Ogłoszenie Raportu Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych Nr PKBWK/03/2018 z postępowania w sprawie poważnego wypadku.
Dz.Urz.MI.2018.35
Akt indywidualnyOBWIESZCZENIE
MINISTRA INFRASTRUKTURY 1
z dnia 4 września 2018 r.
w sprawie ogłoszenia Raportu Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych Nr PKBWK/03/2018 z postępowania w sprawie poważnego wypadku
ZAŁĄCZNIK
Ministerstwo Infrastruktury
RAPORT Nr PKBWK/03/2018
z badania poważnego wypadku kategorii A04
zaistniałego w dniu 30 sierpnia 2017r. o godzinie 21:53
w stacji Smętowo, w torze stacyjnym nr 2,
w km 457,485 linii kolejowej nr 131 Chorzów Batory - Tczew
obszar zarządcy infrastruktury PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.,
Zakład Linii Kolejowych w Gdyni
Raport zatwierdzony Uchwałą
Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych
Nr 5/PKBWK/2018 z dnia 30.07.2018 r.
ul. Chałubińskiego 4/6, 00 - 928 Warszawa
tel.: 22 630 14 33, fax: 22 630 14 39,
e-mail: pkbwk@mi.gov.pl. http://www.mi.gov.pl
WARSZAWA dnia 30.07.2018 r.
WSTĘP
I. PODSUMOWANIE POSTĘPOWANIA
I.1. Decyzja o wszczęciu postępowania w sprawie poważnego wypadku, skład komisji i opis przebiegu postępowania.
I.2. Krótki opis zdarzenia, miejsca i czasu poważnego wypadku oraz jego skutki
I.3. Opis bezpośredniej przyczyny poważnego wypadku i przyczyn pośrednich
ustalonych w postępowaniu
I.3.1. Przyczyna bezpośrednia
I.3.2. Przyczyny pierwotne
I.3.3. Przyczyny pośrednie
I.3.4. Przyczyny systemowe
I.4. Kategoria zdarzenia określona w oparciu o ustalenia Zespołu badawczego
Kategoria poważnego wypadku -A04
I.5. Wskazanie czynników mających wpływ na zaistnienie poważnego wypadku
I.6. Główne zalecenia i adresaci tych zaleceń
I.6.1. Zalecenia komisji kolejowej
I.6.2. Zalecenia Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych
II. FAKTY BEZPOŚREDNIO ZWIĄZANE Z POWAŻNYM WYPADKIEM
II.1. Określenie poważnego wypadku
II.1.1. Data, dokładny czas i miejsce poważnego wypadku (stacja, linia, km. linii, szlak
II.1.2. Opis poważnego wypadku
II.1.3. Wskazanie personelu kolejowego, podwykonawców biorących udział w poważnym wypadku oraz innych stron i świadków
II.1.4. Określenie pociągów i ich składów, przewożonego ładunku (ze szczególnym
uwzględnieniem towarów niebezpiecznych), pojazdów kolejowych, ich serii i numerów identyfikacyjnych, biorących udział w poważnym wypadku wraz z uwzględnieniem dotychczasowego przebiegu ich utrzymania
II.1.5. Opis infrastruktury kolejowej i systemu sygnalizacji w miejscu poważnego wypadku - typy torów, rozjazdów, urządzeń srk, sygnalizacji, SHP, czuwaka aktywnego, wraz z uwzględnieniem dotychczasowego przebiegu ich utrzymania
II.1.6. Stosowane na miejscu wypadku środki łączności radiowej i telefonicznej
II.1.7. Prace wykonywane w miejscu wypadku albo w jego sąsiedztwie
II.1.8 Uruchomienie procedur powypadkowych i ich kolejne etapy realizacji
II.1.9. Opis działań ratowniczych podejmowanych przez wyspecjalizowane jednostki ratownictwa kolejowego i służby ustawowo powołane do niesienia pomocy oraz zespoły ratownictwa medycznego; kolejne etapy akcji ratowniczej
II.2. Ofiary śmiertelne, ranni i straty
II.2.1. Poszkodowani w wypadku, w szczególności pasażerowie i osoby trzecie, personel kolejowy łącznie z wykonawcami
II.2.2. Straty powstałe w ładunku, bagażach pasażerów oraz innej własności
II.2.3. Zniszczenia lub uszkodzenia w pojazdach kolejowych, infrastrukturze kolejowej,
środowisku itp.
II.3. Warunki zewnętrzne
II.3.1. Warunki pogodowe, dane topograficzne (np. wzniesienia, nasyp, tunel, most, wiadukt itp.)
II.3.2. Inne warunki zewnętrzne mogące mieć wpływ na powstanie wypadku (szkody
spowodowane ruchem zakładu górniczego, powódź itp.)
III. OPIS ZAPISÓW, BADAŃ I WYSŁUCHAŃ
III.1. Opis systemu zarządzania bezpieczeństwem ruchu kolejowego w odniesieniu do poważnego wypadku
III.1.1. Organizacja oraz sposób wydawania i wykonywania poleceń
III.1.2. Wymagania wobec personelu kolejowego i ich egzekwowanie (czas pracy, kwalifikacje zawodowe, wymogi zdrowotne itp.)
III.1.3. Procedury wewnętrzne systemu zarzadzania bezpieczeństwem, w tym w szczególności opis procesu mającego związek z przyczynami wypadku, kontroli doraźnych i okresowych oraz ich wyników (wewnętrzny audyt bezpieczeństwa)
III.1.4. Ocena realizacji obowiązków dotyczących współdziałania pomiędzy różnymi organizacjami uczestniczącymi w wypadku
III.2. Zasady i uregulowania dotyczące poważnego wypadku
III.2.1. Przepisy i regulacje prawne obowiązujące w UE i w Polsce
III.2.2. Przepisy wewnętrzne przedsiębiorstw kolejowych w Polsce
III.3. Podsumowanie wysłuchań
III.4. Funkcjonowanie budowli i urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu
kolejowego oraz pojazdów kolejowych
III.4.1. System sygnalizacji, sterowania ruchem i zabezpieczeń łącznie z zapisem
z automatycznych rejestratorów danych
III.4.2. Infrastruktura kolejowa
III.4.3. Sprzęt łączności
III.4.4. Funkcjonowanie pojazdów kolejowych łącznie z analizą zapisów z pokładowych rejestratorów danych
III.5. Dokumentacja prowadzenia ruchu kolejowego
III.5.1. Środki podjęte przez personel kolejowy dla kontroli ruchu i sygnalizacji
III.5.2. Wymiana komunikatów ustnych w związku z poważnym wypadkiem łącznie z dokumentacją z rejestrów
III.5.3. Środki podjęte w celu ochrony i zabezpieczenia miejsca wypadku
111.6. Organizacja pracy w miejscu i w czasie wypadku
111.6.1. Czas pracy personelu biorącego udział w wypadku
111.6.2. Stan psychofizyczny personelu kolejowego mającego wpływ na zaistnienie wypadku
111.6.3. Warunki środowiskowe i ergonomiczne stanowisk pracy personelu kolejowego mającego wpływ na zaistnienie wypadku
IV. ANALIZA I WNIOSKI
IV.1. Odniesienie do wcześniejszych wypadków lub incydentów zaistniałych w podobnych okolicznościach
IV.2. Opis sekwencji zdarzeń pozostających w związku z badanym wypadkiem
IV.3. Ustalenia Zespołu badawczego w zakresie przebiegu wypadku w oparciu o zaistniałe fakty
IV.4. Analiza faktów dla ustalenia wniosków odnośnie do przyczyn wypadku i działania wyspecjalizowanych jednostek ratownictwa kolejowego, służb ustawowo powołanych do niesienia pomocy oraz zespołów ratownictwa medycznego
IV.5. Określenie bezpośrednich przyczyn, przyczyn pośrednich, pierwotnych i systemowych wypadku łącznie z czynnikami związanymi z działaniami podejmowanymi przez osoby związane z prowadzeniem ruchu pociągów, stanem pojazdów kolejowych lub urządzeń, a także przyczyn pośrednich związanych z umiejętnościami, procedurami i utrzymaniem oraz przyczyn systemowych związanych z uwarunkowaniami przepisów i innych regulacji i stosowanie systemu zarządzania bezpieczeństwem
IV.5.1. Przyczyna bezpośrednia:
IV.5.2. Przyczyna pierwotna:
IV.5.3. Przyczyny pośrednie:
IV.5.4. Przyczyny systemowe:
Kategoria poważnego wypadku: A04
IV.6. Wskazanie innych nieprawidłowości ujawnionych w trakcie postępowania, ale nie mających znaczenia dla wniosków w sprawie wypadku
V. OPIS ŚRODKÓW ZAPOBIEGAWCZYCH
VI. ZALECENIA MAJĄCE NA CELU UNIKNIĘCIE TAKICH WYPADKÓW W PRZYSZŁOŚCI LUB OGRANICZENIE ICH SKUTKÓW
WSTĘP
Raport Nr PKBWK/03/2018 sporządzono w siedzibie Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych, zwanej dalej "PKBWK" albo "Komisja", działającej przy Ministrze Infrastruktury w Warszawie, w wyniku postępowania powypadkowego prowadzonego w okresie od dnia 05.09.2017 r. do dnia 11.07.2018 r. przez Zespół badawczy PKBWK na mocy Decyzji nr PKBWK.99.2017.BP Przewodniczącego Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych z dnia 05 września 2017 r., w związku z poważnym wypadkiem kolejowym kategorii A04, tj. niezatrzymaniem się pociągu TMS 564024 (przewoźnika STK S.A. Wrocław) relacji Gdynia Port GPA - Wrocław Gądów, prowadzonego lokomotywą S200-303 przed semaforem drogowskazowym L2 wskazującym sygnał S1 "Stój" przy torze nr 32, wskutek czego doszło do starcia w ukresie rozjazdu nr 24 z pociągiem pasażerskim MPE 54170 "POGORIA" relacji Gdynia Główna - Bielsko Biała Główna prowadzonego lokomotywą EP07-395 (przewoźnika PKP INTERCITY S.A.) przejeżdżającego bez zatrzymania torem nr 2 na sygnał zezwalający S2 na semaforach Z1/2, C i P4566.
Raport Nr PKBWK/03/2018 sporządzono w siedzibie Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych, zwanej dalej "PKBWK" albo "Komisja", działającej przy Ministrze Infrastruktury w Warszawie, w wyniku postępowania powypadkowego prowadzonego w okresie od dnia 05.09.2017 r. do dnia 11.07.2018 r. przez Zespół badawczy PKBWK na mocy Decyzji nr PKBWK.99.2017.BP Przewodniczącego Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych z dnia 05 września 2017 r., w związku z poważnym wypadkiem kolejowym kategorii A04, tj. niezatrzymaniem się pociągu TMS 564024 (przewoźnika STK S.A. Wrocław) relacji Gdynia Port GPA - Wrocław Gądów, prowadzonego lokomotywą S200-303 przed semaforem drogowskazowym L2 wskazującym sygnał S1 "Stój" przy torze nr 32, wskutek czego doszło do starcia w ukresie rozjazdu nr 24 z pociągiem pasażerskim MPE 54170 "POGORIA" relacji Gdynia Główna - Bielsko Biała Główna prowadzonego lokomotywą EP07-395 (przewoźnika PKP INTERCITY S.A.) przejeżdżającego bez zatrzymania torem nr 2 na sygnał zezwalający S2 na semaforach Z1/2, C i P4566.
I.
PODSUMOWANIE POSTĘPOWANIA
PODSUMOWANIE POSTĘPOWANIA
Zespół badawczy PKBWK przejął prowadzenie postępowania od komisji kolejowej.
Przewodniczący komisji kolejowej został wyznaczony Decyzją z dnia 31 sierpnia 2017 r. wydaną przez Dyrektora Zakładu Linii Kolejowych w Gdyni (pismo nr IZES7-732-55/2017 z dn. 31.08.2017 r.) spośród członków komisji wyznaczonej zgodnie z § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 16 marca 2016 r. w sprawie poważnych wypadków, wypadków i incydentów w transporcie kolejowym (Dz. U. poz. 369).
Zgodnie z postanowieniem § 7 ust. 1 i ust. 5 powyższego rozporządzenia, zarządca infrastruktury w dniu 31.08.2017 r. sporządził "Zawiadomienie o wypadku na linii kolejowej" (pismo nr ISE2ZR-732-36/2017) z zakwalifikowaniem zaistniałego zdarzenia do kategorii B04, przesyłając je do Przewodniczącego PKBWK, Prezesa UTK, z równoczesnym powiadomieniem Dyrektora Biura Bezpieczeństwa PKP PLK S.A. w Warszawie, Inspektoratu Bezpieczeństwa Ruchu Kolejowego w Gdyni, Dyrektora Zakładu Linii Kolejowych w Gdyni oraz przewoźników PKP INTERCITY S.A. i STK S.A. Wrocław. Po wstępnym oszacowaniu strat zarządca infrastruktury w dniu 20.09.2017 r. pismem ISE2ZR-732-36/2017 zmienił kategorię zdarzenia na poważny wypadek A04.
W dniu 07.09.2017 r. został sporządzony "Protokół oględzin miejsca wypadku kolejowego" przez komisję kolejową w obecności przedstawicieli PKBWK.
W okresie od dnia zaistnienia poważnego wypadku, tj. od dnia 30 sierpnia 2017 r. do dnia wyznaczenia przez Przewodniczącego PKBWK Zespołu badawczego w dniu 05 września 2017 r., postępowanie prowadzone było przez komisję kolejową.
W dniu 05 września 201711, na mocy art. 28e ustawy z dnia 28 marca 2003 roku o transporcie kolejowym (Dz.U. z 2016 poz. 1727 z późn. zm.), zwanej dalej "Ustawą o transporcie kolejowym", w Decyzji nr PKBWK.99.2017.BP z dnia 05 września 2017 r.
Przewodniczący PKBWK - Pan Tadeusz RYŚ wyznaczył Zespół badawczy działający w ramach Komisji do ustalenia przyczyn przedmiotowego poważnego wypadku.
W skład Zespołu badawczego działającego w ramach Komisji do dalszego prowadzenia postępowania wyjaśniającego wyznaczeni zostali:
1. Benedykt Kugielski - Kierujący Zespołem badawczym, Członek stały Komisji, oraz jako członkowie Zespołu:
2. Rafał Leśniowski - Zastępca Przewodniczącego Komisji,
3. Andrzej Gniwek - Członek stały Komisji,
4. Dionizy Jędrych - Członek stały Komisji.
Jednocześnie Przewodniczący PKBWK, zgodnie z art. 28h ust. 2, pkt 5 ustawy o transporcie kolejowym, zobowiązał wyznaczonych z dotychczasowych członków komisji kolejowej do przekazania zgromadzonych dokumentów postępowania oraz do stałej współpracy z Zespołem badawczym PKBWK, na podstawie pisemnego zobowiązania skierowanego do ich pracodawców pismem nr PKBWK.4631.41.2017.BP z dnia 06.09.2017 r.
W wyniku podjęcia przez Przewodniczącego PKBWK decyzji o przejęciu postępowania przez Zespół badawczy, uwzględniając postanowienia art. 28e, ust. 4 ustawy o transporcie kolejowym, Komisja w dniu 06 września 2017 r. zgłosiła ten fakt Agencji Kolejowej Unii Europejskiej ("EUAR") za pośrednictwem systemu informatycznego "ERAIL" i powyższe zdarzenie zostało zarejestrowane w bazie danych ERAIL pod numerem PL-5422.
W trakcie prowadzonego postępowania przez Zespół badawczy w dniu 06 września 2017 r. w siedzibie Sekcji Eksploatacji w Tczewie PKP PLK S.A. Zakładu Linii Kolejowych w Gdyni, nastąpiło formalne protokolarne przekazanie Zespołowi dokumentacji zebranej przez komisję kolejową.
I.2. Krótki opis zdarzenia, miejsca i czasu poważnego wypadku oraz jego skutki
Dnia 30.08.2017r. o godzinie 21:40, ze stacji Morzeszczyn w kierunku stacji Smętowo odjechał pociąg towarowy TMS 564024 - przewoźnika STK S.A. Wrocław, prowadzony przez maszynistę spalinowych pojazdów trakcyjnych. Pociąg zestawiony z lokomotywy spalinowej serii S200-303 i 6-ciu wagonów. O godzinie 21:48 ze stacji Morzeszczyn również w kierunku stacji Smętowo, po tym samym torze jako drugi pociąg, odjechał pociąg pasażerski MPE 54170 "POGORIA" przewoźnika PKP Intercity S.A., który miał przez stację Smętowo przejechać bez zatrzymania po torze stacyjnym nr 2, prowadzony przez maszynistę elektrycznych pojazdów trakcyjnych. Pociąg zestawiony z lokomotywy oraz 11 wagonów. Lokomotywa EP07-395 o numerze EVN PL-PKPIC 91511140088-2. Oba pociągi znajdowały się na szlaku Morzeszczyn - Smętowo i poruszały się na podstawie nadawanych sygnałów przez semafory wieloodstępowej blokady samoczynnej typu Eac (dalej zwanej sbl). W tym czasie z przeciwnego kierunku od strony stacji Twarda Góra torem nr 1 do stacji Smętowo, zbliżał się pociąg towarowy TDE 752009 przewoźnika PKP CARGO S.A., który miał przez stację Smętowo przejechać bez zatrzymania po torze stacyjnym nr 1. Dyżurny ruchu oraz nastawniczowie stacji Smętowo zgodnie z Regulaminem Technicznym Posterunku Ruchu oraz obowiązującymi instrukcjami zarządcy PKP PLK S.A. przygotowali drogę przebiegu, wyświetlając sygnały zezwalające na semaforach:
Pociąg TMS 564024 na stację Smętowo wjechał na tor nr 32 o godzinie 21:51 i poruszał się po tym torze z prędkością jednostajną ok. 17 km/h, przez całą drogę przebiegu. W tym czasie do stacji Smętowo zbliżał się pociąg pasażerski MPE 54170, dla którego po przygotowaniu drogi przebiegu (przejazd bez zatrzymania) na semaforze wjazdowym Z1/2 podany został sygnał S2 (jedno światło zielone ciągłe) i na semaforze wyjazdowym C był podany sygnał S2 (jedno światło zielone ciągłe). W momencie podawania sygnałów, pociąg pasażerski MPE 54170 znajdował się na przedostatnim odstępie sbl (fakt stwierdzony na nagraniu z wideorejestratora lokomotywy EP07-395). Pociąg TMS 564024 nie zatrzymał się przed wskazującym sygnał S1 "Stój" (jedno czerwone światło) semaforem drogowskazowym L2 usytuowanym przy torze nr 32. Maszynista pociągu nr TMS 564024 w momencie, gdy czoło pociągu znajdowało się na wysokości semafora L2 zorientował się, że na semaforze nadawany jest sygnał S1 "Stój" i dokonał przestawienia nastawnika jazdy na jazdę wstecz, w celu natychmiastowego cofnięcia pociągu, a następnie wdrożył nagłe hamowanie, co spowodowało, że pociąg kontynuował jazdę w kierunku rozjazdu nr 24 i czoło pociągu zatrzymało się 38m za semaforem drogowskazowym L2.
Pociąg MPE 54170 w tym samym czasie jechał torem stacyjnym nr 2. Maszynista pociągu MPE 54170 zorientowawszy się, że pociąg nr TMS nr 564024 znajduje się w skrajni toru nr 2, wdrożył hamowanie nagłe pociągu i za ukresem rozjazdu nr 24 przy prędkości 110 km/h doszło do jego starcia (prawą stroną lokomotywy EP07) z lewą stroną lokomotywy S200 - 303 pociągu TMS nr 564024 znajdującej się poza ukresem (wskaźnik W17) na rozjeździe nr 24. W wyniku starcia doszło do wykolejenia lokomotywy i siedmiu wagonów osobowych pociągu MPE 54170 na lewą stronę w międzytorze torów nr 1 i 2. Czoło pociągu MPE 54170 zatrzymało się w kilometrze 457,270 w odległości 184 metry od miejsca starcia. Wykolejenie pociągu MPE 54170 spowodowało uszkodzenie toru nr 1 i jego urządzeń kontroli niezajętości, co w konsekwencji doprowadziło do automatycznej zmiany obrazu na semaforze wjazdowym A1/2 z sygnału S2 (zielone ciągłe) na sygnał S1 (czerwone ciągłe) dla pociągu towarowego TDE 752009, który zatrzymał się przed tym semaforem. Dyżurny ruchu stacji Smętowo po usłyszeniu huku i dostrzeżeniu tumanu kurzu zorientował się, że doszło do wypadku. Po nieudanych próbach wywołania przez radiotelefon maszynistów pociągów MPE 54170 i TMS 564024 telefonicznie, pod nr alarmowy "112", zawiadomił służby ratownicze o wypadku kolejowym i zażądał przybycia Ratownictwa Medycznego, Straży Pożarnej i Policji. Następnie powiadomił dyżurnych ruchu stacji Morzeszczyn i Twarda Góra, żeby nie wyprawiali w kierunku Smętowa żadnych pociągów. Pociągi miały osygnalizowane czoło pociągu sygnałem Pc1 (trzy białe światła), na końcu pociągu MPE nr 54170 sygnałem Pc5 (dwa czerwone światła), a pociąg TMS 564024 sygnałem Pc5 (dwie tarcze odblaskowe). Dla usuwania skutków wypadku tory stacyjne nr 1, nr 2, nr 31 i nr 32 zostały zamknięte.
