Okresy międzyremontowe silników tłokowych
Dz.Urz.ULC.2023.6
Akt obowiązującyWYTYCZNE Nr 3
PREZESA URZĘDU LOTNICTWA CYWILNEGO
z dnia 17 stycznia 2023 r.
w sprawie okresów międzyremontowych silników tłokowych
- dotyczących okresów międzyremontowych silników tłokowych, zaleca się stosowanie niniejszych wytycznych.
ZAŁĄCZNIKI
ZAŁĄCZNIK Nr 1
Schemat stosowania odstępstwa od zaleceń DAH w zakresie okresu międzyremontowego silnika tłokowego
Schemat stosowania odstępstwa od zaleceń DAH w zakresie okresu międzyremontowego silnika tłokowego
ZAŁĄCZNIK Nr 2
I.
WPROWADZENIE
WPROWADZENIE
II.
PRZEGLĄD WERYFIKACYJNY SILNIKA TŁOKOWEGO
PRZEGLĄD WERYFIKACYJNY SILNIKA TŁOKOWEGO
1.1. AMO lub personel poświadczający - w zależności od sposobu użytkowania statku powietrznego - zapoznaje się z zapisami w dokumentacji ciągłej zdatności do lotu statku powietrznego od zabudowy silnika na statku powietrznym lub od ostatniego remontu silnika oraz zapisami z obsługi technicznej z przynajmniej ostatnich 100 FH oraz 12 miesięcy eksploatacji silnika, w celu dokonania oceny wpływu niżej wymienionych czynników na jego eksploatację, weryfikując:
1.2. Właściciel lub CAMO albo CAO ma obowiązek udostępnić AMO lub personelowi poświadczającemu - w zależności od sposobu użytkowania SP - dokumentację ciągłej zdatności do lotu, o której mowa w pkt ML.A.305 lit. b i d Part-ML, w pkt 8.2.6 PL-6 oraz odpowiednio w § 37 rozporządzenia o SP kategorii specjalnej oraz zapisy z obsługi, o których mowa w pkt 145.A.55 lit. a Part-145, CAO.A.060 lit. j Part-CAO, w pkt 8.3.1.2 PL-6 oraz odpowiednio w § 41 rozporządzenia o SP kategorii specjalnej.
AMO lub personel poświadczający - w zależności od sposobu użytkowania SP - w trakcie oględzin fizycznych weryfikuje czy silnik, śmigło oraz ich podzespoły są zgodne z dokumentacją ciągłej zdatności do lotu.
Podczas przeglądu weryfikacyjnego należy wykonać czynności wskazane w pkt 4-12. Dodatkowo należy przeprowadzić analizę stosowalności zaleceń DAH zgodnie z wytycznymi Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia 11 stycznia 2023 r. w sprawie stosowania biuletynów serwisowych (Dz. Urz. ULC poz. 3). Nie zaleca się stosowania więcej niż jednego odstępstwa od zaleceń DAH w stosunku do tego samego podzespołu, czy układu SP. Zaleca się rozszerzenie zakresu czynności planowych o zalecenia DAH, które oznaczone są jako "MANDATORY" albo "ALERT".
4.1. Zewnętrzną ocenę stanu technicznego silnika należy wykonać zgodnie z instrukcjami w zakresie ciągłej zdatności do lotu wydanymi przez DAH, mając w szczególności na uwadze:
4.2. W przypadku, gdy czynności obsługowe określone w instrukcjach w zakresie ciągłej zdatności do lotu wydanych przez DAH nie stanowią inaczej, zewnętrzną ocenę, o której mowa w ppkt 4.1, należy wykonać w krótkim czasie po zatrzymaniu silnika oraz zanim zostanie on umyty.
4.3. Zużyte lub zniszczone części muszą być naprawione lub wymienione zgodnie z instrukcjami w zakresie ciągłej zdatności wydanymi przez DAH.
Ocenę stanu technicznego przewodów wysokiego napięcia i świec zapłonowych należy wykonać zgodnie z instrukcjami w zakresie ciągłej zdatności do lotu wydanymi przez DAH, mając w szczególności na uwadze:
6.1. Oględziny filtrów olejowych oraz korków magnetycznych pod kątem zanieczyszczeń opiłkami metalu mogą być wystarczające, aby wykazać, że nastąpiło poważne zużycie lub uszkodzenie i silnik nie nadaje się do dalszej eksploatacji bez poddania go remontowi.
6.2. Oględziny filtra oleju silnika należy wykonać zgodnie z instrukcjami w zakresie ciągłej zdatności do lotu wydanymi przez DAH.
