Obliczanie i ewidencja oprocentowania środków trwałych przedsiębiorstw państwowych.
Dz.Urz.MF.1971.4.8
Akt utracił mocINSTRUKCJA Nr 10/KS
z dnia 5 lutego 1971 r.
w sprawie obliczania i ewidencji oprocentowania środków trwałych przedsiębiorstw państwowych.
W poz. 1 podaje się wartość początkową (brutto) wszystkich środków trwałych przedsiębiorstwa, wynikającą z ewidencji księgowej według stanu początkowego na pierwszy dzień miesiąca.
W pozycji tej podaje się zarówno wartość własnych środków trwałych księgowaną na koncie 000 "Środki trwałe" (lub na kontach od 001 do 009), jak też środków trwałych otrzymanych przez przedsiębiorstwo w trwały zarząd i użytkowanie, powiernictwo itp., ewidencjonowanych na koncie pozabilansowym 092 "Środki trwałe obce otrzymane w zarząd i użytkowanie". Są to środki trwałe amortyzowane w przedsiębiorstwie, za użytkowanie których nie ponosi się jednak opłat w formie czynszu dzierżawy.
Stan środków trwałych na dzień 1 stycznia 1971 r. nie powinien obejmować środków przekwalifikowanych do obrotowych.
W poz. 2 wykazuje się wartość początkową środków trwałych nie objętych oprocentowaniem, zgodnie z postanowieniem § 1 uchwały na 178 Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1970 r. w sprawie oprocentowania środków trwałych przedsiębiorstw państwowych (Monitor Polski Nr 40, poz. 295), tj. środków trwałych:
- służących działalności o charakterze socjalno-bytowym,
- służących do ochrony powietrza i wód przed zanieczyszczeniem,
- uznanych w obowiązującym trybie za trwale nieczynne.
Do środków trwałych służących działalności socjalno-bytowej zalicza się obiekty majątku trwałego oraz wartość lokali użytkowych (własnych i wynajmowanych od innych jednostek), wydzielonych w przedsiębiorstwie dla celów zakładowej działalności socjalnej oraz usług bytowych, w rozumieniu przepisów §§ 3 i 12 uchwały nr 180 Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1970 r. w sprawie funduszu socjalnego w przedsiębiorstwach państwowych (Monitor Polski Nr 40, poz. 297).
W poz. 3 wykazuje się część wartości obiektów majątku trwałego zwolnioną od oprocentowania w okresie osiągania projektowanej zdolności produkcyjnej.
Oblicza się ją według wzorów:
I) ST2 = ST0 - ST1
II) ST1 = 
gdzie:
ST0 - wartość początkowa środków trwałych wchodzących w skład zakończonych i oddanych do użytku zadań inwestycyjnych, według stanu na początek tego miesiąca, od którego liczy się dla poszczególnych zadań dyrektywne cykle uruchomienia produkcji i osiągania projektowanej zdolności produkcyjnej; wartość ta powinna wynikać z ewidencji analitycznej majątku trwałego i raz ustalona dla pierwszych obliczeń nie może być później zmieniana (w tej samej wysokości stosuje się ją również przy obliczaniu zwrotów oprocentowania - por. omówienie do poz. 10),
ST1 - część wartości początkowej środków trwałych podlegająca oprocentowaniu w okresie osiągania projektowanej zdolności produkcyjnej,
ST2 - część wartości początkowej środków trwałych zwolniona od oprocentowania w okresie osiągania projektowanej zdolności produkcyjnej,
p - liczba określająca procent zdolności produkcyjnej, która zgodnie z założeniami techniczno-ekonomicznymi inwestycji powinna być osiągnięta w kwartale obejmującym miesiąc, za który liczy się oprocentowanie środków trwałych;
w każdym miesiącu, w którym - zgodnie z założeniami techniczno-ekonomicznymi - zmienia się wielkość "p" oblicza się nowy podział wartości "ST0" "ST1" i "ST2", na wartości według podanych wyżej wzorów.
W poz. 4 wykazuje się wartość lokali użytkowych wynajmowanych innym jednostkom, bez względu na to, czy najemcy są obowiązani do oprocentowania środków trwałych, czy nie.
