Położna środowiskowa.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.MZiOS.1984.2.10

Akt utracił moc

Wersja od: 24 lutego 1984 r.

INSTRUKCJA Nr 1/84

MINISTRA ZDROWIA I OPIEKI SPOŁECZNEJ

z dnia 27 stycznia 1984 r.

w sprawie położnej środowiskowej.

§ 1. Instrukcja dotyczy położnej środowiskowej zatrudnionej w poradni dla kobiet wchodzącej w skład właściwej terenowo przychodni rejonowej lub gminnego ośrodka zdrowia bądź zatrudnionej w gminnym (wiejskim) ośrodku zdrowia.

§  2.

1. Na stanowisku położnej środowiskowej może być zatrudniona osoba, która:

1) posiada co najmniej 3-letni staż pracy w zawodzie położnej,

2) ukończyła kurs kwalifikacyjny dla położnych środowiskowych lub specjalizację w zakresie pielęgniarstwa środowiskowego.

2. Warunek ukończenia kursu nie dotyczy absolwentek wydziału pielęgniarskiego akademii medycznych.

3. 1 Położnej rejonowej powierza się stanowisko położnej środowiskowej. Jest ona zobowiązana w ciągu 5 lat ukończyć kurs kwalifikacyjny dla położnych środowiskowych. Z obowiązku tego zwalnia się osoby, które z dniem wejścia w życie instrukcji miały 15-letni staż pracy na stanowisku położnej rejonowej.

§  3.

1. Obszarem działania położnej środowiskowej jest rejon zapobiegawczo-leczniczy lub jego część: obszar ten powinien obejmować na terenach wiejskich 3-7 tys. mieszkańców, a na terenach miejskich 7-14 tys. mieszkańców.

2. Wielkość obszaru, o którym mowa w ust. 1, ustala na podstawie analizy struktury demograficznej oraz rozległości rejonu zapobiegawczo-leczniczego kierownik poradni dla kobiet lub kierownik wiejskiego (gminnego) ośrodka zdrowia w porozumieniu ze starszą położną zespołu opieki zdrowotnej.

§  4.

1. Podstawowym zadaniem położnej środowiskowej jest zapewnienie opieki profilaktyczno-leczniczej kobietom, a zwłaszcza ciężarnym, położnicom i noworodkom na obszarze jej działania.

2. Do zadań położnej środowiskowej należy w szczególności:

1) przeprowadzanie wywiadu środowiskowego u ciężarnych (na zlecenie lekarza poradni dla kobiet, wiejskiego (gminnego) ośrodka zdrowia) w aspekcie warunków zdrowotno-socjalnych, określenie planu postępowania oraz jego realizacja,

2) zapewnienie opieki kobietom ciężarnym w domu, a zwłaszcza:

a) wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych i leczniczych, wynikających z planu postępowania oraz zleconych przez lekarza,

b) wykonywanie podstawowych prób diagnostycznych przy użyciu testów klinicznych oraz niektórych badań i pomiarów diagnostycznych np. badania ciśnienia krwi, tętna płodu itp,

3) współdziałanie z położną poradni dla kobiet w zakresie nadzoru nad zgłaszaniem się kobiet ciężarnych oraz kobiet objętych czynnym poradnictwem,

4) sprawowanie czynnej, systematycznej opieki nad położnicami i noworodkami do 6 tygodnia życia, bezpośrednio po ich powrocie z zakładu położniczego z uwzględnieniem:

a) prawidłowego przebiegu połogu i rozwoju noworodka,

b) wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych u położnic i noworodków, udzielanie instruktażu w tym zakresie,

c) wykrywania odchyleń od normy i przekazywania informacji lekarzowi o potrzebie interwencji leczniczej,

d) informowania położnic o konieczności wizyty kontrolnej u lekarza ginekologa w 6 tygodniu połogu,

5) prowadzenie działalności oświatowo-zdrowotnej w zakresie:

a) planowania rodziny,

b) popularyzacji metod zapobiegania ciąży, świadomego podejmowania decyzji o macierzyństwie i ojcostwie,

c) ochrony pierwszej ciąży,

d) poradnictwa z zakresu higieny i dietetyki, zwłaszcza okresu ciąży i połogu oraz pielęgnacji i żywienia noworodka,