W wyniku wypadku 28 pasażerów pociągu MPE 54170 zostało rannych w tym 10 ciężko rannych. Na miejsce zdarzenia przybyły jednostki Straży Pożarnej, Policji i Pogotowia Ratunkowego.
I.3. Opis bezpośredniej przyczyny poważnego wypadku i przyczyn pośrednich ustalonych w postępowaniu
Na podstawie analizy faktów związanych z zaistnieniem poważnego wypadku kat. A04 w dniu 30.08.2017 r. o godz. 21:53 na stacji Smętowo, w torze nr 2, w km 457.485 linii kolejowej nr 131 Chorzów Batory - Tczew, Zespół badawczy wskazał przyczyny następujące poważnego wypadku:
I.3.1. Przyczyna bezpośrednia
Niezatrzymanie się pociągu towarowego TMS 564024 przed semaforem drogowskazowym L2, nadającym sygnał S1 "STÓJ" i wjazd w rozjazd nr 24, który był w drodze przebiegu pociągu MPE 54170.
I.3.2. Przyczyny pierwotne
Niedostateczna obserwacja przez maszynistę drogi przebiegu pociągu TMS 564024 podczas jazdy po torze głównym dodatkowym nr 32 w stacji Smętowo, skutkująca brakiem reakcji maszynisty na nadawany sygnał "Stój" na semaforze L2, co spowodowało wjazd w skrajnię toru nr 2 w rozjeździe nr 24.
I.3.3. Przyczyny pośrednie
Wyłączenie urządzeń czujności pociągu SHP i CA w lokomotywie S200-303; poprzez zamknięcie zaworów pneumatycznych tych urządzeń w szafie pneumatycznej lokomotywy, co w znaczny sposób przyczyniło się do zmniejszenia czujności maszynisty podczas prowadzenia pociągu.
I.3.4. Przyczyny systemowe
Brak dokonania oceny i wyceny ryzyka w Systemie Zarządzania Bezpieczeństwem w zakresie zastosowanych dróg ochronnych po podwyższeniu prędkości do 120km/h przez stację po torach głównych zasadniczych, w sytuacji, gdy zwrotnice nr 24 i 25, biorą udział w drodze przebiegu z231 i z232, znajdują się w odcinkach drogi ochronnej, a nie są uzależnione dla tych jazd. Przepisy wewnętrzne zarządcy nie precyzują takich sytuacji, a w szczególności przy zastosowaniu wieloodstępowej samoczynnej blokady liniowej na przyległych szlakach.
Uzasadnienie poszczególnych przyczyn wypadku w zakresie zaistniałych niezgodności z obowiązującym stanem prawnym podano w rozdziałach III i IV niniejszego Raportu, opisujących szczegółowo przebieg zdarzenia.
I.4. Kategoria zdarzenia określona w oparciu o ustalenia Zespołu badawczego Kategoria poważnego wypadku - A04
I.5. Wskazanie czynników mających wpływ na zaistnienie poważnego wypadku
Do czynników stwierdzonych w ramach postępowania, mających wpływ na powstanie poważnego wypadku, należy zaliczyć:
* Wyłączenie urządzeń czujności Samoczynnego Hamowania Pociągu i Czuwaka Aktywnego (SHP i CA) w lokomotywie STK S.A. serii S200-303, poprzez zamknięcie zaworów pneumatycznych w szafie pneumatycznej lokomotywy. Spowodowało to zaprzestanie działania tych urządzeń (brak pojawiania się na pulpicie maszynisty sygnału świetlnego oraz dźwiękowego SHP i CA), a tym samym nie wymuszało czujności maszynisty w trakcie prowadzenia pociągu na kasowanie tych sygnałów, a zwłaszcza podczas kontynuowania jazdy po torze głównym dodatkowym nr 32 bez konieczności kasowania sygnałów CA (czas przejazdu po drodze przebiegu trwał ponad 4 minuty).
Czynniki opisane w podrozdziale IV dotyczącym przyczyn bezpośrednich, pośrednich i systemowych zdarzenia oraz nie stosowanie się do przyjętych procedur Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem (SMS), obowiązującego u przewoźnika STK S.A., miały kluczowy wpływ na zaistnienie poważnego wypadku kolejowego.
I.6. Główne zalecenia i adresaci tych zaleceń
I.6.1. Zalecenia komisji kolejowej
Zakład Linii Kolejowych w Gdyni zabezpieczy odczyty z urządzeń monitorujących na pojeździe trakcyjnym oraz odsłuchy rozmów na urządzeniu DGT (urządzenie transmisji danych). Zalecenie zostało zrealizowane w trakcie prowadzonego postępowania.
I.6.2. Zalecenia Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych
Zalecenia PKBWK ujęte zostały w punkcie VI.
II.
FAKTY BEZPOŚREDNIO ZWIĄZANE Z POWAŻNYM WYPADKIEM
FAKTY BEZPOŚREDNIO ZWIĄZANE Z POWAŻNYM WYPADKIEM
II.1. Określenie poważnego wypadku
II.1.1. Data, dokładny czas i miejsce poważnego wypadku (stacja, linia, km. linii, szlak)
Poważny wypadek kolejowy kat. A04 zaistniał w dniu 30 sierpnia 2017 r. o godz. 21:53 w stacji Smętowo, w torze nr 2, w km 457.485, linii kolejowej nr 131: Chorzów Batory - Tczew, obszar zarządcy infrastruktury PKP PLK S.A. Zakład Linii Kolejowych w Gdyni.
II.1.2. Opis poważnego wypadku
Dnia 30.08.2017 r. o godzinie 21:40, ze stacji Morzeszczyn odjechał pociąg towarowy TMS 564024- przewoźnika STK S.A. Wrocław, prowadzony przez maszynistę. Pociąg zestawiony z lokomotywy spalinowej serii S200-303 i 6 wagonów. O godzinie 21:48 ze stacji Morzeszczyn również w kierunku stacji Smętowo odjechał pociąg pasażerski MPE 54170 przewoźnika PKP Intercity S.A., który miał przez stację Smętowo przejechać bez zatrzymania po torze stacyjnym nr 2, prowadzony przez maszynistę wraz z drużyną konduktorską, (kierownik pociągu i konduktor). Pociąg zestawiony z lokomotywy oraz 11 wagonów: Lokomotywa EP07 - 395 PL- PKPIC 915111400882. Masa ogólna składu: 486 ton długość 286 m., procent wymaganej masy hamującej: 104, procent masy hamującej rzeczywistej: 141. Oba pociągi znajdowały się na szlaku Morzeszczyn - Smętowo i poruszały się na podstawie nadawanych sygnałów przez semafory wieloodstępowej samoczynnej blokady liniowej typu Eac. W tym czasie z przeciwnego kierunku od strony stacji Twarda Góra torem nr 1 do stacji Smętowo, zbliżał się pociąg towarowy TDE nr 752009 przewoźnika PKP CARGO S.A., który miał przez stację Smętowo przejechać bez zatrzymania po torze stacyjnym nr 1. Dyżurny ruchu oraz nastawniczowie stacji Smętowo zgodnie z Regulaminem Technicznym Posterunku Ruchu oraz obowiązującymi instrukcjami zarządcy PKP PLK S.A. przygotowali drogę przebiegu, podając sygnały zezwalające na semaforach:
Pociąg TMS 564024 na stację Smętowo wjechał na tor nr 32 o godzinie 21:51 i poruszał się po tym torze z prędkością jednostajną ok, 17 km/h, przez całą drogę przebiegu. W tym czasie do stacji Smętowo zbliżał się pociąg pasażerski MPE 54170, dla którego po przygotowaniu drogi przebiegu (przejazd bez zatrzymania) na semaforze wjazdowym Z1/2 podany został sygnał S2 (jedno światło zielone ciągłe) i na semaforze wyjazdowym C był podany sygnał S2 (jedno światło zielone ciągłe). W momencie podawania sygnałów, pociąg pasażerski MPE 54170 znajdował się na przedostatnim odstępie sbl (fakt stwierdzony na nagraniu z wideorejestratora lokomotywy EP07-395). Pociąg TMS 564024 nie zatrzymał się przed wskazującym sygnał S1 "Stój" (jedno czerwone światło) semaforem drogowskazowym L2 usytuowanym przy torze nr 32. Maszynista pociągu TMS nr 564024 w momencie, gdy czoło pociągu znajdowało się na wysokości semafora L2 zorientował się, że na semaforze nadawany jest sygnał S1 "Stój", zbyt późno uruchomił hamowanie nagłe, co spowodowało, że pociąg kontynuował jazdę w kierunku rozjazdu nr 24 i czoło pociągu zatrzymało się 38m za semaforem drogowskazowym L2. Pociąg MPE 54170 w tym samym czasie jechał torem stacyjnym nr 2. Maszynista pociągu MPE 54170 zorientowawszy się, że pociąg nr TMS nr 564024 znajduje się w skrajni toru nr 2, wdrożył hamowanie nagłe pociągu i za ukresem rozjazdu nr 24 przy prędkości 110 km/h doszło do jego starcia (prawą stroną lokomotywy EP07) z lewą stroną lokomotywy S200 ~ 303 pociągu TMS nr 564024 znajdującej się poza ukresem (wskaźnik W17) na rozjeździe nr 24. W wyniku starcia doszło do wykolejenia lokomotywy i siedmiu wagonów osobowych pociągu MPE 54170 na lewą stronę w międzytorze torów nr 1 i 2. Czoło pociągu MPE 54170 zatrzymało się w kilometrze 457,270 w odległości 184 metry od miejsca starcia. Wykolejenie pociągu MPE 54170 spowodowało uszkodzenie toru nr 1 i jego urządzeń kontroli niezajętości, co w konsekwencji doprowadziło do automatycznej zmiany obrazu na semaforze wjazdowym A1/2 z sygnału S2 (zielone ciągłe) na sygnał S1 (czerwone ciągłe) dla pociągu towarowego TDE nr 752009, który zatrzymał się przed tym semaforem. Dyżurny ruchu stacji Smętowo po nieudanych próbach wywołania przez radiotelefon maszynistów pociągów MPE 54170 i TMS 564024 telefonicznie pod nr 112 zawiadomił służby ratownicze o wypadku kolejowym i zażądał przybycia Ratownictwa Medycznego, Straży Pożarnej i Policji. Następnie powiadomił dyżurnych ruchu stacji Morzeszczyn i Twarda Góra, żeby nie wyprawiali w kierunku Smętowa żadnych pociągów. Pociągi miały prawidłowo osygnalizowane czoło pociągu sygnałem Pc1 (trzy białe światła), na końcu pociągu MPE 54170 sygnał Pc5 (dwa czerwone światła), a pociąg TMS 564024 sygnałem Pc5 (dwie tarcze odblaskowe). Dla usuwania skutków wypadku tory stacyjne nr 1, nr 2, nr 31 i nr 32 zostały zamknięte. W wyniku wypadku 28 pasażerów pociągu MPE 54170 zostało rannych.
Szkic poważnego wypadku kategorii A04 - niezatrzymanie się pociągu nr 564024 przed semaforem drogowskazowym L2, wskazującym sygnał 51 "Stój" i wskutek tego starcie się w ukresie rozjazdu nr 24 na Stacji Smętowo z pociągiem nr 54170, w dniu 30.08.2017 godzina 21.53
II.1.3. Wskazanie personelu kolejowego, podwykonawców biorących udział w poważnym wypadku oraz innych stron i świadków.
Tablica II.1.3.1) Personel kolejowy wraz z podwykonawcami mający związek z poważnym wypadkiem
Stanowisko | Zakład pracy | Stan trzeźwości | Data i godz. rozpoczęcia pracy | Ilość godz. wypoczynku przed rozpoczęciem pracy |
Dyżurny ruchu Stacji Smętowo | IZ Gdynia Sekcja ISE Tczew | trzeźwy | 30.08.2017 r. 18:00 | 24 h 00 min. |
Maszynista pociągu nr 564024 | STK.S. A. we Wrocławiu | trzeźwy | 30.08.2017 r. 19:00 | 24 h 00 min. |
Rewident pociągu nr 564024 | STK.S. A. we Wrocławiu | trzeźwy | 30.08.2017 r. 19:00 | 24 h 00 min. |
Nastawniczy nastawni wykonawczej Sm2 | IZ Gdynia Sekcja ISE Tczew | trzeźwy | 30.08.2017 r. 18:00 | 24 h 00 min. |
Nastawniczy nastawni wykonawczej Sm1 | IZ Gdynia Sekcja ISE Tczew | trzeźwy | 30.08.2017 r. 18:00 | 24 h 00 min. |
Kierownik pociągu nr 54170 | "PKP Intercity S.A. Zakład Północny w Gdyni | trzeźwy | 30.08.2017 r. 16:59 | 23 h 03 min. |
Konduktor pociągu nr 54170 | "PKP Intercity S.A. Zakład Północny w Gdyni | trzeźwy | 30.08.2017 r. 16:59 | 19 h 03 min. |
Maszynista pociągu nr 54170 | "PKP Intercity S.A. Zakład Północny w Gdyni | trzeźwy | 30.08.2017 r. 17:30 | 25 h 24min. |
Tablica II.1.3.2) Inne strony i świadkowie mający związek z poważnym wypadkiem
Świadkowie |
Maszynista pociągu Regio nr 55434 Północny Oddział w Gdyni Spółki Przewozy Regionalne |
Kierownik pociągu Regio nr 55434 Północny Oddział w Gdyni Spółki Przewozy Regionalne |
II.1.4. Określenie pociągów i ich składów, przewożonego ładunku (ze szczególnym uwzględnieniem towarów niebezpiecznych), pojazdów kolejowych, ich serii i numerów identyfikacyjnych, biorących udział w poważnym wypadku wraz z uwzględnieniem dotychczasowego przebiegu ich utrzymania.
Pociąg TMS 564024 STK Wrocław S.A. - przewoźnika STK S.A. we Wrocławiu, prowadzony przez maszynistę spalinowych pojazdów trakcyjnych. Pociąg zestawiony z lokomotywy i 6-ciu wagonów. Lokomotywa S200 - 303 nr EVN: PL-ID 92513620076-1. Wagony: seria Sk PL-STK 60519908001-7, seria Rs PL-STK 33519933008-5, seria Rs PL- STK 84513936056-5, seria Uaai typ Krupp 32 PL-STK 33514940313-0, seria Sr PL-STK 37559700002-1, seria Uaai typ Krupp 32 PL-STK 83819973320-8
Lokomotywa typ S200 nr 303 nr fabryczny 11314 posiadająca:
Podczas oględzin na miejscu zdarzenia i na podstawie danych zarejestrowanych na taśmie prędkościomierza rejestrującego typu Hasler BERN typ RT9 nr M08.080, komisja stwierdziła brak wdrożenia przez maszynistę pociągu TMS 564024, w chwili zauważenia pociągu na torze nr 2, "hamowania nagłego". Sterowanie pociągu odbywało się z pulpitu "A" pojazdu. Pociąg 564024 został zatrzymany, w ukresie rozjazdu nr 24 z torem nr 2 stacji Smętowo, po przebyciu ok. 700m z prędkości 17 km/h, pomijając semafor L2o ok 38m.
Działanie syreny prawidłowe. Radiotelefon w sieci pociągowej ustawiony na kanale nr 6, zgodnym z kanałem obowiązującym na tej linii kolejowej.
Przeglądy techniczne pojazdu trakcyjnego typu S200 nr 303: poziom "P4" z modernizacją - wykonany w dniu 31.01.2017 11 w DB Cargo Polska S.A., w Zabrzu., poziom "P2"- wykonany dnia 16.08.2017 11, przez DB Cargo Polska S.A. - w Rybniku przy stanie licznika 11975 km, poziom "P1"- wykonany dnia 30.08.2017 11, przez pracownika firmy Maxima Spółka Jawna w Gdańsku - przy stanie licznika 13590 km., w ramach wykonanego przeglądu poziomu P1 pracownik firmy Maxima Sp. J. w Gdańsku, nie dokonał sprawdzenia poprawności rejestracji impulsów SHP czujności czuwaka aktywnego na taśmie prędkościomierza, oraz nie dokonał zaplombowania zaworów pneumatycznych sterowania urządzeniami Aparatury Bezpieczeństwa Pociągu ABP (SHP i CA) w szafie pneumatycznej.
Powyższe wynika z zakresu czynności wykazanych w Części II - Dokumentacji Systemu Utrzymania pojazdów serii S200-303 str. 8 Arkusz przeglądowo - naprawczy - Układ radiołączności, zabezpieczenia ruchu kolejowego oraz urządzenia kontrolno - pomiarowe.
W ramach przeglądu poziomu "P2" wykonanego dnia 18.08.2017 r., przez DB Cargo Polska S.A - w Rybniku, przeprowadzono sprawdzenie radiotelefonu "Radmor", w tym działania urządzenia "RADIO-STOP" oraz SHP i czuwaka aktywnego. Ekspertyza urządzenia radiołączności pociągowej - radiotelefonu F-747 wykazała brak aktualnej daty i czasu zegara RTC manipulatora 0119/OG, co świadczy o niewłaściwym wykonaniu obowiązkowego przeglądu i konserwacji radiotelefonu.
Analiza taśmy prędkościomierza lokomotywy S200-303 wykazała brak rejestracji sygnałów kasowania urządzeń czujności, to jest Samoczynnego Hamowania Pociągu i Czuwaka Aktywnego (SHP i CA). Ekspertyza przeprowadzona w zakresie działania rejestratora typu Hasler BERN typ RT9 nr M08.080 wykazała, że urządzenie było technicznie sprawne. Badanie przyczyny braku rejestracji na taśmie prędkościomierza sygnałów kasowania urządzeń czujności (SHP i CA) wykazało, że przyczyną było wyłączenie zaworów pneumatycznych urządzeń SHP i CA w szafie pneumatycznej lokomotywy S200-303, co spowodowało nie wyświetlanie się na pulpicie maszynisty sygnałów świetlnych oraz dźwiękowych działania tych urządzeń.
Pociąg MPE 54170 "Pogoria" relacji Gdynia Główna - Bielsko Biała Główna, przewoźnik kolejowy PKP Intercity S.A. zestawiony z lokomotywy elektrycznej serii EP07 nr 395, oraz 11 wagonów pasażerskich przewoźnika PKP Intercity S.A.
Przeglądy techniczne pojazdu trakcyjnego typu 303E serii EP07 nr 395: poziom "P2"- wykonany dnia 19.08.2017 r., przez PKP Intercity S.A. - w Warszawie, przy stanie licznika 460 820 km, poziom "P1"- wykonany dnia 30.08.2017 r., PKP Intercity S.A Zakład Północny w Gdyni - przy stanie licznika 467329 km.
W ramach przeglądu "P2" wykonanego dnia 19.08.2017 r., przez PKP Intercity S.A. - w Warszawie oraz podczas przeglądu poziomu "P1"- wykonany dnia 30.08.2017 r., PKP Intercity S.A. Zakład Północny w Gdyni - przeprowadzono sprawdzenie radiotelefonu "Koliber", w tym działania urządzenia "RADIO-STOP" oraz SHP i czuwaka aktywnego,
Wszystkie świadectwa sprawności technicznej dla powyższych wagonów osobowych były ważne.
II.1.5. Opis infrastruktury kolejowej i systemu sygnalizacji w miejscu poważnego wypadku - typy torów, rozjazdów, urządzeń srk, sygnalizacji, SHP, czuwaka aktywnego, wraz z uwzględnieniem dotychczasowego przebiegu ich utrzymania
Opis infrastruktury kolejowej:
Linia kolejowa nr 131 Chorzów Batory - Tczew
Stacja kolejowa Smętowo:
Tor nr 1 (km 457,107 - 457,460)...rok budowy 2012
Tor nr 2 od km 457,460 do km 457,107 rok budowy 2012
Tor nr 32 rok budowy 1985
Rozjazdy na stacji kolejowej Smętowo biorące udział w przygotowani i utwierdzeniu drogi przebiegu:
Stan techniczny rozjazdów nie miał wpływu na powstanie zdarzenia.
