Wpływ ekstensywnej urbanizacji w Hiszpanii na indywidualne prawa obywateli europejskich, środowisko i stosowanie prawa UE w oparciu o otrzymane petycje (2008/2248(INI)).
Dz.U.UE.C.2010.117E.189
Akt nienormatywnyP6_TA(2009)0192
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 26 marca 2009 r. w sprawie wpływu ekstensywnej urbanizacji w Hiszpanii na indywidualne prawa obywateli europejskich, środowisko i stosowanie prawa UE w oparciu o otrzymane petycje (2008/2248(INI))
(2010/C 117 E/31)
(Dz.U.UE C z dnia 6 maja 2010 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając petycje otrzymane w związku z przedmiotem niniejszej rezolucji, w szczególności petycje 0609/03,
– uwzględniając prawo kierowania petycji zagwarantowane w art. 194 traktatu WE,
– uwzględniając art. 192 ust. 1 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Petycji oraz opinię Komisji Prawnej (A6-0082/2009),
A. mając na uwadze, że proces składania petycji zapewnia obywatelom i mieszkańcom europejskim sposób uzyskania zadośćuczynienia za szkody na drodze pozasądowej, jeżeli są one związane z aspektami działalności Unii Europejskiej,
B. mając na uwadze, że art. 6 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej stanowi, że "Unia opiera się na zasadach wolności, demokracji, poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności oraz państwa prawnego, które są wspólne dla Państw Członkowskich",
C. mając na uwadze, że w art. 6 ust. 2 traktatu UE Unia sama zobowiązuje się do szanowania praw podstawowych zagwarantowanych w europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,
D. mając na uwadze, że każdy obywatel lub mieszkaniec kraju, który podpisał EKPC, twierdzący, że zostały złamane w jego przypadku prawa człowieka, powinien zwrócić się do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, biorąc pod uwagę fakt, iż przed przedstawieniem jakiejkolwiek sprawy przed Trybunałem powinien wyczerpać wszystkie dostępne środki wewnętrzne, zgodnie z art. 35 EKPC,
E. mając na uwadze, że art. 7 traktatu UE przewiduje procedurę umożliwiającą Unii reagowanie na przypadki naruszania zasad wymienionych w art. 6 ust. 1 oraz poszukiwanie rozwiązań,
F. mając na uwadze, że art. 7 Traktatu UE przyznaje również Parlamentowi prawo do skierowania do Rady uzasadnionego wniosku o stwierdzenie, czy istnieje wyraźne ryzyko poważnego naruszenia przez państwo członkowskie wartości, na których opiera się Unia,
G. mając na uwadze, że art. 7 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej gwarantuje ochronę prywatności i życia rodzinnego, w tym prywatnego domu obywateli, oraz że art. 8 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności przyznaje te same prawa i precyzuje, że "[n]iedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa, z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób"; mając na uwadze, że Parlament, Rada i Komisja zobowiązały się do przestrzegania postanowień Karty we wszystkich swoich działaniach,
H. mając na uwadze, że prawo własności prywatnej jest uznane za podstawowe prawo obywateli europejskich w art. 17 karty praw podstawowych, który przewiduje, że "[k]ażdy ma prawo do władania, używania, rozporządzania i przekazania w drodze spadku mienia nabytego zgodnie z prawem" i "[n]ikt nie może być pozbawiony swojej własności, chyba że w interesie publicznym, w przypadkach i na warunkach przewidzianych w ustawie, za słusznym odszkodowaniem za jej utratę wypłaconym we właściwym terminie" oraz że "[k]orzystanie z mienia może podlegać regulacji ustawowej w zakresie, w jakim jest to konieczne ze względu na interes ogólny",
I. mając na uwadze art. 18 traktatu WE, który przewiduje, że "[k]ażdy obywatel Unii ma prawo do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium Państw Członkowskich, z zastrzeżeniem ograniczeń i warunków ustanowionych w niniejszym Traktacie i środkach przyjętych w celu jego wykonania",
