Odmowa wszczęcia postępowania przeciwko Warszawskiemu Rolno-Spożywczemu Rynkowi Hurtowemu S.A. w Broniszach.
Dz.Urz.UOKiK.2001.3.109
Akt nienormatywnyDECYZJA
PREZESA URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW
z dnia 9 października 2001 r.
w sprawie odmowy wszczęcia postępowania przeciwko Warszawskiemu Rolno-Spożywczemu Rynkowi Hurtowemu S.A. w Broniszach
(Nr RWA-41/2001)
Działalność gospodarczą, polegającą na prowadzeniu giełdy kwiatowej zlokalizowanej na ww. działkach, Przedsiębiorstwo podjęło w 1992 r.
Na podstawie umów zawartych z Urzędem Gminy Warszawa Ochota (z dnia 22 marca 1993 r.) z Urzędem Gminy Warszawa Włochy (z dnia 6 stycznia 1995 r.) Przedsiębiorstwo zostało upoważnione do wykonywania inkasa opłaty targowej.
Wnioskodawca podnosi zarzut, iż Spółka Warszawski Rolno-Spożywczy Rynek Hurtowy S.A. od 1999 r. stosuje praktyki nieuczciwej konkurencji zmierzające do przejęcia klientów Przedsiębiorstwa, dążąc - w jego ocenie - do całkowitej likwidacji giełdy. W związku z powyższym Przedsiębiorstwo w dniu 14 marca 2000 r. wystąpiło do Sądu Gospodarczego w Warszawie z pozwem o zaniechanie czynów nieuczciwej konkurencji (sygn. XV G.C. 39/00).
Wnioskodawca podkreśla, iż eskalacja działań Spółki, zmierzających do wyeliminowania Przedsiębiorstwa z rynku handlu kwiatami nastąpiła w 2001 r.
Pismem z dnia 5 czerwca 2001 r. spółka WR-SRH S.A., powołując się na bliżej nieokreśloną umowę dzierżawy Nr UI/19/2001 z dnia 10 maja 2001 r., wezwała PGMBW "do usunięcia do dnia 15 czerwca 2001 r. wszystkich naniesień znajdujących się na działkach oznakowanych w ewidencji gruntów jako 44/1, 18/1, 17/1", stanowiących część użytkowanej przez Przedsiębiorstwo nieruchomości, na której funkcjonuje giełda kwiatowa.
Do Prezesa Urzędu wpłynęło pismo Przedsiębiorstwa stanowiące uzupełnienie wniosku z dnia 18 czerwca 2001 r. w którym Wnioskodawca przekazał informację, iż Spółka dopuściła się kolejnego czynu mającego na celu likwidację giełdy kwiatowej. W dniu 18 lipca 2001 r. Spółka, powołując się na przysługujące jej - w ocenie Spółki - prawo do nieruchomości, na której funkcjonuje giełda kwiatowa, podjęła próbę zajęcia terenu giełdy siłą. Spółka rozpowszechniała jednocześnie ulotki, z treści których wynikało, iż teren giełdy kwiatowej został zwrócony byłemu właścicielowi oraz że " żaden sąd ani organ nie może i nie ma podstaw do zmiany tej decyzji".
Zdaniem Wnioskodawcy, poprzez pominięcie w ww. ulotce całokształtu postępowań administracyjnych dotyczących spornego terenu Spółka sugerowała kupcom prowadzącym działalność na giełdzie kwiatowej, iż działania zarządcy giełdy nie mają żadnych podstaw prawnych.
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy zakazane jest nadużywanie pozycji dominującej na rynku właściwym przez jednego lub kilku przedsiębiorców.
Nadużywanie pozycji dominującej polega w szczególności na przeciwdziałaniu ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji (art. 8 ust. 2 pkt 5 ustawy).
Jako pozycję dominującą rozumie się pozycję przedsiębiorcy, która umożliwia mu zapobieganie skutecznej konkurencji na rynku właściwym przez stworzenie mu możliwości działania w znacznym zakresie niezależnie od konkurentów, kontrahentów oraz konsumentów; domniemywa się, że przedsiębiorca ma pozycję dominującą, jeżeli jego udział w rynku przekracza 40 % (art. 4 pkt 9 ww. ustawy).
Sam fakt posiadania pozycji dominującej nie narusza jeszcze prawa. Zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości "posiadanie przez przedsiębiorcę siły rynkowej nie jest zakazane prawem konkurencji, dominacja nie wyklucza bowiem konkurencji. Stwierdzenie, że dane przedsiębiorstwo posiada pozycję dominującą, samo w sobie nie stanowi więc zarzutu, lecz oznacza, że niezależnie od przyczyn, które stanowią, że zajmuje ono tak silną pozycję, ponosi szczególną odpowiedzialność za niedopuszczenie, by jego działanie utrudniało skuteczną i nie zniekształconą konkurencję" rozumianą jako otwarty dostęp do rynku na równych prawach dla wszystkich, charakteryzującą się rywalizacją przedsiębiorców o to, by w drodze oferowania lepszych cen lub warunków sfinalizować transakcje z partnerem handlowym.
Przez rynek właściwy rozumie się rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie, cenę oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty oraz są oferowane na obszarze, na którym, ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji (art. 4 pkt 8 ww. ustawy).
Za istotę praktyk ograniczających konkurencję uznaje się bezprawne zastosowanie (nadużycie) siły rynkowej przez przedsiębiorcę posiadającego pozycję dominującą na rynku, prowadzące do ograniczenia samodzielności pozostałych uczestników rynku (kontrahentów, konkurentów) oraz wymuszenie, aby uczestniczyli w obrocie na zasadach im narzuconych i mniej korzystnych niżby to wynikało z działania nieskrępowanych mechanizmów rynkowych w warunkach istnienia konkurencji.