Urządzenia sterowania ruchem kolejowym:
Na stacji Smętowo zabudowane są urządzenia mechaniczne z sygnalizacją świetlną.
Data budowy urządzeń - 1941 rok.
Przebudowa i modernizacja urządzeń:
Wykonanie dróg przebiegu (droga jazdy, droga ochronna, ochrona boczna) zgodnie z obowiązującymi przepisami wewnętrznymi § 37 i 38 "Wytyczne techniczne budowy urządzeń sterowania ruchem kolejowym" le-4 (WTB-E10).
II.1.6. Stosowane na miejscu wypadku środki łączności radiowej i telefonicznej
Nastawnia dysponująca Sm
Radiotelefony sprawne, zaplombowane, przyciski systemu Rt-stop w stanie nienaruszonym,
Odsłuch w zadanej wymaganej strefie czasowej (21:30 - 23:30) nie jest możliwy na miejscu ze względu na brak dostępu do internetu ze specjalistycznym oprogramowaniem producenta firmy DGT. Łączność z pojazdami trakcyjnymi oraz przyległymi posterunkami - sprawdzona i sprawna.
Nastawnia wykonawcza Sm1
Nastawnia wykonawcza Sm2
Lokomotywa EP07-395
Radiotelefon sprawny. Po zdarzeniu w stanie nieczynnym wskutek wykolejenia i uszkodzenia obwodów zasilania pojazdu trakcyjnego. Zgodnie z zapisami w książce pokładowej pojazdu z napędem EP07-395 łączność sprawdzona przez maszynistę prowadzącego pociąg MPE 54170 na stacji Gdynia Główna o godz. 20:26.
Lokomotywa S200-303
II.1.7. Prace wykonywane w miejscu wypadku albo w jego sąsiedztwie
W miejscu poważnego wypadku nie prowadzono żadnych prac utrzymaniowo - remontowych.
II.1.8 Uruchomienie procedur powypadkowych i ich kolejne etapy realizacji
Pierwsze zgłoszenie o zaistniałym zdarzeniu wpłynęło w dniu 30.08.2017 r. o godzinie 21:56 od dyżurnego ruchu stacji Smętowo na telefon alarmowy 112.
O godzinie 22:01 dyżurny ruchu stacji Smętowo powiadomił o wypadku dyspozytora liniowego PKP PLK S.A. IDDE Gdańsk oraz o godzinie 22:03 dyspozytora zakładowego PKP PLK S.A. IZ Gdynia i o godzinie 22:04 Naczelnika Sekcji ISE Tczew PKP PLK S.A.
Została powołana komisja kolejowa działająca na terenie PKP PLK S.A. Zakładu Linii Kolejowych w Gdyni z udziałem przedstawicieli przewoźników kolejowych PKP Intercity S.A. oraz STK S.A.
Przebieg realizacji procedur powypadkowych wewnątrz przedsiębiorstw kolejowych - zarządcy infrastruktury i przewoźników kolejowych zestawiono w tablicy 11.1.8.1.
Tablica II.1.8.1. Kolejne etapy uruchamiania procedur powypadkowych
stanowisko powiadamiającego | Godzina powiadomienia | Jednostka powiadamiana | stanowisko przyjmującego | ||||
Dyżurny ruchu stacji Smętowo | ok. 21:56 | Numer alarmowy 112 | |||||
Dyżurny ruchu stacji Smętowo | ok. 22:01 | dyspozytor koordynator PKP PLK S.A., | IDDE Gdańsk | ||||
Dyżurny ruchu stacji Smętowo | 22:03 | dyspozytor zakładowy PKP PLK S.A., IZ Gdynia | IZDD Gdynia | ||||
Dyżurny ruchu stacji Smętowo | 22:04 | Naczelnika sekcji ISE Tczew | ISE Tczew | ||||
Dyżurny ruchu stacji Smętowo | 22:10 | SOK w Tczewie | |||||
Dyżurny ruchu stacji Smętowo | 22:15 | Dyspozytor zasilania w Sopocie |
II.1.9. Opis działań ratowniczych podejmowanych przez wyspecjalizowane jednostki ratownictwa kolejowego i służby ustawowo powołane do niesienia pomocy oraz zespoły ratownictwa medycznego; kolejne etapy akcji ratowniczej
Powiadomione służby i instytucje:
Czas trwania akcji ratowniczej:
Pogotowie Ratunkowe - 15 zespołów ratownictwa medycznego do godziny 03:00 dnia
31.08.2017 r.
Straż Pożarna - 28 zastępów Straży Pożarnej do godziny 03:00 dnia 31.08.2017 r.
Pociąg Ratowniczy z Tczewa oraz z Maksymilianowa - działania do godziny 11:00 dnia
01.09.2017 r.
II.2. Ofiary śmiertelne, ranni i straty
II.2.1. Poszkodowani w wypadku, w szczególności pasażerowie i osoby trzecie, personel kolejowy łącznie z wykonawcami
Kategoria poszkodowanych | Zabitych | Ciężko rannych | Pomoc ambulatoryjna lub pobyt w szpitalu do 24 h. |
pasażerowie ......................................... | nie było | 10 | 18 |
pracownicy łącznie z pracownikami podwykonawców | nie było | nie było | nie było |
użytkownicy przejazdów kolejowych ............................................... | nie było | nie było | nie było |
osoby nieuprawnione do przebywania na obszarze kolejowym ............................ | nie było | nie było | nie było |
inni ........................................................ | nie było | nie było | nie było |
Ograniczenia w ruchu pociągów: | |||||
przerwa w ruchu pociągów | od dnia, godzina | 30.08.2017r. 21:53 | do dnia, godzina | 31.08.2017r. 05:00 | |
opóźnione pociągi osobowe | ilość pociągów | 34 | ilość minut opóźnienia | 1193 | |
opóźnione pociągi towarowe | ilość pociągów | 31 | ilość minut opóźnienia | 4508 | |
uruchomienie komunikacji zastępczej | od dnia, godzina | 30.08.2017r. 22:00 | do dnia, godzina | 31.08.2017r. 22:35 | |
zamknięcie szlaku: | (toru) nr 1) ............. | od dnia, godzina: | 30.08.2017r. 22:00 | do dnia, godzina | 04.09.2017r. 15:00 |
(toru) nr 2) .............. | od dnia, godzina | 30.08.2017r. 22:00 | do dnia, godzina | 04.09.2017r. 17:15 | |
wyłącznie napięcia w sieci trakcyjnej.. | od dnia, godzina | 31.08.2017r. 02:16 | do dnia, godzina | 04.09.2017r. 15:00 | |
skierowanie pociągów drogą okrężną | ilość pociągów | nie było | |||
skrócenie relacji pociągów ..................... | ilość pociągów | 0 | |||
odwołanie pociągów ..................... | ilość pociągów | 0 |
II.2.2. Straty powstałe w ładunku, bagażach pasażerów oraz innej własności
Łącznie roszczenia pasażerów związane ze zwrotem biletów i uszkodzonym bagażem wyniosły 3,9 tys. PLN. Nie stwierdzono strat związanych z przewożonym ładunkiem.
II.2.3. Zniszczenia lub uszkodzenia w pojazdach kolejowych, infrastrukturze kolejowej, środowisku itp.
Zniszczenia i uszkodzenia w pojazdach kolejowych PKP Intercity S.A.
Pociąg MPE 54170 "Pogoda" (KWR-1297615) relacji Gdynia Postojowa - Bielsko-Biała Główna zestawiony z lokomotywy i 11 wagonów osobowych o łącznej długości 285,9 metrów (16,2m lokomotywa + 269,7m skład pociągu). Masa składu pociągu 486 ton, rzeczywista masa hamująca 690 ton, nastawienie hamulców "R".
Wykolejeniu uległa lokomotywa oraz siedem z jedenastu wagonów pasażerskich za lokomotywą. Wszystkie wykolejone pojazdy znajdowały się na międzytorzu torów 1 i 2, były zagłębione w podłożu i przechylone na lewą stronę w kierunku jazdy. Brak zewnętrznego osygnalizowania czoła pociągu Pc-1 z uwagi na brak zasilania w lokomotywie po zdarzeniu. Przed poważnym wypadkiem oświetlenie czoła sygnałem Pc-1 działało prawidłowo. Koniec pociągu prawidłowo osygnalizowany sygnałem Pc 5 (dwa światła czerwone).
Lokomotywa serii EP07 - 395 nr EVN PL-PKPIC 91511140088-2, wykolejona wszystkimi czterema osiami. Prowadzona z kabiny "B". Poważne uszkodzenia podwozia (zniszczone i urwane elementy układu biegowego, układu hamulcowego pojazdu) z obu stron. Na pudle lokomotywy częściowo zdarte poszycie w dolnej części pojazdu z widocznymi uszkodzeniami ostoi. Znaczne uszkodzenia obu ścian czołowych i dolnych części lewej strony pudła lokomotywy. Uszkodzenie (wgniecenie) czoła tylnej kabiny pojazdu spowodowało zwarcie w obwodach sterowania pozbawiając lokomotywę zasilania pokładowego. Uszkodzony tylny pantograf ("A"), na którym odbywała się jazda.
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1r-35/2016, wydane w Warszawie 10.03.2016 r. ważne do dnia 15.02.2020 r., na przebieg 325915 km, liczony od 274315 km. Naprawa P4 wykonana 12.02.2014 r. w BZK Kraków, ostatni przegląd P2 wykonany 19.08.2017 r. w Warszawie przy przebiegu 460820 km, ostatni przegląd P1 wykonany 30.08.2017 r. o godzinie 13:30 w Gdyni. Według zapisów książce pokładowej wypadek nastąpił w trzeciej godzinie pracy lokomotywy po przeglądzie P1. Prędkościomierz rejestrujący RT9 nr N03.040 wskazuje przebieg 467431 km, ostatnie badanie 21.03.2017 r. (protokół nr 21/17) wykonany w PKP Intercity S.A. Zakład Centralny ważne do 31.03.2018 r.
Stan urządzeń i przełączników w kabinie "B" (prowadzącej):
Zawór maszynisty FV4a w położeniu hamowania pełnego, zawór hamulca dodatkowego w położeniu "luzowanie", nastawnik kierunku w pozycji "do przodu", nastawnik jazdy w pozycji "0", nastawnik bocznikowania w pozycji 4, na pulpicie podniesiony tylny pantograf, załączone ogrzewanie pociągu, załączone przetwornice i sprężarki główne, załączone trzy białe światła na czole lokomotywy, przełącznik hamulca w pozycji "pospieszny", przełącznik dostosowania sił i przełącznik wysokiego rozruchu w pozycji wyłączone, piaskowanie załączone, prędkościomierz A16 zaplombowany, wskazanie prędkościomierza "0". Manipulator radiotelefonu Koliber KM01 (nr KM01B3132013) nieczynny (brak zasilania).
Stan urządzeń i przełączników w kabinie "A" (nieczynnej):
Zawór maszynisty FV4a w położeniu odcięcia, zawór hamulca dodatkowego w położeniu "luzowanie", nastawniki kierunku, jazdy i bocznikowania w pozycji "0", wszystkie wyłączniki w pozycji wyłączone, przełącznik hamulca w pozycji "pospieszny", wskazanie prędkościomierza rejestrującego RT9 16 km/h. Manipulator radiotelefonu Koliber KM01 (nr KM01A1222013) nieczynny (brak zasilania). Aparaty główne SHP i Czuwaka Aktywnego zaplombowane. Uszkodzony wyłącznik główny baterii pokładowej.
Stan urządzeń w przedziale maszynowym:
Krany odcinające z wyłącznikami urządzeń ABP w pozycji załączonej i zaplombowane, stan pozostałych zaworów i przełączników we właściwych pozycjach do prowadzenia pociągu.
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1p-04/2017 wydane dnia 04.01.2017 r. w Gdyni, ważne do dnia 30.10.2017 r. na przebieg 331062 km.
Wagon wykolejony wszystkimi czterema osiami. Przechylony na lewą stronę. Poważne uszkodzenia podwozia (zniszczone i urwane elementy układu biegowego wagonu) z obu stron. Na pudle częściowo zdarte poszycie w dolnej części pojazdu z widocznymi uszkodzeniami ostoi. Znaczne uszkodzenia obu ścian czołowych powstałych na skutek nabiegnięcia wagonów na siebie i na lokomotywę.
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1n-40/2017 wydane dnia 16.03.2017 r. w Libiszowie ważne do dnia 15.09.2019 r. na przebieg 500000 km, liczony od 180446 km.
Wagon wykolejony wszystkimi czterema osiami. Przechylony na lewą stronę. Poważne uszkodzenia podwozia (zniszczone i urwane elementy układu biegowego wagonu) z obu stron. Na pudle częściowo zdarte poszycie w dolnej części pojazdu z widocznymi uszkodzeniami ostoi. Znaczne uszkodzenia obu ścian czołowych powstałych na skutek nabiegnięcia wagonów na siebie.
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1t-138/2015 wydane dnia 08.12.2015 r. w Libiszowie ważne do dnia 07.06.2018 r. na przebieg 500000 km, liczony od 0 km.
Wagon wykolejony wszystkimi czterema osiami. Przechylony na lewą stronę. Poważne uszkodzenia podwozia (zniszczone i urwane elementy układu biegowego wagonu) z obu stron. Na pudle częściowo zdarte poszycie w dolnej części pojazdu z widocznymi uszkodzeniami ostoi. Znaczne uszkodzenia obu ścian czołowych powstałych na skutek nabiegnięcia wagonów na siebie.
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1h-91/2017 wydane dnia 21.07.2017 r. w Warszawie, ważne do dnia 30.03.2019 r. na przebieg 500000 km, liczony od 0 km.
Wagon wykolejony wszystkimi czterema osiami. Przechylony na lewą stronę. Poważne uszkodzenia podwozia (zniszczone i urwane elementy układu biegowego wagonu) z obu stron. Na pudle częściowo zdarte poszycie w dolnej części pojazdu z widocznymi uszkodzeniami ostoi. Znaczne uszkodzenia obu ścian czołowych powstałych na skutek nabiegnięcia wagonów na siebie.
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1t-124/2016 wydane dnia 15.07.2016 r. w Libiszowie ważne do dnia 14.01.2019 r. na przebieg 500000 km, liczony od 83507 km.
Wagon wykolejony wszystkimi czterema osiami. Przechylony na lewą stronę. Poważne uszkodzenia podwozia (zniszczone i urwane elementy układu biegowego wagonu) z obu stron. Na pudle częściowo uszkodzone poszycie w dolnej części pojazdu z widocznymi uszkodzeniami ostoi.
Znaczne uszkodzenia obu ścian czołowych powstałych na skutek nabiegnięcia wagonów na siebie.
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1t-59/2015 wydane dnia 28.05.2015 r. w Libiszowie, ważne do dnia 27.11.2017 r. na przebieg 500000 km, liczony od 8390 km.
Wagon wykolejony wszystkimi czterema osiami. Przechylony na lewą stronę. Poważne uszkodzenia podwozia (zniszczone i urwane elementy układu biegowego wagonu) z obu stron. Na pudle częściowo uszkodzone poszycie w dolnej części pojazdu z widocznymi uszkodzeniami ostoi.
Znaczne uszkodzenia obu ścian czołowych powstałych na skutek nabiegnięcia wagonów na siebie.
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1m-34/2016 wydane dnia 31.03.2016 r. w Nowym Sączu, ważne do dnia 30.09.2018 r. na przebieg 500000 km, liczony od 4844 km.
Wagon wykolejony wszystkimi czterema osiami z uszkodzeniami podwozia. Na pudle częściowo uszkodzone poszycie w dolnej części pojazdu z widocznymi uszkodzeniami ostoi. Uszkodzenia ścian czołowych powstałych na skutek nabiegnięcia wagonów na siebie.
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1t-13/2017 wydane dnia 07.02.2017 r. w Libiszowie, ważne do dnia 06.08.2019 r. na przebieg 500000 km, liczony od 165 km.
Niewykolejony, zahamowany.
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1a-41/2017 wydane dnia 08.08.2017 r. w Opolu, ważne do dnia 07.08.2020 r. na przebieg 650000 km, liczony od 0 km.
Niewykolejony, zahamowany.
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1m-199/2015 wydane dnia 23.12.2015 r. w Nowym Sączu, ważne do dnia 22.06.2018 r. na przebieg 500000 km, liczony od 755,4 km.
Niewykolejony, zahamowany.
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1n-57/2016 wydane dnia 20.05.2016 r. w Libiszowie, ważne do dnia 19.11.2018 r. na przebieg 500000 km, liczony od 159 km.
Niewykolejony, zahamowany.
Szacunkowe koszty poniesione przez Spółkę PKP Intercity S.A. wynoszą ok. 24,5 mln zł. Zniszczenia i uszkodzenia w pojeździe trakcyjnym S200-303 STK S.A. Wrocław.
Pojazdów kolejowych i ich urządzeń:
Wstępne uszkodzenia pojazdu kolejowego S200-303 uczestniczącego w zdarzeniu:
Uszkodzenia i zniszczenia w infrastrukturze torowej PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
Rozmiar i charakter uszkodzeń i zniszczeń nawierzchni i podtorza.
Nawierzchnia:
Brak kosztów naprawy nawierzchni - zarządca nie podał.
Rozmiar i charakter uszkodzeń i zniszczeń urządzeń srk: szacowane koszty - ok. 65,5 tys. zł. Uszkodzone zostały dwa napędy zwrotnicowe mechaniczne typu ZMZ 2000, dwa rygle mechaniczne końcowe typu ZMR-1003, dwa załomy narożne, dwa załomy odchylne, cztery skrzynki kablowe dwuwlotowe JVA20, dwa komplety skrzynek ochronnych do transformatorów typu LS-10 wraz ze skrzynką typu JVA-10. Dwa dławiki torowe typu ZLB-0240, transformatory REJ-1511 - dwie sztuki. Osprzęt pędniowy: cztery słupki pędniowe dwuparowe, drutowa i linkowa Ø5 trasa pędniowa do dwóch napędów i dwóch rygli na długości łącznej 120 m. Osiem śrub naprężnych EES-5101. Krążki zwężające 2 komplety EEM-1103. Dwie latarnie zwrotnicowe oświetlane typu LZW. Uniwersalny zamek zwrotnicowy UZZ-1. Pręty typu 03-92011/3 - 2 sztuki, pręty kontrolne typu 03-92101/3 - dwie sztuki, pręt kontrolny długi typu 03-92102/3 - 2 sztuki. Linki dławikowe do dławików torowych AFLY-2707 -4 sztuki, AFLY-2710- 2 sztuki.
Rozmiar i charakter uszkodzeń i zniszczeń sieci trakcyjnej: szacowane koszty - ok. 8 tys. zł
II.3. Warunki zewnętrzne
II.3.1. Warunki pogodowe, dane topograficzne (np. wzniesienia, nasyp, tunel, most, wiadukt itp.)
pora dnia ..................... | wieczór, pora ciemna | zachmurzenie ................ | małe |
opady ..................... | brak | temperatura ................ | +22 °C |
widoczność ..................... | dobra | słyszalność ................ | dobra |
inne zjawiska ................. | Brak |
Zdarzenie miało miejsce na równi stacyjnej.
II.3.2. Inne warunki zewnętrzne mogące mieć wpływ na powstanie wypadku (szkody spowodowane ruchem zakładu górniczego, powódź itp.)
Usytuowanie semafora L2 jest na tle oświetlenia peronów, a jazda torem nr 32 w ciemnym otoczeniu mogła utrudnić ocenę odległości pociągu do zbliżającego się semafora w stosunku do widzialności innych semaforów znajdujących się za peronami.
III.
OPIS ZAPISÓW, BADAŃ I WYSŁUCHAŃ
OPIS ZAPISÓW, BADAŃ I WYSŁUCHAŃ
Zarządcy infrastruktury i przewoźnicy kolejowi, aby uzyskać autoryzację lub certyfikat bezpieczeństwa obowiązani są opracować System Zarządzania Bezpieczeństwem (zwany dalej
"SMS").
Podstawowym dokumentem uprawniającym:
Podmioty, których pracownicy i pojazdy kolejowe uczestniczyli w poważnym wypadku kolejowym kategorii A04, zaistniałym w dniu 30 sierpnia 2017 r. w km 457,485 linii nr 131, posiadają Systemy Zarządzania Bezpieczeństwem, zaakceptowane przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego.
W szczególności, przedmiotem szczególnej analizy były postanowienia SMS przewoźnika STK S.A. we Wrocławiu podmiotu uczestniczącego w wypadku, zarządcy infrastruktury tj. spółki PKP Polskie Linie Kolejowe S.A jako zarządzającego bezpieczeństwem ruchu kolejowego na stacji Smętowo. Z uwagi na fakt, że przewoźnik uczestniczący w zdarzeniu tj. spółka PKP Intercity S.A. nie przyczynił się do zaistnienia zdarzenia, analizy SMS przewoźnika dokonano jedynie w podstawowym zakresie.
