Ograniczanie zagrożeń ze strony szkodliwych owadów, grzybów patogenicznych i innych zjawisk szkodotwórczych w lasach w 2015 r.

Dzienniki resortowe

B.I.LP.2015.5.74

Akt obowiązujący

Wersja od: 1 kwietnia 2015 r.

ZARZĄDZENIE Nr 30

DYREKTORA GENERALNEGO LASÓW PAŃSTWOWYCH

z dnia 1 kwietnia 2015 r.

w sprawie ograniczania zagrożeń ze strony szkodliwych owadów, grzybów patogenicznych i innych zjawisk szkodotwórczych w lasach w 2015 r.

ZO.0210.1.2015

Na podstawie art. 33 ust. 1 i ust. 3 pkt 1a i 3 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jednolity z 2011 r., Dz. U. Nr 12, poz. 59, z późn. zm.) i § 6 Statutu Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, stanowiącego załącznik do Zarządzenia nr 50 Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 18 maja 1994 r., zarządzam, co następuje:

§ 1. Zobowiązuję kierowników jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych do zapoznania się i wykorzystywania w bieżącej działalności "Krótkoterminowej prognozy występowania ważniejszych szkodników i chorób infekcyjnych drzew leśnych w Polsce w 2015 roku", opracowanej przez Instytut Badawczy Leśnictwa (IBL). Wyżej wymieniona prognoza znajduje się na stronie intranetowej LP.

§  2.

1. Powołuję Zespoły Zadaniowe, zwane dalej Terenowymi Stacjami Ochrony Lasu (TSOL).

2. Skład osobowy i lokalizację TSOL oraz Punktów Obserwacyjnych, zwanych dalej PO, w 2015 r. zawiera załącznik nr 1 do zarządzenia.

3. Termin rozpoczęcia i zakończenia pracy TSOL uzależniony jest od biologii monitorowanych szkodników owadzich.

4. Do obowiązków kierowników TSOL należy:

- zorganizowanie i koordynowanie pracy TSOL;

- opracowywanie ocen rozwoju populacji szkodliwych owadów i innych czynników szkodotwórczych, z uwzględnieniem zapisów "Instrukcji ochrony lasu", "Instrukcji działania Zespołów Ochrony Lasu", oraz przekazywanie tych ocen właściwemu nadleśniczemu, który podejmuje decyzje o zabiegach ochronnych;

- sporządzenie sprawozdania końcowego z działalności TSOL w terminie jednego miesiąca od zakończenia pracy.

5. Zalecenia w zakresie postępowania ze szkodliwymi owadami liściożernymi w 2015 roku określa załącznik nr 2 do zarządzenia.

§ 3. Zobowiązuję:

1. Dyrektorów Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych (RDLP) do bieżącego monitorowania zagrożeń ze strony czynników biotycznych, ustalania ich sprawców i podejmowania skutecznych działań profilaktycznych oraz ochronnych w celu niedopuszczenia do istotnych szkód w lasach.

2. Kierowników Zespołów Ochrony Lasu (ZOL) do świadczenia stałej pomocy dyrektorom RDLP i nadleśniczym w rozpoznawaniu i ograniczaniu zagrożeń oraz do bieżącego informowania Wydziału Ochrony Lasu w Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych (DGLP) o sytuacji.

3. Nadleśniczych do zorganizowania niezbędnej służby ochrony lasu zwalczającej zagrożenia, którą należy wspierać w miarę potrzeby odpowiednią pomocą ze strony RDLP i ZOL, a w szczególnych przypadkach także DGLP i IBL.

§  4.

1. Zobowiązuję Wydział Ochrony Lasu w DGLP i Zakład Produkcyjno Usługowo Handlowy Lasów Państwowych w Olsztynie do realizacji zadań, w przedmiocie centralnych zakupów i dystrybucji środków ochrony roślin, na potrzeby poszczególnych RDLP.

2. Zakupu pozostałych środków ochrony roślin dopuszczonych do stosowania w lasach i niezbędnych do prowadzenia gospodarki leśnej dokonują nadleśnictwa w uzgodnieniu z RDLP, ZOL lub IBL.

3. Przy zakupach, o których mowa w ust. 2, należy kierować się listą pestycydów dopuszczonych do stosowania w 2015 r., opracowaną przez IBL w broszurze pt. "Środki ochrony roślin oraz produkty do rozkładu pni drzew leśnych zalecane do stosowania w leśnictwie w roku 2015", zamieszczoną na stronie internetowej i intranetowej LP.

