Instrukcja w sprawie realizacji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeń dla rolników i ich rodzin.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.ZUS.1977.5.13

Akt utracił moc

Wersja od: 15 grudnia 1977 r.

ZARZĄDZENIE Nr 23

PREZESA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

z dnia 15 grudnia 1977 r.

wprowadzające instrukcję w sprawie realizacji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeń dla rolników i ich rodzin

znak: SRn-001-1/77

§ 1. Wprowadza się instrukcję w sprawie realizacji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin, stanowiącą załącznik do zarządzenia.

§  2.

1. Instrukcja, o której mowa w § 1, określa zakres i sposób realizacji świadczeń przysługujących rolnikom i ich rodzinom od dnia 1 stycznia 1978 r.

2. Zakres i sposób realizacji świadczeń przysługujących rolnikom i ich rodzinom od dnia 1 stycznia 1980 r. określi oddzielna instrukcja.

§ 3. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania.

Dyrektorzy oddziałów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych podejmą czynności niezbędne do zapewnienia sprawnej i terminowej realizacji systemu zaopatrzenia emerytalnego oraz innych świadczeń dla rolników i ich rodzin niezwłocznie po uzyskaniu niniejszego zarządzenia.

ZAŁĄCZNIK 

INSTRUKCJA

w sprawie realizacji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin

CZĘŚĆ I

WYTYCZNE OGÓLNE

1. Z dniem 1 stycznia 1978 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin (Dz. U. nr 32, poz. 140), zwana dalej "ustawą" oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 1977 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin (Dz. U. Nr 37, poz. 166), zwane dalej "rozporządzeniem".

2.1. Ustawa wprowadza system zaopatrzenia emerytalnego i innych świadczeń dla osób wytwarzających produkty rolne w prowadzonych przez siebie gospodarstwach, jeżeli osoby te są właścicielami, posiadaczami lub dzierżawcami gospodarstw rolnych o powierzchni powyżej 0,5 ha gruntów rolnych i leśnych. Osoby te zwane są dalej, "rolnikami".

2.2. Ustawa obejmuje również rolników, którzy:

a) z tytułu zatrudnienia lub innej działalności (np. rzemieślniczej, agencyjnej, twórczej) objęci są - z zastrzeżeniem ust. 2.3. - przepisami o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin lub innymi przepisami o zaopatrzeniu emerytalnym,

b) pobierają emerytury lub renty na podstawie przepisów o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin lub innych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym, a także pobierają świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznej albo świadczenia rentowe przyznane w trybie wyjątkowym.

2.3 Ustawa nie obejmuje rolników, którzy są objęci przepisami o ubezpieczeniu społecznym członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz ich rodzin.

2.4. Rolnicy prowadzący wspólnie gospodarstwa rolne należące do spadku, stanowiące współwłasność" lub współposiadanie objęci są ustawą, jeżeli przypadający im udział w gospodarstwie wynosi powyżej 0,5 ha gruntów rolnych i leśnych.

3. Ustawa reguluje również uprawnienia:

1) osób pobierających renty przyznane na podstawie ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o przekazywaniu gospodarstw rolnych na własność Państwa za rentę i spłaty pieniężne (Dz. U. Nr 21, poz. 118),

2) osób pobierających renty przyznane na podstawie ustawy z dnia 24 stycznia 1968 r. o rentach i innych świadczeniach dla rolników przekazujących nieruchomości rolne na własność Państwa (Dz. U. Nr 3, poz. 15 i z 1973 r. Nr 48, poz. 283),

3) osób pobierających renty przyznane na podstawie ustawy z dnia 28 czerwca 1963 r. o, przejmowaniu niektórych nieruchomości rolnych w zagospodarowanie lub na własność Państwa oraz o zaopatrzeniu emerytalnym właścicieli tych nieruchomości i ich rodzin (Dz. U. Nr 38, poz. 166 i z 1968 r. Nr 3, poz. 15),

4) rolników, którzy nie podjęli spłat pieniężnych przyznanych na zasadach określonych w art. 28-30 ustawy, o której mowa w pkt 1), a którzy osiągnęli wiek emerytalny lub są inwalidami,

5) osób uprawnionych do emerytur i rent przysługujących na podstawie dekretu z dnia 4 marca 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz ich rodzin (Dz. U Nr 10, poz. 54), zwanego dalej "dekretem", które po dniu 31 grudnia 1977 r. przekazały gospodarstwo rolne na własność spółdzielni,

6) rolników, których gospodarstwa wykazujące niski poziom produkcji rolnej, zostaną z urzędu przejęte na własność Państwa,

7) rolników, którzy przed dniem 1 stycznia 1978 r. przekazali nieodpłatnie gospodarstwa rolne zstępnym lub zrzekli się własności nieruchomości na podstawie przepisów prawa cywilnego.

4. Świadczenia pieniężne określone ustawą ustala i wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych ze środków funduszu emerytalnego rolników na wniosek osób zainteresowanych, w oparciu o niezbędne dokumenty umożliwiające ustalenie prawa i wysokości świadczeń.

5. Ustawa przewiduje następujące rodzaje świadczeń pieniężnych:

1.

Z TYTUŁU ZAOPATRZENIA EMERYTALNEGO:

1) emerytury i renty inwalidzkie dla rolnika i jego małżonka, w tym renty inwalidzkie z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym lub z tytułu choroby zawodowej,

2) renty inwalidzkie z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym dla dzieci rolnika oraz innych osób pozostających na utrzymaniu rolnika,

3) renty rodzinne dla dzieci emeryta lub rencisty w razie śmierci obojga rodziców,

4) dodatki do emerytur i rent:

a) rodzinne - dla dzieci, wnuków i rodzeństwa (w tym również dodatek na dziecko wymagające stałej opieki i pielęgnacji),

b) dla dożywotnika oraz dla innych osób pozostających na wyłącznym utrzymaniu osoby pobierającej emeryturę lub rentę,

c) z tytułu odznaczeń państwowych,

d) z tytułu zaliczenia do I grupy inwalidów lub osiągnięcia 80 lat życia.

5) zasiłek pogrzebowy w razie śmierci osoby pobierającej emeryturę lub rentę, która przekazała gospodarstwo rolne Państwu oraz w razie śmierci członka rodziny pozostającego na wyłącznym utrzymaniu takiej osoby.

6) świadczenie dla rolników, którzy przed dniem 1 stycznia 1978 r. przekazali nieodpłatnie gospodarstwo rolne wstępnym lub zrzekli się własności nieruchomości rolnej na podstawie przepisów prawa cywilnego, a osiągnęli wiek 65 lat mężczyzna i 60 lat kobieta albo są inwalidami I lub II grupy i nie mają własnych stałych źródeł dochodu (art. 23 ustawy);

2.