III.1.1. Organizacja oraz sposób wydawania i wykonywania poleceń
PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. - zarządca infrastruktury:
Wymieniony zarządca infrastruktury posiada: autoryzację bezpieczeństwa:
Obecna "Autoryzacja bezpieczeństwa" stanowi przedłużenie poprzedniej autoryzacji nr PL2120140003, ważnej do dnia 29.12.2015 r.
System Zarządzania Bezpieczeństwem zarządcy został zaakceptowany decyzją Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego nr TTN-0211-A-07/2010 z dnia 29 grudnia 2010 r.
Warunkiem ważności decyzji jest pełne wdrożenie zasad i warunków bezpieczeństwa ruchu kolejowego zawartych w dokumencie "System Zarządzania Bezpieczeństwem PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.", prawie krajowym jak i UE oraz ciągłe spełnianie kryteriów wydania tego dokumentu.
System Zarządzania Bezpieczeństwem w spółce PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., w tym Zakładzie Linii Kolejowych w Gdyni został wprowadzony Uchwałą nr 30/2011 z dnia 24 stycznia 2011 r. w sprawie przyjęcia zarządzenia wprowadzającego System Zarządzania Bezpieczeństwem w PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. przyjmującą Zarządzenie nr 4/2011 z dnia 24 stycznia 2011 r. Zarządu PKP PLK S.A. w sprawie wprowadzenia "Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem" w PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
Procedura SMS-PG-01 pt. "Udostępnianie Unii kolejowych i prowadzenie ruchu kolejowego" wersja 2.5 z dnia 06.06.2016 r.
Prowadzenie ruchu kolejowego, w tym również przez stacje kolejowe jest opisane jako element procesu głównego w procedurze SMS-PG-01 Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem (SMS) pt. "Udostępnienie linii kolejowych i prowadzenie ruchu kolejowego".
W ust.1 § 6 procedura stanowi, że prowadzenie ruchu kolejowego odbywa się według postanowień rozkładu jazdy pociągów, instrukcji, procedur SMS oraz procedur zarządzania kryzysowego.
Szczegóły dotyczące zezwolenia na wjazd, przejazd i wyjazd pociągu przez posterunek określa Rozdział 5 Instrukcji o prowadzeniu ruchu pociągów Ir-1 (R-1) wersja z 2015 r. - tekst ujednolicony z 09.05.2017 r. Stanowi on między innymi:
Zespół badawczy zwraca uwagę, że dyżurny ruchu stacji Smętowo nie poinformował maszynisty pociągu STK S.A. TMS 564024 przed wjazdem do stacji tego pociągu, o konieczności jego przyjęcia na tor nr 32, w celu jego wyprzedzenia przez pociąg MPE 54170. Taki wymóg nie istnieje w przepisach wykonawczych do ustawy o transporcie kolejowym, a także w regulacjach wewnętrznych zarządcy z zakresu prowadzenia ruchu kolejowego. Zespół badawczy jest zdania, że podczas pouczeń okresowych dla dyżurnych ruchu należy zwracać uwagę, że tego typu informacja ma wpływ na poprawę bezpieczeństwa ruchu kolejowego i powinno się ją przekazywać w szczególności w sytuacji przejazdu pociągu przez posterunek ruchu w sposób odbiegający od rozkładu jazdy pociągów.
Regulamin techniczny stacji Smętowo
Dla sprawdzenia sposobu wypełnienia zadań przez dyżurnego ruchu posterunku Smętowo ww., Zespół badawczy dokonał analizy treści Regulaminu technicznego stacji Smętowo - skrót nazwy "Sm", obowiązującego od dnia 31.10.2014 r. Regulamin został zatwierdzony przez Zastępcę Dyrektora Zakładu Linii Kolejowych w Gdyni.
Tabela nr 1 - Położenie posterunku na linii
Nazwa posterunku ruchu | Nr linii nazwa, km | Kategoria linii | Liczba torów szlakowych | Szlaki przylegle do posterunku ruchu wyposażone są w urządzenia: | ||
ukpp tak/nie | nr kanału radiołączności pociągowej | rodzaj i łyp blokady liniowej | ||||
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
Smętowo | Linia nr 131 Chorzów Batory-Tczew km 457, 804 | magistralna | dwa | tak | 6 | Samoczynna, dwukierunkowa czterostawna typu Eac dla torów 1 i 2 |
Tabela nr 2 - Sposób prowadzenia ruchu na przyległych szlakach
Z posterunkiem (nazwa, skrót i rodzaj) | Czynnym: (stale/okresowo) | Ruch prowadzi się na podstawie: |
1 | 2 | 3 |
Stacja Twarda Góra "TG" posterunek zapowiadawczy | stale | Blokady samoczynnej dwukierunkowej czterostawnej typu Eac |
Stacja Morzeszczyn "Mo" posterunek zapowiadawczy | stale | Blokady samoczynnej dwukierunkowej czterostawnej typu Eac |
Tabela nr 3 - Wykaz posterunków technicznych na stacji
Nazwa posterunku | Skrót | Obsada | Rodzaj urządzeń srk | Granice okręgu nastawczego | ||
stacyjnych | sygnalizacji | liniowych | ||||
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
Nastawnia dysponująca | Sm | jeden dyżurny ruchu | mechaniczne | świetlna | Blokada samoczynna dwukierunkowa czterostawna typu Eac | Unia prostopadła do osi toru i południowej ściany czołowej budynku byłej wagi wagonowej w km 457,275 wzdłuż toru 11 do semaforów U12 w km 74,778 (linii 218), T12 w km 457,939 prostopadle do osi toru. |
Nastawnia wykonawcza | Sm-1 | jeden nastawniczy | mechaniczne | świetlna | Blokada samoczynna dwukierunkowa czterostawna typu Eac | Od semaforów A1/2 w km 456,495(linii 131),B12 w km 76,250 (linii 218) do południowej ściany czołowej budynku byłej wagi wagonowej w km 457,275 prostopadle do osi torów. |
Nastawnia wykonawcza | Sm-2 | jeden nastawniczy | mechaniczne | świetlna | Blokada samoczynna dwukierunkowa czterostawna typu Eac | Od semafora wjazdowego Z1i w km 458,832 prostopadle do osi toru na wysokości semafora T12 w km 457,939 |
Tabela nr 4 - Wykaz czynności, które dyżurny ruchu nastawni dysponującej "Sm" ma wykonać przy wjeździe pociągu zgodnie z przebiegiem Z12 ujętym w Regulaminie Technicznym Stacji Smętowo - działka 31
31.Wjazd pociągu na sygnał zezwalający na semaforze
Posterunek nastawczy: nastawnia wykonawcza "Sm-2"
Lp. | Wyszczególnienie czynności: | ä | Wykonanie czynności | |||||||||
Symbol przebiegu lub grupa przebiegów | Z | 1 2 | Z | 2 31 | Z | 2 32 | Z | 2 103 | ||||
1 | Sprawdzenie zajętości toru | Kto sprawdza | nastawniczy S m-2 | |||||||||
2 | Sposób i miejsce sprawdzania** | Izolacja torowa, wzrokowo z otwartego okna nastawni Sm-2 | ||||||||||
3 | Granice sprawdzania | od semafora T12 do semafora Z12 | ||||||||||
4 | Przerwanie manewrów i na czas trwania ' przebiegu | Numer toru (ów), na których należy przerwać manewry | 2,32 | 1.31 | 2,32 | 2,32,3,103 | ||||||
5 | Na ile minut przed zamierzonym przebiegiem należy przerwać manewry | 10 | 10 | 10 | 10 | |||||||
6 | Kto wydaje polecenie | Dyżurny ruchu | ||||||||||
7 | Kto zgłasza wykonanie polecenia | Kierownik manewrów przewoźnika | ||||||||||
8 | Przygotowanie drogi przebiegu i zgłoszenie I jej gotowości i | Nastawnie (posterunki) biorące udział w przebiegu | Sm Sm-1 i Sm-2 | |||||||||
9 | Kto nastawia drogę przebiegu | nastawniczy S m-2 | ||||||||||
10 | Kto utwierdza drogę przebiegu | nastawniczy S m-2 | ||||||||||
11 | Sposób upewnienia się 0 gotowości drogi przebiegu | Przełożenie Z12 | dróżka Z231 | przebiegowego Z232 | Z2103 | |||||||
12 | Usytuowanie miejsca: | Sygnałowego | oś nastawni | |||||||||
13 | Przebiegowego | za stykiem izolowanym rozjazdu | ||||||||||
nr. 44 | nr. 43 | nr. 44 | nr. 45 | |||||||||
14 | Obserwacja wjazdu pociągu | Kto obserwuje | nastawniczy Sm-2 | |||||||||
15 | Z jakiego miejsca | z otwartego okna nastawni Sm-2 | ||||||||||
16 | Obsługa semafora, blokady liniowej i stacyjnej | Kto obsługuje semafor | nastawniczy S m-2 | |||||||||
17 | Sposób upewnienia się dyżurnego ruchu o podaniu sygnału zezwalającego na semaforze | Na planie świetlnym - sygnał powtarzania | ||||||||||
18 | Sposób upewnienia się dyżurnego ruchu o nastawieniu sygnału "Stój" na semaforze | Na planie świetlnym - sygnał powtarzania | ||||||||||
19 | Kto obsługuje blokadę liniową | -------------------------------------------- | ||||||||||
20 | Kto obsługuje blokadę stacyjną | nastawniczy Sm-2 | ||||||||||
*) przy złej widoczności i braku urządzeń kontroli nie zajętości toru sprawdzić na gruncie: Po ukończeniu pracy manewrowej na stacji, kierownik manewrów przewoźnika sprawdza na gruncie czy nie ma pozostawionych płóz hamulcowych na torze. Fakt sprawdzenia zgłasza dyżurnemu ruchu dysponującemu. |
Rysunek - Plan schematyczny stacji Smętowo
"PKP Intercity" S.A. - przewoźnik kolejowy:
Wymieniony przewoźnik kolejowy posiada:
Z badanym zdarzeniem związane są następujące procedury Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem przewoźnika PKP Intercity S.A.:
Procedura P-05 pt. "Realizacja procesu przewozu"
Celem procedury P05 jest przygotowanie i realizacja przewozów kolejowych zgodnie z obowiązującym rozkładem jazdy - Dodatek A i B oraz przepisami prawnymi i regulacjami wydanymi przez przewoźnika, zarządców infrastruktury oraz inne podmioty uczestniczące w przygotowaniu i realizacji przewozów kolejowych. Przedmiotem procedury są wszelkie działania związane z przygotowaniem i wykonaniem przewozu ustalające jednolity sposób postępowania wszystkich uczestników biorących udział w procesie przygotowania i wykonania przewozu osób i rzeczy na sieci kolejowej.
W ramach procedury P-05 przed uruchomieniem pociągu przewoźnik dokonuje w szczególności planowania pracy taboru oraz planowania obiegu drużyn pociągowych.
Wyznaczeni pracownicy Zakładu są odpowiedzialni w szczególności za zapewnienie drużyny pociągowej z aktualnymi uprawnieniami zgodnie z kryteriami określonymi w procedurze P-09, tj. aktualnymi egzaminami, badaniami lekarskimi, szkoleniami okresowymi, autoryzacją oraz ze znajomością szlaku i stacji na trasie przejazdu.
Ponadto wyznaczeni pracownicy Zakładu są również odpowiedzialni za dostarczenie drużynie pociągowej: rozkładu jazdy, Wykazu Ostrzeżeń Stałych, wyciągów regulaminów technicznych stacji, zapewnienie wyposażenia w bloczki rozkazów pisemnych oraz wykazu pojazdów kolejowych w składzie pociągu, jak również zapewnienie wyposażenia w kartę próby hamulca.
Zespół badawczy PKBWK w wyniku przeprowadzonej analizy, stwierdził, że przewoźnik w sposób zgodny z przedmiotową procedurą zapewnił drużynę trakcyjną do obsługi pociągu, jak również funkcjonowanie i wyposażenie lokomotywy przewoźnika było zgodne z obowiązującymi przepisami.
Procedura P-09 pt. "Zarządzanie personelem"
Celem procedury jest określenie trybu postępowania w procesie zarządzania pracownikami PKP Intercity S.A. związanymi bezpośrednio z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego. Przedmiotem procedury są wszelkie działania związane z zarządzaniem pracownikami bezpośrednio związanymi z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego, począwszy od planowania zatrudnienia, pozyskiwania pracowników, przygotowywania ich do pracy, doskonalenia zawodowego aż do rozwiązania stosunku pracy.
Procedura określa również postępowanie w procesie zarządzania pracownikami na stanowisku maszynisty zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 10 lutego 2014 r. w sprawie licencji maszynisty (Dz. U. poz. 211, z późn. zm.) oraz rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 10 lutego 2014 r. w sprawie świadectwa maszynisty (Dz. U. poz. 212, z późn. zm.).
Zespół badawczy PKBWK w wyniku przeprowadzonej analizy, stwierdził, że przewoźnik zapewnił drużynę trakcyjną, spełniającą kryteria i wymogi, o których mowa w procedurze P-09.
Instrukcja Bt-1 pt. "Instrukcja dla maszynisty pojazdu trakcyjnego"
Dokumentem związanym ze stosowaniem procedur SMS "PKP Intercity" S.A. nr P-05 i P-09 jest w szczególności instrukcja Bt-1 "Instrukcja dla maszynisty pojazdu trakcyjnego".
Instrukcja niniejsza ustala zakres podstawowych obowiązków i odpowiedzialność maszynisty pojazdu trakcyjnego.
Zgodnie z § 13 ust. 1 pkt 5 Instrukcji Bt-1, maszynista jest obowiązany niezwłocznie zatrzymać pociąg m.in. w przypadku dostrzeżenia przeszkody na swoim lub sąsiednim torze uniemożliwiającej przejazd. Przed zaistnieniem poważnego wypadku, maszynista pociągu MPE 54170, na około 2 sek. przed zaistnieniem zdarzenia, widząc lokomotywę pociągu TMS 564024 stojącą z prawej strony w skrajni toru nr 2 stacji Smętowo, uruchomił nagłe hamowanie, po czym nastąpiło starcie boczne obu pociągów i w konsekwencji wykolejenie lokomotywy EP07-395 i 7 wagonów osobowych.
Zespół badawczy po analizie nagrania z kamery rejestrującej obraz przed pojazdem i dźwięku w kabinie, analizie zapisów radiołączności pociągowej i po przeprowadzeniu wysłuchań pracowników drużyny trakcyjnej oraz analizie dostępnej dokumentacji pociągu i stacji Smętowo stwierdza, że postępowanie maszynisty pociągu MPE 54170, w trakcie i po zdarzeniu było prawidłowe i nie przyczyniło się do zaistnienia poważnego wypadku.
Zdjęcie z ok. 80 metrów przed miejscem zderzenia
Widok z kabiny lokomotywy PKP Intercity S.A. z ok. 40 m przed miejscem zderzenia
Widok z kabiny lokomotywy PKP Intercity S.A. z ok. 10 m przed miejscem zderzenia
STK S.A. - przewoźnik kolejowy:
Wymieniony przewoźnik kolejowy posiada:
Analizowana dokumentacja SMS obejmuje elementy zestawione w Tablicy nr 4.
Tabela nr 4 - Zestawienie elementów dokumentacji SMS STK S.A.
Lp. | Symbol dokumentu / procedury | Nazwa dokumentu / procedury | Wydanie | Data wydania |
1. | Księga Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem (SMS) | 7 | 3.07.2017 | |
2. | P01 | Zarządzanie programem poprawy bezpieczeństwem i ocena zgodności celów bezpieczeństwa | 7 | 3.07.2017 |
3. | P02 | Przegląd zarządzania | 7 | 3.07.2017 |
4. | P03 | Zarządzanie zmianą | 7 | 3.07.2017 |
5. | P04 | Realizacja procesu przewozowego | 7 | 3.07.2017 |
6. | P05 | Utrzymanie sprawności taboru oraz zasobów technicznych | 7 | 3.07.2017 |
7. | P06 | Identyfikacja i ocena ryzyka zawodowego | 7 | 3.07.2017 |
8. | P07 | Identyfikacja zagrożeń FMEA | 7 | 3.07.2017 |
9. | P08 | Dostęp, zarządzanie i wymiana informacji związanej z bezpieczeństwem | 7 | 3.07.2017 |
10. | P09 | Raport wskaźników bezpieczeństwa | 7 | 3.07.2017 |
11. | P10 | Przygotowanie i reagowanie na wypadek awarii | 7 | 3.07.2017 |
12. | P11 | Działania korygujące, zapobiegawcze i nadzór nad niezgodnościami | 7 | 3.07.2017 |
13. | P12 | Zarządzanie kompetencjami personelu | 7 | 3.07.2017 |
14. | P13 | Ocena dostawców | 7 | 3.07.2017 |
15. | P14 | Kontrole | 7 | 3.07.2017 |
16. | P15 | Nadzór nad dokumentami i zapisami Zarządzania Bezpieczeństwem | 7 | 3.07.2017 |
17. | P16 | Audyty bezpieczeństwa | 7 | 3.07.2017 |
18. | P17 | Postępowanie po zdarzeniu kolejowym | 7 | 3.07.2017 |
19. | Rejestr zagrożeń | 10.05.2017 | ||
20. | Program poprawy bezpieczeństwa ruchu kolejowego na rok 2017 |
Z badanym zdarzeniem związane są następujące procedury Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem przewoźnika STK S.A.:
Procedura P/04 pt. "Realizacja procesu przewozowego"
Celem procedury P/04 jest przedstawienie przebiegu procesu realizacji przewozów wraz z przebiegiem procesu realizacji przewozów koleją towarów niebezpiecznych oraz przesyłek nadzwyczajnych. Przedmiotem procedury są wszelkie działania związane z planowaniem i organizowaniem procesu przewozu ustalające jednolity sposób postępowania wszystkich uczestników biorących udział w procesie przewozu towarów na sieci kolejowej zarządcy (w tym towarów niebezpiecznych i przesyłek nadzwyczajnych). Proces przewozowy jest procesem głównym przewoźnika wg Księgi SMS.
W ramach procesu przewozu wykonywane są w szczególności następujące czynności:
Z procedurą P/04 związane są w szczególności instrukcje STK-1 oraz STK-2.
STK-1 pt. "Instrukcja dla maszynisty i pomocnika maszynisty lokomotywy spalinowej i elektrycznej".
Instrukcja określa zakres podstawowych obowiązków i odpowiedzialność maszynisty lokomotywy spalinowej lub elektrycznej zatrudnionych w STK S.A. obsługujących pojazdy trakcyjne przy prowadzeniu pociągów oraz wykonywaniu pracy manewrowej.
Zgodnie z postanowieniami Instrukcji:
STK-2 pt. "Instrukcja dla rewidenta taboru"
Instrukcja ustala zakres podstawowych obowiązków i odpowiedzialność rewidenta taboru oraz pracownika wyznaczonego do nadzorowania i koordynacji pracy rewidentów taboru przewoźnika kolejowego STK S.A.
Zgodnie z postanowieniami Instrukcji:
Zespół badawczy w wyniku przeprowadzonej analizy powyższych dokumentów, stwierdził następujące nieprawidłowości w ich stosowaniu przez pracowników przewoźnika STK S.A.:
Zespół badawczy uznaje powyższe okoliczności jako przyczynę pierwotną poważnego wypadku.
Procedura P/12 pt. "Zarządzanie kompetencjami personelu"
Celem procedury jest przedstawienie przebiegu procesu zarządzania kompetencjami pracowników związanych z bezpieczeństwem ruchu kolejowego.
Przedmiotem procedury są wszelkie działania związane z zarządzaniem kompetencjami pracowników związanych bezpośrednio z bezpieczeństwem ruchu kolejowego tj. maszynista pojazdów trakcyjnych, pomocnik maszynisty, rewident taboru, ustawiacz i manewrowy.
W stosunku do osób zatrudnionych na stanowisku maszynisty procedura dzieli ich na dwie grupy:
Procedura określa następujące obszary związane z zatrudnionymi pracownikami na stanowiskach związanych z bezpieczeństwem, w tym maszynistów:
W zakresie kompetencji pracowników, dokumentem związanym z procedurą P/12 jest Instrukcja STK-6 pt. " Instrukcja o przygotowaniu zawodowym", w której w sposób szczegółowy opisane są w/w obszary procedury.
Maszynista został zatrudniony na podstawie umowy zlecenia nr 12/2017 z dnia 27.12.2016 r.
Zespół badawczy stwierdza, że maszynista został zatrudniony w sposób niezgodny z obowiązującą w Spółce procedurą P/12, która nakazuje "podpisanie umowy o pracę", nie zaś umowy zlecenia.