4. Usługodawców lotniczych i warunki korzystania z usług lotniczych w 2015 r. określają odpowiednie umowy zawarte przez DGLP i RDLP.

5. Rozwiązania techniczne, jakie powinny być zastosowane podczas wykonywania zabiegów z zastosowaniem środków ochrony roślin przy użyciu sprzętu agrolotniczego, określa Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 kwietnia 2013 r. (Dz. U. 2013, poz. 504).

6. W roku 2015 obowiązuje zasada dofinansowania z funduszu leśnego kosztów akcji ograniczania populacji szkodników liściożernych techniką lotniczą w następującym zakresie:

- użycia sprzętu lotniczego, zgodnie z zawartymi umowami;

- zakupu środków ochrony roślin i ich nośników (adiuwantów);

- magazynowania i transportu środków ochrony roślin;

oraz naziemną (tylko w wypadku ograniczania populacji chrabąszczowatych, w tym zbiór ręczny) w ramach kwot określonych w planie finansowo-gospodarczym PGL Lasy Państwowe. Rozliczenie finansowe należy przekazać do DGLP niezwłocznie po całkowitym zakończeniu ww. akcji.

§  5.

1. Wszelkie działania związane z ograniczaniem liczebności szkodliwych owadów i skutków aktywności grzybów patogenicznych powodujących szkody w lasach powinny być prowadzone w sposób niezakłócający funkcjonowania ekosystemów na obszarach objętych zabiegami i muszą być zgodne z etykietą stosowanego środka ochrony roślin.

2. Zaleca się upowszechnianie, w miarę możliwości, biologicznych, mechanicznych i agrotechnicznych metod ograniczania liczebności szkodliwych owadów, grzybów patogenicznych i innych czynników szkodotwórczych, przedstawionych w wykonanych przez IBL opracowaniach "Metodyka integrowanej ochrony drzewostanów iglastych" oraz "Metodyka integrowanej ochrony drzewostanów liściastych". W przypadkach największego zagrożenia lasu dopuszczalne jest łączenie powyższych metod z metodą chemiczną, polegającą na wykorzystaniu środków ochrony roślin zarejestrowanych dla leśnictwa.

3. Wyznaczając drzewostany do zabiegów ograniczania szkodliwych owadów, grzybów patogenicznych i innych czynników szkodotwórczych na obszarach Natura 2000, należy zwracać szczególną uwagę na przedmiot ochrony na tych obszarach.

4. Wszystkie czynności związane z ochroną lasu w 2015 r. powinny być wykonane zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

§ 6. Nadleśniczowie nadleśnictw, na terenie których prowadzone będą zabiegi ochronne, odpowiadają za techniczne i organizacyjne warunki prawidłowego przeprowadzenia zabiegów ograniczających zagrożenia lasów ze strony czynników szkodotwórczych. Działania te powinny uwzględniać w szczególności:

1. Wyegzekwowanie od wykonawców usług lotniczych spełnienia warunków technicznych zawartych w umowach oraz zapewnienie realizacji obowiązków wynikających z tych umów dla jednostek Lasów Państwowych.

2. Przekazanie do DGLP (za pośrednictwem RDLP) danych dotyczących obszarów leśnych przewidywanych do zabiegów agrolotniczych w 2015 r. - współrzędnych geograficznych lotnisk, lądowisk, innych terenów startów i lądowań oraz pól zabiegowych - w celu uzyskania od Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej priorytetu na wykorzystanie przestrzeni powietrznej podczas ww. zabiegów.

3. Przeszkolenie pracowników jednostek LP kierowanych do udziału w zabiegach ochronnych w zakresie stosowanych metod i środków ochrony roślin oraz wymogów wynikających z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

4. Zabezpieczenie odbioru ilościowego i jakościowego środków ochrony roślin, dostarczanych na potrzeby ograniczania liczebności szkodliwych owadów oraz dopilnowanie prawidłowej ich dystrybucji.

5. Zapewnienie odpowiednich warunków lokalowych, niezbędnego wyposażenia i udzielanie wszechstronnej pomocy w organizacji i funkcjonowaniu TSOL.