6.3. W trakcie oględzin filtra oleju silnika, należy starannie zbadać osad na osłonkach, dyskach lub wymiennym wkładzie filtra oraz na obudowie filtra pod kątem występowania opiłków metalu.
6.4. W przypadku stwierdzenia nietypowego lub nadmiernego osadu opiłków metalu lub cząstek stałych należy postępować ściśle według instrukcji w zakresie ciągłej zdatności wydanych przez DAH, w celu określenia przyczyn występowania opiłków metalu oraz podjęcia właściwych czynności obsługowych. W przypadku braku zaleceń DAH należy skontaktować się z działem technicznym DAH celem ich uzyskania.
7.1. W celu oszacowania tempa zużycia poszczególnych części silnika wykonuje się analizę spektograficzną oleju.
7.2. Regularnie wykonywana analiza spektograficzna oleju umożliwia wyznaczenie normalnych charakterystyk zużycia silnika, wykrycie wzrostu zawartości poszczególnych pierwiastków metali oraz podjęcie odpowiednich działań obsługowych w przypadku, gdy któraś z części silnika zużywa się nietypowo, a w oleju następuje znaczny wzrost zawartości materiału, z którego ta część jest wykonana. Zużycie to może postępować w czasie oraz skutkować poważną awarią silnika.
7.3. Zaleca się monitorowanie trendów zmian pierwiastków chemicznych, w tym: żelazo (Fe), chrom (Cr), glin (Al), miedź (Cu), krzem (Si), ołów (Pb), cyna (Sn). W celu wyznaczenia normalnych charakterystyk zużycia silnika oraz wzrostu zawartości poszczególnych pierwiastków metali zalecane jest prowadzenie w formie graficznej przy użyciu podstawowych pojęć matematycznych takich jak: średnia arytmetyczna, odchylenie standardowe.
7.4. Procedura pobierania próbek oleju oraz informacje dotyczące analiz spektograficznych określone są w instrukcjach w zakresie ciągłej zdatności do lotu wydanych przez DAH, takich jak: Textron Lycoming Service Letter No. L171, Continental Aircraft Engine Standard Practice Maintenance Manual.
7.5. W przypadku, gdy instrukcje zapewnienia ciągłej zdatności do lotu nie określają procedur dotyczących pobierania próbek oleju należy postępować zgodnie z niniejszą procedurą:
7.6. W celu uzyskania spójnych wyników zaleca się, aby analizy były wykonywane przez jedno laboratorium, posiadające stosowną akredytację. Osoba odpowiedzialna za interpretację wyników analizy powinna posiadać wiedzę z zakresu budowy przedmiotowego silnika tłokowego, wpływu środowiska zewnętrznego i sposobu użytkowania statku powietrznego na wyniki analizy.
7.7. Analizę spektograficzną oleju należy zlecać przy każdej wymianie oleju. Wyniki z każdej wykonywanej analizy spektograficznej oleju należy przechowywać oraz nanieść na wykres w celu wyznaczenia trendów zmian.
7.8. Zakres wartości dopuszczalnych dla poszczególnych pierwiastków, o ile nie został określony w zaleceniach DAH można wyznaczyć zgodnie z częścią III.
8.1. Kontrolę zużycia oleju należy prowadzić odnotowując rodzaj i ilość zużytego oleju dla wykonanych lotów zgodnie z dziennikiem podróży lub dokumentem równoważnym (pkt ML.A.305 lit. b i d Part-ML albo odpowiednio w pkt 8.2.6 PL-6). Dodatkowo należy uwzględnić zapisy z obsługi, o których mowa w pkt 145.A.55 lit. a Part-145, w pkt CAO.A.060 lit. j Part-CAO albo w pkt 8.3.1.2 PL-6.
8.2. System kontroli zużycia oleju uwzględnia:
8.3. Kontrolę zużycia oleju w sposób wskazany w pkt 8.2, przeprowadza się na okoliczność weryfikacji czy zużycie oleju nie przekracza maksymalnie dopuszczalnych wartości, zdefiniowanych przez DAH. Zużycie oleju przez silnik może się zwiększać w czasie oraz skutkować jego poważną awarią.
9.1. W celu oszacowania zużycia pierścieni tłoka lub cylindra lub poziomu nieszczelności zaworów lub gniazd zaworowych, które mogą, oprócz wzrostu zużycia oleju, skutkować znaczącą utratą mocy silnika, przeprowadza się kontrolę szczelności cylindrów.
9.2. Kontrolę ciśnienia sprężania metodą różnicową należy wykonać zgodnie z instrukcją w zakresie ciągłej zdatności wydaną przez DAH, a wartości zmierzonych ciśnień dla każdego cylindra należy zapisać w karcie zadaniowej. Zaleca się, aby kontrolę ciśnienia sprężania metodą różnicową wykonać tak szybko jak to jest możliwe po zatrzymaniu silnika.