Znajomość Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem (SMS) przez pracowników STK SA
Obowiązująca na dzień zaistnienia poważnego wypadku 7. wersja Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem została wdrożona Zarządzeniem nr 01/06/2016 Prezesa Zarządu STK S.A. z dnia 01.06.2016 r., natomiast najnowsza aktualizacja została wdrożona Zarządzeniem nr 01/07/2017 z dnia 03.07.2017 r. Pracownicy na stanowiskach bezpośrednio związanych z bezpieczeństwem ruchu kolejowego oraz prowadzący pojazdy kolejowe tj. maszyniści pojazdów trakcyjnych są zapoznawani z dokumentacją SMS w momencie przyjęcia do pracy. W przypadku wejścia w życie aktualizacji dokumentacji SMS pracownicy zapoznawani są z tą zmianą:
Maszynista STK S.A. zapoznał się z obowiązującą w spółce STK SA. dokumentacją SMS, podpisując się pod oświadczeniem w tej sprawie (oświadczenie bez wskazania daty zapoznania).
Rejestr zagrożeń przewoźnika STK S.A.
W ramach Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem (SMS) spółka prowadzi tzw. "Rejestr zagrożeń". Ostatnia wersja tego dokumentu przed zaistnieniem badanego zdarzenia została wydana w dniu 10.05.2017 r.
Rejestr zagrożeń zawiera następujące elementy:
Obszary funkcjonalne "Rejestru zagrożeń", których dotyczy badane zdarzenie zostały ujęte przez przewoźnika odpowiednio w części 6 "Realizacja procesu przewozu".
Zespół badawczy stwierdza, że z badanym zdarzeniem związane są zagrożenia, o których szczegółowo mowa w następujących częściach Rejestru:
Powyższe elementy, opisane w pkt 6.7 i 6.19 Rejestru zagrożeń, stanowią zdaniem Zespołu badawczego odpowiednio przyczynę pierwotną oraz pośrednią badanego zdarzenia.
Zespół badawczy zaleca uzupełnienie prowadzonego przez przewoźnika STK S.A. Rejestru zagrożeń o następujące aspekty zidentyfikowane w trakcie badania zdarzenia tzn.
Program poprawy bezpieczeństwa przewoźnika STK S.A.
Program poprawy bezpieczeństwa na rok 2017 został opracowany w celu określenia celów jakościowych i ilościowych w zakresie poprawy bezpieczeństwa oraz sposobów ich realizacji. Program ten zawiera w szczególności:
W ramach programu na 2017 r. ujęto między innymi:
Zespół badawczy jest zdania, że w ramach programu poprawy bezpieczeństwa przewoźnika należy dodatkowo ująć w szczególności:
III.1.2. Wymagania wobec personelu kolejowego i ich egzekwowanie (czas pracy, kwalifikacje zawodowe, wymogi zdrowotne itp.)
Pracownicy uczestniczący w zdarzeniu:
Maszynista pociągu TMS 564024 przewoźnika STK S.A.
Pracownik posiada n/w wymagane dokumenty tj.:
Rewident pociągu TMS 564024 przewoźnika STK S.A.
Maszynista pociągu MPE 54170 przewoźnika PKP Intercity S.A.
Kierownik pociągu MPE 54170 przewoźnika PKP Intercity S.A.
Dyżurny ruchu stacji Smętowo
Badania lekarskie wykonane przez uprawnionego lekarza w PKP S.A. Oddział Kolejowa Medycyna Pracy w Kolejowym Ośrodku Medycyny Pracy w Sopocie,
Starszy nastawniczy nastawni wykonawczej SM1
Badania lekarskie wykonane przez uprawnionego lekarza w PKP S.A. Oddział Kolejowa Medycyna Pracy w Kolejowym Ośrodku Medycyny Pracy w Sopocie,
Nastawniczy nastawni wykonawczej SM2
Badania lekarskie wykonane przez uprawnionego lekarza w PKP S.A. Oddział Kolejowa Medycyna Pracy w Kolejowym Ośrodku Medycyny Pracy w Sopocie,
III.1.3. Procedury wewnętrzne systemu zarzadzania bezpieczeństwem, w tym w szczególności opis procesu mającego związek z przyczynami wypadku, kontroli doraźnych i okresowych oraz ich wyników (wewnętrzny audyt bezpieczeństwa).
III.1.3.1. Działania kontrolne. Program poprawy bezpieczeństwa przewoźnika STK S.A.
Działania kontrolne w spółce były realizowane między innymi na podstawie procedury P/14 "Kontrole". Celem procedury jest przedstawienie przebiegu postępowania prowadzenia kontroli wewnętrznych jak i podczas kontroli przez organy zewnętrzne.
Elementami procesu kontroli są między innymi:
Kontrole mogą mieć charakter planowy lub doraźny, a ich wyniki zawarte są w protokołach z kontroli.
Kontrole wewnętrzne
W odniesieniu do maszynisty pociągu TMS 564024 w dniu 01.08.2017 r. przeprowadzono jazdę kontrolno-instruktażową. Wyniki kontroli zawarte są w Protokole nr 01/08/2017.
W części A protokołu, w której mowa o wyposażeniu pojazdu, stanie technicznym pojazdu, drużynie trakcyjnej, dokumentach przewozowych itd. kontrolujący nie wniósł uwag.
W części B protokołu kontrolujący wskazuje na możliwe utrudnienia z przejazdem przesyłek nadzwyczajnych w przypadku wyremontowania przez PKP PLK S.A. skrajnego przęsła mostu nad rzeką Wartą na linii kolejowej nr 281.
Kontrole zewnętrzne
Wyniki kontroli stwierdzone przez UTK:
Wdrożone działania przez STK S.A.:
Wyniki kontroli przeprowadzonych przez UTK:
Wdrożone działania przez STK S.A.:
Wynik kontroli przeprowadzonej przez UTK:
Wdrożone działania przez STK S.A.:
Wynik kontroli przeprowadzonej przez UTK:
Wdrożone działania przez STK S.A.:
Wynik kontroli przeprowadzonej przez UTK:
Wdrożone działania przez STK S.A.:
Wynik kontroli przeprowadzonej przez UTK:
Wdrożone działania przez STK S.A.:
Wyniki kontroli przeprowadzonej przez UTK:
III.1.3.2. Audyty systemu zarządzania bezpieczeństwem STK S.A.
W ramach Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem przewoźnika funkcjonuje procedura nr P/16 - pt. "Audyty bezpieczeństwa" (ostatnia wersja wydanie 7 z dnia 03.07.2017 r.). Celem procedury jest przedstawienie przebiegu procesu zarządzania audytami bezpieczeństwa, w tym audytów u dostawców. Procedura zawiera również część dotyczącą opisu procesu audytu realizowanego w Spółce przez podmioty zewnętrzne np. UTK, PIP, inne przedsiębiorstwa kolejowe, itp. Przedmiotem procedury są wszelkie działania związane z planowaniem i organizowaniem audytów bezpieczeństwa. W celu zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa oraz minimalizacji ryzyka przedsiębiorstwo przeprowadza również okresowe audyty u swoich dostawców i/lub podwykonawców zgodnie z procedurą P/13. Audytorami wewnętrznymi są pracownicy STK S.A. (lub osoby z zewnątrz) posiadający co najmniej wykształcenie średnie, przeszkoleni w zakresie przeprowadzania audytów (ukończyli odpowiedni kurs z zakresu przeprowadzania audytów systemu zarządzania bezpieczeństwem lub brali udział jako "kandydaci na audytorów" w dwóch audytach systemu zarządzania bezpieczeństwem), odznaczający się komunikatywnością, rozwagą i kulturą osobistą. Wyniki audytów bezpieczeństwa zawarte w "Raporcie z audytu" są punktem wyjścia dla podjęcia działań korygujących i/lub zapobiegawczych oraz gdy to wskazane są też źródłem zapisów do rejestru zagrożeń. Stanowią również ważny element materiałów służących za podstawę do opracowania programów poprawy bezpieczeństwa. Roczny harmonogram audytów może być modyfikowany przez audyty pozaplanowe. Decyzję o konieczności przeprowadzenia audytu pozaplanowego podejmuje Prezes Zarządu. Audyty bezpieczeństwa mogą być również przeprowadzane przez podmioty lub organy zewnętrzne mające do tego celu stosowne umocowanie prawne np. przez upoważnionych pracowników UTK - wg odrębnych regulacji.
Na rok 2017 zostało zaplanowanych i zrealizowanych osiem audytów wewnętrznych we wszystkich obszarach określonych w procedurach systemu zarządzania bezpieczeństwem:
W roku 2017 żaden z podmiotów zewnętrznych nie przeprowadził audytów zewnętrznych (np. w związku z tym, że Spółka STK S.A. jest kwalifikowanym dostawcą, itp.).
W dniu 27 listopada 2017 r. Zespół badawczy PKBWK, w związku z trwającymi czynnościami wyjaśniającymi przyczyny zaistnienia poważnego wypadku kolejowego A04 na stacji Smętowo przeprowadził inspekcję.
W wyniku audytów i innych działań sprawdzających wdrożone zostały następujące działania korygujące lub naprawcze:
Ponadto, w roku 2017 Spółka przeprowadziła 6 z 6 zaplanowanych audytów kwalifikowanych dostawców.
Zespół badawczy zaleca zwiększenie przez przewoźnika liczby audytów w obszarze realizacji procesu przewozowego, w szczególności w zakresie nadzoru nad pracą maszynistów i rewidentów.
III.1.4. Ocena realizacji obowiązków dotyczących współdziałania pomiędzy różnymi organizacjami uczestniczącymi w wypadku
Współdziałanie jednostek organizacyjnych, w tym PKP PLK S.A., Policji, Pogotowia Ratunkowego, Straży Pożarnej oraz służb porządkowych nie budziło zastrzeżeń w całym toku czynności związanych zarówno z prowadzeniem akcji ratunkowej jak i usuwaniem skutków wypadku.
III.2. Zasady i uregulowania dotyczące poważnego wypadku
III.2.1. Przepisy i regulacje prawne obowiązujące w UE i w Polsce Przepisy Unii Europejskiej:
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/798/WE z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie bezpieczeństwa kolei (Dz. Urz. UE L 138 z 26.05.2016, str. 102, z późn. zm.).
Przepisy krajowe:
III.2.2. Przepisy wewnętrzne przedsiębiorstw kolejowych w Polsce
Spółka "PKP Polskie Linie Kolejowe S.A." stosuje między innymi następujące przepisy wewnętrzne - instrukcje z zakresu bezpieczeństwa ruchu kolejowego.
Tablica III.2.2.1.) Wykaz instrukcji obowiązujących w spółce "PKP PLK S.A."
Lp. | Instrukcje wewnętrzne | ||||
Symbol | Nazwa instrukcji | Przepis wewnętrzny wprowadzający | |||
nazwa przepisu | data przepisu | ||||
1. | Ir-1 (R-1) | Instrukcja o prowadzeniu ruchu pociągów | Uchwała nr 98/2015 Zarządu PKP PLK S.A | 09.05.2017 r. | |
2. | Ir-2 (R-7) | Instrukcja dla personelu obsługi ruchowych posterunków technicznych | Zarządzenie nr 37/2015 Zarządu | 28.07.2015 r. | |
3. | Ir-3 (R-9) | Instrukcja o sporządzaniu regulaminów technicznych | Uchwała Zarządu nr 510/2014 | 01,07.2014 r. | |
4. | Ir-5 (R-12) | Instrukcja o użytkowaniu urządzeń radiołączności pociągowej | Zarządzenie nr 7/2014 Zarządu PKP PLK S.A. | 25.02.2014 r. | |
5. | Ir-7 | Instrukcja obsługi przejazdów kolejowo- drogowych i przejść | Uchwała Zarządu nr 887/2016 | 14.06.2016 r. | |
6. | Ir-8 | Instrukcja o postępowaniu w sprawach poważnych wypadków, wypadków i incydentów w transporcie kolejowym | Uchwała Zarządu nr 686/2016 | 12.07.2016 r. | |
7. | Ir-13 (R-23) | Instrukcja dla dyspozytora zarządcy infrastruktury kolejowej | Zarządzenie nr 5/2015 Zarządu | 17.02.2015 r. | |
8. | Ir-14 | Instrukcja o kontroli biegu pociągów pasażerskich i towarowych | Zarządzenie nr 50/2014 Zarządu | 09.12.2014 r. | |
9. | Ir-15 (D-21) | Instrukcja o kolejowym ratownictwie technicznym | Uchwała nr 176/2016 Zarządu | 02.03.2016 r. | |
10. | Id-1 (D-1) | Warunki techniczne utrzymania nawierzchni na liniach kolejowych | Uchwała nr 1223/2015 Zarządu | 22.12.2015 r. | |
11. | Id-3 | Warunki techniczne utrzymania podtorza kolejowego | Zarządzenie nr 9/2009 Zarządu | 04.05.2009 r. | |
12. | Id-7 (D-10) | Instrukcja o dozorowaniu linii kolejowych | Uchwała nr 1222/2015 Zarządu | 22.12.2015 r. | |
13. | Id-8 | instrukcja diagnostyki nawierzchni kolejowej | Zarządzenie nr 5/2005 Zarządu | 10.03.2005 r. | |
14. | Id-12 (D-29) | Wykaz linii kolejowych | Zarządzenie nr 1/2009 Zarządu z późn. zmianami | 09.02.2009 r. | |
15. | Id-21 | Zasady wstępu na obszar kolejowy zarządzany przez PKP Polskie Linie Kolejowe | Zarządzenie nr 27/2013 Zarządu | 26.11.2013 r. | |
14. | Ie-1 (E-1) | Instrukcja sygnalizacji | Uchwała nr 772/2016 Zarządu | 09.08.2016 r. | |
15. | Ie-2 (E-3) | Instrukcja o telefonicznej łączności ruchowej | Zarządzenie nr 10/2014 Zarządu | 08.04.2014 r. | |
16. | Ie-4 (WTB-E10) | Wytyczne techniczne budowy urządzeń sterowania ruchem kolejowym | Zarządzenie nr 1/2014 Zarządu | 14.01.2014 r. | |
17. | Ie-5 (E-11) | Instrukcja o zasadach eksploatacji i prowadzeniu robót w urządzeniach s.r.k. | Zarządzenie nr 17/2005 Zarządu | 20.05.2005 r. | |
18. | Ie-6 (WOT-E12) | Wytyczne odbioru technicznego oraz przekazywania do eksploatacji urządzeń s.r.k. | Zarządzenie nr 23/2004 Zarządu | 27.12.2004 r. | |
19. | Ie-7 (E-14) | Instrukcja diagnostyki technicznej i kontroli okresowych urządzeń s.r.k. | Zarządzenie nr 18/2005 Zarządu | 20.05.2005 r. | |
20. | Ie-12 (E-24) | Instrukcja konserwacji, przeglądów oraz napraw bieżących urządzeń s.r.k. | Zarządzenie nr 17/2015 Zarządu | 08.04.2015 r. | |
21. | Ie-13 (E-25) | Instrukcja o zasadach wykonywania obsługi technicznej urządzeń telekomunikacji kolejowej | Zarządzenie nr 9/2008 Zarządu | 05.11.2008 r. | |
22. | Ie-14 (E-36) | Instrukcja o organizacji i użytkowaniu sieci radiotelefonicznej | Zarządzenie nr 41/2015 Zarządu | 13.08.2015 r. | |
23. | Ia-5 | Instrukcja o przygotowaniu zawodowym pracowników PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. | Zarządzenie nr 28/2014 Zarządu | 26.08.2014 r. |
Spółka STK S.A. stosuje następujące przepisy wewnętrzne - instrukcje wewnętrzne z zakresu bezpieczeństwa ruchu kolejowego.
Tablica III.2.2.2.) Wykaz instrukcji wewnętrznych obowiązujących w Spółce STK S.A.
Lp. | Symbol | Nazwa instrukcji | Przepis wewnętrzny wprowadzający | |
Nazwa przepisu | Data wejścia w życie | |||
1 | STK-1 | Instrukcja dla maszynisty i pomocnika maszynisty lokomotywy spalinowej i elektrycznej | Zarządzenie Prezesa Zarządu STK S.A. Nr 02/07/2017 z dnia 03 lipca 2017 r. | 03.07.2017 r. |
2 | STK-2 | Instrukcja dla rewidenta taboru | Zarządzenie Prezesa Zarządu STK S.A. Nr 02/07/2017 z dnia 03 lipca 2017 r. | 03.07.2017 r. |
3 | STK-3 | Instrukcja postępowania w sprawie poważnych wypadków, wypadków i incydentów w transporcie kolejowym | Zarządzenie Prezesa Zarządu STK S.A. Nr 02/07/2017 z dnia 03 lipca 2017 r. | 03.07.2017 r. |
4 | STK-4 | Instrukcja obsługi utrzymania w eksploatacji hamulców taboru kolejowego | Zarządzenie Prezesa Zarządu STK SA Nr 02/07/2017 z dnia 03 lipca 2017 r. | 03.07.2017 r. |
5 | STK-5 | Instrukcja określająca zasady obsad i zestawienia pociągów towarowych | Zarządzenie Prezesa Zarządu STK S.A. Nr 02/07/2017 z dnia 03 lipca 2017 r. | 03.07.2017 r. |
6 | STK-6 | Instrukcja o przygotowaniu zawodowym | Zarządzenie Prezesa Zarządu STK SA Nr 02/07/2017 z dnia 03 lipca 2017 r. | 03.07.2017 r. |
7 | STK-7 | Instrukcja o technice i organizacji pracy manewrowej | Zarządzenie Prezesa Zarządu STK S.A. Nr 02/07/2017 z dnia 03 lipca 2017 r. | 03.07.2017 r. |
8 | STK-8 | Instrukcja o zasadach rozmieszczenia ładunków | Zarządzenie Prezesa Zarządu STK S.A. Nr 02/07/2017 z dnia 03 lipca 2017 r. | 03.07.2017 r. |
9 | STK-9 | Instrukcja o przewozie przesyłek nadzwyczajnych | Zarządzenie Prezesa Zarządu STK S.A. Nr 02/07/2017 z dnia 03 lipca 2017 r. | 03.07.2017 r. |
10 | STK-10 | Instrukcja utrzymania pojazdów kolejowych z napędem | Zarządzenie Prezesa Zarządu STK S.A. Nr 02/07/2017 z dnia 03 lipca 2017 r. | 03.07.2017 r. |
11 | STK-11 | Instrukcja o zasadach technicznego utrzymania wagonów towarowych | Zarządzenie Prezesa Zarządu STK S.A. Nr 02/07/2017 z dnia 03 lipca 2017 r. | 03.07.2017 r. |
12 | STK-12 | Instrukcja o zasadach technicznego utrzymania wagonów osobowych | Zarządzenie Prezesa Zarządu STK S.A. Nr 02/07/2017 z dnia 03 lipca 2017 r. | 03.07.2017 r. |
13 | STK-13 | Instrukcja postępowania przy przewozie koleją towarów niebezpiecznych | Zarządzenie Prezesa Zarządu STK S.A. Nr 02/07/2017 z dnia 03 lipca 2017 r. | 03.07.2017 r. |
14 | STK-14 | Instrukcja o pomiarach geometrycznych zestawów kołowych taboru kolejowego | Zarządzenie Prezesa Zarządu STK S.A. Nr 02/07/2017 z dnia 03 lipca 2017 r. | 03.07.2017 r. |
15 | STK-15 | Instrukcja o użytkowaniu radiołączności pociągowej | Zarządzenie Prezesa Zarządu STK S.A. Nr 02/07/2017 z dnia 03 lipca 2017 r. | 03.07.2017 r. |
16 | STK-16 | Instrukcja dla dyspozytora | Zarządzenie Prezesa Zarządu STK S.A. Nr 02/09/2017 z dnia 26 września 2017r. | 26.09.2017 r. |
III.3. Podsumowanie wysłuchań
Opisy wysłuchań dotyczą poważnego wypadku kat. A04, który miał miejsce w dniu 30.08.2017 r. o godz. 21:53 na stacji Smętowo.
Dane osobowe wysłuchiwanych pracowników podlegają ochronie zgodnie z wymogami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str.1, z późn. zm.) oraz związanej z tym rozporządzeniem ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. poz. 1000).
Maszynista pociągu TMS 564024
Wysłuchanie w dniu 04.09.2017 r.
Maszynista pociągu TMS 564024 był przeszkolony z zakresu SMS. Szkolenie odbyło się w siedzibie Spółki STK S.A. we Wrocławiu podczas pouczeń okresowych. Daty nie pamięta.