6. Nadzór nad przebiegiem przygotowań do zabiegów ochronnych oraz bieżącą kontrolę realizacji zadań ochronnych.

7. Składanie drogą elektroniczną, za pośrednictwem RDLP, do DGLP cotygodniowych meldunków (w czwartki) o zaawansowaniu realizacji zabiegów ochronnych w lasach, według wzoru stanowiącego załącznik nr 3 do zarządzenia.

8. Opracowanie sprawozdania końcowego z przebiegu zabiegów ochronnych w 2015 r. RDLP przekazują zbiorcze sprawozdanie do DGLP po całkowitym zakończeniu akcji zwalczania.

§ 7. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1

SKŁAD OSOBOWY I LOKALIZACJA

Terenowych Stacji Ochrony Lasu (TSOL) oraz Punktów Obserwacyjnych (PO) w 2015 r.

1. Zespół Ochrony Lasu w Łopuchówku - TSOL dla RDLP w Zielonej Górze.

Siedziba TSOL - biuro Nadleśnictwa Sława Śląska.

Skład osobowy:

- Małgorzata Stachowiak - ZOL w Łopuchówku - kierownik TSOL,

- Mirosław Maciąg - ZOL w Łopuchówku,

- Radosław Cieślak - ZOL w Łopuchówku,

- Marta Wiler - RDLP w Zielonej Górze,

- Piotr Nietopiel - RDLP w Zielonej Górze.

Barczatka sosnówka - PO w nadleśnictwach: Babimost, Brzózka,

Cybinka, Gubin, Krzystkowice, Lubsko, Nowa Sól, Sława Śląska, Wolsztyn.

Brudnica mniszka - PO w nadleśnictwach: Lubsko, Nowa Sól, Sława Śląska, Wolsztyn, Żagań.

Boreczniki sosnowe - PO w nadleśnictwach: Nowa Sól, Brzózka, Cybinka, Gubin.

2. Zespół Ochrony Lasu w Łopuchówku - TSOL dla RDLP w Poznaniu.

Siedziba TSOL - biuro Nadleśnictwa Antonin. Skład osobowy:

- Małgorzata Stachowiak - ZOL w Łopuchówku - kierownik TSOL,

- Mirosław Maciąg - ZOL w Łopuchówku,

- Robert Cieślak - ZOL w Łopuchówku,

- Marlena Kowalkowska - RDLP w Poznaniu,

- Marian Załóg - RDLP w Poznaniu.

Barczatka sosnówka - PO w nadleśnictwach: Antonin, Grodziec, Grodzisk.

Brudnica mniszka - PO w nadleśnictwach: Przedborów, Antonin, Grodziec, Turek, Grodzisk.

Osnuja gwiaździsta - PO w Nadleśnictwie Przedborów.

Strzygonia choinówka - PO w Nadleśnictwie Antonin.

Foliofagi drzewostanów dębowych - PO w nadleśnictwach: Krotoszyn, Piaski.

3. Zespół Ochrony Lasu w Gdańsku - TSOL dla RDLP w Toruniu. Siedziba TSOL - biuro Nadleśnictwa Cierpiszewo.

Skład osobowy:

- Piotr Fleischer - ZOL w Gdańsku - kierownik TSOL,

- Piotr Gawęda - ZOL w Gdańsku,

- Izabela Waszak - ZOL w Gdańsku,

- Jadwiga Gostyńska - ZOL w Gdańsku.

Boreczniki - PO w nadleśnictwach: Trzebciny, Tuchola.

Chrabąszczowate (imago) - PO w nadleśnictwach: Golub-Dobrzyń, Gołąbki.

Zespół szkodników wtórnych drzewostanów iglastych - PO w

nadleśnictwach: Brodnica, Runowo, Skrwilno.

4. Zespół Ochrony Lasu w Gdańsku - TSOL dla RDLP w Gdańsku.

Siedziba TSOL - biuro ZOL w Gdańsku.

Skład osobowy:

- Piotr Gawęda - ZOL w Gdańsku - kierownik TSOL,

- Izabela Waszak - ZOL w Gdańsku,

- Jadwiga Gostyńska - ZOL w Gdańsku.

Boreczniki - PO w Nadleśnictwie Lubichowo.

Zespół szkodników wtórnych drzewostanów iglastych - PO w nadleśnictwach: Cewice, Choczewo, Lipusz.

5. Zespół Ochrony Lasu w Krakowie - TSOL dla RDLP w Krakowie.

Siedziba TSOL - biuro ZOL w Krakowie.