J. mając na uwadze, że zgodnie z art. 295 traktat WE "nie przesądza w niczym zasad prawa własności w państwach członkowskich"; mając na uwadze, że zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości zapis ten stanowi jedynie potwierdzenie posiadania przez państwa członkowskie uprawnień w zakresie określania zasad prawa własności; oraz że orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości potwierdziło, iż państwa członkowskie mają bezwzględny obowiązek wykonywania swoich kompetencji w tym zakresie zgodnie z podstawowymi zasadami prawa wspólnotowego, takimi jak swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału (patrz wyrok z dnia 22 czerwca 1976 r. w sprawie C-119/75 Terrapin przeciwko Terranova [1976], Zb. Orz. 1039),
K. mając jednak na uwadze, że Trybunał Sprawiedliwości konsekwentnie orzeka, iż chociaż prawo własności jest częścią ogólnych zasad prawa wspólnotowego, nie jest ono prawem absolutnym i należy postrzegać je w odniesieniu do jego funkcji społecznej, a także mając w związku z tym na uwadze, że jego wykonywanie może zostać ograniczone, o ile ograniczenia takie w istocie odpowiadają celom realizowanym w interesie ogólnym przez Wspólnotę oraz nie stanowią nieproporcjonalnego i nieakceptowanego zakłócenia naruszającego meritum zagwarantowanych praw (wyrok z dnia 10 grudnia 2002 r. w sprawie C-491/01 British American Tobacco (Investments) i Imperial Tobacco [2002], Zb. Orz. s. I-11453),
L. mając na uwadze, niezależnie od tego orzecznictwa, że Trybunał Sprawiedliwości konsekwentnie orzeka, iż jeśli przepisy krajowe wykraczają poza zakres prawa wspólnotowego, Wspólnota nie posiada jurysdykcji w zakresie oceny zgodności tych przepisów z prawami podstawowymi, o których przestrzeganie dba Trybunał (patrz np. postanowienie z dnia 6 października 2005 r. w sprawie C-328/04 Vajnai [2005], Zb. Orz. s. I-8577, ust. 12 i 13),
M. mając na uwadze, że akapit pierwszy art. 1 pierwszego protokołu dodatkowego do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności stanowi, że "[k]ażda osoba fizyczna i prawna ma prawo do poszanowania swego mienia" oraz że "[n]ikt nie może być pozbawiony swojej własności, chyba że w interesie publicznym i na warunkach przewidzianych przez ustawę oraz zgodnie z ogólnymi zasadami prawa międzynarodowego"; mając na uwadze, że w akapicie drugim tego artykułu stwierdza się, że "[p]owyższe postanowienia nie będą jednak w żaden sposób naruszać prawa państwa do stosowania takich ustaw, jakie uzna za konieczne do uregulowania sposobu korzystania z własności zgodnie z interesem powszechnym lub w celu zabezpieczenia uiszczania podatków bądź innych należności lub kar pieniężnych"; a także mając na uwadze, że w chwili ratyfikacji wspomnianego protokołu Hiszpania zgłosiła zastrzeżenie co do art. 1 w świetle art. 33 hiszpańskiej konstytucji, w którym stwierdza się, że: "uznaje się prawo do własności prywatnej i dziedziczenia. 2. Zakres tych praw określa ich funkcja społeczna, zgodnie z przepisami prawa. 3. Nikt nie może być pozbawiony swojej własności lub swoich praw, chyba że w sprawie uznanej za leżącą w interesie publicznym lub w interesie społeczeństwa oraz w zamian za odpowiednie odszkodowanie przewidziane przepisami prawa.",
N. mając na uwadze, że według Parlamentu obowiązek zrzeczenia się praw do legalnie nabytych nieruchomości bez uczciwego procesu i należnego odszkodowania, połączony z obowiązkiem pokrycia arbitralnych kosztów za niepożądaną i często niepotrzebną rozbudowę infrastruktury stanowi pogwałcenie podstawowych praw jednostki zawartych w europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności i orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (patrz np. sprawa Aka przeciwko Turcji(1)),
O. mając na uwadze, że w 2008 roku hiszpańskie władze wydały wytyczne dotyczące stosowania przepisów ustawy z 1988 r. o strefie przybrzeżnej, która była lekceważona przez wiele lat, w czasie których wyrządzono ogromne szkody w środowisku naturalnym obszarów przybrzeżnych w Hiszpanii; mając na uwadze, że nawet obowiązujące wytyczne nie wskazują jednoznacznych przepisów wykonawczych dla odnośnych władz lokalnych i regionalnych oraz mając również na uwadze, że wiele z ostatnio złożonych petycji dotyczy wstecznego działania wytycznych oraz arbitralnego niszczenia i burzenia legalnie nabytych nieruchomości osób prywatnych, ich praw do takich nieruchomości oraz ich zdolności do przenoszenia swoich praw w drodze dziedziczenia,