10.1. Wykonać próbę silnika zgodnie z instrukcjami w zakresie ciągłej zdatności do lotu wydanymi przez DAH silnika, w celu wyznaczenia:
10.2. Niedopuszczalna utrata mocy silnika lub jego nierówna praca stwierdzone podczas sprawdzania mocy, o którym mowa w pkt 10.1, lub normalnej eksploatacji silnika, możliwa jest do skorygowania poprzez wykonanie typowych prac obsługowych układu zapłonu lub gaźnika, lub przez wymianę podzespołów lub wyposażenia.
10.3. W przypadku, gdy instrukcje w zakresie ciągłej zdatności do lotu wydane przez DAH nie określają metod, technik i instrukcji w zakresie kontroli mocy wyjściowej silnika tłokowego, należy postępować zgodnie z pkt 4 dokumentu CAP 747 (GR No. 24 Light Aircraft Piston Engine Overhaul Periods) opublikowanym na stronie internetowej władz lotnictwa cywilnego Zjednoczonego Królestwa.
11.1. Inspekcja cylindrów silnika przy użyciu boroskopu umożliwia ocenę stanu technicznego komory spalania, zaworów ssących i wydechowych, tulei cylindra oraz denka tłoka. Boroskopię cylindrów silnika należy wykonać zgodnie z instrukcjami w zakresie ciągłej zdatności do lotu wydanymi przez DAH.
11.2. Ubytki materiału, pęknięcia, nadmierna ilość nagaru, ślady przepaleń, czy nawet widoczne przetarcia na ścianach cylindra są efektem nieprawidłowości, których wczesne wykrycie pozwoli na szybką i bardziej ekonomiczną naprawę.
11.3. Wyniki przeglądów w postaci zdjęć oraz opisu należy przechowywać w zapisach dokumentacji ciągłej zdatności do lotu statku powietrznego, o których mowa w części II ppkt 8.1, celem porównania z wynikami kolejnych inspekcji boroskopowych.
12.1. W przypadku silników wyposażonych w gaźniki oraz membranowe pompy paliwa należy zweryfikować stan techniczny membran i uszczelnień gumowych tych podzespołów. Przegląd stanu technicznego gumowych uszczelnień i membran paliwowych dotyczy w szczególności silników dopuszczonych do eksploatacji na bezołowiowych benzynach samochodowych (MOGAS).
12.2. W przypadku układów paliwowych statku powietrznego nie wyposażonych w dodatkową, wspomagającą, płatowcową pompę paliwa należy sprawdzić stan techniczny pompy silnikowej wykonując pomiar maksymalnego ciśnienia paliwa.
13.1. W celu udokumentowania przebiegu przeglądu weryfikacyjnego AMO lub personel poświadczający - w zależności od sposobu użytkowania SP - w oparciu o aktualne dane obsługowe, o których mowa w pkt 145.A.45 (Part-145), pkt CAO.A.060 lit. c (Part-CAO) lub w pkt 8.3.1 (PL-6), opracowuje karty zadaniowe.
13.2. W kartach zadaniowych należy uwzględnić wyniki wszystkich wykonanych analiz, pomiarów i testów wraz z dokumentacją zdjęciową (jeśli jest wymagana).
14.1. Czynności obsługowe w tym naprawy lub konserwacje wykonane w ramach przeglądu weryfikacyjnego silnika tłokowego mogą być poświadczane w książce silnika oraz książce statku powietrznego.
14.2. Jeżeli wyniki przeglądu weryfikacyjnego silnika tłokowego są zadowalające i nie ma żadnych przesłanek wskazujących, że silnik lub którykolwiek z jego podzespołów, nie będzie prawidłowo działał do czasu kolejnego przeglądu weryfikacyjnego, tj. przez następne 100 godzin lotu lub 12 miesięcy (w zależności co nastąpi pierwsze) liczonych od dnia wydania poświadczenia obsługi technicznej, to poświadczenie powinno dodatkowo zawierać następujące oświadczenie:
"Poświadcza się, że wykonano prace przeglądu weryfikacyjnego silnika tłokowego zgodnie z wytycznymi Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego nr 3 z dnia 17 stycznia 2023 r. w sprawie okresów międzyremontowych silników tłokowych i w odniesieniu do tych prac silnik statku powietrznego jest uznany za zdatny do użytkowania na kolejne 100 godzin lotu lub 12 miesięcy, w zależności co nastąpi pierwsze".
AMO lub personel poświadczający - w zależności od sposobu użytkowania SP - wykonujący przegląd weryfikacyjny silnika, przekazuje właścicielowi lub CAMO albo CAO zapisy z przeglądu weryfikacyjnego, o których mowa w pkt 13.
