Nadanie statutu Narodowemu Instytutowi Dziedzictwa.
Dzienniki resortowe
Dz.Urz.MKiDN.2024.59
Akt obowiązujący Wersja od: 31 maja 2024 r.
ZARZĄDZENIE
MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO 1
z dnia 17 maja 2024 r.
w sprawie nadania statutu Narodowemu Instytutowi Dziedzictwa
Na podstawie art. 13 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2024 r. poz. 87) zarządza się, co następuje:
§ 1.
Narodowemu Instytutowi Dziedzictwa nadaje się statut, stanowiący załącznik do zarządzenia.§ 2. 2
1.
Kadencja członków Rady Programowej Narodowego Instytutu Dziedzictwa powołanych na podstawie statutu Narodowego Instytutu Dziedzictwa stanowiącego załącznik do zarządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 30 stycznia 2020 r. w sprawie nadania statutu Narodowemu Instytutowi Dziedzictwa (Dz. Urz. MKiDN poz. 5) wygasa z dniem 10 czerwca 2024 r.2.
Kadencja członków Rady Instytutu Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków powołanych na podstawie statutu Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków stanowiącego załącznik do zarządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 19 kwietnia 2022 r. w sprawie nadania statutu Narodowemu Instytutowi Konserwacji Zabytków (Dz. Urz. MKiDN z 2023 r. poz. 63) wygasa z dniem 10 czerwca 2024 r.§ 3. 3
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem 10 czerwca 2024 r.ZAŁĄCZNIK
STATUT NARODOWEGO INSTYTUTU DZIEDZICTWA
STATUT NARODOWEGO INSTYTUTU DZIEDZICTWA
Rozdział 1
Postanowienia ogólne
Postanowienia ogólne
§ 1.
Narodowy Instytut Dziedzictwa, zwany dalej "Instytutem", jest państwową instytucją kultury działającą w szczególności na podstawie:1)
ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2024 r. poz. 87), zwanej dalej "ustawą";2)
ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2022 r. poz. 840 oraz z 2023 r. poz. 951, 1688 i 1904);3)
zarządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 17 maja 2024 r. w sprawie połączenia państwowych instytucji kultury: Narodowego Instytutu Dziedzictwa i Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków oraz utworzenia państwowej instytucji kultury - Narodowego Instytutu Dziedzictwa (Dz. Urz. MKiDN poz. 58);4)
statutu.§ 2.
1.
Nadzór nad Instytutem sprawuje minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, zwany dalej "Ministrem", który jest organizatorem Instytutu.2.
Siedzibą Instytutu jest miasto stołeczne Warszawa, a terenem działania obszar Rzeczypospolitej Polskiej i zagranica.3.
Instytut może tworzyć oddziały i pracownie terenowe oraz specjalistyczne pracownie terenowe na terenie Polski, po uzyskaniu zgody Ministra.4.
Instytut jest wpisany do rejestru instytucji kultury prowadzonego przez Ministra i posiada osobowość prawną.5.
Instytut może używać skróconej nazwy w brzmieniu: "NID".Rozdział 2
Zakres działalności Instytutu
Zakres działalności Instytutu
§ 3.
Instytut inicjuje i podejmuje działania na rzecz zrównoważonej ochrony dziedzictwa kulturowego znajdującego się na obszarze Polski, w celu jego zachowania dla przyszłych pokoleń.§ 4.
Do zakresu działalności Instytutu należy:1)
wyznaczanie i upowszechnianie standardów ochrony i konserwacji zabytków;2)
kształtowanie świadomości społecznej w zakresie potrzeby ochrony zabytków i obrony wartości związanych z dziedzictwem kulturowym;3)
gromadzenie i upowszechnianie wiedzy o dziedzictwie kulturowym;4)
prowadzenie działalności naukowo-badawczej dotyczącej dziedzictwa kulturowego;5)
opracowanie planu rozwoju sieci magazynów służących do:a)
przechowywania i konserwowania zabytków ruchomych stanowiących własność Skarbu Państwa, w tym zabytków archeologicznych, w warunkach zapewniających im trwałe zachowanie,b)
przechowywania źródeł archeologicznych niebędących zabytkami, na czas badań i weryfikacji ich wyników.§ 5.