P. mając na uwadze, że z uwagi na faktyczny przebieg linii demarkacyjnej poszkodowani umocnili się w przekonaniu, że jest ona określana w sposób dowolny ze stratą dla zagranicznych właścicieli, na przykład na wyspie Formentera,
Q. mając na uwadze, że wspomniana ustawa o strefie przybrzeżnej ma niewspółmierne skutki dla właścicieli nieruchomości, których prawa powinny być w pełni przestrzegane, a jednocześnie w sposób niewystarczający wpływa na rzeczywistych sprawców zniszczeń w strefie przybrzeżnej, którzy w wielu przypadkach odpowiedzialni są za nadmierną urbanizację wybrzeży, łącznie z budową ośrodków wczasowych, i którzy niezmiennie działali z pełną świadomością, iż łamią przepisy wspomnianej ustawy,
R. mając na uwadze, że podczas obecnej kadencji parlamentarnej Komisja Petycji, działając w odpowiedzi na bardzo dużą liczbę otrzymanych petycji, przeprowadziła szczegółowe badania, przedstawiła trzy sprawozdania w sprawie skali naruszania przysługujących obywatelom UE praw do legalnie nabytych nieruchomości w Hiszpanii oraz szczegółowo przedstawiła obawy odnoszące się do naruszania zasad zrównoważonego rozwoju, ochrony środowiska naturalnego, zaopatrzenia w wodę i jej jakości, a także do procedur dotyczących zamówień publicznych związanych z urbanizacją oraz niewystarczającej kontroli procedur dotyczących urbanizacji sprawowanej przez wiele władz lokalnych i regionalnych w Hiszpanii(2), które aktualnie są przedmiotem postępowania sądowego, tak w Hiszpanii, jak i przed Trybunałem Sprawiedliwości,
S. mając na uwadze, że istnieją liczne przykłady przypadków, w których wszystkie władze administracyjne - centralna, okręgów autonomicznych oraz lokalne - ponoszą odpowiedzialność za wcielenie w życie niezrównoważonego modelu rozwoju, niosącego za sobą poważne konsekwencje środowiskowe, a także społeczne i gospodarcze,
T. mając na uwadze, że Parlament Europejski otrzymał wiele petycji od osób fizycznych i różnych stowarzyszeń reprezentujących obywateli UE, w których przedstawiają skargi na temat różnych aspektów działalności urbanistycznej, stwierdzając, że w przypadku wielu problemów przedstawionych w petycjach dotyczących ekspansji urbanistycznej nie zauważa się łamania prawa wspólnotowego -punktem odniesienia są tu komunikaty wystosowywane do państw członkowskich, a w związku z tym powinny one zostać rozwiązane na drodze prawnej w kraju członkowskim, którego dotyczy dana sprawa,
U. mając na uwadze coraz większą liczbę dowodów świadczących o tym, że władze sądowe w Hiszpanii podjęły już działania w odpowiedzi na wyzwanie wynikające z nadmiernej urbanizacji na wielu obszarach przybrzeżnych, polegające w szczególności na wszczęciu dochodzeń i wniesieniu oskarżeń przeciwko niektórym nieuczciwym urzędnikom lokalnym, którzy swoim działaniem ułatwili bezprecedensowy i nieuregulowany rozwój infrastruktury urbanistycznej z uszczerbkiem dla praw obywateli UE, wskutek czego doszło do nieodwracalnego zniszczenia różnorodności biologicznej i integralności środowiska naturalnego w wielu regionach w Hiszpanii; mając na uwadze, że, jak zauważył Parlament w odpowiedzi na tego rodzaju oskarżenia, procedury są oburzająco powolne, a wyroki wydane w wielu tych sprawach nie mogą zostać wykonane w sposób zadowalający dla poszkodowanych, i z tego względu wielu poszkodowanych obywateli UE spoza Hiszpanii umocniło się w przekonaniu o bezczynności i/lub stronniczości hiszpańskiego wymiaru sprawiedliwości; a także mając na uwadze, że po wyczerpaniu krajowych środków odwoławczych właściwa ścieżka apelacji prowadzi do Trybunału Praw Człowieka,