DLA CZYNNYCH ROLNIKÓW:

1) zasiłki chorobowe z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy w gospodarstwie rolnym lub chorobą zawodową dla:

a) rolnika,

b) małżonka rolnika prowadzącego z nim wspólne gospodarstwo domowe,

c) dzieci rolnika oraz innych osób pozostających na utrzymaniu rolnika (tylko z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym),

2) jednorazowe świadczenia z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem przy pracy w gospodarstwie rolnym lub chorobą zawodową dla:

a) rolnika,

b) małżonka rolnika prowadzącego z nim wspólne gospodarstwo domowe,

c) dzieci rolnika oraz innych osób pozostających na utrzymaniu rolnika (tylko z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym),

3) jednorazowe świadczenia dla członków rodziny rolnika, który zmarł wskutek wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym lub wskutek choroby zawodowej,

4) zasiłek porodowy,

5) zasiłek na dziecko wymagające stałej opieki i pielęgnacji.

6. Osobom pobierającym świadczenia pieniężne z tytułu zaopatrzenia emerytalnego przysługują również świadczenia wymienione w art. 17 ustawy, a czynnym rolnikom świadczenia z zakładów społecznej służby zdrowia wymienione w art. 24 ustawy.

7.1. Ustawę stosuje się od dnia 1 stycznia 1978 r., z tym że:

1) od dnia 1 stycznia 1978 r. (nie wcześniej jednak niż od dnia spełnienia warunków) wypłaca się:

a) emerytury i renty w razie przekazania po dniu 1 stycznia 1978 r. gospodarstwa rolnego Państwu,

b) emerytury i renty w razie przekazania po dniu 1 stycznia 1978 r. gospodarstwa rolnego następcy przez rolników, którzy osiągnęli wiek 80 lat lub zostali zaliczeni do I lub II grupy inwalidów,

c) świadczenia przysługujące z tytułu wypadków przy pracy w gospodarstwie rolnym i z tytułu chorób zawodowych,

d) dodatki do emerytur i rent z ustawy oraz do rent, o których mowa w ust. 3 pkt 1-3,

e) wprowadzone ustawą zwiększenie emerytur i rent przysługujących na podstawie dekretu w razie przekazania po dniu 31 grudnia 1977 r. gospodarstwa rolnego na własność spółdzielni,

2) od dnia 1 lipca 1978 r. podwyższa się renty, o których mowa w ust. 3 pkt 1-3, o 150 zł,

3) od dnia 1 stycznia 1980 r. renty, o których mowa w ust. 3 pkt 1-3, wypłacane w kwocie niższej niż 1.500 zł - podwyższa się do tej kwoty,

4) od dnia 1 lipca 1980 r. wypłaca się:

a) czynnym rolnikom zasiłki porodowe i na dziecko wymagające stałej opieki i pielęgnacji,

b) emerytury i renty inwalidzkie dla ogółu rolników przekazujących gospodarstwa rolne następcy i spełniających warunki do uzyskania tych świadczeń, a którzy nie nabyli do nich prawa przed tą datą,

c) świadczenie pieniężne przewidziane w art. 23 ustawy.

7.2. Renty pobierane przez osoby, o których mowa w ust. 3 pkt 1 i 2 w wysokościach zmniejszonych z tytułu:

a) pomniejszenia renty przysługującej rolnikowi na podstawie ustawy z dnia 29.5.1974 r. o kwotę renty dla dożywotnika (art. 18),

b) śmierci jednego z małżonków, którzy pobierali rentę na podstawie ustawy z dnia 24.1.1968 r. (art. 10, ust. 2) wypłaca się z dniem 1 stycznia 1978 r. w pełnej wysokości bez stosowania dotychczasowych zmniejszeń, a w przypadku o którym mowa pod lit. a), dodatek dla dożywotnika wypłaca się wg zasad ustalonych w ust. 16.2. pkt 4.

7.3. Renty rodzinne przyznane na podstawie art. 17 ustawy, o której mowa w ust. 3 pkt 3, zamienia się na renty z tytułu przekazania gospodarstwa Państwu i wypłaca w wysokości, która przysługiwałaby zmarłemu rolnikowi.

CZĘŚĆ  II

WYTYCZNE SZCZEGÓŁOWE

Zasady przyznawania emerytur i rent inwalidzkich rolnikom przekazującym gospodarstwa rolne Państwu w okresie od dnia 1 stycznia 1978 r. do 30 czerwca 1980 r.

8.1. Przyznanie emerytury dla rolnika, który przekazał gospodarstwo rolne Państwu po dniu 31 grudnia 1977 r. następuje, jeżeli rolnik osiągnął wiek 65 lat mężczyzna i 60 lat kobieta lub 60 lat mężczyzna i 55 lat kobieta - jeżeli jest kombatantem, a renty inwalidzkiej, jeżeli został zaliczony do I lub II grupy inwalidów, a ponadto:

1) wytwarzał w prowadzonym gospodarstwie rolnym i sprzedawał jednostkom gospodarki uspołecznionej produkty rolne o wartości nie mniej niż 15.000 zł w każdym roku licząc od dnia 1 stycznia 1977 r. do końca roku poprzedzającego rok przekazania gospodarstwa.

Jeżeli średnia roczna wartość sprzedanych produktów była mniejsza niż 15.000 zł, przyznanie emerytury lub renty może nastąpić, gdy rolnik prowadził gospodarstwo rolne nieprzerwanie co najmniej przez ostatnie 5 lat przed jego przekazaniem,

2) przekazał Państwu gospodarstwo rolne, którego wartość nie uległa obniżeniu w okresie ostatnich 5 lat prowadzenia gospodarstwa przed jego przekazaniem, chyba że obniżenie wartości gospodarstwa nastąpiło z przyczyn niezawinionych przez rolnika, określonych w § 7 ust. 1 rozporządzenia.

Warunek ten uważa się za spełniony, jeżeli wartość gospodarstwa rolnego nie uległa obniżeniu w okresie od dnia 1 stycznia 1978 r. do dnia przekazania gospodarstwa,

3) opłacał składki na fundusz emerytalny rolników.

8.2. Dla rolników przekazujących gospodarstwa Państwu w okresie do dnia 30 czerwca 1980 r. podstawę wymiaru emerytury lub renty inwalidzkiej stanowi średnia roczna wartość produktów rolnych sprzedanych przez rolnika jednostkom gospodarki uspołecznionej z okresu przypadającego od dnia 1.1.1977 r. do końca roku poprzedzającego rok przekazania gospodarstwa.

Z okresu, z którego wartość sprzedanych produktów rolnych ma stanowić podstawę do obliczenia wymiaru emerytury lub renty inwalidzkiej, mogą być wyłączone lata, w których nastąpiło znaczne obniżenie produkcji rolnej, spowodowane klęską żywiołową, wypadkiem losowym lub innymi okolicznościami niezawinionymi przez rolnika, przewidzianymi w § 7 ust. 1 i 2 rozporządzenia.

8.3. Wysokość emerytury lub renty inwalidzkiej ustala się w określonych ustawą kwotach od 1.500 do 6.500 zł miesięcznie odpowiadającym 35 grupom sprzedaży (stosownie do średniej rocznej wartości sprzedanych produktów rolnych w przedziale od 15.000 zł do ponad 1.000.000 zł).

Emeryturę lub rentę inwalidzką zwiększa się o określone w art. 8 ust. 1 ustawy kwoty z tytułu obszaru przekazanych nieruchomości, przekazania budynków, lasów oraz za zrzeczenie się prawa do bezpłatnego korzystania z lokalu mieszkalnego i pomieszczeń gospodarskich.