Jeżeli przedsiębiorstwo wynajęło lub wydzierżawiło cały budynek, wówczas podaje w tej pozycji jego wartość początkową wynikającą z ewidencji majątku trwałego i ujętą w kwocie ogólnej, wykazanej w poz. 1.
O ile natomiast tylko część lokali użytkowych znajdujących się w budynkach przedsiębiorstwa wynajmowana jest innym jednostkom, wówczas wartość zmniejszającą podstawę oprocentowania stanowi iloczyn wynajmowanej powierzchni i odpowiedniej średniej ceny 1 m2 powierzchni, określonej w § 3 ust. 2 zarządzenia. Jeżeli jednak rzeczywista cena 1 m2 powierzchni lokali użytkowych różni się więcej niż o 20% od średniej ceny 1 m2 powierzchni określonej w § 3 ust. 2 zarządzenia, wówczas wartość zmniejszającą podstawę oprocentowania środków trwałych stanowi iloczyn wynajmowanej innym jednostkom powierzchni lokali użytkowych i rzeczywistej ceny 1 m2 tej powierzchni. Rzeczywistą cenę 1 m2 powierzchni oblicza się dzieląc wartość początkową budynku wynikającą z ewidencji księgowej, przez ogólną ilość m2 powierzchni lokali użytkowych w danym budynku. Tak wyliczona wartość lokali użytkowych nie może jednak przekroczyć wartości początkowej budynku, w którym one się znajdują, pomniejszonej - o wyliczoną w analogiczny sposób - wartość lokali użytkowych zajmowanych na własne potrzeby.
Nie ujmuje się w tej pozycji wartości wynajętych innym jednostkom lokali użytkowych znajdujących się w budynkach nie objętych obowiązkiem oprocentowania (ponieważ wartość tych budynków ujęto już w poz. 2) oraz w budynkach znajdujących się poza granicami kraju.
W poz. 5 wykazuje się wartość lokali użytkowych lub całych budynków wynajmowanych lub dzierżawionych przez przedsiębiorstwo - najemcę, od innych jednostek na cele użytkowe, związane z działalnością eksploatacyjną przedsiębiorstwa, bez względu na to, czy jednostki wynajmujące są obowiązane do oprocentowania środków trwałych, czy nie. Wartość tę oblicza się zawsze jako iloczyn wynajmowanej powierzchni i średniej ceny jej 1 m2, określonej w § 3 ust. 2 zarządzenia.
W poz. 6 wykazuje się różnicę, pomiędzy całkowitą wartością kosztorysową opóźnionego zadania inwestycyjnego, którego dyrektywny termin zakończenia i oddania do użytkowania nie został dotrzymany, a wartością początkową przyjętych z tego zadania do użytkowania środków trwałych, wykazaną w poz. 1 łącznie z wartością innych środków trwałych. Jeżeli z opóźnionego zadania inwestycyjnego nie przyjęto do użytkowania żadnych środków trwałych, wówczas jako różnicę wykazuje się całkowitą wartość kosztorysową takiego zadania. Pod pojęciem "całkowita wartość kosztorysowa" należy rozumieć, aktualną w dniu upływu terminu dyrektywnego, ogólną sumę zestawienia kosztów zadania inwestycyjnego (zkz), pomniejszoną jedynie o koszty inwestycji towarzyszących. Całkowita wartość kosztorysowa obejmuje zatem wartość wchodzących w skład danego zadania inwestycyjnego obiektów majątku trwałego, wartości niematerialnych i prawnych oraz pierwszego wyposażania w środki obrotowe.
W poz. 7 wykazuje się, wyliczoną na podstawie danych tabeli, wartość środków trwałych, stanowiących w danym miesiącu podstawę oprocentowania. Wartość ta wynika z odjęcia od kwoty z poz. 1, kwot wykazanych w poz. 2, 3 i 4 i dodania kwot z poz. 5 i 6.
W poz. 8 wykazuje się naliczoną, za dany miesiąc, kwotę oprocentowania środków trwałych. Stanowi ona 1/12 część iloczynu wartości podstawy oprocentowania i obowiązującej przedsiębiorstwo rocznej stawki oprocentowania.