V. mając na uwadze, że prowadzona na tak szeroką skalę działalność, wspierana przez nieodpowiedzialne władze lokalne i regionalne za pomocą nieodpowiedniego, a czasami nieuzasadnionego ustawodawstwa, które w wielu przypadkach pozostaje w sprzeczności z celami kilku europejskich aktów prawnych, w najwyższym stopniu szkodzi wizerunkowi Hiszpanii i jej szerszym gospodarczym i politycznym interesom w Europie, jak zaszkodziło mu nieodpowiednie wykorzystanie obowiązującego ustawodawstwa urbanistycznego i dotyczącego środowiska naturalnego w hiszpańskich wspólnotach autonomicznych w przypadku niektórych działań urbanistycznych, jak również wykrycie kilku poważnych przypadków korupcji spowodowanych przez takie nadużycia,
W. mając na uwadze, że regionalni rzecznicy praw obywatelskich często w bardzo trudnych okolicznościach podejmowali działania na rzecz obrony interesów obywateli UE w przypadkach związanych z nadużyciami dotyczącymi urbanizacji, pomimo że władze regionalne w niektórych regionach autonomicznych mogły zignorować ich wysiłki,
X. mając na uwadze, że art. 33 konstytucji hiszpańskiej odnosi się do indywidualnych praw własności oraz że dostępne są odmienne wykładnie tego artykułu, co w szczególności dotyczy własności przeznaczonej na użytek społeczny w odróżnieniu od praw osób fizycznych do legalnie nabytych domów i mieszkań; mając na uwadze, że nie wydane zostało orzeczenie o stosowaniu prawa gruntowego w regionie Walencji,
Y. mając na uwadze, że art. 47 konstytucji hiszpańskiej określa, że wszyscy Hiszpanie mają prawo do godnego i odpowiedniego miejsca zamieszkania i gwarantuje, że rolą władz publicznych jest promowanie niezbędnych warunków oraz ustalenie odpowiednich norm, aby prawo to było realizowane, regulując wykorzystanie gruntów zgodnie z interesem ogólnym w celu uniemożliwienia spekulacji,
Z. mając na uwadze, że rząd krajowy w Hiszpanii ma obowiązek stosowania traktatu WE oraz występowania w obronie i zapewnienia stosowania całego prawa europejskiego na jej terytorium, niezależnie od wewnętrznej organizacji władz politycznych ustanowionej konstytucją Królestwa Hiszpanii,
AA. mając na uwadze, że Komisja, działając zgodnie z uprawnieniami przyznanymi jej na mocy art. 226 traktatu WE, wszczęła przeciwko Hiszpanii postępowanie przed Trybunałem Sprawiedliwości w sprawie dotyczącej nadużyć związanych z nadmierną urbanizacją mających miejsce w Hiszpanii, która to sprawa bezpośrednio dotyczy stosowania przez władze walencjańskie dyrektywy w sprawie zamówień publicznych(3),
AB. mając na uwadze, że Komisja, na wniosek Komisji Petycji, wszczęła dochodzenie w sprawie ponad 250 projektów urbanistycznych, które uzyskały negatywną opinię właściwych organów ds. inżynierii wodnej i organów zajmujących się dorzeczami i które mogą w związku z tym zostać zaklasyfikowane jako naruszające dyrektywę w dziedzinie polityki wodnej(4), szczególnie w Andaluzji, Kastylii-La Manchy, Murcji i Walencji,
AC. mając na uwadze, że wiele z tych projektów urbanizacyjnych jest odseparowanych od skonsolidowanych obszarów miejskich, które wymagały ogromnych wydatków na podstawowe usługi, takie jak energia elektryczna i woda oraz na infrastrukturę drogową; mając na uwadze, że inwestycje na takie projekty często obejmują dofinansowanie z UE,
AD. mając na uwadze, że w wielu udokumentowanych przypadkach nadużyć związanych z urbanizacją w Hiszpanii Komisja nie podejmowała wystarczająco przekonujących działań, nie tylko jeśli chodzi o egzekwowanie przestrzegania zasady ostrożności przewidzianej w przepisach dotyczących środowiska naturalnego, lecz także z powodu swobodnego interpretowania przez nią aktów uchwalonych przez władze lokalne lub regionalne i mających obowiązującą moc prawną, takich jak "tymczasowe zatwierdzenie" zintegrowanego planu rozwoju obszarów miejskich przez władzę lokalną,