Zakres działalności określony w § 4 Instytut realizuje w szczególności poprzez:1)
wydawanie opinii i ekspertyz, przygotowywanie opracowań studialnych i innych dokumentów dotyczących zabytków, a także prowadzenie badań i analiz oraz upowszechnianie ich wyników, na rzecz organów administracji publicznej oraz pozostałych interesariuszy;2)
tworzenie, upowszechnianie i wdrażanie standardów dokumentacji, badania, konserwacji i digitalizacji zabytków;3)
organizowanie szkoleń i warsztatów na rzecz podnoszenia kwalifikacji zawodowych w dziedzinie ochrony i konserwacji zabytków, prowadzenie specjalistycznych programów szkoleniowych i współpracę z uczelniami dotyczącą organizowania studiów podyplomowych, na rzecz służb konserwatorskich oraz innych służb i środowisk związanych z opieką nad zabytkami;4)
merytoryczne wspieranie jednostek samorządu terytorialnego w procesach planowania i wdrażania projektów rewitalizacyjnych uwzględniających dziedzictwo kulturowe jako istotny zasób służący przezwyciężaniu problemów społecznych i infrastrukturalnych;5)
podejmowanie działań na rzecz zachowania zasobów architektury drewnianej, jako szczególnie zagrożonego zasobu dziedzictwa kulturowego z powodu postępującego procesu jego degradacji;6)
podejmowanie działań na rzecz ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego, przekazywanych z pokolenia na pokolenie praktyk, wiedzy, wyobrażeń, idei i wartości, umiejętności, tradycji, przekazów, a także związanych z nimi artefaktów, przedmiotów i miejsc, tworzących grupową, narodową, etniczną bądź religijną tożsamość, wzmacniających poczucie przynależności do grupy, społeczności czy wspólnoty;7)
monitorowanie i analizę ryzyk dla dziedzictwa kulturowego oraz wypracowywanie metod przeciwdziałania pojawiającym się zagrożeniom, w tym związanym ze zmianami klimatu oraz innymi globalnymi wyzwaniami;8)
przeciwdziałanie przestępczości przeciwko dziedzictwu kulturowemu oraz współpracę w tym zakresie ze służbami państwa, powołanymi do ścigania tego rodzaju przestępstw;9)
udział w inicjowanych przez Ministra lub Generalnego Konserwatora Zabytków procesach ewaluacji i usprawnienia systemu ochrony zabytków oraz dziedzictwa niematerialnego, w tym formułowanie uwag do projektów aktów prawnych związanych z systemem ochrony i konserwacji zabytków;10)
koordynowanie procedury występowania z wnioskiem o uznanie zabytku za pomnik historii oraz monitorowanie stanu zachowania pomników historii i miejsc światowego dziedzictwa;11)
inicjowanie i prowadzenie programów i kampanii społecznych promujących wartość dziedzictwa kulturowego, prowadzenie na rzecz społeczeństwa działań edukacyjnych, organizację obchodów Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków, koordynację Europejskich Dni Dziedzictwa, Europejskich Dni Archeologii i Dnia Architektury Drewnianej oraz podejmowanie innych działań służących angażowaniu społecznemu w ochronę dziedzictwa;12)
popularyzowanie wiedzy z zakresu ochrony dziedzictwa kulturowego i opieki nad nim poprzez prowadzenie portali i stron internetowych, profili w mediach społecznościowych, wydawanie książek, czasopism, broszur i innych publikacji, produkcję filmów, nagrań wideo i podcastów, a także organizowanie konkursów i podejmowanie innych inicjatyw służących temu celowi;13)
gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie wiedzy o stanie zachowania i wartościach dziedzictwa, w tym zbiorów naukowych, a także zarządzanie dokumentacją rejestru zabytków i Krajowej Ewidencji Zabytków oraz ewidencjonowanie badań archeologicznych;14)
prowadzenie cyfrowego systemu danych o dziedzictwie kulturowym, w tym danych geolokalizacyjnych oraz digitalizację i udostępnianie danych o zabytkach dla promowania wartości, których są nośnikami;15)
prowadzenie projektów informatycznych, wdrażanie zmian technologicznych dotyczących procesów digitalizacji i dokumentacji obiektów zabytkowych, koordynację gromadzenia, przechowywania i udostępniania danych cyfrowych, wyznaczanie standardów, a także wsparcie działań digitalizacyjnych w procesach konserwacji zabytków, edukację kadr instytucji kultury w zakresie digitalizacji obiektów nieruchomych oraz promocję zasobów cyfrowych;16)
zarządzanie polską częścią Parku Mużakowskiego w Łęknicy oraz współpracę ze stroną niemiecką w podejmowaniu działań służących jego ochronie jako unikalnego dziedzictwa kulturowego;17)
wykonywanie powierzonych przez Ministra zapisów porozumień, konwencji i innych dokumentów międzynarodowych ratyfikowanych przez Polskę oraz implementację aktów prawnych organów Unii Europejskiej, związanych z ochroną dziedzictwa kulturowego; rozwijanie w porozumieniu z Ministrem współpracy międzynarodowej, służącej ochronie dziedzictwa kulturowego;18)
współpracę z właścicielami i zarządcami zabytków na rzecz właściwego zarządzania zasobem dziedzictwa kulturowego;19)
prowadzenie programów własnych oraz powierzanych do realizacji przez Ministra służących finansowaniu lub dofinansowaniu zadań podmiotów prowadzących działalność w dziedzinach objętych zakresem działania Instytutu;20)
promowanie wzorcowych prac konserwatorskich przy zabytkach oraz dorobku polskiej szkoły konserwacji;21)
prowadzenie innych działań związanych z ochroną dziedzictwa kulturowego i konserwacją zabytków na zlecenie Ministra.Rozdział 3
Organizacja i zarządzanie
Organizacja i zarządzanie
§ 6.
Organami Instytutu są: Dyrektor Instytutu, zwany dalej "Dyrektorem" oraz Rada Programowa zwana dalej "Radą".§ 7.
1.
Dyrektor zarządza Instytutem, reprezentuje go na zewnątrz i odpowiada za strategię działania Instytutu.2.
Do zakresu działania Dyrektora należy realizacja zadań statutowych, a w szczególności:1)
odpowiedzialność za bieżącą działalność Instytutu oraz nadzór nad majątkiem przekazanym mu w zarząd;2)
przygotowywanie programów działania i planów finansowych Instytutu na każdy rok kalendarzowy;3)
nadzór i koordynacja wykonania przygotowanych programów działania i planów finansowych Instytutu;4)
sporządzanie sprawozdań merytorycznych i sprawozdań finansowych za każdy rok kalendarzowy i ich publikowanie;5)
wydawanie wewnętrznych regulaminów, zarządzeń i innych dokumentów wewnętrznych Instytutu.3.
Dyrektora powołuje i odwołuje Minister w trybie określonym ustawą.4.
Dyrektor zarządza Instytutem przy pomocy czterech zastępców.5.
Zastępców Dyrektora powołuje i odwołuje Dyrektor w uzgodnieniu z Ministrem.§ 8.
1.
Rada jest organem doradczym Dyrektora w zakresie działalności statutowej Instytutu.2.
Do zadań Rady należy:1)
analizowanie efektywności merytorycznych działań podejmowanych przez Instytut;2)
wyrażanie opinii i składanie wniosków do Dyrektora w sprawach związanych z działalnością Instytutu;3)
poszukiwanie nowych form wsparcia organizacyjnego, koncepcyjnego i finansowego działalności Instytutu.3.
W skład Rady wchodzi 15 osób spośród przedstawicieli środowisk kultury, pracowników naukowych, osób wyróżniających się wiedzą teoretyczną i praktyczną znajomością zagadnień związanych z ochroną dziedzictwa kulturowego.4.
Członków Rady powołuje Dyrektor po zasięgnięciu opinii Ministra, na okres trzech lat.5.
Członkostwo w Radzie wygasa przed upływem kadencji w razie:1)
rezygnacji z członkostwa;2)
śmierci;3)
prawomocnego orzeczenia środka karnego pozbawienia praw publicznych, zakazu członkostwa w Radzie lub ubezwłasnowolnienia;4)
odwołania przez Dyrektora po zasięgnięciu opinii Rady i Ministra z powodu uporczywego niewykonywania obowiązków członka Rady wynikających z regulaminu Rady lub choroby trwale uniemożliwiającej wykonywanie tych obowiązków.6.
Rada działa na podstawie regulaminu uchwalonego przez Radę i zatwierdzonego przez Dyrektora.7.
Pracami Rady kieruje przewodniczący wybrany przez członków Rady ze swego grona.8.
Obsługę kancelaryjno-biurową Rady zapewnia Instytut.9.
Dyrektor zwołuje posiedzenie Rady co najmniej raz w roku.10.
Rada może odbywać posiedzenia w obecności co najmniej połowy liczby jej członków.§ 9.
1.