Skład osobowy:

- Jarosław Plata - ZOL w Krakowie - kierownik TSOL,

- Marek Kozioł - ZOL w Krakowie,

- Agnieszka Bielawska - ZOL w Krakowie,

- Marcin Pawelec - RDLP w Krakowie,

- Wojciech Skupień - RDLP w Krakowie.

Osnuja gwiaździsta - PO w nadleśnictwach: Dąbrowa Tarnowska, Dębica, Niepołomice.

6. Zespół Ochrony Lasu w Krakowie - TSOL dla RDLP w Krośnie.

Siedziba TSOL - biuro ZOL w Krakowie.

Skład osobowy:

- Jarosław Plata - ZOL w Krakowie - kierownik TSOL,

- Marek Kozioł - ZOL w Krakowie,

- Agnieszka Bielawska - ZOL w Krakowie,

- Piotr Brewczyński - RDLP w Krośnie,

- Tomasz Najbar - RDLP w Krośnie.

Osnuja gwiaździsta - PO w nadleśnictwach: Głogów, Kolbuszowa, Mielec.

Chrabąszczowate (imago) - PO w nadleśnictwach: Jarosław, Leżajsk, Lubaczów, Narol.

7. Zespół Ochrony Lasu w Łodzi - TSOL dla RDLP w Łodzi.

Siedziba TSOL - biuro ZOL w Łodzi.

Skład osobowy:

- Małgorzata Olczyk - ZOL w Łodzi - kierownik TSOL,

- Andrzej Kulesza - ZOL w Łodzi,

- Cezary Kieszek - ZOL w Łodzi.

Osnuja gwiaździsta - PO w nadleśnictwach: Kolumna, Piotrków, Złoczew.

Chrabąszczowate (imago) - PO w nadleśnictwach: Spała, Smardzewice, Opoczno, Przedbórz, Brzeziny, Piotrków, Wieluń, LZD Rogów.

Barczatka sosnówka - PO w Nadleśnictwie Wieluń.

8. Zespół Ochrony Lasu w Łodzi - TSOL dla RDLP w Warszawie.

Siedziba TSOL - biuro Nadleśnictwa Łochów.

Skład osobowy:

- Andrzej Kulesza - ZOL w Łodzi - kierownik TSOL,

- Cezary Kieszek - ZOL w Łodzi.

Chrabąszczowate (imago) - PO w nadleśnictwach: Wyszków, Pułtusk, Jabłonna.

9. Zespół Ochrony Lasu w Olsztynie - TSOL dla RDLP w Olsztynie i Białymstoku.

Siedziba TSOL - biuro ZOL w Olsztynie.

Skład osobowy:

- Janusz Szwałkiewicz - ZOL w Olsztynie - kierownik TSOL,

- Wojciech Chmielewski - ZOL w Olsztynie,

- Rafał Zagroba - ZOL w Olsztynie,

- Grażyna Jędryczko - ZOL w Olsztynie.

10. Zespół Ochrony Lasu w Opolu - TSOL dla RDLP w Katowicach.

Siedziba TSOL - biuro ZOL w Opolu.

Skład osobowy:

- Grzegorz Guzik - ZOL w Opolu - kierownik TSOL,

- Andrzej Radzik - ZOL w Opolu,

- Dariusz Hutka - ZOL w Opolu,

- Mirosław Nowak - RDLP w Katowicach,

- Wiesław Szczepański - RDLP w Katowicach.

Osnuja gwiaździsta - PO w Nadleśnictwie Lubliniec.

Poproch cetyniak - PO w Nadleśnictwie Prószków.

11. Zespół Ochrony Lasu w Radomiu - TSOL dla RDLP w Radomiu.

Siedziba TSOL - biuro ZOL w Radomiu.

Skład osobowy:

- Przemysław Jakubiński - ZOL w Radomiu - kierownik TSOL,

- Piotr Lasota - ZOL w Radomiu,

- Wojciech Krawczyk - ZOL w Radomiu,

- Andrzej Matysiak - RDLP w Radomiu.

Strzygonia choinówka - PO w Nadleśnictwie Dobieszyn.

Poproch cetyniak - PO w Nadleśnictwie Włoszczowa.

Osnuja gwiaździsta - PO w nadleśnictwach: Barycz, Łagów, Staszów.

Osnujka modrzewiowa - PO w Nadleśnictwie Barycz.