AE. mając na uwadze, że celem dyrektywy w sprawie strategicznej oceny wpływu na środowisko(5), której art. 3 jednoznacznie dotyczy turystyki i urbanizacji, jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony środowiska naturalnego i przyczynienie się do uwzględniania aspektów środowiskowych w przygotowywaniu i przyjmowaniu planów i programów w celu wspierania stałego rozwoju, oraz mając na uwadze, że zgodnie z ramową dyrektywą wodną państwa członkowskie winny zapobiegać pogarszaniu się stanu swoich wód i propagować zrównoważone korzystanie z zasobów słodkiej wody,
AF. mając na uwadze, że kolejne wizyty rozpoznawcze Komisji Petycji wykazały, iż niektóre z władz lokalnych i regionalnych (nie tylko w regionach przybrzeżnych) często wydają się błędnie pojmować te cele przy proponowaniu programów ekstensywnej urbanizacji lub udzielaniu na nie zgody; mając na uwadze, że większość planów urbanistycznych zakwestionowanych w petycjach dotyczy zmiany klasyfikacji obszarów wiejskich na tereny przeznaczone do urbanizacji - ze znaczną korzyścią ekonomiczną dla firm budowlanych i deweloperów; mając również na uwadze wiele przypadków usuwania z wykazów lub przeklasyfikowywania terenów chronionych lub terenów, które powinny być chronione, ponieważ są wrażliwe pod względem różnorodności biologicznej, oraz wiele przypadków braku uwzględnienia tych terenów w wykazie, czego celem jest właśnie umożliwienie urbanizacji danego obszaru,
AG. mając na uwadze, że sytuacja taka zwiększa nadużycia o skutkach odczuwanych przez tysiące obywateli UE, którzy na skutek planów firm budowlanych nie tylko utracili legalnie nabyte nieruchomości, lecz także zostali zmuszeni do pokrycia arbitralnych kosztów niechcianych, często niepotrzebnych i nieuzasadnionych projektów dotyczących infrastruktury mających bezpośredni wpływ na ich prawa własności, co ostatecznie doprowadziło do finansowej i emocjonalnej katastrofy wielu rodzin,
AH. mając na uwadze, że wiele tysięcy obywateli europejskich w różnych okolicznościach zakupiło nieruchomości w Hiszpanii, czego dokonało w dobrej wierze, przy pomocy lokalnych prawników, urbanistów i architektów, jedynie z takim skutkiem, że obywatele ci stali się następnie ofiarami nadużyć związanych z urbanizacją, których dopuściły się pozbawione skrupułów władze lokalne, wskutek czego ich nieruchomości zostały przeznaczone do rozbiórki, ponieważ stwierdzono, że ich domy zostały wybudowane nielegalnie, a zatem są bezwartościowe i nie mogą zostać sprzedane,
AI. mając na uwadze, że pośrednicy nieruchomości w państwach członkowskich, takich jak Wielka Brytania, a także inne podmioty świadczące usługi związane z rynkiem nieruchomości w Hiszpanii, nadal sprzedają nieruchomości w ramach nowych projektów urbanizacyjnych, pomimo iż muszą oni być świadomi tego, że istnieje duże prawdopodobieństwo, iż dany projekt nie zostanie ukończony lub wybudowany,
AJ. mając na uwadze, że naturalne wyspy śródziemnomorskie i obszary przybrzeżne w Hiszpanii uległy w ostatnim dziesięcioleciu rozległym zniszczeniom spowodowanym stosowaniem na dużą skalę cementu i betonu w tych regionach w sposób, który wywarł skutki nie tylko na delikatne środowisko przybrzeżne - którego znaczna część nominalnie podlega ochronie na mocy dyrektywy siedliskowej(6)/Natura 2000 i dyrektywy ptasiej(7), jak obszary w Cabo de Gata (Almeria) i w Murcji -lecz także na działalność społeczną i kulturalną na wielu obszarach, co jest tragiczną i niepowetowaną stratą z punktu widzenia ich tożsamości kulturowej i dziedzictwa kulturowego oraz integralności środowiska naturalnego, a doszło do tego z powodu chciwości i spekulacji niektórych władz lokalnych i przedstawicieli przemysłu budowlanego, którym udało się odnieść ogromne korzyści z działalności prowadzonej w tym zakresie, przy czym większość tych korzyści przypadła w udziale innym krajom(8),
AK. mając na uwadze, że ten model wzrostu ma negatywny wpływ również na sektor turystyczny, gdyż jest to model niszczący turystykę wysokiej jakości, ponieważ niszczy walory środowiskowe i przyczynia się do nadmiernej ekspansji urbanistycznej,