Dyrektor może powoływać koordynatora, kolegia doradcze, zespoły projektowe lub zadaniowe. Powołując koordynatora, kolegium doradcze albo zespół projektowy Dyrektor określa cel, zakres działania, planowane efekty lub produkty działania, a w przypadku kolegium doradczego i zespołu projektowego skład osobowy oraz przewodniczącego lub kierownika.2.
W skład kolegium doradczego i zespołu projektowego wchodzą osoby powołane przez Dyrektora spośród pracowników Instytutu lub spoza ich grona.3.
Obsługę kancelaryjno-biurową koordynatora, kolegium lub zespołu zapewnia Instytut.§ 10.
Organizację wewnętrzną Instytutu określa regulamin organizacyjny nadany przez Dyrektora w trybie określonym w art. 13 ust. 3 ustawy.Rozdział 4
Źródła finansowania i mienie Instytutu
Źródła finansowania i mienie Instytutu
§ 11.
1.
Minister zapewnia środki potrzebne do utrzymania i rozwoju Instytutu.2.
Instytut prowadzi samodzielną gospodarkę finansową na zasadach określonych w ustawie.3.
Przychodami Instytutu są:1)
środki przekazywane przez Ministra w formie dotacji podmiotowej i celowej;2)
dotacje inne niż wymienione w pkt 1;3)
środki pochodzące z funduszy krajowych i zagranicznych, w tym Unii Europejskiej;4)
przychody z prowadzonej działalności dodatkowej, w tym m.in. z tytułu wykonywania zadań na rzecz organizacji rządowych, jednostek samorządu terytorialnego oraz innych instytucji i organizacji;5)
przychody ze sprzedaży składników majątku ruchomego;6)
przychody z najmu i dzierżawy składników majątkowych;7)
środki otrzymane od osób fizycznych i prawnych, m.in. z tytułu spadków, zapisów i darowizn otrzymywanych w postaci pieniężnej oraz8)
środki z innych źródeł.§ 12.
Dyrektor zapewnia terminowe sporządzenie rocznego sprawozdania finansowego, obligatoryjne jego zbadanie przez firmę audytorską i przedłożenie do zatwierdzenia Ministrowi.§ 13.
1.
Do dokonywania czynności prawnych w imieniu Instytutu, w tym do składania oświadczeń woli w zakresie jego praw i obowiązków majątkowych, uprawniony jest Dyrektor.2.
Dyrektor może ustanawiać pełnomocników do dokonywania określonych czynności prawnych w imieniu Instytutu określając zakres pełnomocnictwa.3.
Udzielenie i odwołanie pełnomocnictwa podlega ujawnieniu w rejestrze instytucji kultury prowadzonym przez Ministra, za wyjątkiem pełnomocnictw procesowych.§ 14.
1.
Instytut może na zasadach przewidzianych w obowiązujących przepisach prowadzić, jako dodatkową, działalność odpłatną, o ile działalność ta nie spowoduje ograniczenia realizacji zadań statutowych Instytutu.2.
Działalność, o której mowa w ust. 1, może być prowadzona w zakresie:1)
sprzedaży wydawnictw książkowych i publikacji;2)
usług cyfryzacji, digitalizacji i udostępniania zasobu archiwalnego;3)
usług szkoleniowych i wystawienniczych;4)
usług analityczno-konserwatorskich oraz inwentaryzacyjnych, a także usług doradczo- konsultacyjnych w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego.3.
Środki uzyskane z prowadzonej dodatkowej działalności mogą być wykorzystywane wyłącznie na realizację zadań statutowych Instytutu.Rozdział 5
Postanowienia końcowe
Postanowienia końcowe
§ 15.
Połączenia, podziału lub likwidacji Instytutu dokonuje Minister na warunkach i w trybie przewidzianych w obowiązujących przepisach.§ 16.
Zmiany statutu mogą być dokonywane w trybie określonym dla jego nadania.1 Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego kieruje działem administracji rządowej - kultura i ochrona dziedzictwa narodowego, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 maja 2024 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Dz. U. poz. 740).
2 § 2 zmieniony przez § 1 pkt 1 zarządzenia z dnia 31 maja 2024 r. (Dz.Urz.MKiDN.2024.68) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 31 maja 2024 r.
3 § 3 zmieniony przez § 1 pkt 2 zarządzenia z dnia 31 maja 2024 r. (Dz.Urz.MKiDN.2024.68) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 31 maja 2024 r.