Do emerytury lub renty inwalidzkiej przysługują dodatki określone w art. 12 ustawy.

8.4. Wysokość emerytury lub renty inwalidzkiej dla rolnika, który w okresie od 1.1.1977 r. do końca roku kalendarzowego poprzedzającego rok, w którym nastąpiło przekazanie gospodarstwa Państwu, sprzedał jednostkom gospodarki uspołecznionej produkty rolne o wartości niższej niż 15.000 zł rocznie, wynosi 1.500 zł miesięcznie.

Emerytura lub renta inwalidzka podlega zwiększeniu z tytułów określonych w ust. 8.3.; do świadczeń tych przysługują dodatki określone w art. 12 ustawy.

8.5. Do ustalenia wysokości zwiększenia emerytury lub renty inwalidzkiej przewidzianego w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy obszar gospodarstwa wyrażony w arach lub hektarach i arach zaokrągla się w górę do pełnych hektarów.

Przykład:

Rolnik ur. 20.12.1912 r. zgłasza w dniu 5.03.1978 r. wniosek o przyznanie emerytury w zamian za przekazane Państwu gospodarstwo rolne o obszarze 2,3 ha wraz z budynkami o wartości 86.000 zł.

Wartość produktów rolnych sprzedanych jednostkom gospodarki uspołecznionej w 1977 r. wyniosła kwotę 14.600 zł

Emerytura przysługuje w wysokości 1.500 zł zwiększonej o kwotę 450 zł za obszar 2,3 ha oraz o kwotę 100 zł za przekazane budynki.

Łącznie wysokość emerytury wynosi kwotę 2.050 zł miesięcznie.

8.6. Emerytura lub renta inwalidzka przysługuje obojgu małżonkom choćby warunki dotyczące wieku lub inwalidztwa spełniał tylko jeden z nich.

8.7. Emerytura lub renta inwalidzka nie przysługuje jednak małżonkowi, który przez ostatnie 5 lat przed przekazaniem gospodarstwa rolnego Państwu nie pracował w tym gospodarstwie i nie pozostawał z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym - w tym przypadku małżonkowi uprawnionemu do emerytury lub renty inwalidzkiej przysługuje świadczenie w pełnej wysokości.

8.8. W razie śmierci jednego z małżonków emeryturę lub rentę inwalidzką wypłaca się w pełnej wysokości drugiemu małżonkowi.

8.9. Małżonek, który nie miał prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej z przyczyn określonych w ust. 8.7. nie nabywa również prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej po śmierci rencisty.

8.10. Emerytura lub renta inwalidzka przysługująca rolnikowi i jego małżonkowi podlega podziałowi na równe części:

1) na wniosek jednego z małżonków albo

2) z urzędu - jeżeli jeden z małżonków jest uprawniony do świadczeń o charakterze rentowym na podstawie innych przepisów.

Zasady przyznawania emerytur i rent inwalidzkich rolnikom przekazującym gospodarstwa rolne następcom w okresie od 1 stycznia 1978 r. do 30 czerwca 1980 r.

9.1. Przyznanie emerytury dla rolnika, który po dniu 1 stycznia 1978 r. przekazał gospodarstwo rolne następcy może nastąpić, jeżeli rolnik osiągnął wiek 80 lat, a renty inwalidzkiej - jeżeli został zaliczony do I lub II grupy inwalidów, a ponadto:

1) wytwarzał w prowadzonym gospodarstwie rolnym i sprzedawał jednostkom gospodarki uspołecznionej produkty rolne o wartości nie mniejszej niż 15.000 zł w każdym roku, licząc od dnia 1 stycznia 1977 r. do końca roku poprzedzającego rok przekazania gospodarstwa następcy. Jeżeli średnia roczna wartość sprzedanych produktów była mniejsza niż 15.000 zł, przyznanie emerytury lub renty może nastąpić, gdy rolnik prowadził gospodarstwo rolne nieprzerwanie co najmniej przez ostatnie 15 lat przed jego przekazaniem.

2) przekazał następcy gospodarstwo rolne, którego wartość nie uległa obniżeniu w okresie ostatnich 5 lat prowadzenia gospodarstwa przed jego przekazaniem, chyba że obniżenie wartości gospodarstwa nastąpiło z przyczyn, niezawinionych przez rolnika, określonych w § 7 ust. 1 rozporządzenia. Warunek ten uważa się za spełniony, jeżeli wartość gospodarstwa rolnego nie uległa obniżeniu w okresie od dnia 1 stycznia 1978 r. do dnia przekazania gospodarstwa,

3) opłacał składki na fundusz emerytalny rolników.

9.2. Podstawę wymiaru emerytury lub renty inwalidzkiej ustala się według zasad określonych w ust. 8.2. instrukcji, a wysokość tych świadczeń - według zasad określonych w ust. 8.3 i 8.4. instrukcji z tym jednak, że nie przysługują zwiększenia z tytułu obszaru przekazanych nieruchomości, przekazania budynków, lasów oraz zrzeczenia się prawa do bezpłatnego korzystania z lokalu mieszkalnego i pomieszczeń gospodarskich.

Przykład I

Rolnik ur. 20.7.1899 r. zgłosił w dniu 15.8.1979 r. wniosek o przyznanie emerytury za przekazane następcy gospodarstwo rolne.

Wartość produktów rolnych, sprzedanych jednostkom gospodarki uspołecznionej w 1977 i 1978 r. wyniosła kwotę 14.000 zł średnio rocznie.

Emerytura przysługuje w wysokości 1.500 zł + 500 zł dodatku z tytułu osiągnięcia 80 lat życia - łącznie 2.000 zł miesięcznie.

Przykład II

Rolnik ur. 15.1.1928 r., zaliczony przez komisję lekarską do II grupy inwalidów, zgłosił w dniu 3.2.1978 r. wniosek o przyznanie renty inwalidzkiej za przekazane następcy gospodarstwo rolne. Wartość produktów rolnych sprzedanych w roku 1977 jednostkom gospodarki uspołecznionej wyniosła kwotę 76.500 zł. Renta inwalidzka przysługuje w wysokości przewidzianej w art. 7 ust. 1 ustawy dla 9 grupy sprzedaży, tj. w kwocie 1.900 zł miesięcznie.

W przypadku zaliczenia do I grupy inwalidów, przysługiwałby ponadto dodatek w wysokości 500 zł miesięcznie lub w wysokości 800 zł, gdyby inwalidztwo spowodowane zostało utratą wzroku.