AL. mając na uwadze, że chodzi o model wyniszczający dobra kulturowe, niszczący wartości i wyznaczniki tożsamości fundamentalne w hiszpańskiej różnorodności kulturowej, strefy badań archeologicznych, budynki i miejsca o wartości kulturowej, jak również otoczenie naturalne i pejzaż,
AM. mając na uwadze, że przemysł budowlany, który osiągnął znaczne zyski w ciągu ostatnich lat szybkiego rozwoju gospodarczego, stał się główną ofiarą obecnego załamania się rynków finansowych, wywołanego częściowo przez ryzykowne przedsięwzięcia o charakterze spekulacyjnym w sektorze budownictwa mieszkaniowego, oraz mając na uwadze, że sytuacja ta ma skutki nie tylko dla samych przedsiębiorstw, które stoją obecnie w obliczu upadłości, lecz także dla dziesiątków tysięcy pracowników przemysłu budowlanego, którzy stoją obecnie w obliczu bezrobocia na skutek prowadzenia niezrównoważonych strategii dotyczących urbanizacji i którzy także obecnie są ofiarami tych strategii,
1. wzywa rząd Hiszpanii oraz rządy regionów, których ta sprawa dotyczy, do przeprowadzenia gruntownego przeglądu i nowelizacji wszystkich przepisów prawnych mających wpływ na prawa indywidualnych właścicieli nieruchomości w następstwie masowej urbanizacji w celu ukrócenia praktyk naruszania praw i obowiązków przewidzianych w traktacie WE, w Karcie praw podstawowych i europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz w odpowiednich dyrektywach UE, a także w innych konwencjach, których UE jest stroną;
2. wzywa władze hiszpańskie do zniesienia wszystkich przepisów i organów prawnych, które ułatwiają spekulacje, takich jak urzędnik ds. urbanizacji ("agente urbanizador");
3. uważa, że właściwe władze regionalne powinny zawiesić i znowelizować wszystkie nowe plany urbanistyczne, które nie spełniają ścisłych kryteriów trwałości środowiska naturalnego i odpowiedzialności społecznej i które nie gwarantują poszanowania praw własności do legalnie nabytych nieruchomości, oraz wstrzymać i anulować wszystkie obecne prace, w przypadku których nie były przestrzegane lub stosowane kryteria określone w prawie UE, co w szczególności dotyczy udzielania zamówień dotyczących urbanizacji i zgodności z przepisami odnoszącymi się do wód i środowiska naturalnego;
4. zwraca się do hiszpańskich władz o zagwarantowanie, że żaden akt administracyjny, który nakładałby na obywatela obowiązek zrzeczenia się nabytej zgodnie z prawem własności prywatnej, nie znajdzie podstawy prawnej w przepisach, które zostały przyjęte po dacie wybudowania rzeczonej nieruchomości, gdyż byłoby to sprzeczne z zasadą, iż akty administracyjne nie działają wstecz, która jest zasadą ogólną prawa wspólnotowego (wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 29 stycznia 1985 r. w sprawie 234/83 Gesamthochschule Duisburg, [1985] Zb. Orz. s. 333) i podważyłoby daną obywatelom gwarancję pewności prawnej, zaufania i uzasadnionych oczekiwań względem ochrony zapewnianej przez prawo UE;
5. wzywa władze hiszpańskie do rozwinięcia kultury przejrzystości ukierunkowanej na informowanie obywateli na temat zarządzania gruntami i dawanie w ten sposób impulsu rzeczywistym mechanizmom informacji i uczestnictwa obywateli w tym procesie;
6. wzywa rząd hiszpański do zorganizowania debaty publicznej z udziałem wszystkich organów administracyjnych, która miałaby na celu przygotowanie dogłębnej analizy tematu poprzez utworzenie komisji roboczej do spraw rozwoju urbanistycznego Hiszpanii umożliwiającej podjęcie kroków prawnych przeciwko spekulacjom i niezrównoważonemu rozwojowi;
7. wzywa właściwe władze krajowe i regionalne do ustanowienia działających mechanizmów sądowych i administracyjnych, z udziałem regionalnych rzeczników praw obywatelskich, posiadających kompetencje umożliwiające usprawnienie procesu odwoławczego i przyznawania odszkodowania ofiarom nadużyć związanych z urbanizacją z powodu błędnego zastosowania przepisów obowiązującego ustawodawstwa;