Zatem, w przypadku zarzutu podnoszonego przez Wnioskodawcę, koniecznym warunkiem dla uznania danego zachowania Spółki za naruszające przepis art. 8 ust. 2 pkt 5 ustawy byłoby wykazanie, iż działania Spółki, noszące - w ocenie Przedsiębiorstwa - znamiona praktyk ograniczających konkurencję polegających na przeciwdziałaniu ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji, wynikały z posiadanej przez ww. przedsiębiorcę pozycji dominującej.
Tymczasem analiza informacji przekazanych przez Wnioskodawcę pozwala na stwierdzenie, iż w przedmiotowej sprawie działania Spółki opisywane przez Wnioskodawcę nie mogą zostać uznane za przejaw dominacji rynkowej w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.
Ograniczenie swobody działalności uczestników rynku, nie będącej następstwem dominacji rynkowej, która ma swoje źródło w wysokim udziale w rynku, nie ma charakteru praktyki ograniczającej konkurencję. W takim przypadku ochrony swoich praw podmiotowych strona może dochodzić na drodze postępowania cywilnego, nie zaś w trybie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (por.: S. Gronowski: Ustawa antymonopolowa. Komentarz. Wydawnictwo C.H. BECK Warszawa 1996 r., s. 100-101).
Kwestionowane przez Wnioskodawcę działania nie wynikają i nie są następstwem posiadanej przez Spółkę pozycji dominującej, lecz mogą być jedynie postrzegane jako przejaw walki konkurencyjnej przedsiębiorcy będącego konkurentem Wnioskodawcy, prowadzącego działalność na rynku, na którym funkcjonuje Przedsiębiorstwo i jako takie powinny być analizowane w aspekcie naruszenia przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 1993 r. Nr 47, poz. 211 ze zm.), której zadaniem jest zapewnienie przestrzegania przez przedsiębiorców oraz inne osoby uczciwych reguł gry w działalności gospodarczej dla zapobieżenia zafałszowania konkurencji.
Należy w tym miejscu podnieść, iż obie ustawy, na które powołuje się Wnioskodawca w trakcie sporu ze Spółką, regulują tę samą sferę stosunków społecznych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, zwaną często konkurencją gospodarczą. Jednakże odmienne są zadania realizowane za pomocą każdej z ustaw.
Zadaniem ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów jest zapewnienie istnienia konkurencji jako istotnego mechanizmu systemu gospodarczego, konkurencyjnej struktury rynku oraz zabezpieczenie wolności (swobody działania) podmiotów gospodarczych. Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów należy do dziedziny prawa publicznego, a prawo to ma na celu ochronę interesu ogólnospołecznego. Z treści art. 1 ust. 1 ww. ustawy wyraźnie wynika, iż określa ona warunki rozwoju i ochrony konkurencji oraz zasady podejmowanej w interesie publicznym ochrony interesów przedsiębiorców i konsumentów. Ma ona zatem na celu ochronę interesu ogólnospołecznego, któremu muszą być podporządkowane partykularne interesy uczestników rynku. Publicznoprawny charakter ustawy oznacza, że nie wszystkie zachowania podmiotów gospodarczych i ich związków, nawet formalnie podlegające literze prawa, uzasadniają uruchomienie przewidzianych przez nią instrumentów. Powinno to następować tylko wówczas, gdy w następstwie zachowań naruszających ustawę zagrożony jest interes ogólnospołeczny. Zgodnie z orzecznictwem antymonopolowym nie każde naruszenie prawa w stosunkach cywilnoprawnych kwalifikuje sprawę do postępowania antymonopolowego. Decyduje o tym właśnie naruszenie przez przedsiębiorcę, w następstwie stosowania zabronionych praktyk ograniczających konkurencję, interesu publicznoprawnego. Naruszenie zaś tego interesu ma miejsce wówczas, gdy skutkami działań sprzecznych z ustawą dotknięty jest szerszy krąg uczestników rynku, względnie gdy działania te wywołują w rynku inne niekorzystne zjawiska (por.: wyrok Sądu Antymonopolowego z dnia 24 stycznia 1991 r., sygn. akt XV Amr 8/90; S. Gronowski: Ustawa antymonopolowa. Komentarz. Wydawnictwo C.H. BECK Warszawa 1996 r., s. 1-2).
Odmienne są natomiast zadania ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Stoi ona na straży przestrzegania przez przedsiębiorców oraz inne osoby uczciwych reguł konkurencji, a więc dotyczy sposobów walki konkurencyjnej. Przewidziana nią ochrona służy zatem głównie indywidualnym interesom przedsiębiorców, klientów i konsumentów, a wszczęcie postępowania następuje jedynie na żądanie osoby uprawnionej (por.: J. Szwaja: Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Komentarz Wydawnictwo C. H. Beck Warszawa 2000, str. 64-65).
Prezes Urzędu ważąc zasadność zarzutów przedstawionych przez Wnioskodawcę uznaje, iż przedmiotowa sprawa nie ma charakteru antymonopolowego, posiada natomiast charakter indywidualnego sporu pomiędzy przedsiębiorcami prowadzącymi działalność na lokalnym rynku hurtowego handlu kwiatami w rejonie Warszawy.
Z uwagi na okoliczność, iż działania Spółki podejmowane w 2001 r. w stosunku do Wnioskodawcy uzasadniane są faktem zawarcia przez Spółkę umowy dzierżawy z osobą, która - zdaniem Spółki - jest właścicielem nieruchomości, na której funkcjonuje giełda kwiatowa, zasadnicze znaczenie w niniejszej sprawie ma kwestia ustalenia prawa do ww. nieruchomości. [...]