W poz. 9 wykazuje się (obliczone według analogicznych zasad jak dla poz. 8) korekty oprocentowania naliczonego w miesiącach ubiegłych (np. na skutek opóźnionego ujęcia w księgach przychodu lub rozchodu środków trwałych, zmiany wyceny obiektów majątku trwałego itp.). Za podstawę obliczeń korekty przyjmuje się iloczyn wartości środków trwałych i liczby miesięcy, których korekta dotyczy. Jeżeli w wyniku korekty zmniejsza się kwota oprocentowania naliczona w ubiegłych miesiącach, wówczas kwotę korekty wykazuje się ze znakiem minus.
Do korekt oprocentowania środków trwałych mają zastosowanie te same zasady co do korekt odpisów amortyzacyjnych i umorzeń środków trwałych (okólnik nr 16/KS z dnia 10 grudnia 1969 r. - Dz. Urz. Min. Fin. Nr 16, poz. 40).
W poz. 10 ujmuje się przysługujący przedsiębiorstwu zwrot oprocentowania za terminowe i przedterminowe osiągnięcie projektowanej zdolności produkcyjnej, ustalonej na podstawie przepisów uchwały nr 132 Rady Ministrów z dnia 24 lipca 1969 r. w sprawie osiągania projektowanych zdolności produkcyjnych w zakładach i obiektach przemysłowych oddanych do użytku (Monitor Polski Nr 34, poz. 250).
Zwrot oprocentowania faktycznie naliczonego od wartości środków trwałych pochodzących z danego zadania inwestycyjnego, oblicza się: w wysokości 50% sumy naliczonej za cały rzeczywisty okres dochodzenia do projektowanej zdolności produkcyjnej, pod warunkiem że nie jest on dłuższy od okresu wynikającego z dyrektywnego cyklu osiągania zdolności produkcyjnej, oraz 75% sumy oprocentowania faktycznie naliczonego za okres (miesiące) skrócenia tego cyklu.
Sumę faktycznie naliczonego oprocentowania stanowi iloczyn 1/12 sumy wartości środków trwałych, obliczonych oddzielnie za każdy miesiąc w okresie osiągania zdolności produkcyjnej i obowiązującej przedsiębiorstwo w tych miesiącach stawki oprocentowania. Miesięczną wartość środków trwałych (ST1), o której mowa wyżej, oblicza się według wzoru II, podanego przy omawianiu poz. 3.
Zwroty oprocentowania dotyczące środków trwałych, których okres dochodzenia do projektowanej zdolności produkcyjnej rozpoczął się przed 1 stycznia 1971 r., ustala się:
- w części dotyczącej roku 1970 - w odpowiedniej wysokości (50% lub 50 i 25%) faktycznie naliczonego za ten rok oprocentowania,
- w części dotyczącej okresu po 1 stycznia 1971 roku - według zasad wyżej podanych.
Kwotę zwrotu oprocentowania wykazuje się w tabeli w rubryce tego miesiąca, w którym organ finansowy wydał decyzję zwrotu, bez względu na to czy dotyczy ona oprocentowania naliczonego w roku bieżącym, czy w latach ubiegłych. Jeżeli kwota zwrotu oprocentowania wykazana w poz. 10 przewyższa kwotę z poz. 8, powiększoną lub pomniejszoną o kwotę korekty wykazaną w poz. 9, wówczas należną przedsiębiorstwu nadwyżkę wpisuje się do poz. 11 w nawiasach, ze znakiem minus. Kwotę tej nadwyżki przenosi się do rubryki następnego miesiąca i wykazuje w nawiasach w poz. 10, pomniejszając o jej wartość kwotę naliczonego za ten miesiąc oprocentowania. Czynność tę powtarza się w następnych miesiącach, aż do całkowitego pokrycia przyznanego zwrotu oprocentowania.
Jeżeli jednak przedsiębiorstwo złożyło do organu finansowego wniosek o przekazanie na jego rachunek równowartości należnej mu różnicy (§ 5 ust. 2 zarządzenia), wówczas jej kwotę wykazuje się jedynie w poz. 11 ze znakiem minus, ale bez nawiasów i bez dalszego jej przenoszenia.