8. zwraca się do właściwych organów finansowych i handlowych zajmujących się przemysłem budowlanym i urbanizacyjnym o udział wraz z władzami politycznymi w poszukiwaniu rozwiązań problemów, wynikłych z urbanizacji na szeroką skalę, która dotknęła wielu obywateli UE, którzy zdecydowali się wykorzystać możliwości zapewnione postanowieniami traktatu UE i zgodnie z art. 44 skorzystali z prawa przedsiębiorczości w państwie członkowskim niebędącym krajem ich pochodzenia;
9. apeluje do właściwych władz krajowych, regionalnych i lokalnych o zagwarantowanie sprawiedliwego rozstrzygnięcia wielu toczących się spraw wniesionych przez obywateli UE, którzy ucierpieli w wyniku nieukończenia budowy swoich domów z powodu nieudolnego planowania i koordynacji między instytucjami i przedsiębiorstwami budowlanymi;
10. zauważa, że jeśli poszkodowane osoby nie uzyskają zadośćuczynienia w hiszpańskich sądach, będą zmuszone odwołać się do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, biorąc pod uwagę fakt, że domniemane naruszenia podstawowego prawa do własności nie wchodzą w zakres jurysdykcji Trybunału Sprawiedliwości;
11. wzywa instytucje UE do udzielenia władzom hiszpańskim porady i pomocy, jeśli o takowe się zwrócą, aby umożliwić im skuteczne przezwyciężenie katastrofalnych skutków, które prowadzona na szeroką skalę urbanizacja wywiera na życie obywateli, w odpowiednio krótkim, lecz rozsądnym terminie;
12. wzywa jednocześnie Komisję do zapewnienia ścisłego przestrzegania prawa wspólnotowego oraz poszanowania celów określonych w dyrektywach wymienionych w niniejszej rezolucji, tak aby były one przestrzegane;
13. wyraża głębokie zaniepokojenie w związku z faktem, że organy wymiaru sprawiedliwości i organy sądownicze w Hiszpanii napotkały trudności w radzeniu sobie ze skutkami, jakie miała dla życia ludzi prowadzona na szeroką skalę urbanizacja, o czym świadczą tysiące zażaleń w tej sprawie, otrzymane przez Parlament i właściwą komisję parlamentarną;
14. za niepokojący uważa fakt, że wśród składających petycje powszechny wydaje się brak zaufania do hiszpańskiego systemu wymiaru sprawiedliwości jako skutecznego narzędzia w dochodzeniu odszkodowania i sprawiedliwości;
15. wyraża zaniepokojenie brakiem należytej transpozycji dyrektyw w sprawie prania pieniędzy(9), co obecnie jest przedmiotem postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom traktatowym państwa członkowskiego i co ograniczyło przejrzystość i ściganie prawne nielegalnego obrotu kapitałem finansowym, w tym inwestycji w niektóre duże projekty urbanizacyjne;
16. jest zdania, że osoby, które działając w dobrej wierze zakupiły w Hiszpanii nieruchomość i których transakcja została uznana za nielegalną, powinny mieć prawo do uzyskania odpowiedniego odszkodowania za pośrednictwem hiszpańskich sądów,
17. uważa, że osoby prywatne, które nabyły nieruchomość w Hiszpanii i były świadome prawdopodobnej nielegalności danej transakcji, mogą zostać zobowiązane do poniesienia kosztów podjętego przez siebie ryzyka, co powinno tym bardziej stosować się a fortiori przez analogię do podmiotów pracujących zawodowo w tym sektorze; uważa w zwiazku z tym, że deweloperzy, którzy zawierając umowy powinni być świadomi ich niezgodności z prawem, nie powinni być uprawnieni do otrzymania odszkodowania z tytułu odstąpienia od realizacji planów urbanistycznych z powodu braku zgodności z przepisami prawa krajowego i wspólnotowego, ani nie powinno im przysługiwać automatyczne prawo do zwrotu już poniesionych kosztów na rzecz władz miejskich, jeśli zostały one poniesione ze świadomością, iż zawarta umowa jest prawdopodobnie niezgodna z przepisami prawa;
18. uważa jednak, że podstawową przyczyną wielu problemów związanych z urbanizacją są brak jasności, precyzji i pewności w zakresie indywidualnych praw własności określonych w obowiązujących przepisach prawnych oraz brak właściwego i konsekwentnego stosowania prawa dotyczącego środowiska naturalnego, co z kolei, w połączeniu z pewną swobodą procesu sądowego, nie tylko spotęgowało problem, lecz także doprowadziło do powszechnej korupcji, której ofiarami ponownie padli głównie obywatele UE i która przyniosła również znaczne straty państwu hiszpańskiemu;