Boreczniki sosnowe - PO w Nadleśnictwie Stąporków.

Brudnica mniszka - PO w Nadleśnictwie Grójec.

Zwójki jodłowe - PO w Nadleśnictwie Łagów.

Opaślik sosnowy - PO w Nadleśnictwie Grójec.

Chrabąszczowate (imago) - PO w nadleśnictwach: Chmielnik, Daleszyce, Jędrzejów, Łagów, Marcule, Ostrowiec Świętokrzyski, Pińczów, Radom, Skarżysko, Starachowice, Staszów, Zwoleń.

Foliofagi drzewostanów dębowych - PO w Nadleśnictwie Chmielnik.

12. Zespół Ochrony Lasu w Radomiu - TSOL dla RDLP w Lublinie.

Siedziba TSOL - pracownia ZOL w Lublinie.

Skład osobowy:

- Marek Kamola - ZOL w Radomiu - kierownik TSOL,

- Przemysław Jakubiński - ZOL w Radomiu,

- Hanna Michalewska - ZOL w Radomiu,

- Sławomir Michalewski - ZOL w Radomiu,

- Dariusz Piasecki - RDLP w Lublinie.

Strzygonia choinówka - PO w Nadleśnictwie Radzyń Podlaski.

Barczatka sosnówka - PO w nadleśnictwach: Nowa Dęba, Rozwadów, Rudnik, Puławy.

Brudnica mniszka - PO w nadleśnictwach: Chełm, Gościeradów, Janów Lubelski, Józefów, Kraśnik, Nowa Dęba, Zwierzyniec, Rudnik, Rozwadów.

Osnuja gwiaździsta - PO w nadleśnictwach: Gościeradów, Janów Lubelski, Rozwadów, Nowa Dęba.

Chrabąszczowate (imago) - PO w nadleśnictwach: Biała Podlaska, Gościeradów, Józefów, Chotyłów, Lubartów, Międzyrzec Podlaski, Parczew, Radzyń Podlaski, Sarnaki, Sobibór, Świdnik, Tomaszów, Włodawa, Zwierzyniec.

13. Zespół Ochrony Lasu w Szczecinku - TSOL dla RDLP w Pile.

Siedziba TSOL - biuro ZOL w Szczecinku.

Skład osobowy:

- Stanisław Ciesielski - ZOL w Szczecinku - kierownik TSOL,

- Stefan Perz - ZOL w Szczecinku,

- Sławomir Majewski - RDLP w Pile,

- Maciej Bujacz - RDLP w Pile.

Barczatka sosnówka - PO w nadleśnictwach: Człopa, Potrzebowice.

Poproch cetyniak - PO w Nadleśnictwie Potrzebowice.

Chrabąszczowate (imago) - PO w Nadleśnictwie Podanin.

14. Zespół Ochrony Lasu w Szczecinku - TSOL dla RDLP w Szczecinie.

Siedziba TSOL - biuro Nadleśnictwa Międzychód.

Skład osobowy:

- Mirosław Gracjasz - ZOL w Szczecinku - kierownik TSOL,

- Stefan Perz - ZOL w Szczecinku,

- Wojciech Osuch - ZOL w Szczecinku,

- Mieczysław Zachaś - RDLP w Szczecinie,

- Józef Nizio - RDLP w Szczecinie.

Chrabąszczowate (imago) - PO w nadleśnictwach: Międzychód, Sulęcin.

Barczatka sosnówka - PO w nadleśnictwach: Drawno, Głusko, Karwin, Międzychód, Skwierzyna.

Zespół szkodników wtórnych drzewostanów iglastych - PO w nadleśnictwach: Bolewice, Rokita, Skwierzyna.

Szkodniki szyszek i nasion plantacji modrzewiowych - PO w nadleśnictwach: Nowogard, Sulęcin.

15. Zespół Ochrony Lasu w Szczecinku - TSOL dla RDLP w Szczecinku.

Siedziba TSOL - biuro ZOL w Szczecinku.

Skład osobowy:

- Mirosław Matusiak - ZOL w Szczecinku - kierownik TSOL,

- Stefan Perz - ZOL w Szczecinku,

- Rafał Perz - ZOL w Szczecinku,

- Grzegorz Herbaczewski - RDLP w Szczecinku,

- Gerard Bartknecht - RDLP w Szczecinku.