6) udzielanie w nagłych przypadkach pomocy położniczej oraz wstępnych porad w schorzeniach ginekologicznych:

a) obsłużenie porodu fizjologicznego,

b) zapewnienie transportu rodzącej i towarzyszenie jej do zakładu położniczego,

c) utrzymanie w stałym pogotowiu zestawu do udzielania pomocy przy porodzie w warunkach domowych,

7) utrzymanie stałego kontaktu z poradnią dla dzieci, innymi poradniami specjalistycznymi, pielęgniarką środowiskową oraz pracownikiem socjalnym w zakresie niezbędnym dla zapewnienia właściwej opieki zdrowotno-socjalnej swoim podopiecznym,

8) prowadzenie obowiązującej dokumentacji (Dzienniki położnej, Karta zdrowia dziecka) oraz sprawozdawczości.

§  5.

1. Położna środowiskowa zatrudniona w gminnym ośrodku zdrowia nie posiadającym poradni dla kobiet oraz w wiejskim ośrodku zdrowia obowiązana jest poza zadaniami wymienionymi w § 4 ust. 2 do:

1) prowadzenia ewidencji kobiet ciężarnych,

2) wystawiania "Karty przebiegu ciąży" (ciężarnym zgłaszającym się po raz pierwszy w danej ciąży oraz jej prowadzenie (bieżąca rejestracja przeprowadzanych badań profilaktycznych),

3) informowania ciężarnych o konieczności okazywania "Karty przebiegu ciąży" każdorazowo w przypadku korzystania z pomocy lekarskiej lub pielęgniarskiej w całym okresie ciąży,

4) okresowego kontrolowania rozwoju ciąży zgodnie z obowiązującymi zasadami,

5) kierowania ciężarnych na obowiązujące badania diagnostyczne oraz pobierania krwi na WR (na miejscu w ośrodku zdrowia, pierwszy raz podczas pierwszej wizyty ciężarnej),

6) kierowania ciężarnych na okresowe badania do:

a) lekarza ginekologa (co najmniej 2 razy w okresie ciąży),

b) lekarza internisty dla oceny ogólnego stanu zdrowia,

c) lekarza stomatologa, a w razie potrzeby do lekarzy innych specjalności,

7) prowadzenia psychoprofilaktycznego przygotowania do porodu oraz szkoły matek,

8) organizowania i prowadzenia kolportażu popularnych broszur i wydawnictw z zakresu opieki zdrowotnej nad matką i dzieckiem,

9) propagowania zasad planowania rodziny,

10) współdziałania z terenowymi placówkami organizacji społecznych oraz nawiązania kontaktów z kierownictwem szkół i ewentualnej pomocy w realizacji przedmiotu "Przygotowanie do życia w rodzinie".

2. Zadania wymienione w ust. 1 położna środowiskowa wykonuje przy ścisłej współpracy z kierownikiem wiejskiego (gminnego) ośrodka zdrowia.

§  6.

1. W każdym przypadku stwierdzenia lub podejrzenia powikłań porodu (np. obciążający wywiad położniczy lub ogólny, nieprawidłowości w położeniu płodu, przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego, krwawienie - nawet śladowe, zaburzenia tętna płodu itp.) położna jest obowiązana podjąć natychmiastowe działania w celu przewiezienia rodzącej do szpitala.

2. W przypadku, gdy w czasie udzielania pomocy położniczej w nagłym porodzie w domu stan zaawansowania porodu jest taki, że zwłoka w wykonaniu zabiegu grozi życiu matki lub dziecka, położna środowiskowa może wykonać:

1) zabieg pomocy ręcznej w porodzie miednicowym,

2) masaż macicy w przypadku wystąpienia nadmiernego krwawienia, zarówno przed jak i po urodzeniu łożyska, i utrzymanie jej ręką w stałym skurczu,

3) ponadto, w przypadku nadmiernej czynności porodowej, położna środowiskowa może podać rodzącej środki rozkurczowe.