III.4. Funkcjonowanie budowli i urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego oraz pojazdów kolejowych
III.4.1. System sygnalizacji, sterowania ruchem i zabezpieczeń łącznie z zapisem z automatycznych rejestratorów danych
Urządzenia srk na gruncie:
Okręg "Sm"
Semafory: X, C - sygnały zezwalające, kolor zielony. Semafory: Z1/2, Y2/2, U2/m, W2/m, K2, Sz1C, L2, D2, A1/1, A2, E2/m, F2/m, G2/m, H2/m, J2/m - światła czerwone. Semafory T1/2, U1/2, S/m, R2/m, P2/m, U2/m, N2/m, M2/m - światła czerwone. Położenie zwrotnic w terenie zgodne z położeniem dźwigni na ławie dźwigniowej, planem schematycznym i tablicą zależności.
Szlak Smętowo - Morzeszczyn: tor 1M it4609, it4597, it4587 odstępy wolne. Semafor P4587 - kolor zielony. Tor nr 2M - it4622, it4610, it4598 odstępy wolne.
Szlak Smętowo-Twarda Góra: tor 1T it4525, it4539 wolne, it4553 zajęty. Tor 2T odcinki sbl it4540, it4554, 4566 wolne. Semafor P4566 - kolor zielony. Wskazania sygnałów w terenie zgodne z wskazaniami powtarzaczy na pulpicie nastawczym i pulpicie sbl.
Urządzenia zewnętrzne: Uszkodzony napędy zwrotnicowe rozjazdów nr 24 i 25, rygle zwrotnic nr 24 i 25 oraz uszkodzone trasy pędniowe do napędów i rygli rozjazdów nr 24 i 25. Uszkodzone obwody izolacji torowych i zwrotnicowych IZ24 i IZ25, IT1b, IT2a. Uszkodzone dławiki torowe IZ24 IZ25.
Okręg "Sm1"
it4525 - wolny, it4539 - wolny, it4553 - zajęty, tor nr 1, semafor N4565 - światło czerwone, tor 2 semafor P4566 - światło zielone, it4566 - wolny, it4554 - wolny, it4540 - wolny, IT1a - wolny, IT2d - wolny, Iz1/7 - wolny, Iz2 - wolny, IZ3/6 - wolny, IT1b - uszkodzony, IT2a - uszkodzony, IZ24 - uszkodzony, IZ25 - uszkodzony, Semafor A1/2 - światło czerwone, A2 - światło czerwone, C - światło zielone, D1/2 - światło czerwone, E2/m - światło czerwone, F2/m - światło czerwone, G2/m - światło czerwone, H2/m - światło czerwone, J2/m - światło czerwone, L2 - światło czerwone, wskaźnik W3 - światło białe, Sz1C - ciemny, K2 - światło czerwone, X - światło zielone.
Urządzenia srk na nastawniach:
Nastawnia dysponująca "Sm"
Położenie dźwigni na ławie dźwigniowej: 24+ wykleszczona, pędnia zerwana, plomba o cechach AMz 243 5/1 zerwana, 25+ wykleszczona, pędnia zerwana, plomba o cechach AMz 243 5/1 zerwana. Rg1-25(+) pędnia zerwana; Rg2+(25-) pędnia zerwana; Rg3-(24+) pędnia zerwana; Rg4+(24-) pędnia zerwana, 29+, 30+, 35+,37+, 38a/b+, 38cd+, Rg7-(41cd+), 41a/b+, 41c/d+, Wk5+, 42+, Rg8-(41ab/42+), Rg9-(41ab/42-) ww. tarcze linkowe dźwigni zaplombowane. Plomby o cechach AMz 243 5/1.
Położenie drążków przebiegowych: "a1" przełożone, "c" przełożone, "x" przełożone, w skrajnych górnych położeniach. Pozostałe drążki przebiegowe w stanie zasadniczym.
Aparat blokowy. Stan blokady stacyjnej: Dn (A1, A131, A232,) zablokowany, tarczka biała. Zastawka elektryczna nad blokiem Dn (A1, A131-32,) tarczka czerwona. Oz "a1" tarczka biała, odblokowany. Dn "C, C/L2, D2T, E2T, G2T, H2T, J2T, K2" tarczka biała, zablokowany. Dn "W2, V2, X2, Y2" tarczka biała, zablokowany. Oz "z12" tarczka biała, odblokowany. Dn "Z1/2" tarczka czerwona, odblokowany. Zastawka elektryczna nad blokiem Dn "Z1/2" tarczka czerwona. Pozostałe bloki blokady stacyjnej w stanie zasadniczym.
Zwalniacze ręczne bloków na prąd stały i przemienny, zastawki dźwigni 24, 25, zaplombowane. Plomby o cechach AMz 243 5/1.
Skrzynia zależności zamknięta i zaplombowana. Plomby o cechach AMz 243 5/1.
Aparat blokowy zamknięty i zaplombowany. Plomby o cechach AMz 243 5/1.
Komora zawórek zamknięta i zaplombowana. Plomby o cechach AMz 243 5/1.
Pulpity sterujące zamknięte i zaplombowane. Plomby o cechach AMz 243 5/1. Powtarzacze semaforów: X, C, sygnały zezwalające, powtarzacze kolor zielony. Powtarzacze ciemne, w terenie światła czerwone: Z1/2, Y2/2, U2/m, W2/m, K2, Sz1C, L2, D2, A1/1, A2, E2/m, F2/m, G2/m, H2/m, J2/m. Semafory T1/2, U1/2, S/m, R2/m, P2/m, U2/m, N2/m, M2/m, powtarzacze i w terenie światła czerwone. Powtarzacze izolacji torowych i zwrotnic:IT1c, biały wolny, Iz 25 ciemny, IT1b ciemny, IT2b ciemny, Iz 24 ciemny, IT2a ciemny.
Stan liczników: SzM-00142, SzN-00061, SzO-00122, SzP-00043, SzR-00618, SzS-03673, SzT- 00497, SzW-00180.
Zwalniacze elektryczne zwm2s1(M), zwt, zwm2s2(O), zwu, zw24, zw25 zaplombowane plombami o cechach AMz 243 5/1.
Powtarzacze U24, U25 ciemne.
Przekaźnikownia i klucz zamknięte i zaplombowane AMz 243 5/1.
Powtarzacze przeciw wtórności: Pwu2s1(M), Pwt, Pwu, PwIm2(O), Pwm2(O), ciemne.
Powtarzacze Dn na sygnały zastępcze wszystkie ciemne.
Przekaźnikownia zamknięta i zaplombowana, klucz zaplombowany na tablicy kluczowej plombownicą nr AMz 243 5/1.
Komora agregatu zamknięta, klucz zaplombowany na tablicy kluczowej plombownicą nr AMz 243 5/1.
Komora naprężaczy zamknięta, klucz zaplombowany na tablicy kluczowej plombownicą nr AMz 243 5/1.
Pulpity sbl zamknięte i zaplombowane plomby AMz 243 5/1.
Szlak Smętowo - Morzeszczyn: tor 1M it4609, it4597, it4587 odstępy wolne, powtarzacze białe. Kierunek ustawiony wyjazd do stacji Morzeszczyn, semafor P4587 powtarzacz kolor zielony. Tor nr 2M - it4622, it4610, it4598 odstępy wolne, powtarzacze białe. Ustawiony kierunek na wjazd ze stacji Morzeszczyn do Smętowa.
Szlak Smętowo - Twarda Góra: tor 1T it4525, it4539 wolne, powtarzacze białe, i4553 zajęty, powtarzacz czerwony. Ustawiony kierunek na wjazd ze stacji Twarda Góra do Smętowa. Tor 2T odcinki sbl it4540, it4554, 4566 wolne powtarzacze białe, ustawiony kierunek ze stacji Smętowo do Twarda Góra. Semafor P4566 powtarzacz kolor zielony. Wskazania sygnałów w terenie zgodne z wskazaniami powtarzaczy na pulpicie nastawczym i pulpicie sbl. drążek włączający zaplombowany AMz243 5/1.
Nastawnia wykonawcza "Sm1"
Dźwignie zwrotnicowe: 1 poł. plus (+) - plomba AMz 243; 2 poł. plus (+) - plomba AMz 243; 3 poł. plus (+) - plomba AMz 243; 4 poł. plus (+) - plomba AMz 243; 5 poł. plus (+) - plomba AMz 243; 6 poł. plus (+) - plomba AMz 243; Rg1 (1+,2+) poł. minus (-); Rg2 (1-) poł. plus (+); Rg3 (3+,4+) poł. minus (-); Rg4 (3-,4-) poł. plus (+); Rg5 (5+) poł. plus (+); Rg6 (5-) poł. plus (+); 7 poł. plus (+) - plomba AMz 243; 8 poł. plus (+) - plomba AMz 243; 9a/b poł. plus (+) - plomba AMz 243; 9c/d poł. plus (+) - plomba AMz 243; 10 poł. plus (+) - plomba AMz 243; 11 poł. plus (+) - plomba AMz 243; 13 poł. plus (+) - plomba AMz 243; 15 poł. plus (+) - plomba AMz 243; Skrzynia zależności zamknięta i zaplombowana - plomba AMz 243, przekaźnikownia zamknięta i zaplombowana - plomba AMz 243, klucz zaplombowany na tablicy - plomba AMz 275, komora naprężaczy zamknięta, klucz zaplombowany - plomba AMz 282, akumulatorownia zamknięta, klucz zaplombowany - plomba AMz 243, drążek włączający zaplombowany - plomba AMz 243. Aparat blokowy II zamknięty i zaplombowany - plomba AMz 243. Bloki OnA1 - okienko białe, OnA23 - okienko czerwone, OnA26 - okienko czerwone, OnA27 - okienko czerwone, OnA211 - okienko czerwone, OnA231 - okienko czerwone, OnA232 - okienko czerwone. Drążki przebiegowe: a1/a23 - położenie przełożone dolne a1 - zaklinowane; a27/a26 - położenie zasadnicze; a231/a211 - położenie zasadnicze, zaklinowane położenie a231; a232 - położenie zasadnicze, zaklinowane położenie a232; Tm15/b1 - położenie zasadnicze; b27/Tm16 - położenie zasadnicze; Tm111 - położenie zasadnicze. Podstawa blokowa zamknięta i zaplombowana - plomba AMz 243; Aparat blokowy I zamknięty i zaplombowany - plomba AMz 243; Bloki Dz z1/2 - okienko białe; Dz t1/2 - okienko czerwone, zwalniacz zaplombowany - plomba AMz 243; Dz u1/2 - okienko czerwone, zwalniacz zaplombowany - plomba AMz 243; Podstawa blokowa zamknięta i zaplombowana - plomba AMz 243. Aparat blokowy III, Bloki OnK2T - okienko czerwone, OnC - okienko białe, OnC/L2 - okienko czerwone, OnD2T - okienko czerwone, OnE2T - okienko czerwone, OnG2T - okienko czerwone, OnJ2T - okienko czerwone, OnH2T - okienko czerwone, Pu d1S, e2S, f2S, g2S, h2S, i2S - okienko czerwone, zwalniacz zaplombowany - plomba AMz 243; Pu c, c/12, d2T, e2T, g2T, h2T, i2T, k2T - okienko białe, zwalniacz zaplombowany - plomba AMz 243; Pu b1/2 - okienko czerwone, zwalniacz zaplombowany - plomba AMz 243; Pu a1/2 - okienko białe, zwalniacz zaplombowany - plomba AMz 243; Podstawa blokowa zamknięta i zaplombowana - plomba AMz 243. Dźwignie sygnałowe: A1/2 - położenie przełożone, zaklinowana, C,C/L2,D2T, E2T, G2T, H2T, J2T, K2T, - położenie przełożone, zaklinowana. Plan świetlny zamknięty i zaplombowany - plomba AMz 243. Stany liczników: SzA-01004, SzB-00063, SzA2-04433, SzC- 08874, SzD-00838, SzE-00126, SzF-00032, SzG-00231, SzH-00066, SzJ-00045, SzK-01189, SzL-00816, Sz1c-00588, SzN4565-00244, SzP4566-00525, Powtarzacze: Pw a - świeci światłem czerwonym, Pw c,c/l2,d2,e2,g2,h2,i2,k2 - świeci światłem czerwonym, przyciski pomocnicze: zw a - zaplombowany - plomba AMz 243, zw b - zaplombowany - plomba AMz 243, zw d - zaplombowany - plomba AMz 243, zw c,c/12-k2 - zaplombowany - plomba AMz 243. Powtarzacze it4525 - biały, it4539 - biały, it4553 - czerwony, Powtarzacze blokady liniowej tor nr 1 włączony kierunek P - strzałka kierunkowa P - światło białe, N - ciemna, semafor N4565 - światło czerwone, tor 2 włączony kierunek P - strzałka kierunkowa P - światło białe, N - ciemna, semafor P4566 - światło zielone, powtarzacze it4566 - biały, it4554 - biały, it4540 - biały, JT1a - biały, JT2d - biały, Jz1/7 - biały, Jz2 - biały, Jz3/6 - biały, JT1b - ciemny, JT2a - ciemny, Jz24 - ciemny, Jz25 - ciemny, JT1c -ciemny, Semafor A1/2 - światło czerwone, A2 - światło czerwone, C - światło zielone, Dt/2 - światło czerwone, E2/m - światło czerwone, F2/m - światło czerwone, G2/m - światło czerwone, H2/m - światło czerwone, J2/m - światło czerwone, L2 - światło czerwone, wskaźnik W3 - światło białe, Sz1C - ciemny, K2 - światło czerwone, X - światło zielone.
Urządzenia wewnętrzne (przekaźnikownia, siłownia itp.):
Przkaźnikownie "Sm" i "Sm1" - zamknięte i zaplombowane - plomba o cechach AMz 243 5/1.
Komora naprężaczy "Sm" - zamknięta, klucz zaplombowany - plomba o cechach AMz 243 5/1. Komora naprężaczy "Sm1" -zamknięta, klucz zaplombowany - plomba o cechach AMz 282 5/1.-
III.4.2. Infrastruktura kolejowa
111.4.2.1. Linia kolejowa:
Stan torów na odcinkach linii przylegających do st. Smętowo nie miał wpływu na powstanie zdarzenia.
III.4.2.2. Tory stacyjne i rozjazdy
Tor nr 2
Tor położony na spadku - 0,121 ‰ (od km 457,244 - 457,620).
Uszkodzeniu uległa nawierzchnia toru nr 2 oraz rozjazd nr 24.
Tor nr 32
Szyna UIC60, rok produkcji 1985 r., wbudowana 1985 r, podsypka tłuczniowa gr. 0,35 m, na podkładach strunobetonowych INBK7, rok produkcji 1984 r., wbudowane 1985 r.; przytwierdzenie typu K, wbudowane 1985 r.
Tor położony na spadku - 0,121 ‰.
III.4.3. Sprzęt łączności
Urządzenia łączności - radiotelefony na nastawni dysponującej Sm stacji Smętowo, na kanale pociągowym i drogowym (Radiotelefon pociągowy Radmor manipulator typ 3066 nr 8729981, N/O typ 3036 nr 7804430 Radiotelefon drogowy Radmor manipulator typ FM3066 nr 8422094 N/O typ 3036 nr 8414484) - sprawne, zaplombowane, przyciski systemu Rt-stop w stanie nienaruszonym, rejestrator rozmów radiotelefonicznych w systemie DGT (typ 3490 KX nr 2012, szafa DGT IPR nr 0012)-załączony. Odsłuch w zadanej wymaganej strefie czasowej (21:30 - 23:30) nie był możliwy na miejscu ze względu na brak dostępu do internetu ze specjalistycznym oprogramowaniem producenta firmy DGT. Łączność z pojazdami z wyłączeniem lokomotywy EP07-395 trakcyjnymi oraz przyległymi posterunkami - sprawdzona i sprawna.
Urządzenia łączności - radiotelefon na pojeździe trakcyjnym EP07-395 - Koliber KM01 nr KM01B3132013 sprawne. Po zdarzeniu w stanie nieczynnym wskutek wykolejenia i uszkodzenia obwodów zasilania pojazdu trakcyjnego. Zgodnie z zapisami w książce pokładowej pojazdu trakcyjnego EP07-395 łączność sprawdzona przez maszynistę prowadzącego pociąg MPE 54170 na stacji Gdynia Główna o godz. 20:26.
Urządzenia łączności - radiotelefon na pojeździe trakcyjnym S200 - 303 - Pyrylandia F747M STK Wrocław 11314/81 3 620 076 - 1 0119/OG. Przeprowadzona ekspertyza zestawu radiotelefonu F-747 zestawionego z manipulatora 0119/OG oraz zespołu nadawczo - odbiorczego 0131/OH wykazała brak aktualnej daty i czasu zegara RTC manipulatora 0119/OG. W momencie odczytu historii zdarzeń zegar wskazywał datę 1997.04 20 i godzinę 12:48:21. W odczytanych zdarzeniach nie stwierdzono bezpośredniego użycia przycisku "ALARM". Zestaw nie zawierał modułu rejestratora rozmów, w związku z czym, nie było możliwości rejestracji rozmów.
Działanie urządzeń SHP - rezonator przed semaforem wjazdowym stacji Smętowo Z1/2 - prawidłowe, co potwierdza zapis na taśmie prędkościomierza lokomotywy EP07-395.
III.4.4. Funkcjonowanie pojazdów kolejowych łącznie z analizą zapisów z pokładowych rejestratorów danych
Pociąg TMS 564024 relacji Gdynia Port GPA - Wrocław Gądów.
Przejazd pociągu za zgodą nr pisma IDDE5-6220-466_2016 oraz zgodnie z indywidualnym rozkładem jazdy wygenerowanym w systemie SKRJ w dniu 29.08.2017 o godz. 17:22.
Pociąg zestawiony z lokomotywy i 6 wagonów o łącznej długości 176 m i masie składu 401 ton.
Lokomotywa S200-303 nr EVN 925136200761.
Świadectwo sprawności technicznej STK/01/2017 rok budowy 1981 r.; numer fabryczny 11314; wyprodukowana przez CKD PRAHA, na którą wydano świadectwo dopuszczenia do eksploatacji typu pojazdu kolejowego nr T/2003/0095; posiadająca identyfikator pojazdu kolejowego PL-ID 925136620076-1; świadectwo ważne do dnia 30.01.2023 r.; przebieg 600 000 km, liczony od 230 km Rybnik 01.02.2017 r. Protokół zdawczo odbiorczy lokomotywy S200-303 po wykonaniu naprawy rewizyjnej (P4) w dniu 31.01.2017 r.
Lokomotywa w stanie niewykolejonym - czoło pojazdu w km 457,447.
Wagony w kolejności poniższej za lokomotywą w stanie niewykolejonym:
PL-STK 605199080017 seria Sk,
PL-STK 335199330085 seria Rs,
PL-STK 845139360565 seria Rs,
PL-STK 335149403130 seria Uaai typ Krupp 32,
PL-STK 375597000021 seria Sr,
PL-STK 838199733208 seria Uaai typ Krupp 32.
Karta próby hamulca oraz wykaz pojazdów w składzie pociągu TMS \564024 znajdowały się w jednym z wagonów ww. pociągu TMS \564024 - PL-STK 605199080017 seria Sk.
Sterowanie pociągu odbywało się z pulpitu maszynisty "A". Działanie syreny prawidłowe. Zgodnie z ekspertyzą przeprowadzoną przez producenta radiotelefonu, nie można było stwierdzić jednoznacznie numeru kanału, na którym pracowało urządzenie w momencie wypadku.
Osygnalizowanie czoła i końca pociągu - sygnały "Pc 1" i "Pc 5", zgodne z instrukcją le-1 (E-1).
Opis danych z taśmy prędkościomierza rejestrującego typu Hasler BERN Rt9 nr M08.080 pojazdu trakcyjnego serii S200-303:
Opis związany jest ze zdarzeniem, do jakiego doszło w dniu 30.08.2017 r. o godzinie 21:53 w stacji Smętowo w km 457,485, linii nr 131: Chorzów Batory - Tczew, podczas prowadzenia pociągu 564024 relacji Gdynia Port GPA-Wrocław Gądów.
Pojazd: Lokomotywa S200-303,
Rejestrator typu Hasler BERN RT9 nr M08.080,
Taśma prędkościomierza firmy: FOMA,
Zakres pomiarowy taśmy: 150km/h,
Analiza dotyczy zakresu od godziny 21;30 do godziny 05:43 tj. czasu wyjęcia taśmy z rejestratora. Na taśmie rejestrowane są następujące parametry:
Brak rejestracji na taśmie prędkościomierza sygnałów kasowania urządzeń czujności to jest Samoczynnego Hamowania Pociągu i Czuwaka Aktywnego (SHP i CA) oraz brak rejestracji jazdy pojazdu z załączonym i wyłączonym napędem - jazda prądowa i jazda bezprądowa.
