosownej dokumentacji. Oceń pracę słuchaczy.
6. Kompleksowe oględziny miejsca zdarzenia drogowego w warunkach nocnych	16	ćwiczenia dyskusja	Poleć słuchaczom dokonanie oględzin miejsca i sporządzenie stosownej dokumentacji ze zdarzenia drogowego w warunkach nocnych. Oceń pracę słuchaczy.

TEMAT nr 5: Zagadnienia prawne

CELE: Po zrealizowaniu tematu słuchacz będzie potrafił:

- dokonać kwalifikacji prawnej zdarzenia drogowego,

- przeprowadzić czynności procesowe związane ze zdarzeniem drogowym i prawidłowo je dokumentować.

Zagadnienia	Czas realizacji w godz. lekcyjnych	Metoda	Wskazówki do realizacji
1. Kwalifikacja prawna zdarzenia drogowego	2	wykład studium przypadku	Korzystając z orzecznictwa przypomnij ustawowe znamiona przestępstw i wykroczeń drogowych. Przeprowadź ćwiczenia, w trakcie których słuchacze dokonają kwalifikacji prawnej różnych zdarzeń. Posługuj się założeniami, które opisywać będą skomplikowane stany faktyczne (np. zbieg przepisów, zbieg przestępstw, formy stadialne i zjawiskowe).
2. Eksperyment procesowy	2	wykład dyskusja	Omów przesłanki eksperymentu procesowego. Przedstaw cel eksperymentu, czynności przygotowawcze oraz sposób dokumentowania jego przebiegu.
3. Przesłuchanie	4	dyskusja	Przed planowaną realizacją zagadnienia poleć słuchaczom przypomnienie pojęć: świadek, podejrzany, obwiniony oraz ich praw i obowiązków, zasad przygotowania do przesłuchania, etapów i dokumentowania przesłuchań, szczególne formy przesłuchania. Na początku zajęć poleć słuchaczom dokonanie analizy protokołów przesłuchania, okazania, konfrontacji pochodzących z postępowań przygotowawczych i czynności sprawdzających. Następnie przeprowadź dyskusję w trakcie, której słuchacze wskażą ewentualne błędy i niedociągnięcia w analizowanych czynnościach ich moc dowodową.
4. Zaliczenie	1	test	Test wiedzy