§ 7. Położna środowiskowa podlega służbowo przełożonej (starszej) pielęgniarce przychodni rejonowej lub wiejskiego (gminnego) ośrodka zdrowia, a pod względem fachowym starszej położnej zespołu opieki zdrowotnej.

§ 8. Ramowy zakres czynności położnej zatrudnionej w poradni dla kobiet stanowi załącznik do instrukcji.

§ 9. Traci moc instrukcja nr 34/62 Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 8 sierpnia 1962 r. w sprawie organizacji i działalności punktów położniczych (Dz. Urz. MZiOS Nr 16, poz. 98).

§ 10. Instrukcja wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIK

Ramowy zakres zadań położnej zatrudnionej w poradni dla kobiet

Podstawowym zadaniem położnej zatrudnionej w poradni dla kobiet jest udział w zapewnieniu właściwej opieki profilaktyczno-leczniczej kobietom zamieszkałym lub pracującym w rejonie działania poradni, w zakresie położnictwa i ginekologii. Przewidziany zakres zadań położna wykonuje przy ścisłej współpracy z lekarzem ginekologiem.

Do obowiązków położnej zatrudnionej w poradni dla kobiet w szczególności należy:

1. Objęcie opieką profilaktyczną wszystkich kobiet ciężarnych danego rejonu, nadzór nad ich systematyczną zgłaszalnością, wykonywaniem obowiązujących badań diagnostycznych.

2. Prowadzenie kartoteki podopiecznych z wydzieleniem grup:

- ciąży wysokiego ryzyka, wymagających specjalnego nadzoru,

- przypadków zagrożeń chorobami nowotworowymi.

3. Przygotowanie pacjentek do badań lekarskich oraz wykonywanie wstępnych czynności takich jak:

- rejestrowanie i założenie odpowiedniej dokumentacji, zebranie wywiadu, przeprowadzenie potrzebnych pomiarów,

- pobranie obowiązujących badań laboratoryjnych.

4. Współpraca w wykrywaniu:

- chorób narządu rodnego (pobieranie rozmazów cytologicznych, prowadzenie odpowiedniej dokumentacji dotyczącej badań cytologicznych),

- chorób wenerycznych (pobieranie krwi na odczyny serologiczne, współpraca z terenową poradnią skórno-wenerologiczną).

5. Współpraca z poradnią ogólną, stomatologiczną i innymi poradniami specjalistycznymi oraz położnymi środowiskowymi z rejonu działania poradni.

6. Organizowanie i prowadzenie wspólnie z lekarzem działalności oświatowo-zdrowotnej w zakresie:

- popularyzacji metod zapobiegania ciąży, świadomego podejmowania decyzji o macierzyństwie i ojcostwie, szkodliwości przerywania ciąży, zwłaszcza pierwszej,

- prowadzenia psychoprofilaktycznego przygotowania ciężarnych do porodu oraz szkoły matek, poradnictwa z zakresu higieny i dietetyki ciąży oraz pielęgnacji i żywienia noworodka,

- organizowania i prowadzenia kolportażu popularnych broszur i wydawnictw z zakresu opieki zdrowotnej nad matką i dzieckiem oraz planowania rodziny, propagandy wizualnej w poradni.

7. Nadzór nad właściwym zaopatrzeniem poradni w leki, narzędzia, sprzęt, materiał opatrunkowy oraz przygotowanie gabinetu do badań lekarskich.

8. Położna w poradni dla kobiet obowiązana jest do prowadzenia obowiązującej dokumentacji i sprawozdawczości.

9. Położna w poradni dla kobiet podlega służbowo przełożonej (starszej) pielęgniarce przychodni (gminnego ośrodka zdrowia), a pod względem fachowym starszej położnej zespołu opieki zdrowotnej.

¹ § 2 ust. 3 dodany przez § 1 instrukcji nr 3/84 z dnia 13 lipca 1984 r. (Dz.Urz.MZ.84.9.54) zmieniającej nin. instrukcję z dniem 24 lutego 1984 r.