21:27 - zarejestrowane ciśnienie w cylindrach hamulcowych i chwilowe zatrzymanie pociągu na stacji Pelplin,
21:30 - następuje wzrost prędkości na drodze 2,5 km do prędkości ok. 62km/h i jazda z tą prędkością na odcinku 2,2 km,
21:35 - następuje swobodny spadek prędkości pociągu bez wzrostu ciśnienia w cylindrach hamulcowych na drodze 2,5 km do prędkości 40km/h i następnie wzrost prędkości pociągu do 65km/h na drodze 4,2 km i ponownie swobodny spadek prędkości do 55km/h na drodze 1,3 km i jazda pociągu z prędkością w przedziale od 55 do 50km/h na drodze 5,5 km do godziny 21:49,
21:49 - o tej godzinie następuje swobodny spadek prędkości z 50km/h do 27km/h na odcinku 1.3 km, następnie jazda z prędkością od 26-28km/h na odcinku ok. 0,5 km,
21:52 - ponowny swobodny spadek prędkości na drodze ok. 700m do ok. 17km/h,
21:54 - gwałtowny spadek prędkości do 0km/h. Przed gwałtownym spadkiem prędkości następuje załączenie zmiany kierunku jazdy bez zahamowania. W momencie uderzenia zarejestrowane drgania rysików na taśmie i po zatrzymaniu zarejestrowany wzrost ciśnienia w cylindrach hamulcowych i zastosowanie hamowania nagłego pociągu. Postój pociągu od godziny 21:54 do godziny 05:43 dnia 31.08.2017 roku i wyjęcie taśmy z rejestratora przez członków komisji kolejowej.
Urządzenia SHP i CA na lokomotywie wyłączone.
Podczas oględzin na miejscu zdarzenia i na podstawie danych z taśmy prędkościomierza rejestrującego typu Hasler BERN Rt9 nr M08.080, pojazdu S200-303, Zespół badawczy stwierdził brak rejestracji sygnałów kasowania urządzeń czujności SHP i CA z powodu przestawienia zaworów w pozycję zamkniętą. Natomiast użycie przez maszynistę "hamowania nagłego" zostało zarejestrowane na taśmie prędkościomierza bezpośrednio po zdarzeniu.
Taśma prędkościomierza firmy FOMA o zakresie rejestracji prędkości do 150km/h nie jest zalecana przez producenta prędkościomierzy (Hasler BERN) do stosowania.
Czas wskazany w rejestratorze typu Hasler BERN typ Rt9 został przez Zespół badawczy przyjęty jako podstawa analiz mających na celu ustalenie okoliczności i przyczyn zdarzenia.
Przewoźnik STK S.A. dostarczył w dniu 24 lipca 2018 r. wydruk przedstawiający zapis z systemu monitorowania pozycji GPS lokomotywy S200-303, z którego wynika, że bezpośrednio przed wypadkiem przez okres 5 minut parametry pracy silnika lokomotywy nie ulegały zmianie, co jest potwierdzeniem braku reakcji na wskazania sygnałów na semaforach.
Pociąg MPE 54170 "Pogoria" (KWR-1297615) relacji Gdynia Postojowa - Bielsko-Biała Główna. Zestawiony z lokomotywy i 11 wagonów o łącznej długości 285,9 metrów (16,2m lokomotywa + 269,7m skład pociągu). Masa składu pociągu 486 ton, rzeczywista masa hamująca 690 ton, nastawienie hamulców "R".
Wykolejeniu uległa lokomotywa oraz siedem z jedenastu wagonów za lokomotywą. Wszystkie wykolejone pojazdy znajdują się w międzytorzu torów 1 i 2, są zagłębione w podłożu i przechylone na lewą stronę w kierunku jazdy. Brak zewnętrznego osygnalizowania czoła pociągu. Koniec pociągu prawidłowo osygnalizowany sygnałem Pc5 (dwa światła czerwone).
Lokomotywa serii EP07 - 395 PL-PKPIC 91511140088-2, wykolejona wszystkimi czterema osiami. Prowadzona z kabiny "B". Poważne uszkodzenia podwozia (zniszczone i urwane elementy układu biegowego, układu hamulcowego pojazdu) z obu stron. Na pudle lokomotywy częściowo zdarte poszycie w dolnej części pojazdu z widocznymi uszkodzeniami ostoi. Znaczne uszkodzenia obu ścian czołowych i dolnych części lewej strony pudła lokomotywy. Uszkodzenie (wgniecenie) czoła tylnej kabiny pojazdu spowodowało zwarcie w obwodach sterowania pozbawiając lokomotywę zasilania pokładowego. Uszkodzony tylny pantograf ("A"), na którym odbywała się jazda.
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1r-35/2016, wydane w Warszawie 10.03.2016 r. ważne do dnia 15.02.2020 r., na przebieg 325915 km, liczony od 274315 km. Naprawa P4 wykonana 12.02.2014 r. w BZK Kraków, ostatni przegląd P2 wykonany 19.08.2017 r. w Warszawie przy przebiegu 460820 km, ostatni przegląd P1 wykonany 30.08.2017 r. o godzinie 13:30 w Gdyni. Według zapisów książce pokładowej wypadek nastąpił w trzeciej godzinie pracy lokomotywy po przeglądzie P1. Prędkościomierz rejestrujący RT9 nr N03.040 wskazuje przebieg 467431 km, ostatnie badanie 21.03.2017 r. (protokół nr 21/17) wykonany w IC Zakład Centralny ważne do 31.03.2018 r.
- Wagon 1 - serii WLAB10° PL-PKPIC 525170-80209-0
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1p-04/2017 wydane dnia 04.01.2017 r. w Gdyni, ważne do dnia 30.10.2017 r. na przebieg 331062 km.
Wagon wykolejony wszystkimi czterema osiami. Przechylony na lewą stronę. Poważne uszkodzenia podwozia (zniszczone i urwane elementy układu biegowego wagonu) z obu stron. Na pudle częściowo zdarte poszycie w dolnej części pojazdu z widocznymi uszkodzeniami ostoi. Znaczne uszkodzenia obu ścian czołowych powstałych na skutek nabiegnięcia wagonów na siebie.
- Wagon 2 - serii A9nou PL-PKPIC 515119-70084-4
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1n-40/2017 wydane dnia 16.03.2017 r. w Libiszowie ważne do dnia 15.09.2019 r. na przebieg 500000 km, liczony od 180446 km.
Wagon wykolejony wszystkimi czterema osiami. Przechylony na lewą stronę. Poważne uszkodzenia podwozia (zniszczone i urwane elementy układu biegowego wagonu) z obu stron. Na pudle częściowo zdarte poszycie w dolnej części pojazdu z widocznymi uszkodzeniami ostoi. Znaczne uszkodzenia obu ścian czołowych powstałych na skutek nabiegnięcia wagonów na siebie.
- Wagon 3 - serii A9nouz PL-PKPIC 515119-70636-1
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1t-138/2015 wydane dnia 08.12.2015 r. w Libiszowie ważne do dnia 07.06.2018 r. na przebieg 500000 km, liczony od 0 km.
Wagon wykolejony wszystkimi czterema osiami. Przechylony na lewą stronę. Poważne uszkodzenia podwozia (zniszczone i urwane elementy układu biegowego wagonu) z obu stron. Na pudle częściowo zdarte poszycie w dolnej części pojazdu z widocznymi uszkodzeniami ostoi. Znaczne uszkodzenia obu ścian czołowych powstałych na skutek nabiegnięcia wagonów na siebie.
- Wagon 4 - serii A9nou PL-PKPIC 515119-70075-2
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1h-91/2017 wydane dnia 21.07.2017 r. w Warszawie, ważne do dnia 30.03.2019 r. na przebieg 500000 km, liczony od 0 km.
Wagon wykolejony wszystkimi czterema osiami. Przechylony na lewą stronę. Poważne uszkodzenia podwozia (zniszczone i urwane elementy układu biegowego wagonu) z obu stron. Na pudle częściowo zdarte poszycie w dolnej części pojazdu z widocznymi uszkodzeniami ostoi. Znaczne uszkodzenia obu ścian czołowych powstałych na skutek nabiegnięcia wagonów na siebie.
- Wagon 5 - serii A9nouz PL-PKPIC 515119-70648-6
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1t-124/2016 wydane dnia 15.07.2016 r. w Libiszowie ważne do dnia 14.01.2019 r. na przebieg 500000 km, liczony od 83507 km.
Wagon wykolejony wszystkimi czterema osiami. Przechylony na lewą stronę. Poważne uszkodzenia podwozia (zniszczone i urwane elementy układu biegowego wagonu) z obu stron. Na pudle częściowo uszkodzone poszycie w dolnej części pojazdu z widocznymi uszkodzeniami ostoi.
Znaczne uszkodzenia obu ścian czołowych powstałych na skutek nabiegnięcia wagonów na siebie.
- Wagon 6 - serii A9nouz PL-PKPIC 575119-78125-1
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1t-59/2015 wydane dnia 28.05.2015 r. w Libiszowie, ważne do dnia 27.11.2017 r. na przebieg 500000 km, liczony od 8390 km.
Wagon wykolejony wszystkimi czterema osiami. Przechylony na lewą stronę. Poważne uszkodzenia podwozia (zniszczone i urwane elementy układu biegowego wagonu) z obu stron. Na pudle częściowo uszkodzone poszycie w dolnej części pojazdu z widocznymi uszkodzeniami ostoi.
Znaczne uszkodzenia obu ścian czołowych powstałych na skutek nabiegnięcia wagonów na siebie.
- Wagon 7 - serii A9nouz PL-PKPIC 515119-70651-0
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1m-34/2016 wydane dnia 31.03.2016 r. w Nowym Sączu, ważne do dnia 30.09.2018 r. na przebieg 500000 km, liczony od 4844 km.
Wagon wykolejony wszystkimi czterema osiami z uszkodzeniami podwozia. Na pudle częściowo uszkodzone poszycie w dolnej części pojazdu z widocznymi uszkodzeniami ostoi. Uszkodzenia ścian czołowych powstałych na skutek nabiegnięcia wagonów na siebie.
- Wagon 8-serii B9nopuvz PL-PKPIC 505184-78011-0
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1t-13/2017 wydane dnia 07.02.2017 r. w Libiszowie, ważne do dnia 06.08.2019 r. na przebieg 500000 km, liczony od 165 km.
Niewykolejony.
- Wagon 9 - serii WLAB10mo PL-PKPIC 525170-80011 - 0
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1a-41/2017 wydane dnia 08.08.2017r. w Opolu, ważne do dnia 07.08.2020 r. na przebieg 650000 km, liczony od 0 km.
Niewykolejony.
- Wagon 10 - serii B10nouz PL-PKPIC 51512071046-9
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1m-199/2015 wydane dnia 23.12.2015 r. w Nowym Sączu, ważne do dnia 22.06.2018 r. na przebieg 500000 km, liczony od 755,4 km.
Niewykolejony.
- Wagon 11 - serii B8nopuv PL-PKPIC 505184-78001-1
Świadectwo sprawności technicznej nr BPT1n-57/2016 wydane dnia 20.05.2016 r. w Libiszowie, ważne do dnia 19.11.2018 r. na przebieg 500000 km, liczony od 159 km.
Niewykolejony.
III.5. Dokumentacja prowadzenia ruchu kolejowego
Prowadzenie dokumentacji techniczno - ruchowej na posterunkach technicznych, w tym:
"Dziennik ruchu posterunku zapowiadawczego" (R-146), Zakład Unii Kolejowych w Gdyni, Stacja Smętowo, nastawnia "Sm", szlak Smętowo - Morzeszczyn oraz szlak Smętowo - Twarda Góra, założony dnia 30.08.2017 r. przez zawiadowcę, zakończony dnia 31.08.2017 r.
Wpisy w Dzienniku ruchu z dnia 30.08.2017 r. związane z zaistniałym wypadkiem:
Szlak z i do: Morzeszczyna (str. 6)
Wiersz trzeci od dołu strony:
Wiersz drugi od dołu strony:
Wiersz pierwszy od dołu strony:
Szlak z i do: Tw. Góry (str. 7)
Wiersz trzeci od dołu strony:
Wiersz drugi od dołu strony:
Wiersz pierwszy od dołu strony:
* przekreślony przez całą szerokość strony.
Szlak z i do: Morzeszczyna (str. 8) i Szlak z i do: Tw. Góry (str. 9)
Wiersz pierwszy od góry na obu stronach:
* przez całą szerokość "Dziennika ruchu" wpis: "-Północ Dnia 31.08.2017-".
Dokument przesznurowany i ostemplowany, strony ponumerowane.
"Dziennik telefoniczny" (R-138) stacja Smętowo, nastawnia dysponująca "Sm" założony dnia 30.08.2017 r. przez zawiadowcę, zakończony dnia 31.08.2017 r.
Po zaistnieniu zdarzenia dnia 30.08.2017 r. dokonano wpisów:
Na alarmowy 112- Straż Pożarną"
Dokument przesznurowany i ostemplowany.
"Książka przebiegów" (R-142) z nastawni dysponującej Sm założona dnia 22.08.2017 r. przez zawiadowcę zakończona dnia 31.08.2017 r.
Przed wypadkiem wpisy:
Po zaistnieniu wypadku dnia 30.08.2017 r. dokonano wpisu:
Przed wypadkiem wpisy:
strona 10. (lewa) wiersz 7. od dołu
strona 11. (prawa) wiersz 7. od dołu
strona 10.(lewa) wiersz 6. od dołu
strona 11. (prawa) wiersz 6. od dołu
strona 10.(lewa) wiersz 5. od dołu
strona 11. (prawa) wiersz 5. od dołu
strona 11. (prawa) wiersz 4. od dołu
Po zaistnieniu wypadku dnia 30.08.2017 r. dokonano wpisu: strona 10. (prawa) i strona 11. (prawa) wiersz 4. od dołu
Przed wypadkiem wpisy:
strona 104. (lewa) wiersz 5. od góry
strona 105. (prawa) wiersz 5. od góry
strona 105. (prawa) wiersz 6. od góry
strona 104. (lewa) wiersz 8. od góry
strona 105. (prawa) wiersz 8. od góry
Po zaistnieniu wypadku dnia 30.08.2017 r. dokonano wpisu: strona 104. (prawa) i strona 105. (prawa) wiersz 9. od góry
W Książce kontroli s. r. k." (E-1758) na nastawni dysponującej "Sm" po zaistnieniu zdarzenia na str. 33 dokonano wpisów:
"30.08.2017 g. 21- Podczas przejazdu poc. 54170 nastąpiło rozprucie rozj. nr 24, 25/Pociąg ten wykoleił się. ISEDR"
"30.08.2017 g. 22- Automatyk na dyżurze powiadomiony ISEDR
"2017.08.31 godz. 0^ Nadzwyczajne sprawdzenie i opis urządzeń srk w okręgu nastawni dysponującej Smętowo "Sm" w związku z wykolejeniem i wypadkiem pociągowym pociągów 54170 i 564024. Na gruncie w zakresie urządzeń wewnętrznych stwierdzono .... podpisy nieczytelne komisji kolejowej"- pełna treść zapisu zamieszczona w części II 1.4.1. Raportu.
W Książce kontroli s. r. k." (E-1758) na nastawni wykonawczej "Sm1" po zaistnieniu zdarzenia na str. 116 dokonano wpisu:
"30.08.2017 g. 23- Opis urządzeń sterowania ruchem kolejowym po wykolejeniu się pociągów 54170 i pociągu 564024 Podpisy nieczytelne komisji kolejowej" - pełna treść zapisu w zamieszczona w części 111.4.1. Raportu.
III.5.1. Środki podjęte przez personel kolejowy dla kontroli ruchu i sygnalizacji
Zabezpieczono poniższą dokumentację techniczno-ruchową:
Stacja Smętowo:
III.5.2. Wymiana komunikatów ustnych w związku z poważnym wypadkiem łącznie z dokumentacją z rejestrów
Wymiana komunikatów ustnych (nawiązanie kontaktu drużyny trakcyjnej z dyżurnym ruchu stacji Smętowo) w związku z zaistniałym poważnym wypadkiem odbywała się przy użyciu radiotelefonu pociągowego zainstalowanego w kabinie lokomotywy spalinowej S200-303.
Środki łączności, ani treść rozmów nie miały wpływu na przyczynę zaistniałego poważnego wypadku.
Stenogram rozmów telefonicznych zarejestrowanych na nastawni Dyżurnego ruchu stacji Smętowo w dniu 30.08.2017 roku.
Zapisy rozmów telefonicznych
Lp. 1. | Urządzenie łączności przewodowej (abonencki aparat selektorowy AD-1) | |||||||
sekwencja: | data godz. 20170830 - 2140 | Morzeszczyn / Smętowo - 142 - 162 _ | moduł 500381 _ 67109376 _ | nr połączenia 268 | rozmiar pliku 29 KB | |||
rozpoczęcie nagrania: 21:40:42 | zakończenie nagrania: 21:40:50 | czas trwania nagrania: 08 Sek. |
Dyżurny ruchu stacji Smętowo - Tak.
Dyżurna ruchu stacji Morzeszczyn - tego pięć cztery dwadzieścia ci podawałam.
Dyżurny ruchu stacji Smętowo - ja mam.
Dyżurna ruchu stacji Morzeszczyn - pięć sześć czterdzieści dwadzieścia cztery i nadzwyczajne.
Dyżurny ruchu stacji Smętowo - dobra.
Lp. 2. | Radiotelefon stacjonarny sieci pociągowej na Sm Smętowo (typu FM3206 RADMOR) | |||||
sekwencja: | data 20170830 - | godz. 2141 -_-_ | moduł 500642 _ | nr połączenia 0_ 858 | rozmiar pliku 12 KB | |
rozpoczęcie nagrania: 21:41:40 | zakończenie nagrania: 21:41:43 | czas trwania nagrania: 3 sek. |
Trzaski w telefonie
Lp. 3. | Urządzenie łączności przewodowej (abonencki aparat selektorowy AD-1) | ||||||||
data sekwencja: | godz. 20170830- | Smętowo /Twarda Góra 2143 - 162 - 143 _ | moduł _ 500381 | 67109120 | nr połączenia _ 269 | rozmiar pliku 34 KB | |||
rozpoczęcie nagrania: 21:43:30 | zakończenie nagrania: 21:43:40 | czas trwania nagrania: 10 sek. |
Sygnał dzwonienia,
Dyżurny Post zapowiadawczego Twarda Góra. - noo.
Dyżurny ruchu stacji Smętowo - pięć cztery dwadzieścia zero sześć.
Dyżurny Post zapowiadawczego Twarda Góra. - sześć jeden pięć dwadzieścia zero dziewięć.
Dyżurny ruchu stacji Smętowo - dobra.
Lp. 4. | Stacjonarne urządzenie rejestrujące na nastawni dysponującej Smętowo (typu DGT) | |||||||
data sekwencja: | godz. 20170830- | moduł 2144 -_-_ | 500381_ | nr połączenia _ 65536 _ 503 | rozmiar pliku 29 KB | |||
rozpoczęcie nagrania: 21:44:00 | zakończenie nagrania: 21:44: 13 | czas trwania nagrania: 13 Sek. |
(przypis: brak rozmów, bez nadawania, szum i trzaski w radiotelefonie zarejestrowane przez system DGT)
Lp. 5. | Radiotelefon stacjonarny sieci pociągowej na stacji Smętowo (typu FM3206 RADMOR) | |||||||
sekwencja: | data 20170830 | godz. -2144 -_- | moduł _ 500381 | nr połączenia _ 655360 _ 1504 | rozmiar pliku 11 KB | |||
rozpoczęcie nagrania: 21:44:15 | zakończenie nagrania: 21:44:22 | czas trwania nagrania: 7 sek. |
Dyżurny ruchu stacji Smętowo - dwa i na trzydzieści dwa, pięć sześć czterdzieści dwadzieścia cztery inne na..
Lp. 6. | Radiotelefon stacjonarny sieci pociągowej na stacji Smętowo (typu FM3206 RADMOR) | |||||||
sekwencja: | data 20170830 | godz. -2144 - | moduł _-_ 500381 | nr połączenia _ 655360 _ 1505 | rozmiar pliku 17 KB | |||
rozpoczęcie nagrania: 21:44:22 | zakończenie nagrania: 21:44:27 | czas trwania nagrania: 5 Sek. |
RSP Subkowy - pięć pięć dwadzieścia dwanaście na razie bez wjazdu
LP. 7. | Radiotelefon stacjonarny sieci pociągowej na Sm Smętowo (typu FM3206 RADMOR) | |||||||
sekwencja: | data 20170830 | godz. -2144 - | moduł _-_ 500642 | nr połączenia _0_ 859 | rozmiar pliku 39 KB | |||
rozpoczęcie nagrania: 21:44:28 | zakończenie nagrania: 21:44:40 | czas trwania nagrania: 12 sek. |
RSP Subkowy - pięć pięć dwadzieścia dwanaście na razie bez wjazdu Maszynista pociągu 552012- pięć pięć dwadzieścia dwanaście na razie bez wjazdu.