Foliofagi drzewostanów dębowych - PO w nadleśnictwach: Czaplinek, Damnica, Świdwin.

Zespół szkodników wtórnych drzewostanów iglastych - PO w nadleśnictwach: Leśny Dwór, Miastko, Świdwin.

16. Zespół Ochrony Lasu we Wrocławiu - TSOL dla RDLP we Wrocławiu.

Siedziba TSOL - biuro ZOL we Wrocławiu.

Skład osobowy:

- Jarosław Góral - ZOL we Wrocławiu - kierownik TSOL,

- Katarzyna Nowik - ZOL we Wrocławiu,

- Katarzyna Skałecka - ZOL we Wrocławiu,

- Grzegorz Rogowski - ZOL we Wrocławiu,

- Wojciech Mazur - RDLP we Wrocławiu,

- Katarzyna Adamczyk - RDLP we Wrocławiu,

- Tadeusz Włodarczyk - RDLP we Wrocławiu.

Chrabąszczowate (imago) - PO w nadleśnictwach: Legnica, Lubin, Oborniki Śląskie, Oleśnica Śląska.

Foliofagi drzewostanów dębowych - PO w Nadleśnictwie Oława.

ZAŁĄCZNIK Nr  2

ZALECENIA

w zakresie postępowania ze szkodliwymi owadami liściożernymi w 2015 r.

W pierwszym kwartale każdego roku Instytut Badawczy Leśnictwa przygotowuje prognozę zagrożenia drzewostanów iglastych i liściastych przez szkodniki owadzie. Na jej podstawie, po szczegółowej analizie zagrożenia drzewostanów przez różne gatunki owadów i szkód, jakie mogłyby wyrządzić w ekosystemach leśnych, opracowywane są zalecenia dla praktyki.

W 2015 r. zaleca się następujące postępowanie ochronne:

1. W związku ze spodziewaną masową rójką chrabąszczy wiosną 2015 r. na powierzchni około 80 tys. ha, na terenie 13 RDLP, należy stosować różne metody ograniczania zarówno liczebności tych owadów, jak i możliwości złożenia jaj do gleby przez samice.

2. W drzewostanach sosnowych z dużym udziałem gatunków liściastych w drugim piętrze lub w podszycie, oprócz zabiegów agrolotniczych, wskazane jest wykonanie także naziemnych zabiegów ochronnych na obrzeżach drzewostanów.

3. Na obszarach, gdzie chemiczna metoda nie może być zastosowana, zaleca się przeprowadzenie ręcznego zbioru dorosłych postaci w trakcie rójki, w zakresie ustalonym przez nadleśniczego. Dodatkowo należy rozważyć możliwość zastosowania różnych materiałów, np. agrowłókniny, siatki o drobnych oczkach itp., uniemożliwiających składanie jaj przez samice chrabąszczy do gleby na uprawach, w szczególności świeżo zakładanych.

4. Decyzję o konieczności ograniczania liczebności populacji innych szkodników liściożernych w drzewostanach liściastych podejmuje nadleśniczy w porozumieniu z RDLP i ZOL. Przed podjęciem decyzji konieczne jest dokładne rozpoznanie głównych gatunków występujących w koronach drzew i śledzenie ich rozwoju w celu prawidłowego wyznaczenia terminu przeprowadzenia zabiegu ochronnego.

5. W 2015 r. największe zagrożenie dla drzewostanów sosnowych będzie stanowiła osnuja gwiaździsta. Od kilku lat obserwuje się zwiększenie powierzchni jej występowania. W porównaniu z 2014 r. wzrosła powierzchnia zagrożenia głównie w stopniu średnim i/lub silnym na terenach RDLP w Krakowie, Krośnie, Łodzi i Radomiu, a na obszarze RDLP w Katowicach - powierzchnia zagrożona w stopniu słabym. Decyzje o ograniczaniu liczebności tego gatunku owada należy podejmować indywidualnie, z uwzględnieniem aktualnych i lokalnych uwarunkowań, takich jak wiek drzewostanów, siedlisko, czas trwania gradacji i jej fazy, udział diapauzujących osobników, stopień defoliacji drzewostanów itp. czynniki.

6. W zależności od okresu trwania diapauzy larw osnui gwiaździstej zabiegi ochronne można przeprowadzać jednorazowo lub w kolejnych dwóch/trzech latach. Należy je wykonywać na młodsze stadia rozwojowe larw. W przypadku masowego pojawu parazytoidów jaj z zabiegów chemicznych można zrezygnować.