9.3. Wyjaśnienia zawarte w ust. 8.6.-8.10. stosuje się odpowiednio.

Zasady przyznawania rent inwalidzkich z tytułu wypadków przy pracy w gospodarstwie rolnym lub choroby zawodowej

10.1. Rolnik, który uległ wypadkowi przy pracy w gospodarstwie rolnym po dniu 31 grudnia 1977 r. lub jeżeli po tej dacie została stwierdzona przez państwowego inspektora sanitarnego choroba zawodowa - nabywa prawo do renty inwalidzkiej, jeżeli:

1) zaliczony został do I lub II grupy inwalidów w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową,

2) wytwarzał i sprzedawał jednostkom gospodarki uspołecznionej produkty rolne o wartości nie mniejszej niż 15.000 zł rocznie przez okres od dnia 1 stycznia 1977 r., aż do powstania inwalidztwa, choćby nawet okres ten był krótszy niż 5 lat,

3) przekazał następcy lub Państwu gospodarstwo rolne, którego wartość nie uległa obniżeniu w okresie ostatnich 5 lat prowadzenia tego gospodarstwa przed jego przekazaniem, chyba że obniżenie wartości gospodarstwa nastąpiło z przyczyn niezawinionych przez rolnika, określonych w § 7 ust. 1 rozporządzenia. Warunek ten uważa się za spełniony, jeżeli wartość gospodarstwa rolnego nie uległa obniżeniu w okresie od dnia 1 stycznia 1978 r. do dnia przekazania gospodarstwa.

4) opłacał składki na fundusz emerytalny rolników.

10.2. Renta inwalidzka przysługuje rolnikowi i jego małżonkowi, chyba że zachodzą okoliczności określone w ust. 8.7. instrukcji.

10.3. Jeżeli małżonek rolnika prowadzący z nim wspólne gospodarstwo domowe uległ wypadkowi przy pracy w gospodarstwie rolnym lub zachorował na chorobę zawodową i z tego tytułu został zaliczony do I lub II grupy inwalidów - renta inwalidzka przysługuje łącznie obojgu małżonkom w razie spełnienia warunków, o których mowa w ust. 10.1. pkt. 2-4.

10.4. Podstawę wymiaru renty inwalidzkiej z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym lub z tytułu choroby zawodowej dla rolnika lub jego małżonka, ustala się według zasad określonych w ust. 8.2. instrukcji, a wysokość tej renty - według zasad określonych w ust. 8.3. i 8.4. instrukcji. Zwiększenie renty inwalidzkiej z tytułu obszaru przekazanych nieruchomości, przekazania budynków, lasów oraz zrzeczenia się prawa do bezpłatnego korzystania z lokalu mieszkalnego i pomieszczeń gospodarskich ma miejsce jedynie w razie przekazania gospodarstwa Państwu.

10.5. Dzieci rolnika oraz inne osoby pozostające na utrzymaniu rolnika, które uległy wypadkowi przy pracy w gospodarstwie rolnym, nabywają prawo do renty inwalidzkiej, jeżeli zostały zaliczone do I lub II grupy inwalidów wskutek tego wypadku.

10.6. Do przyznania wypadkowej renty inwalidzkiej dla dzieci i innych osób pozostających na utrzymaniu rolnika, nie jest wymagane spełnienie warunków, o których mowa w ust. 10.1.

10.7. Renta inwalidzka dla dzieci rolnika lub innych osób pozostających na utrzymaniu rolnika, które uległy wypadkowi przy pracy w gospodarstwie rolnym, przysługuje w wysokości 750 zł miesięcznie. Do renty tej przysługują dodatki wymienione w ust. 5.1. pkt 4/lit. a, c i d, tj. rodzinne, z tytułu odznaczeń państwowych oraz z tytułu zaliczenia do I grupy inwalidów.

Zasady przyznawania rent rodzinnych

11.1. Członkami rodziny, uprawnionymi do renty rodzinnej po emerycie lub renciście, są dzieci spełniające warunki do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin i jeżeli obydwoje rodzice nie żyją.

11.2. Dzieciom przysługuje prawo do renty rodzinnej, jeżeli chociaż jedno z rodziców miało ustalone prawo do emerytury lub renty inwalidzkiej, na podstawie ustawy.

11.3. Renta rodzinna nie przysługuje dziecku, które przejęło gospodarstwo rolne jako następca.

11.4. Wszystkim uprawnionym dzieciom przysługuje jedna łączna renta rodzinna, wynosząca 70% emerytury lub renty inwalidzkiej, przysługującej rodzicom.

11.5. Podziału renty rodzinnej pomiędzy dzieci uprawnione do tej reny dokonuje się:

1) gdy dziecko pełnoletnie zażąda wypłaty części renty do swoich rąk,

2) gdy opiekę nad dziećmi sprawują różne osoby,

3) w innych przypadkach, gdy zachodzi konieczność dokonania podziału (np. gdy jedno z dzieci uprawnionych do renty rodzinnej przebywa w zakładzie pomocy społecznej).

11.6. Renta rodzinna ulega podziałowi na równe części pomiędzy wszystkich uprawnionych; na równe części dzieli się również łączną kwotę należną tytułem dodatków rodzinnych.

11.7. Dodatki do renty rodzinnej przysługujące tylko niektórym uprawnionym (np. dodatek z tytułu zaliczenia do I grupy inwalidów, dodatek na dziecko wymagające stałej opieki i pielęgnacji) wypłaca się tym uprawnionym.

Potrącenia z emerytur i rent

12.1. Z emerytur i rent mogą być potrącane:

1) zaległe składki na fundusz emerytalny rolników oraz zaległe podatki i opłaty (art. 21 ustawy),

2) inne należności określone przepisami o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym, a mianowicie:

a) zaliczki wypłacone na poczet świadczeń, a w razie zbiegu prawa do dwu lub więcej świadczeń, również świadczenia wypłacone od daty, w której zbiegło się prawo do tych świadczeń,

b) nieprawnie pobrane świadczenia oraz zasiłki z tytułu ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa lub ubezpieczenia rodzinnego,

c) zapomogi wypłacane z tytułu pomocy społecznej, jeżeli przy wypłacie zastrzeżono ich potrącenie,

d) kwoty na zaspokojenie roszczeń alimentacyjnych w wysokości i na zasadach określonych w kodeksie postępowania cywilnego.

12.2. Na pokrycie należności z tytułów wymienionych W ust. 12.1. pkt. 1, Oddział ZUS ma prawo potrącić 20% kwoty przysługującej za okres. od daty powstania prawa do świadczeń, do daty wydania ostatecznej decyzji przyznającej te świadczenia oraz 20% kwot bieżąco wypłacanych świadczeń.

12.3. Na pokrycie kwot wypłacanych z tytułów, o których mowa w ust. 12.1. pkt 2/lit. a-c, oddział ZUS ma prawo potrącić całą należność przysługującą za okres od daty powstania prawa do świadczeń do daty wydania ostatecznej decyzji, przyznającej te świadczenia oraz 20% - z bieżąco wypłacanych świadczeń.

Zasiłki chorobowe oraz świadczenia jednorazowe z tytułu wypadków przy pracy w gospodarstwie rolnym i chorób zawodowych

13.1. Zasiłki chorobowe i jednorazowe świadczenia przysługują, jeżeli wypadek przy pracy w gospodarstwie rolnym potwierdzony kartą wypadku, zdarzył się po dniu 31 grudnia 1977 r., albo jeżeli po tej dacie została stwierdzona choroba zawodowa przez państwowego inspektora sanitarnego.

13.2. Zgodnie z § 16 ust. 3 rozporządzenia, w razie wątpliwości co do ustaleń okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym, zawartych w karcie wypadku, Oddział ZUS powinien przeprowadzić dodatkowe postępowanie wyjaśniające, w celu uzyskania jak najbardziej wszechstronnej i obiektywnej oceny tego zdarzenia, dającej podstawę do uznania go za wypadek uzasadniający przyznanie świadczeń.

Zasiłki chorobowe

14.1. Zasiłek chorobowy przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy, spowodowanej wypadkiem przy pracy w gospodarstwie rolnym lub niezdolności do pracy spowodowanej stwierdzoną chorobą zawodową, jeżeli niezdolność do pracy trwa nieprzerwanie co najmniej 30 kolejnych dni. W tym przypadku zasiłek wypłaca się od pierwszego dnia tej niezdolności, nie dłużej jednak niż przez okres 6 miesięcy.

14.2. W przypadku wydania decyzji o przyznaniu renty inwalidzkiej I lub II grupy inwalidów przed upływem sześciomiesięcznego okresu zasiłkowego, zasiłek chorobowy przysługuje do dnia poprzedzającego dzień, od którego przyznana została renta. Jednakże zasiłki chorobowe dla dzieci rolnika i innych osób, pozostających na utrzymaniu rolnika, wypłaca się - mimo ustalenia prawa do renty inwalidzkiej - aż do wyczerpania okresu zasiłkowego; w tym przypadku wypłatę renty inwalidzkiej podejmuje się po wyczerpaniu okresu zasiłkowego.

14.3. Zasiłek chorobowy przysługuje w wysokości 50 złotych za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając niedziel i świąt.

14.4. Zasiłek-chorobowy z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy w gospodarstwie rolnym nie przysługuje, gdy poszkodowany lub członek jego rodziny nie zawiadomili naczelnika gminy o zaistnieniu takiego wypadku w ciągu 6 miesięcy od daty wypadku, albo od ustania przyczyn obiektywnych, uniemożliwiających dokonanie tego zawiadomienia.

14.5. Jeżeli prawo do zasiłku chorobowego przysługuje z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym, a równocześnie prawo do tego świadczenia z innego tytułu, np i tytułu zatrudnienia, wypłaca się jeden zasiłek wybrany przez osobę zainteresowaną.

14.6. Zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą zawodową, wypłaca się za czas tej niezdolności, przypadającej w okresie pierwszych 6 miesięcy od daty stwierdzenia niezdolności do pracy, spowodowanej chorobą zawodową, choćby faktyczny okres niezdolności do pracy był dłuższy. Prawo do zasiłku chorobowego z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą zawodową nie przysługuje, jeżeli rolnik nie wystąpił o wypłatę tego zasiłku w ciągu 6 miesięcy od ustania czasowej niezdolności do pracy.

14.7. Podstawę do wypłaty zasiłku chorobowego z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym stanowi zwolnienie lekarskie, wydarte na ustalonym przez Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej wzorze druku oraz karta wypadku, sporządzona wg wzoru stanowiącego załącznik nr 1 do nin. instrukcji, a z tytułu choroby zawodowej - zwolnienie lekarskie oraz decyzja właściwego państwowego inspektora sanitarnego.

14.8. Zasiłki chorobowe wypłaca się z dołu w terminie 14 dni od daty doręczenia przez rolnika zwolnienia lekarskiego.

14.9. W przypadku stwierdzenia braku uprawnień do zasiłku chorobowego, Oddział ZUS powiadamia osobą ubiegającą się o ten zasiłek w formie pisemnej decyzji, zawierającej pouczenie o przysługujących środkach odwoławczych.

14.10. W sprawach zasiłków chorobowych z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym lub choroby zawodowej, nie unormowanych ustawą i rozporządzeniem oraz niniejszą instrukcją, mają odpowiednie zastosowanie przepisy dotyczące pracowników.

Jednorazowe świadczenia

15.1. Jednorazowe świadczenia z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, spowodowanego wypadkiem przy pracy w gospodarstwie rolnym lub chorobą zawodową, przysługują na warunkach i w wysokości określonych przepisami ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach pieniężnych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 1975 r. Nr 20, poz. 105).

15.2. Tryb postępowania przy ustalaniu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu oraz zasady orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku, a także zasady i tryb wypłacania odszkodowań określa rozporządzenie Ministra Pracy, Plac i Spraw Socjalnych oraz Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 17 października 1975 r. (Dz. U. Nr 36, poz. 199).

15.3. Jednorazowe świadczenie z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym nie przysługuje w razie, gdy poszkodowany lub członek jego rodziny nie zawiadomił o zaistnieniu takiego wypadku w ciągu 6 miesięcy od daty wypadku lub od ustania przyczyn obiektywnych uniemożliwiających zawiadomienie o wypadku.

15.4. Jeżeli prawo do jednorazowego świadczenia przysługuje z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym i prawo do świadczenia o tym samym charakterze przysługuje na podstawie innych przepisów - uprawnionemu wypłaca się jedno świadczenie z funduszu emerytalnego rolników.

15.5. Podstawę do wypłaty jednorazowego świadczenia stanowi prawomocne orzeczenie komisji lekarskiej d/s inwalidztwa i zatrudnienia, stwierdzające na podstawie przeprowadzonego badania stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu spowodowany:

- wypadkiem przy pracy w gospodarstwie rolnym, który został potwierdzony kartą wypadku,

- chorobą zawodową, która została potwierdzona decyzją właściwego państwowego inspektora sanitarnego.

15.6. Świadczenia jednorazowe wypłaca się w terminie 14 dni od uprawomocnienia się orzeczenia komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia.

15.7. O przyznaniu lub odmowie przyznania jednorazowego świadczenia, Oddział ZUS powiadamia osobę ubiegającą się o to świadczenie w formie pisemnej decyzji, zawierającej pouczenie o przysługujących środkach odwoławczych.

15.8. W sprawach jednorazowych świadczeń z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym lub choroby zawodowej, nie unormowanych ustawą i rozporządzeniem oraz niniejszą instrukcją, mają odpowiednie zastosowanie przepisy dotyczące pracowników.

Zasady podwyższania świadczeń za przekazane Państwu gospodarstwa rolne przed dniem 1 stycznia 1978 r. oraz przyznawanie dodatków do tych świadczeń

16.1. Podwyżce przewidzianej w art. 71 ustawy podlegają renty przyznane na podstawie:

1) ustawy z dnia 28 czerwca 1962 r., o przejmowaniu niektórych nieruchomości rolnych w zagospodarowanie lub na własność Państwa oraz o zaopatrzeniu emerytalnym właścicieli tych nieruchomości i ich rodzin (Dz. U. Nr 38, poz. 166 i z 1968 r. Nr 3, poz. 15),

2) ustawy z dnia 24 stycznia 1968 r. o rentach i innych świadczeniach dla rolników przekazujących nieruchomości rolne na własność Państwa (Dz. U. Nr 3, poz. 15 i z 1973 r. Nr 48, poz. 283),

3) ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o przekazywaniu gospodarstw rolnych na własność Państwa za rentą i spłaty pieniężne (Dz. U. Nr 21, poz. 118).

16.2. Do rent, o których mowa w ust. 16.1., z dniem 1 stycznia 1978 r. stosuje się:

1) przepis art. 9 ustawy; zgodnie z ust. 4 tego przepisu nanależy podwyższyć do 100% rentę wypłacaną w dniu 31 grudnia 1977 r. w niepełnej wysokości, w związku ze śmiercią jednego z małżonków,

2) przepis art. 12 ustawy, w myśl którego przysługują dodatki rodzinne dla dzieci, wnuków i rodzeństwa na zasadach i w wysokościach określonych przepisami ustawy o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin - w tym także zwiększenie dodatku o 500 zł na dziecko, wymagające stałej opieki i pielęgnacji,

3) przepis art. 13 ustawy, w myśl którego należy przyznawać złotowy dodatek dla innej osoby, pozostającej na utrzymaniu rencisty, jeżeli spełnia ona warunki określone w art. 14 ust. 1 ustawy,

4) przepis art. 14 ustawy; w myśl ust. 3 tego przepisu, w miejsce dotychczasowej renty dla dożywotnika w kwocie 600 zł, należy przyznać dodatek w kwocie 750 zł. W tym wypadku rolnikowi-renciście przysługuje pełna renta obliczona w myśl przepisów, wg których była przyznana bez zmniejszenia o kwotę renty dla dożywotnika,

5) przepis art. 15 ustawy, w myśl którego przysługuje dodatek z tytułu odznaczenia państwowego,

8) przepis art. 16 ustawy, w myśl którego przysługuje dodatek z tytułu zaliczenia do I grupy inwalidów lub osiągnięcia 80 lat życia,

7) przepis art. 18 ustawy, w myśl którego przysługuje zasiłek pogrzebowy na zasadach i w wysokości przewidzianych przepisami ustawy o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.

Przykład 1 (do ust. 16.2. pkt 1)

W 1966 roku rolnik nabył prawo do renty starczej w kwocie 645 zł za przekazanie gospodarstwa o pow. 6,5 ha wraz z budynkami o wartości 70 tys. złotych (500 + 120 + 20 + 5 zł). W 1971 roku renta została podwyższona do kwoty 945 zł (800 + 120 + 20 + 5 zł). Od dnia 20 kwietnia 1972 r., tj. od dnia śmierci rolnika, żona ur. w 1895 r. otrzymała rentę rodzinną w kwocie 577 zł (60% od 920 zł + 20 zł + 5 zł). Rentę rodzinną podwyższono następnie od 1 sierpnia 1974 r. do kwoty 853 zł (tj. 552 + 276 + 25) oraz od 1 maja 1977 r. o 500 zł, z tytułu osiągnięcia 80 lat życia. Razem pobiera 1.353 zł.

Od dnia 1 stycznia 1978 r. emerytura wdowy powinna wynosić 1.905 zł (920 + 25 + 460 + 500), a od 1 lipca 1978 r. 2.055 zł.

Przykład 2

W 1970 r. została przyznana małżonkom renta za przekazanie gospodarstwa w kwocie 1.000 zł miesięcznie. W dniu 15 kwietnia 1973 r. zmarła żona rolnika, wobec tego rolnikowi zostało zmniejszone świadczenie do kwoty 750 zł, które następnie podwyższono od dnia 1 sierpnia 1974 r. do kwoty 1.125 zł.

Od 1 stycznia 1978 r. rolnikowi przysługuje renta w kwocie 1.530 zł miesięcznie, a od 1 lipca 1978 r. - w kwocie 1.650 zł.

Przykład 3 (do ust. 16.2. pkt 4)

W 1975 r. rolnik przekazał gospodarstwo o pow. 6 ha. Gospodarstwo było obciążone dożywociem. Renta za 6 ha wyniosła 1.000 zł. Rolnikowi i dożywotnikowi wypłacono po 600 zł, tj. razem 1.200 zł. Od dnia 1 stycznia 1978 r. rolnikowi przysługuje renta w kwocie 1.000 zł oraz 750 zł dodatku dla dożywotnika.

Od 1 lipca 1978 r. renta winna być podwyższona do kwoty 1.150 zł, a od 1 stycznia 1980 r. do kwoty 1.500 zł.

16.3. Renty, o których mowa w ust. 16.1. podwyższa się z dniem 1 lipca 1978 r. o 150 zł. Jeżeli renty te wypłacane są po połowie obojgu małżonkom, podwyższa się je po 75 zł.

16.4. Renty, o których mowa w ust. 16.1. wypłacane w kwotach niższych niż 1.500 zł, od dnia 1.1.1980 r. podwyższa się do tej kwoty. Jeżeli renty te wypłacane są po połowie obojgu małżonkom, a wysokość ich jest niższa niż 750 zł, podwyższa się je do tej kwoty.

Zasady zwiększania emerytur i rent za przekazane po 31 grudnia 1977 r. gospodarstwa rolne na własność Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych

17.1. Zwiększenie emerytur i rent na zasadach, o których mowa w art. 21a dekretu z dnia 4 marca 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych, spółdzielni kółek rolniczych oraz ich rodzin, wprowadzonego art. 73 ustawy, dokonują oddziały ZUS na wniosek osób zainteresowanych, w oparciu o zaświadczenie wydane przez rolniczą spółdzielnię produkcyjną o przejęciu gospodarstwa rolnego.

17.2. Zaświadczenie, o którym mowa w ust. 17.1, powinno zawierać dane dotyczące:

a) powierzchni przekazanego gospodarstwa,

b) wartości przekazanych budynków,

c) wartości przekazanego lasu,

d) zrzeczenia się prawa do korzystania z lokalu mieszkalnego i pomieszczeń gospodarskich,

e) kwoty średniej miesięcznej renty dzierżawnej,

f) daty przekazania gospodarstwa rolnego na własność spółdzielni.

Dane, określone pod lit. a-d oraz f, powinny być potwierdzone przez naczelnika gminy.

17.3. Zwiększenia, o których mowa w ust. 17.1. przysługują:

a) osobom, które pobierały emeryturę lub rentę przed dniem 1 stycznia 1978 r. (tj. przed dniem wejścia w życie ustawy), a po dniu 31 grudnia 1977 r. przekazały gospodarstwo rolne na własność spółdzielni - od daty przekazania gospodarstwa na własność spółdzielni.

Przykład

Rolnik ur. 15.9.1904 r. uzyskał emeryturę z tytułu pracy w spółdzielni produkcyjnej od dnia 20.3.1971 r. w kwocie 2.200 zł miesięcznie. Rolnik ten przekazał w dniu 15.4.1978 r. gospodarstwo rolne o powierzchni 11 ha z budynkami o wartości 110 tys. zł na własność spółdzielni produkcyjnej. Z tytułu uprzedniego użytkowania gospodarstwa przez spółdzielnię średnio miesięczna renta dzierżawna (zwana także wynagrodzeniem za użytkowanie ziemi przez spółdzielnię) z okresu ostatnich 5 lat wyniosła kwotę 450 zł miesięcznie. Przysługująca rolnikowi emerytura 2.200 ulega zwiększeniu od dnia 15.4.1978 r. o kwoty: 700 zł z tytułu powierzchni przekazanego gospodarstwa, 200 zł za przekazane budynki i 450 zł z tytułu renty dzierżawnej. Łącznie przysługuje mu 3.550 zł miesięcznie.

b) osobom, które nabędą prawo do emerytury lub renty oraz przekażą gospodarstwo rolne na własność spółdzielni po dniu 1 stycznia 1978 r. (po dniu wejścia w życie ustawy) - od daty przekazania gospodarstwa nie wcześniej jednak, niż od daty przyznania emerytury lub renty.

Przykład 1

Rolnik ur. 25.8.1937 r. nabył od dnia 15.8.1978 r. prawo do renty inwalidzkiej II grupy inwalidów w kwocie 1.950 zł z tytułu pracy w spółdzielni produkcyjnej. W dniu 10.3.1978 r. przekazał on na własność spółdzielni gospodarstwo o powierzchni 3,6 ha wraz z budynkami otwartości 62 tys. i lasem o wartości 15 tys. zł. Rolnik ten zrzekł się prawa korzystania z lokalu mieszkalnego i pomieszczeń gospodarskich. Zwiększenie z tytułu przekazanego gospodarstwa przysługuje mu od dnia 15.8.1978 r., tj. od uzyskania renty inwalidzkiej. Renta wraz ze zwiększeniem wynosi więc od tej daty 1.950 zł + 500 zł z tytułu powierzchni przekazanego gospodarstwa + 100 zł za przekazane budynki + 100 zł z tytułu przekazania lasu + 150 zł z tytułu zrzeczenia się prawa do korzystania z lokalu mieszkalnego i pomieszczeń gospodarskich, tj. razem 2.800 zł.

Przykład 2

Rolnik ur. 14.3.1913 r., uzyskał emeryturę w kwocie 2.240 zł z tytułu pracy w spółdzielni produkcyjnej od dnia 14.3.1978 r., tj. od dnia osiągnięcia 65 lat życia. W dniu 10.5.1978 r. przekazał on na własność spółdzielni gospodarstwo rolne o powierzchni 3 ha wraz z budynkami o wartości 56 tys. zł i zrzekł się prawa do korzystania z lokalu mieszkalnego i pomieszczeń gospodarskich.

Zwiększenie z tytułu przekazanego gospodarstwa przysługuje od dnia 10.5.1978 r.

Od tej daty emerytura wraz ze zwiększeniem wynosi 2.240 zł + 450 zł za obszar przekazanego gospodarstwa + 100 zł za przekazane budynki + 150 zł z tytułu zrzeczenia się prawa do korzystania z lokalu mieszkalnego 1 pomieszczeń gospodarskich, tj. razem 2.940 zł.

Zasady przyznawania po dniu 31.XII.1977 r.

emerytur i rent inwalidzkich zamiast niepodjętych spłat pieniężnych

18. Rolnikowi, który przekazał wszystkie nieruchomości wchodzące w skład gospodarstwa rolnego za spłaty pieniężne na podstawie ustawy z dnia 29.5.1974 r. i spłat tych nie podjął - przyznaje się na jego wniosek emeryturę lub rentę inwalidzką na zasadach określonych w niniejszej instrukcji dla rolników przekazujących gospodarstwa rolne na własność Państwa, jeżeli osiągnie wiek emerytalny lub stanie się inwalidą I, II lub III grupy.

Zasady przyznawania po dniu 31.XII.1977 r. emerytur i rent inwalidzkich za gospodarstwa rolne przejęte z urzędu na własność Państwa z uwagi na niski poziom produkcji rolnej

19.1. Rolnikom, których gospodarstwa rolne zostaną przejęte na własność Państwa z urzędu po dniu 31 grudnia 1977 r. z uwagi na niski poziom produkcji rolnej, przysługuje emerytura lub renta inwalidzka, jeżeli rolnik:

1) osiągnął wiek: 63 lat mężczyzna, 55 lat kobieta lub

2) został zaliczony do I, II albo III grupy inwalidów.

19.2. Wysokość emerytury lub renty inwalidzkiej ustala się wg zasad określonych w ustawie i w myśl wytycznych, zawartych w ust. 8 niniejszej instrukcji.

CZĘŚĆ  III

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

20.1. Dodatek z tytułu odznaczenia państwowego oblicza się od kwoty emerytury lub renty, ustalonej zgodnie z ustawą ze zwiększeniami, bez uwzględnienia wymienionych w art. 12 dodatków, tj. rodzinnych, z tytułu zaliczenia do I grupy inwalidów lub osiągnięcia wieku 80 lat oraz dodatków dla innych osób, pozostających na wyłącznym utrzymaniu osoby pobierającej emeryturę lub rentę.

20.2. Jeżeli odznaczenia posiadają oboje małżonkowie - każdemu z nich przysługuje dodatek obliczony od polowy emerytury lub renty.

20.3. Jeżeli emerytura lub renta ulega podziałowi między małżonków a dodatek z tytułu odznaczenia przysługuje jednemu małżonkowi - wysokość dodatku oblicza się od emerytury lub renty przysługującej małżonkom i wypłaca się małżonkowi uprawnionemu do takiego dodatku.

21. Jeżeli emerytura lub renta ulega podziałowi między małżonków:

1) dodatek z tytułu inwalidztwa I grupy lub osiągnięcia. 80 lat życia, wypłaca się każdemu małżonkowi uprawnionemu do takiego dodatku,

2) dodatki rodzinne oraz dodatki na inne osoby utrzymywane przez emeryta lub rencistę, wypłaca się małżonkowi, na utrzymaniu którego pozostają osoby uprawnione do tych dodatków.

22. Dzierżawcy prowadzącemu gospodarstwo rolne przysługują wszystkie świadczenia przewidziane w ustawie, z tym, że prawo do emerytury lub renty inwalidzkiej, przysługuje również, jeżeli gospodarstwo rolne zostało zwrócone wydzierżawiającemu oraz w razie spełnienia pozostałych warunków, wymaganych do uzyskania emerytury lub renty inwalidzkiej.

23. Świadczenia, o których mowa w art. 17 ustawy (tj. lecznicze, położnicze, zaopatrzenie w leki, przedmioty ortopedyczne, środki opatrunkowe i pomocnicze, przysposobienie zawodowe oraz umieszczenie w domu rencisty) przysługują również osobom pobierającym rentę rodzinną.

24. Zasiłek pogrzebowy, o którym mowa w art. 18 ustawy, przysługuje również w razie śmierci osoby pobierającej rentę rodzinną po rolniku, który przekazał gospodarstwo rolne Państwu.

25.1. Kwota składki uiszczonej przez rolnika przekazującego gospodarstwo rolne następcy, podlega zwrotowi, jeżeli rolnik osiągnął wiek emerytalny, albo zaliczony został do I lub II grupy inwalidów i nie nabył prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej wskutek:

1) nie spełnienia warunku wytwarzania i sprzedaży produktów rolnych o wartości co najmniej 15 tys. zł rocznie przez okres wymagany ustawą,

2) przekazania gospodarstwa rolnego, którego wartość uległa obniżeniu w okresie ostatnich 5 lat prowadzenia gospodarstwa, jeżeli obniżenie to nastąpiło z przyczyn zawinionych przez rolnika.

25.2. Zwrot składek przysługuje z Oddziału ZUS w oparciu o zaświadczenie naczelnika gminy stwierdzające wysokość opłaconych składek.

25.3. Zwrot składki następuje w miesięcznych ratach wynoszących 600 zł, co odpowiada rocznej wysokości najniższej składki

25.4. Zwrotu składek dokonuje się na rzecz obojga małżonków, choćby składkę opłacał jeden z nich.

25.5. Nie ma prawa do zwrotu składek małżonek, który przez ostatnie 5 lat przed przekazaniem gospodarstwa następcy nie pracował na tym gospodarstwie i nie pozostawał z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym; w tym przypadku drugiemu małżonkowi przysługuje zwrot składek w pełnej wysokości.

25.6. Kwota comiesięcznych wypłat z tytułu zwrotu składek podlega podziałowi na równe części na wniosek jednego z małżonków.

25.7. W razie śmierci jednego z małżonków, pozostałe do zwrotu składki wypłaca się w pełnej wysokości drugiemu małżonkowi. Małżonek ten nie ma prawa do zwrotu składek, jeżeli zachodzą okoliczności, o których mowa w ust. 25.5.

26.1. Prawo do emerytury lub renty inwalidzkiej przysługującej rolnikowi, który przekazał gospodarstwo rolne Państwu, nie ulega zawieszeniu w przypadku osiągania przez rencistę zarobku z tytułu zatrudnienia lub dochodów z innej działalności zarobkowej.

26.2. Nie ulega również zawieszeniu prawo do renty inwalidzkiej przyznanej z tytułu inwalidztwa spowodowanego wypadkiem przy pracy w gospodarstwie rolnym lub chorobą zawodową, nawet w przypadku przekazania gospodarstwa rolnego następcy.

26.3. Wyjaśnienia zawarte w ust. 26.1. i 26.2. mają odpowiednie zastosowanie do rent rodzinnych - przyznanych po rolniku pobierającym emeryturę lub rentę, który przekazał gospodarstwo rolne Państwu oraz do rent rodzinnych, przyznanych po rolniku pobierającym rentę inwalidzką z tytułu inwalidztwa spowodowanego wypadkiem przy pracy w gospodarstwie rolnym lub chorobą zawodową, choćby rolnik przekazał gospodarstwo rolne następcy.

26.4. Emerytura lub renta inwalidzka przyznana z tytułu inwalidztwa powstałego z innych przyczyn niż wypadek przy pracy w gospodarstwie lub choroba zawodowa, przysługująca rolnikowi, który przekazał gospodarstwo rolne następcy, ulega zawieszeniu lub zmniejszeniu, jeżeli rencista osiąga zarobki z tytułu zatrudnienia, albo prowadzi inną działalność zarobkową - na zasadach określonych przepisami o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.

26.5. Wyjaśnienia, zawarte w ust. 26.4., mają odpowiednie zastosowanie do rent rodzinnych, przyznanych po rolniku pobierającym emeryturę lub rentę inwalidzką z tytułu inwalidztwa powstałego z innych przyczyn niż wypadek przy pracy w gospodarstwie rolnym lub choroby zawodowej, który przekazał gospodarstwo następcy.

26.6. W przypadku zawieszenia prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej rolnikowi, który przekazał gospodarstwo rolne następcy, dodatki - o których mowa w art. 12 pkt 2 ustawy dla osób spełniających warunki przewidziane w art. 14 - wypłaca się nadal dla osób do nich uprawnionych.

Załącznik  Nr 1

KARTA WYPADKU

przy pracy w gospodarstwie rolnym

1. Imię i nazwisko poszkodowanego ____________________________________________

data urodzenia ____________________________ stan cywilny ____________________

2. Adres__________________________________________________________________

miejscowość gmina kod poczt poczta

3. Poszkodowany objęty ustawą z dnia 27.10.1977 r. o zaopatrzenia emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin (Dz. U. Nr 32. poz. 140) jest rolnikiem - małżonkiem - dzieckiem - członkiem rodziny ......................................................................

określić pokrewieństwo

inną osobą pozostającą na utrzymaniu rolnika *)

4. Data, godzina i miejsce wypadku _____________________________________________

5. Imiona i nazwiska oraz adresy osób będących świadkami wypadku __________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

6. Ustalono następujące okoliczności wypadku, jego przebieg i przyczyny ______________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

7. Wypadek spowodował następujące uszkodzenia ciała ____________________________

___________________________________________________________________________

8. Z okoliczności sprawy wynika, że: wypadek nie nastąpił przy pracy w gospodarstwie rolnym*) - wyłączną przyczyną wypadku było naruszenie przez poszkodowanego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia*) - poszkodowany spowodował wypadek umyślnie*) - wypadek nastąpił wskutek rażącego niedbalstwa poszkodowanego*) - poszkodowany był w stanie nietrzeźwym*) - co uzasadnia się następujące ____________

___________________________________________________________________________

9. Rolnik (poszkodowany) nie jest objęty ubezpieczeniem społecznym* - jest objęty ubezpieczeniem społecznym*) - z tytułu pracy w zakładzie gospodarki uspołecznionej - umowy agencyjnej - umowy zlecenia - wykonywania rzemiosła - działalności twórczej*)

___________________________________________________________________________

podać nazwę i adres zakładu pracy i charakter zatrudnienia

10. Wypadek przy pracy zgłosił do urzędu gminnego ob. ______________ dnia __________

11. Wypadek zgłoszono do MO dnia _____________________________________________

podać adres posterunku względnie komisariatu MO

12. Pierwszej pomocy lekarskiej udzielił __________________________________________

13. Kartę wypadku sporządzono na podstawie _____________________________________

podać

___________________________________________________________________________

dowody sporządzenia karty

14. Z kartą wypadku zapoznano poszkodowanego*) - członka rodziny poszkodowanego*) oraz pouczono o prawie zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do ustaleń w niej zawartych.

15. Kartę wypadku sporządzono w _____________________________ dnia _____________

_______________________________

podpis naczelnika gminy i pieczątka

16. Wykaz załączników do karty wypadku:

___________________________________________________________________________

17. Pokwitowanie odbioru karty przez rolnika lub jego rodzinę: data ________ podpis______

18. Uwagi i zastrzeżenia poszkodowanego*) - członka rodziny poszkodowanego*): _______

___________________________________________________________________________

Uwagi Oddziału ZUS (wypełnia się na egzemplarzu pozostającym w Oddziale ZUS):

UWAGA: Kartę wypadku sporządza się w 3-ch egzemplarzach. Jeden egzemplarz karty wypadku pozostaje w urzędzie gminy, a dwa egzemplarze otrzymuje poszkodowany.

Jeżeli poszkodowany ubiega się o świadczenia z tytułu wypadku - jeden egzemplarz karty wypadku wraz z wnioskiem o świadczenie oraz zaświadczeniem lekarskim:

a) o czasowej niezdolności do pracy (gdy ubiega się o zasiłek chorobowy),

b) o stanie zdrowia wydanym na druku ZUS N-14 (gdy ubiega się o jednorazowe świadczenie lub wypadkową rentę inwalidzką) -

- przesyła do właściwego oddziału ZUS.

*) niepotrzebne skreślić