III.
SYSTEM KONTROLI TRENDÓW ZUŻYCIA SILNIKA TŁOKOWEGO
SYSTEM KONTROLI TRENDÓW ZUŻYCIA SILNIKA TŁOKOWEGO
Przedział wartości dopuszczalnych parametrów , o ile nie został wskazany
w zaleceniach DAH, zaleca się wyznaczyć z następujących zależności 2 , gdzie:
- średnia arytmetyczna wartość parametru odnotowana w okresie 200 FH lub 12mcy;
- odchylenie standardowe otrzymanych wyników;
n - liczba wyników pomiarów;
mi - wynik i-tego pomiaru;
Po przeprowadzonym remoncie/naprawie, wymianie cylindra lub cylindrów silnik tłokowy podlega procesowi formowania, co będzie miało wpływ na otrzymane dane oraz wyniki analiz. Okres wyznaczenia dopuszczalnych wartości parametrów można zatem rozpocząć po zakończeniu procesu formowania.
IV.
PROGRAM OBSŁUGI TECHNICZNEJ
PROGRAM OBSŁUGI TECHNICZNEJ
Tabela 1. Przykładowy sposób wypełniania Dodatku C w POT zgodnym z AMC2 ML.A.302.
Dodatek C - Zadania obsługi technicznej alternatywne do ICA DAH2 (nie mniej restrykcyjne niż MIP) uwzględnić tylko o ile konieczne - patrz Sekcja 5 | |||
Opis zadania | Rekomendowany interwał | Inspekcja/zadanie alternatywne | Zmieniony interwał |
Jeżeli, ICA DAHjest używana jako podstawa AMP, ten dodatek służy do uwzględnienia zadań alternatywnych do ICA DAH zawartych w AMP. (Wprzypadku zawarcia umowy z CAMO/CAO wszystkie elementy uzasadniające odstępstwa od ICA DAH powinny być przechowywane przez CAMO/CAO, a organizacja powinna udostępnić właścicielowi kopię takich uzasadnień). | |||
TBO silnika Model, S/N | 1200 FH/12 lat | Przegląd weryfikacyjny zgodnie z wytycznymi nr 3 Prezesa ULC z dnia 16 stycznia 2023 r. | 100 FH/12 m-cy |
Analiza oleju | 50 FH/4 m-ce | ||
TBO agregatu Model, S/N | 1200 FH/12 lat | Kontrola funkcjonalna | 100 FH/12 m-cy |
_________________
2 wartości FH oraz ograniczenia TBO silnika/wymiany oleju silnikowego wpisano przykładowo każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie i dobrać odpowiednią inspekcję/zadanie alternatywne oraz odpowiedni interwał do TBO agregatu.
Tabela 2. Przykładowy wpis zastosowania odstępstwa w POT dla SP kategorii konwencyjnej (K2).
Opis zadania | Rekomendowany interwał | Zaznacz "zastosowane" lub "zastosowane z odstępstwem" | Inspekcja/zadanie alternatywne | Zmieniony interwał |
TBO silnika Model, S/N | 1200 FH/12 lat | Zastosowane z odstępstwem | Przegląd weryfikacyjny zgodnie z wytycznymi nr 3 Prezesa ULC z dnia 17 stycznia 2023 r. | 100 FH/12 m-cy |
Analiza oleju | 50 FH/4 m-ce | |||
TBO3 agregatu Model, S/N | 1200 FH/12 lat | Zastosowane z odstępstwem | Kontrola funkcjonalna | 100 FH/12 m-cy |
_______________________
3 informacje dotyczące agregatu wprowadzone zostały przykładowo - każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie i dobrać odpowiednią inspekcję lub zadanie alternatywne oraz odpowiedni interwał do TBO agregatu.
Tabela 3. Przykładowy wpis zastosowania odstępstwa w IOT albo POT dla SP kategorii specjalnej (K3).
Opis zadania | Rekomendowany interwał | Zaznacz "zastosowane" lub "zastosowane z odstępstwem" | Inspekcja/zadanie alternatywne | Zmieniony interwał |
TBO silnika Model, S/N | 1200 FH/12 lat | Zastosowane z odstępstwem | Przegląd weryfikacyjny zgodnie z wytycznymi nr 3 Prezesa ULC z dnia 17 stycznia 2023 r. | 100 FH/12 m-cy |
Analiza oleju | 50 FH/4 m-ce | |||
TBO agregatu Model, | 1200 FH/12 lat | Zastosowane z odstępstwem | Kontrola funkcjonalna | 100 FH/12 m-cy |
S/N |