Lp. 8. | Urządzenie łączności przewodowej (abonencki aparat selektorowy AD-1) | ||||||||
sekwencja: | data 20170830- | godz. 2144 - | Smętowo / Sm1/Sm2 162 - 141 | moduł _ 500381 | _ 67109120 _ | nr połączenia 270 | rozmiar pliku 77 KB | ||
rozpoczęcie nagrania: 21:44:40 | zakończenie nagrania: 21:45:10 | czas trwania nagrania: 30 sek. |
Dyżurny ruchu stacji Smętowo - (przypis- podśpiewywanie- chachacha, chachacha)
Nastawniczy nastawni wykonawczej Smi stacji Smętowo - tak,
Dyżurny ruchu stacji Smętowo - siedem pięć dwadzieścia zero dziewięć- przesyłka nadzwyczajna, Nastawniczy nastawni wykonawczej Sm1 stacji Smętowo-przyjąłem,
Dyżurny ruchu stacji Smętowo - i na trzydzieści dwa,
Nastawnicza nastawni wykonawczej Sm2 stacji Smętowo - halo,
Dyżurny ruchu stacji Smętowo - na trzydzieści dwa, pięć sześć czterdzieści dwadzieścia cztery, inne nadzwyczajne, to jest ta norka wieloosiowa,
Nastawnicza nastawni wykonawczej Sm2 stacji Smętowo - acha,
Dyżurny ruchu stacji Smętowo - i po jedynce..., pięć siedem..., siedem pięć dwadzieścia zero
dziewięć, przesyłka,
Nastawnicza nastawni wykonawczej Sm2 stacji Smętowo - siedem pięć dwadzieścia zero
dziewięć, przesyłka,
Dyżurny ruchu stacji Smętowo - jo,
Nastawnicza nastawni wykonawczej Sm2 stacji Smętowo - dobra.
Lp. 9. | Urządzenie łączności przewodowej (abonencki aparat selektorowy AD-1) | |||||||||
sekwencja: | data 20170830- | godz. 2140 - | Morzeszczyn / Smętowo 142 - 162 | moduł _ 500381 | _ 67109376 | nr połączenia _ 271 | rozmiar pliku 16 KB | |||
rozpoczęcie nagrania: 21:48:45 | zakończenie nagrania: 21:48:50 | czas trwania nagrania: 05 Sek. |
Dyżurny ruchu stacji Smętowo - tak,
Dyżurna ruchu stacji Morzeszczyn - pięć cztery sto siedemdziesiąt,
Dyżurny ruchu stacji Smętowo - dobra.
Lp. 10. | Stacjonarne urządzenie rejestrujące na nastawni dysponującej Smętowo (typu DGT) | ||||||
sekwencja: | data 20170830- | godz. 2150 -_- | moduł _ 500381 _ | nr połączenia 65536 __ 1509 | rozmiar pliku 47 KB | ||
rozpoczęcie nagrania: 21:50:00 | zakończenie nagrania: 21:50:18 | czas trwania nagrania: 18 sek. |
(przypis:, szum i trzaski w radiotelefonie zarejestrowane przez system DGT)
Dyżurny ruchu stacji Smętowo - za chwilę będzie towar na bok ciągnął.
Lp. 11. | Stacjonarne urządzenie rejestrujące na nastawni dysponującej Smętowo (typu DGT) | |||||||
sekwencja: | data 20170830- | godz. 2150 - | moduł _-_ 500381 _ | nr połączenia 65536_ 1510 | rozmiar pliku 35 KB | |||
rozpoczęcie nagrania: 21:52:00 | zakończenie nagrania: 21:52:18 | czas trwania nagrania: 22 sek. |
(przypis: odgłos przejeżdżającego pociągu, szum i trzaski w radiotelefonie spadających naprężaczy na nastawni w pomieszczeniu poniżej dyżurnego zarejestrowane przez system DGT)
Lp. 12. | Stacjonarne urządzenie rejestrujące na nastawni dysponującej Smętowo (typu DGT) | |||||||
sekwencja: | data 20170830- | godz. 2150 -_- | moduł _ 500381_ | nr połączenia 65536_1511 | rozmiar pliku 46 KB | |||
rozpoczęcie nagrania: 21:52:20 | zakończenie nagrania: 21:52:40 | czas trwania nagrania: 20 Sek. |
Odgłos dzwoniącego telefonu,
Dyżurny ruchu stacji Smętowo - ja p........., co to było, siedem pięć dwadzieścia zero dziewięć, a cha spadł semafor, dobra. Ja p......
III.5.3. Środki podjęte w celu ochrony i zabezpieczenia miejsca wypadku
Zabezpieczenie miejsca wypadku oraz przebieg akcji ratunkowej opisano w pkt. II.1.9. - do podjętych działań Zespół badawczy PKBWK nie wnosi zastrzeżeń.
III.6. Organizacja pracy w miejscu i w czasie wypadku
III.6.1. Czas pracy personelu biorącego udział w wypadku
W tablicy 11.1.3.1) zestawiono czasy pracy dyżurnego ruchu zarządcy infrastruktury PKP PLK S.A. i personelu drużyn pociągowych przewoźnika kolejowego "PKP Intercity" S.A. oraz STK S.A. Z danych zestawionych w tablicy wynika, że pracownicy bezpośrednio związani z zaistniałym poważnym wypadkiem znajdowali się w wymaganym okresie, nominalnego czasu pracy oraz wszyscy posiadali wymagany przepisami wypoczynek.
III.6.2. Stan psychofizyczny personelu kolejowego mającego wpływ na zaistnienie wypadku
Badania wykonane przez Policję wykazały, że dyżurny ruchu stacji Smętowo nastawniczy nastawni wykonawczej Sm1, nastawniczy nastawni wykonawczej Sm2, maszynista pociągu PKP Intercity prowadzący pojazd trakcyjny, kierownik pociągu PKP Intercity oraz maszynista pociągu STK S.A. biorący udział w wypadku byli trzeźwi.
III.6.3. Warunki środowiskowe i ergonomiczne stanowisk pracy personelu kolejowego mającego wpływ na zaistnienie wypadku
Warunki pracy i warunki ergonomiczne stanowiska pracy dyżurnego ruchu, prawidłowe i nie stwarzały zagrożenia.
Pojazdy trakcyjne uczestniczące w wypadku (lokomotywa elektryczna), serii EP07-395 (91511140088-2) oraz lokomotywa spalinowa serii S200-303 (925136620076-1) są pojazdami trakcyjnymi dopuszczonym do prowadzenia ruchu na terenie sieci kolejowej PKP PLK S.A., a warunki pracy drużyn trakcyjnych są typowe dla ich obsługi w Polsce i nie miały wpływu na zaistniały wypadek.
IV.
ANALIZA I WNIOSKI
ANALIZA I WNIOSKI
W okresie trzech lat przed zaistnieniem poważnego wypadku w podobnych okolicznościach miał miejsce wypadek kat. B04 zaistniały w dniu 16.03.2017 r. o godz. 04:55 na stacji Poznań Franowo okręg PFB. Na wyjeżdżający wówczas z toru nr 314 pociąg towarowy nr 780001 przewoźnika PKP Cargo S.A. najechała lokomotywa SM42-1230 ciągnąca z toru nr 214 skład manewrowy 31 wagonów. Maszynista składu manewrowego uruchomił skład spod tarczy manewrowej Tm 220 wskazującej sygnał Ms1 "jazda manewrowa zabroniona" i kontynuował jazdę tego składu, co spowodowało starcie z wyjeżdżającym pociągiem. W wyniku bocznego starcia wykolejeniu uległo 5 wagonów pociągu towarowego i uszkodzona została lokomotywa manewrowa SM42 oraz nawierzchnia kolejowa. Komisja kolejowa prowadząca postępowanie sformułowała dwa wnioski zapobiegawcze:
IV.2. Opis sekwencji zdarzeń pozostających w związku z badanym wypadkiem
Dnia 30.08.2017 r. pociąg towarowy nr TMS 564024/25 ze stacji początkowej Gdynia Port GPA odjechał o godzinie 19:02 w odstępstwie od indywidualnego rozkładu jazdy o 67 minut przed planowym czasem odjazdu, który powinien nastąpić o godzinie 20:09; co było niezgodne z postanowieniami § 25 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 18 lipca 2005 roku w sprawie ogólnych warunków prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji, jak również niezgodnie z § 50 ust. 1 pkt 4 Instrukcji lr-1 (R-1) "Wcześniejsze wyprawienie pociągu towarowego może odbyć się tylko wyjątkowo za zgodą dyspozytora liniowego". Uruchomienie tego pociągu przed planowym czasem odjazdu spowodowało konieczność zastosowania nieplanowych postojów w odstępstwie od indywidualnego rozkładu jazdy. Ponadto zgodnie z § 22 ust. 6 tej instrukcji " dyżurny ruchu może zezwolić na wyjazd lub przejazd pociągu po upewnieniu się, że ": pkt 10 "nie opóźni się pociągu mającego pierwszeństwo". Nie stosując się do powyższych postanowień, dyżurny ruchu stacji Morzeszczyn o godzinie 21:40 wyprawił pociąg towarowy TMS 564024 - przewoźnika STK S.A. bez upewnienia się, czy jego prędkość lub możliwa do uzyskania przez niego prędkość nie spowoduje opóźnień pociągu pośpiesznego nr MPE 54170 poruszającego się z prędkością 120km/h. Pociąg zestawiony z lokomotywy i 6-ciu wagonów. Lokomotywa S200 - 303 PL-ID 92513620076-1. Wagony: seria Sk PL-STK 605199080017, seria Rs PL-STK 335199330085, seria Rs PL-STK 845139360565, seria Uaai typ Krupp 32 PL-STK 335149403130, seria Sr PL-STK 375597000021, seria Uaai typ Krupp 32 PL-STK 838199733208. Masa ogólna składu: 401 ton, długość 176 m., procent wymaganej masy hamującej: 50%, procent masy hamującej rzeczywistej: 102%.
O godzinie 21:48 ze stacji Morzeszczyn odjechał pociąg pasażerski MPE 54170 przewoźnika PKP Intercity S.A. prowadzony przez maszynistę, kierownik pociągu i konduktor pociągu, który miał przez stację Smętowo przejechać bez zatrzymania po torze stacyjnym nr 2. Pociąg zestawiony z lokomotywy oraz 11-stu wagonów. Lokomotywa EP07 - 395 PL-PKP IC 915111400882; Wagony: seria WLAB10o PL -PKPIC 52517080209-0, seria A9nou PKPIC 51511970084-4, seria A9nouz PKPIC 51511970636-1, seria A9nou PKPIC 51511970075-2, seria A9nouz PKPIC 51511970648-6, seria A9nouz PKPIC 57511978125-1, seria A9nouz PKPIC 51511970651-0, seria B9nopuvz 518478011-0, seria WLABIOmo PKPIC 52517080011-0, seria B10nouz PKPIC51512071046-9, seria B8nopuv PKPIC 50518478001-1. Masa ogólna składu: 486 ton długość 286 m., procent wymaganej masy hamującej: 104, procent masy hamującej rzeczywistej 141. Oba pociągi znajdowały się na szlaku Morzeszczyn - Smętowo i poruszały się na podstawie wskazań czterostawnej samoczynnej blokady liniowej Eac. W tym czasie od strony Twardej Góry do stacji Smętowo zbliżał się pociąg towarowy TDE 752009 przewoźnika PKP CARGO S.A., który miał przez stację Smętowo przejechać bez zatrzymania po torze stacyjnym nr 1. Dyżurny ruchu oraz nastawniczowie stacji Smętowo wykonali czynności zgodne z Regulaminem Technicznym oraz obowiązującymi instrukcjami przygotowując drogę przebiegu i wyświetlając sygnały zezwalające na semaforach dla pociągów: TDE 752009 dla przejazdu bez zatrzymania po torze nr 1 semafory A1/2 - sygnał S2 (jedno światło zielone ciągłe), X - sygnał S2 Qedno światło zielone ciągłe) oraz dla TMS nr 564024 dla wjazdu na tor nr 32 semafor Z1/2 sygnał S13 (dwa światła pomarańczowe ciągłe). Wjazd pociągu TMS 564024 na stację Smętowo odbył się na sygnał S13 (dwa światła pomarańczowe ciągłe) na semaforze wjazdowym Z1/2 na tor nr 32 o godzinie 21:51. W tym czasie do stacji Smętowo po torze nr 2 zbliżał się pociąg pasażerski MPE 54170, dla którego po przygotowaniu przebiegu (przejazd bez zatrzymania) na semaforze wjazdowym Z1/2 wyświetlony został sygnał S2 (jedno światło zielone ciągłe). W momencie wyświetlania sygnału, pociąg MPE 54170 znajdował się na przedostatnim odstępie SBL (fakt stwierdzony na nagraniu z wideorejestratora lokomotywy EP07-395). Pociąg TMS 564024 nie zatrzymał się przed wskazującym sygnał S1 "Stój" (jedno czerwone światło) semaforem drogowskazowym L2 usytuowanym przy torze nr 32, tylko kontynuował jazdę w kierunku rozjazdu nr 24. Gdy czoło pociągu znajdowało się ok. 30 m za semaforem drogowskazowym L2, maszynista zorientował się, że wjechał poza ukres w rozjazd nr 24 i dokonał przestawienia nastawnika jazdy na jazdę wstecz, w celu natychmiastowego cofnięcia pociągu, a następnie wdrożył nagłe hamowanie. W ocenie Zespołu badawczego takie postępowanie maszynisty pociągu TMS 564024 było podyktowane jak najszybszym wycofaniem pociągu ze strefy zagrożenia dla pociągu pośpiesznego, co w konsekwencji zmniejszyło skutki wypadku. Pociąg zatrzymał się w odległości 38 m za semaforem L2. Natomiast pociąg pasażerski MPE 54170 w tym czasie jechał torem stacyjnym nr 2.
Maszynista pociągu nr MPE 54170 zorientowawszy się, że pociąg nr TMS nr 564024 znajduje się w skrajni toru nr 2, wdrożył hamowanie nagłe pociągu i za ukresem rozjazdu nr 24 przy prędkości 110 km/h doszło do jego starcia (prawą stroną lokomotywy EP07) z lewą stroną lokomotywy S200 - 303 pociągu TMS nr 564024 znajdującej się poza ukresem (wskaźnik W17) na rozjeździe nr 24
W wyniku starcia doszło do wykolejenia lokomotywy i siedmiu wagonów pociągu pasażerskiego MPE 54170 na lewą stronę w międzytorze torów nr 1 i 2. Czoło pociągu MPE 54170 zatrzymało się w kilometrze 457,270 w odległości 184 metrów od miejsca starcia. Wykolejenie pociągu MPE 54170 spowodowało uszkodzenie toru nr 1 i zajęcie jego izolacji, co w konsekwencji automatycznie nastawiło na semaforze wjazdowym A1/2 sygnału S1 "Stój" dla pociągu towarowego TDE 752009, który przed tym semaforem został zatrzymany. Dyżurny ruchu stacji Smętowo po nieudanych próbach wywołania przez radiotelefon maszynistów pociągów MPE 54170 i TMS 564024 telefonicznie pod nr 112 zawiadomił służby ratownicze o wypadku kolejowym i zażądał przybycia Ratownictwa Medycznego, Straży Pożarnej i Policji. Następnie powiadomił dyżurnych ruchu stacji Morzeszczyn i Twarda Góra, żeby nie wyprawiali w kierunku Smętowa żadnych pociągów. Pociągi miały prawidłowo osygnalizowane czoło pociągu sygnałem Pc1 (trzy białe światła), na końcu pociągu MPE 54170 sygnał Pc5 (dwa czerwone światła), a pociąg TMS 564024 sygnałem Pc5 (dwie tarcze odblaskowe). Dla usuwania skutków wypadku tory stacyjne nr 1, nr 2, nr 31 i nr 32 zostały zamknięte. Na miejsce zdarzenia przybyły jednostki Straży Pożarnej, Policji i Pogotowia Ratunkowego.
IV.3. Ustalenia Zespołu badawczego w zakresie przebiegu wypadku w oparciu o zaistniałe fakty
Zespół badawczy PKBWK ustalił, że maszynista pociągu towarowego MTS 564024, prowadzący pojazd kolejowy z prędkością 17 km/h z wyłączonymi urządzeniami czujności nie zauważył nadawanego sygnału S1 "Stój" na semaforze drogowskazowym L2 odnoszącym się do toru nr 32 i nie wdrożył hamowania, czym doprowadził do pominięcia semafora i wjechania w ukres toru nr 2, po którym jechał pociąg pasażerski MPE 54170. Zespół badawczy PKBWK upatruje przyczynę zaistnienia zdarzenia po stronie maszynisty pociągu towarowego MTS 564024.
IV.4. Analiza faktów dla ustalenia wniosków odnośnie do przyczyn wypadku i działania wyspecjalizowanych jednostek ratownictwa kolejowego, służb ustawowo powołanych do niesienia pomocy oraz zespołów ratownictwa medycznego
Zespół badawczy PKBWK prowadził analizę faktów dla ustalenia przyczyn poważnego wypadku i działania służb ratunkowych w oparciu o:
Zestawienie faktów stanowiących podstawę analizy opisano szczegółowo w rozdziałach II i III łącznie z wnioskami z ich analizy, zawartymi dodatkowo w podrozdziałach obejmujących podsumowanie przedmiotowych faktów.
Opis działań ratowniczych zawarto w podrozdziale 11.1.
IV.5. Określenie bezpośrednich przyczyn, przyczyn pośrednich, pierwotnych i systemowych wypadku łącznie z czynnikami związanymi z działaniami podejmowanymi przez osoby związane z prowadzeniem ruchu pociągów, stanem pojazdów kolejowych lub urządzeń, a także przyczyn pośrednich związanych z umiejętnościami, procedurami i utrzymaniem oraz przyczyn systemowych związanych z uwarunkowaniami przepisów i innych regulacji i stosowanie systemu zarządzania bezpieczeństwem
W wyniku analizy faktów związanych z zaistnieniem poważnego wypadku kategorii A04 w dniu 30.08.2017 r. o godz. 21:53 na stacji Smętowo w km 457,485 linii kolejowej nr 131, Zespół badawczy PKBWK wskazał następujące przyczyny zdarzenia:
IV.5.1. Przyczyna bezpośrednia:
Opisano w rozdziale 1.3.1.
IV.5.2. Przyczyna pierwotna:
Opisano w rozdziale 1.3.2.
IV.5.3. Przyczyny pośrednie:
Opisano w rozdziale 1.3.3.
IV.5.4. Przyczyny systemowe:
Opisano w rozdziale 1.3.4.
Kategoria poważnego wypadku: A04
IV.6. Wskazanie innych nieprawidłowości ujawnionych w trakcie postępowania, ale nie mających znaczenia dla wniosków w sprawie wypadku
Do innych nieprawidłowości stwierdzonych w ramach postępowania, nie mających bezpośredniego wpływu na powstanie zaistniałego zdarzenia, należy zaliczyć:
V.
OPIS ŚRODKÓW ZAPOBIEGAWCZYCH
OPIS ŚRODKÓW ZAPOBIEGAWCZYCH
VI.
ZALECENIA MAJĄCE NA CELU UNIKNIĘCIE TAKICH WYPADKÓW W PRZYSZŁOŚCI LUB OGRANICZENIE ICH SKUTKÓW
ZALECENIA MAJĄCE NA CELU UNIKNIĘCIE TAKICH WYPADKÓW W PRZYSZŁOŚCI LUB OGRANICZENIE ICH SKUTKÓW
Zgodnie z art. 28l ust. 8 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2017. poz. 2117, z późn. zm.), powyższe zalecenia są kierowane do Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, który sprawuje ustawowy nadzór nad zarządcami infrastruktury i przewoźnikami. Poszczególne podmioty powinny wdrożyć zalecenia zawarte w niniejszym Raporcie Zespołu badawczego i przyjęte uchwałą PKBWK.
Wykaz podmiotów występujących w treści Raportu Nr PKBWK/03/2018
Lp. | Symbol (skrót) | Objaśnienie |
1 | 2 | 3 |
1. | EUAR | Agencja Kolejowa Unii Europejskiej |
2. | MI | Ministerstwo Infrastruktury |
3, | UTK | Urząd Transportu Kolejowego |
4. | PKBWK | Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych |
5. | IZ | PKP PLK S.A. - Zakład Linii Kolejowych |
6. | ISE | PKP PLK S.A. - Naczelnik Sekcji Eksploatacji Zakładu Linii Kolejowych |
7. | ISEDR | PKP PLK S.A. - Dyżurny ruchu posterunku zapowiadawczego |
8. | Sm | PKP PLK S.A. - nastawnia dysponująca Smętowo |