7. W pierwszej kolejności zabiegi ochronne należy stosować w drzewostanach:

- z defoliacją powyżej 60%, ponieważ tempo obumierania drzew zależy od stopnia uszkodzenia aparatu asymilacyjnego - im bardziej jest uszkodzony, tym tempo obumierania jest szybsze;

- na żyźniejszych siedliskach, ponieważ po żerach może nastąpić intensywne wydzielanie się posuszu;

- w wieku od 20 do 50 lat, gdyż przeżywalność młodszych drzewostanów jest mniejsza niż starszych;

- z dużym udziałem drzew przygłuszonych oraz o podwyższonej liczebności populacji szkodników wtórnych.

8. W wypadku pozostałych gatunków foliofagów sosny w 2015 r. przewiduje się znaczny spadek powierzchni zagrożenia w porównaniu z poprzednim rokiem. Ze względu na okres retrogradacji zabiegi ochronne należy przeprowadzić jedynie przy zagrożeniu drzewostanów w stopniu silnym (+++) i średnim (++), pod warunkiem stwierdzenia wysokiej zdrowotności populacji.

9. W 2015 r. stwierdzono wzrost powierzchni zagrożonej w stopniu ostrzegawczym przez strzygonię choinówkę, szczególnie na terenie RDLP Szczecinek. Poza tym z opracowanych modeli do średnioterminowego prognozowania wynika, że w 2015 r. początku gradacji brudnicy mniszki można spodziewać się na terenach RDLP w Pile, Radomiu, Toruniu i Wrocławiu, a w 2016 r. - na terenach RDLP w Poznaniu i Toruniu. W związku z powyższym zaleca się zwrócenie większej uwagi na występowanie tych gatunków przy prowadzeniu różnego rodzaju obserwacji.

10. Mimo niskiego poziomu zagrożenia ze strony boreczników sosnowych należy prowadzić ciągłe obserwacje ich rozwoju w zagrożonych drzewostanach ze względu na trudną do przewidzenia długość trwania diapauzy.

11. W zabiegach ochronnych należy stosować środki ochrony roślin zalecane w leśnictwie (publikacja jest dostępna na stronie internetowej LP w zakładce publikacje ® gospodarka leśna ® ochrona lasu ® środki ochrony roślin).

12. Wyższe dawki zalecanych preparatów należy stosować w przypadku zagrożenia silnego (+++) i średniego (++), uwzględniając również fazę gradacji (progradacja lub kulminacja gradacji), a także defoliację drzewostanów z lat ubiegłych i zagrożenie z tytułu szkodników wtórnych.

13. Po wykonaniu zabiegu ochronnego należy ocenić jego skuteczność, a wyniki wpisać do protokołu (formularz nr 32 "Instrukcji ochrony lasu"). Jeżeli liczba żywych larw szkodnika, pozostałych po zabiegu w koronach drzew, nie przekracza 20% liczby krytycznej dla danego gatunku owada, zabieg należy uznać za skuteczny.

14. W drzewostanach iglastych i liściastych zagrożonych przez foliofagi należy przez cały okres trwania gradacji utrzymywać niski poziom populacji szkodników wtórnych i nie prowadzić zabiegów pielęgnacyjnych.

15. Przedstawione zalecenia mają charakter ogólny. Szczegółowa strategia postępowania winna być dostosowana do każdego gatunku, z uwzględnieniem aspektów ekologicznych i ekonomicznych oraz zaakceptowana przez RDLP, ZOL i nadleśnictwo.

ZAŁĄCZNIK Nr  3

Meldunek nr ........ z dnia ............. 2015 r.

Ograniczanie populacji szkodliwych owadów w 2015 r. techniką lotniczą i naziemną

RDLP	Nadleśnictwo	Rodzaj sprzętu*	Powierzchnia zabiegu (ha)			Gatunek dominujący	Środek ochrony roślin	Ilość zużytego środka (l lub kg)	Uwagi**
			ogółem	w tym:
				zabieg powtórny	LN

* Rodzaj sprzętu - samolot, śmigłowiec, sprzęt naziemny (w wypadku chrabąszczowatych), zbiór ręczny (w wypadku chrabąszczowatych).

** Uwagi - np. jednorazowa zgoda MRiRW, zabieg w ramach doświadczeń IBL.