Międzynarodowa współpraca policyjna.
Dz.Urz.KGP.2000.1.14
Akt obowiązującyWYTYCZNE NR 1
KOMENDANTA GŁÓWNEGO POLICJI
z dnia 17 stycznia 2000 r.
w sprawie międzynarodowej współpracy policyjnej
Policyjną współpracę z właściwymi organami państw sąsiednich w zakresie zwalczania przestępczości regulują następujące akty normatywne:
Oprócz wyżej wskazanych umów zostały zawarte podobne umowy z innymi państwami europejskimi i pozaeuropejskimi.
Umowy te mają następujące wspólne cechy:
1. Są to akty normatywne o randze międzynarodowych umów resortowych podpisane przez ministrów spraw wewnętrznych, z wyjątkiem umów z RFN, które mają rangę międzynarodowych umów rządowych.
2. Zakres przedmiotowy współpracy jest na ogół zgodny ze standardami dotyczącymi współpracy policyjnej ustalonymi w Schengen: przestępczość zorganizowana, w tym walka z terroryzmem, nielegalnym obrotem materiałami promieniotwórczymi, nielegalnym handlem bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi, fałszowaniem środków płatniczych, praniem brudnych pieniędzy, walka z przestępczością narkotykową i walka z nielegalną migracją oraz przemytem ludzi, a także poszukiwania podejrzanych i zaginionych.
3. Niektóre umowy zawierają dodatkowo postanowienia o współpracy w dziedzinie walki z przestępczością pospolitą (kryminalną i gospodarczą), zapewniania bezpieczeństwa w ruchu drogowym, walki ze skutkami klęsk żywiołowych i katastrof.
4. Formy współpracy: wymiana informacji o osobach, zdarzeniach i rzeczach, wspólne działania i przedsięwzięcia, wymiana doświadczeń i prac badawczych, wymiana wzorów dokumentów i przedmiotów będących przedmiotami przestępstwa i inne.
5. Zastrzeżenie poszanowania prawa wewnętrznego każdej strony.
6. Możliwość odmowy współpracy, jeśli mogłaby naruszyć suwerenność państwa, zagrażać jego bezpieczeństwu lub innym istotnym interesom albo naruszać zasady jego porządku prawnego.
7. Zasady ochrony przekazywanych wzajemnie danych osobowych i informacji niejawnych, zgodnie z prawem wewnętrznym każdej ze stron.
8. Określenie organów właściwych do realizacji umowy.
9. Upoważnienie tych organów do zawierania porozumień wykonawczych do umowy.
10. Zasady partycypowania w kosztach realizacji umowy.
Podkreślam, że żadna z powołanych umów o współpracy w zwalczaniu przestępczości nie upoważnia terenowych organów Policji do zawierania umów z ich odpowiednikami zagranicznymi. Oznacza to, że kształtowanie współpracy przygranicznej leży w gestii stron - sygnatariuszy omawianych umów i wskazanych w tych umowach organów, które są zwykle organami szczebla centralnego. Niektóre umowy zawierają upoważnienia dla terenowych jednostek Policji lub utworzonych wspólnych komisji; upoważnienia te dotyczą wykonywania już zawartych umów, a nie zawierania umów odrębnych, kształtujących prawa i obowiązki stron.
Należy zatem stwierdzić, iż:
1. Zawarte umowy stanowią wystarczającą podstawę do bieżącej współpracy komend wojewódzkich Policji z właściwymi jednostkami policji zagranicznych.
2. Terenowe organy Policji nie mogą zawierać umów samodzielnych (niezależnych od umów rządowych), określających merytoryczne obszary współpracy. Do zawierania takich umów właściwe są strony dotychczasowych umów: rządy i ministerstwa oraz upoważnione przez nie organy centralne.
3. Terenowe organy Policji mogą zawierać porozumienia lub protokoły dodatkowe z ich partnerami zagranicznymi pod następującymi warunkami:
1) jeżeli w umowie międzynarodowej lub w porozumieniu wykonawczym będą upoważnione do realizacji umowy lub porozumienia (jak np. w umowie między rządami RP i RFN z 1995 r. o współpracy na terenach przygranicznych),
2) jeżeli będą służyć wyłącznie właściwemu wykonaniu zawartych umów, innymi słowy - zawierać techniczno-organizacyjne warunki bieżącej współpracy w zakresie wykonywania tych umów.
Jednocześnie przypominam, że:
1. Wymiana informacji policyjnych, w tym informacji o osobie, uzyskanych w toku czynności operacyjno-rozpoznawczych, powinna mieć wyłącznie zakres określony w umowie, a nadto spełniać wymogi:
1) art. 24 ustawy z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. nr 11, poz. 95) polegające na oznaczaniu odpowiednią klauzulą tajności i jej zagranicznym odpowiednikiem materiałów otrzymywanych z zagranicy lub wysyłanych za granicę w celu wykonania ratyfikowanych umów międzynarodowych,
2) art. 47 i 48 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. nr 133 poz. 883) nakazujące, aby przekazywanie danych osobowych za granicę następowało jedynie wtedy, gdy kraj docelowy daje gwarancje ochrony tych danych przynajmniej takie, jakie obowiązują na terytorium RP, oraz określające inne szczegółowe przypadki i warunki przekazywania danych osobowych za granicę.
2. Organizowanie szczególnych form współpracy, takich jak przesyłka niejawnie nadzorowana, pościgi, wspólne patrole i inne akcje policyjne, jest dopuszczalne jedynie wtedy, gdy umowa wyraźnie na to zezwala.
Należy jeszcze dodać, że z mocy art. 15 pkt 7 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o administracji rządowej w województwie (Dz. U. nr 91, poz. 577 z późn. zm.) wojewoda ma prawo do współdziałania z właściwymi organami innych państw oraz międzynarodowych organizacji rządowych i pozarządowych aa zasadach określonych przez ministra właściwego do spraw zagranicznych. Zawierane w tym zakresie przez wojewodów porozumienia mogą odnosić się do działalności Policji, albowiem z mocy art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. nr 30, poz. 179 z późn. zm.) wojewoda jest na obszarze województwa organem administracji rządowej w sprawach ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego (z wyjątkiem wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych, dochodzeniowo-śledczych i czynności z zakresu ścigania wykroczeń oraz wydawania indywidualnych aktów administracyjnych - jeżeli ustawy tak stanowią). W takich wypadkach należy mieć na uwadze, że: