Zaostrzenie walki z rasizmem, ksenofobią i przestępstwami popełnianymi z nienawiści (2013/2543(RSP)).

Dzienniki UE

Dz.U.UE.C.2016.36.81

Akt nienormatywny

Wersja od: 29 stycznia 2016 r.

Zaostrzenie walki z rasizmem i ksenofobią

P7_TA(2013)0090

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie zaostrzenia walki z rasizmem, ksenofobią i przestępstwami popełnianymi z nienawiści (2013/2543(RSP))

(2016/C 036/13)

(Dz.U.UE C z dnia 29 stycznia 2016 r.)

Parlament Europejski,

- uwzględniając międzynarodowe instrumenty w zakresie praw człowieka zakazujące dyskryminacji, zwłaszcza Konwencję ONZ w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej,

- uwzględniając europejską konwencję praw człowieka, zwłaszcza jej art. 14,

- uwzględniając art. 21 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, który zakazuje wszelkich form dyskryminacji z jakichkolwiek względów, m.in. ze względu na rasę, pochodzenie etniczne, język, religię lub przynależność do mniejszości narodowej,

- uwzględniając art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE), który stanowi, że "Unia opiera się na wartościach takich jak poszanowanie godności ludzkiej, wolność, demokracja, równość, praworządność i poszanowanie praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości" oraz że "wartości te są wspólne państwom członkowskim w społeczeństwie opartym na pluralizmie, niedyskryminacji, tolerancji, sprawiedliwości, solidarności oraz na równości kobiet i mężczyzn",

- uwzględniając art. 10 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), stanowiący, że "przy określaniu i realizacji swoich polityk i działań Unia dąży do zwalczania wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną",

- uwzględniając art. 19 TFUE, w którym przyznano UE polityczny mandat do podejmowania działań niezbędnych do "zwalczania wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną",

- uwzględniając art. 67 TFUE, który stanowi, że UE "dokłada starań, aby zapewnić wysoki poziom bezpieczeństwa za pomocą środków zapobiegających [...] rasizmowi i ksenofobii oraz zwalczających te zjawiska",

- uwzględniając art. 83 ust. 2 TFUE,

- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE z dnia 25 października 2012 r. ustanawiającą normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw ¹ ,

- uwzględniając dyrektywę Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzającą w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne ² (dyrektywa o równości rasowej),

- uwzględniając dyrektywę Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającą ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy ³ (dyrektywa o równym traktowaniu w zakresie zatrudnienia),

- uwzględniając decyzję ramową Rady 2008/913/WSiSW w sprawie zwalczania pewnych form i przejawów rasizmu i ksenofobii za pomocą środków prawnokarnych ⁴ (decyzja ramowa w sprawie rasizmu i ksenofobii),

- uwzględniając unijne ramy dotyczące krajowych strategii integracji Romów,

- uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu, nietolerancji religijnej, niechęci wobec Romów, homofobii, transfobii, dyskryminacji, przemocy wynikającej z uprzedzeń i ekstremizmu oraz swoja rezolucje z dnia 22 maja 2012 r. w sprawie unijnego podejścia do prawa karnego ⁵ ,

- uwzględniając Agencję Praw Podstawowych i jej prace w dziedzinie niedyskryminacji, rasizmu, ksenofobii oraz związanych z nimi form nietolerancji i przemocy wynikającej z uprzedzeń ⁶ ,

- uwzględniając art. 110 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A. mając na uwadze, że na nieformalnym posiedzeniu Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych w dniach 17-18 stycznia 2013 r. irlandzka prezydencja rozpoczęła debatę na temat działań UE przeciwko przestępstwom popełnianym z nienawiści, rasizmowi, antysemityzmowi, ksenofobii i homofobii oraz podkreśliła konieczność lepszej ochrony i sprawniejszego gromadzenia danych, a także większego zaangażowania przywódców w "aktywne wspieranie wartości europejskich i wspieranie klimatu wzajemnego szacunku i integracji osób o innym wyznaniu lub pochodzeniu etnicznym albo o odmiennej orientacji seksualnej";

B. mając na uwadze, że 21 marca obchodzony jest co roku Międzynarodowy Dzień Walki z Dyskryminacją Rasową, który ustanowiono w reakcji na zamordowanie w 1960 r. w RPA 69 osób demonstrujących przeciwko apartheidowi;

C. mając na uwadze konieczność przypominania i pielęgnowania pamięci o rzeziach inspirowanych rasizmem i ksenofobią, które wydarzyły się w historii Europy;

D. mając na uwadze, że podstawą Unii Europejskiej są wspólne wartości, do których należy poszanowanie demokracji, prawa człowieka, praworządność i propagowanie tolerancji;

E. mając na uwadze, że rasizm, ksenofobia, antysemityzm, nietolerancja religijna, niechęć wobec Romów, homofobia, transfobia oraz podobne formy nietolerancji wynikają z poglądów, uprzedzeń i postaw, w których za uzasadnione uznaje się dyskryminację, przemoc wynikającą z uprzedzeń oraz nienawiść motywowaną takimi względami, jak cechy szczególne czy status społeczny danej osoby;

F. mając na uwadze, że chociaż wszystkie państwa członkowskie wprowadziły w swoich systemach prawnych zakaz dyskryminacji, by propagować powszechną równość, to jednak coraz częściej zdarzają się w UE przypadki dyskryminacji i przestępstw popełnianych z nienawiści, tzn. przemocy i przestępstw wynikających z rasizmu, ksenofobii, niechęci wobec Romów, antysemityzmu lub nietolerancji religijnej, czy też motywowanych orientacją seksualną, tożsamością płciową lub przynależnością do grupy mniejszościowej albo względami wymienionymi (w sposób niewyczerpujący) w art. 21 Karty praw podstawowych;

G. mając na uwadze, że według doniesień Agencji Praw Podstawowych co czwarta osoba należąca do mniejszości padła ofiarą przestępstwa na tle rasowym, a nawet 90 % wszystkich ataków lub gróźb wobec migrantów lub członków mniejszości etnicznych nie jest zgłaszanych policji; mając na uwadze, że jedynie cztery państwa członkowskie UE zbierają lub publikują dane o przestępstwach popełnianych przeciwko Romom, a tylko osiem państw członkowskich prowadzi rejestr przestępstw motywowanych (postrzeganą) orientacją seksualną ofiary;

H. mając na uwadze znaczenie podjęcia przez UE i państwa członkowskie działań na rzecz walki z rasizmem i ksenofobią poprzez zapobieganie tym zjawiskom dzięki edukacji, propagowaniu kultury szacunku i tolerancji oraz poprzez dopilnowanie, by przestępstwa z nienawiści były zgłaszane przez ich ofiary, badane przez organy ścigania i karane przez wymiar sprawiedliwości;

I. mając na uwadze, że obecny kryzys gospodarczy podważa zasadę solidarności, a także fakt, że w dobie kryzysu gospodarczego państwa członkowskie muszą zachować czujność, aby zapobiegać pokusom rosnącej nietolerancji i poszukiwania kozłów ofiarnych;

J. mając na uwadze, że UE przyjęła szereg instrumentów na rzecz walki ze wspomnianymi aktami i dyskryminacją, w szczególności dyrektywę Rady 2000/43/WE wprowadzającą w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne (dyrektywa o równości rasowej), dyrektywę Rady 2000/78/WE ustanawiającą ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (dyrektywa o równym traktowaniu w zakresie zatrudnienia), decyzję ramową Rady 2008/913/WSiSW w sprawie zwalczania pewnych form i przejawów rasizmu i ksenofobii za pomocą środków prawnokarnych (decyzja ramowa w sprawie rasizmu i ksenofobii), unijne ramy dotyczące krajowych strategii integracji Romów oraz dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE ustanawiającą normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw;

K. mając na uwadze, że wniosek Komisji z 2008 r. dotyczący dyrektywy Rady w sprawie zapewnienia równego traktowania poza obszarem zatrudnienia bez względu na religię lub przekonania, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną (dyrektywa o równości) po pięciu latach debat nie został przyjęty przez Radę z powodu zdecydowanego sprzeciwu niektórych państw członkowskich;

L. mając na uwadze, że Parlament niejednokrotnie wzywał Komisję, Radę i państwa członkowskie do bardziej zdecydowanego zwalczania przemocy i dyskryminacji wynikającej z uprzedzeń, w tym z rasizmu, ksenofobii, antysemityzmu, nietolerancji religijnej, niechęci wobec Romów, homofobii i transfobii;

M. mając na uwadze, że Komisja ostrzegała niedawno przed rasistowskim, ekstremistycznym i populistycznym dyskursem politycznym, który może także inspirować "samotne wilki" do masowych zabójstw, podczas gdy rozszerza się zagrożenie agresywnym ekstremizmem;

N. mając na uwadze, że wszystkie państwa należące do Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, w tym wszystkie państwa członkowskie UE, uznały, że przestępstwa z nienawiści, definiowane jako przestępstwa wynikające z uprzedzeń, muszą być zwalczane za pomocą przepisów karnych i odpowiednio dostosowanej polityki;

1. podkreśla, że w Unii Europejskiej nie można akceptować nietolerancji i wszelkiego rodzaju dyskryminacji;

2. apeluje do Komisji, Rady i państw członkowskich do bardziej zdecydowanego zwalczania przestępstw popełnianych z nienawiści oraz postaw i zachowań dyskryminacyjnych;

3. wzywa do wprowadzenia wszechstronnej strategii zwalczania przestępstw z nienawiści, przemocy motywowanej uprzedzeniami i dyskryminacji;

4. podkreśla, jak ważne jest, aby każdy człowiek dobrze znał swoje prawa dotyczące ochrony przed przestępstwami popełnianymi z nienawiści, i wzywa państwa członkowskie do podejmowania wszelkich odpowiednich środków, by zachęcić do zgłaszania przestępstw popełnianych z nienawiści oraz wszelkich przestępstw o podłożu rasistowskim lub ksenofobicznym, a także do zapewnienia odpowiedniej ochrony osobom zgłaszającym takie przestępstwa oraz ofiarom przestępstw o podłożu rasistowskim i ksenofobicznym;

5. przypomina swoje wcześniejsze wezwania do dokonania przeglądu decyzji ramowej Rady 2008/913/WSiSW, zwłaszcza jeśli chodzi o przejawy i akty antysemityzmu, nietolerancji religijnej, niechęci wobec Romów, homofobii i transfobii;

6. wzywa Radę i państwa członkowskie, by bez dalszej zwłoki przyjęły dyrektywę o równości, która stanowi jeden z głównych instrumentów UE na rzecz wspierania i zapewnienia w UE prawdziwej równości oraz zwalczania uprzedzeń i dyskryminacji;

7. wzywa do przyjęcia środków zapewniających wdrożenie krajowych strategii integracji Romów poprzez okresowe przeglądy, monitorowanie i wsparcie, aby umożliwić władzom lokalnym, regionalnym i krajowym opracowanie i wdrażanie skutecznej i zgodnej z prawami człowieka polityki, programów i działań na rzecz integracji Romów, z wykorzystaniem dostępnych funduszy, w tym funduszy UE, przy równoczesnym ścisłym monitowaniu przestrzegania praw podstawowych i wdrażania dyrektywy 2004/38/WE w sprawie prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu;

8. apeluje o wdrożenie wielokrotnych apeli Parlamentu o opracowanie planu działań na rzecz równości pod względem orientacji seksualnej i tożsamości płciowej;

9. wzywa UE do podpisania Konwencji ONZ w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej, ponieważ wszystkie państwa członkowskie już ją ratyfikowały;

10. wzywa do przyjęcia środków zapewniających wprowadzenie we wszystkich odnośnych instrumentach prawnokarnych UE, w tym w decyzji ramowej, pełniejszej skali stopniowanych sankcji, w tym w stosownych przypadkach alternatywnych środków karnych, np. prac społecznie użytecznych, a równocześnie dopilnowano, by były one w pełni zgodne z prawami podstawowymi, w tym z wolnością słowa;

11. apeluje o umocnienie roli krajowych organów odpowiedzialnych za zwalczanie dyskryminacji, aby ułatwić pociąganie do odpowiedzialności za szerzenie nienawiści i za nawoływanie do przestępstw z nienawiści;

12. wzywa do wspierania programów szkoleniowych dla organów ścigania, organów sądowniczych i stosownych agencji UE, poświęconym przeciwdziałaniu praktykom dyskryminacyjnym i przestępstwom popełnianym z nienawiści, a także zwalczaniu tych zjawisk;

13. apeluje o zapewnienie gromadzenia obszerniejszych, wiarygodnych danych dotyczących przestępstw popełnianych z nienawiści, co obejmuje przynajmniej rejestrowanie liczby incydentów zgłaszanych przez obywateli i ewidencjonowanych przez władze, liczby wyroków skazujących, powodów uznania przestępstw za mające podłoże dyskryminacyjne oraz nałożonych kar, a także prowadzanie badań na temat przestępczości dotyczących charakteru i zasięgu niezgłaszanych przestępstw, doświadczeń ofiar przestępstw w kontaktach z organami ścigania, powodów niezgłoszenia przestępstwa oraz wiedzy ofiar przestępstw z nienawiści na temat przysługujących im praw;

14. wzywa do wprowadzenia mechanizmów nagłaśniania w UE przestępstw popełnianych z nienawiści w celu zagwarantowaniu karania przestępstw motywowanych uprzedzeniami oraz dopilnowania, by przestępstwa te były właściwe rejestrowane i podlegały skutecznemu ściganiu, by ich sprawcy byli stawiani przed sądem i karani, a ofiary otrzymywały należytą pomoc, ochronę i odszkodowanie, aby zachęcić w ten sposób ofiary i świadków przestępstw z nienawiści do ich zgłaszania;

15. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji przewodniczącemu Rady Europejskiej, Radzie, Komisji oraz parlamentom i rządom państw członkowskich.

¹ Dz.U. L 315 z 14.11.2012, s. 57.

² Dz.U. L 180 z 19.7.2000, s. 22.

³ Dz.U. L 303 z 2.12.2000, s. 16.

⁴ Dz.U. L 328 z 6.12.2008, s. 55.

⁵ Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0208.

⁶ Na przykład: "Making hate crime visible in the European Union: acknowledging victims' rights" (Nagłaśnianie w UE przestępstw popełnianych z nienawiści: uznawanie praw ofiar), http://fra.europa.eu/sites/default/files/fra-2012_hate-crime.pdf