19. popiera wnioski regionalnej rzeczniczki praw obywatelskich (Síndica de Greuges) regionu Walencji, instytucji o uznanym prestiżu, jeśli chodzi o ochronę praw podstawowych obywateli, która głosi, że prawa właścicieli mogły zostać naruszone poprzez zaniżanie wartości nieruchomości przez urzędnika ds. urbanizacji, bądź w związku z przymusem poniesienia obciążeń urbanistycznych przez niego nałożonych i nierzadko nadmiernych;
20. uważa, że dostęp do informacji i udział obywateli w procesie urbanistycznym musi być zagwarantowany już na samym początku poprzez dostarczanie obywatelom informacji na temat środowiska naturalnego w sposób jasny, prosty i zrozumiały;
21. uważa jednocześnie, że ani w aktualnie obowiązującym prawie ani poprzez odpowiednie władze nie została wskazana definicja "interesu ogólnego", w związku z czym definicja ta objęła projekty nieprzyczyniające się do zrównoważonego rozwoju z punktu widzenia środowiska naturalnego, ignorując w niektórych przypadkach negatywne oceny wpływu na środowisko naturalne i sprawozdania konfederacji hydrograficznej;
22. uznaje i popiera starania władz hiszpańskich mające na celu ochronę środowiska naturalnego w strefie przybrzeżnej oraz, tam gdzie to możliwe, jego odbudowę w sposób, który umożliwia bioróżnorodność i przywrócenie naturalnie występujących gatunków fauny i flory; w tym szczególnym kontekście apeluje do władz hiszpańskich, aby bezzwłocznie dokonały przeglądu i w razie konieczności zmieniły ustawę o strefie przybrzeżnej w celu ochrony praw prawowitych właścicieli domów i tych, którzy posiadają małe działki w obszarach przybrzeżnych, które nie wywierają negatywnego wpływu na środowisko w strefie przybrzeżnej; podkreśla, że taka ochrona nie powinna dotyczyć przedsięwzięć o charakterze spekulacyjnym, które nie sprzyjają przestrzeganiu przepisów unijnych dyrektyw środowiskowych; zobowiązuje się dokonać przeglądu petycji, które zostały złożone w związku z tą kwestią, w świetle odpowiedzi otrzymanych od właściwych władz hiszpańskich;
23. wyraża zaniepokojenie w związku z planami zagospodarowania przestrzennego w okręgu miejskim Marbella w Andaluzji, gdzie dziesiątki tysięcy domów wybudowanych nielegalnie i prawdopodobnie niezgodnie z prawodawstwem UE w zakresie ochrony środowiska i udziału społeczeństwa, polityki wodnej i zamówień publicznych, ma zostać wkrótce zalegalizowanych przez nowy powszechny plan zagospodarowania przestrzennego miasta, czego rezultatem będzie brak pewności prawnej i środków zabezpieczających dla nabywców domów, właścicieli nieruchomości i wszystkich obywateli;
24. składa wyrazy uznania regionalnym rzecznikom praw obywatelskich ("síndics de greuges") i ich pracownikom, a także bardziej gorliwym prokuratorom ("fiscales"), którzy ostatnio podjęli ogromne wysiłki w celu przywrócenia stosowania przez instytucje dotknięte tym problemem właściwych procedur dotyczących tych kwestii, oraz całkowicie popiera ich działania;
25. pochwala również działania osób, które złożyły petycje, ich stowarzyszeń i stowarzyszeń lokalnych społeczności, zrzeszających dziesiątki tysięcy obywateli hiszpańskich i obywateli innych krajów, którzy zwrócili uwagę Parlamentu na te kwestie i pomogli w ochronie podstawowych praw swoich sąsiadów oraz wszystkich osób odczuwających skutki tego złożonego problemu;
26. przypomina, że dyrektywa w sprawie oceny skutków wywieranych na środowisko naturalne(10) i dyrektywa w sprawie strategicznej oceny wpływu na środowisko(11) nakładają obowiązek skonsultowania się ze społecznością, której dotyczą przedsięwzięcia, na etapie ustanawiania i sporządzania planów, a nie -jak często miało miejsce w przypadkach, na które zwrócono uwagę Komisji Petycji - po faktycznym uzgodnieniu planów przez władzę lokalną; w tym samym kontekście przypomina, że również wszelkie znaczące zmiany istniejących planów winny następować zgodnie z tą procedurą oraz że plany muszą również być aktualne, a nie - jak się powszechnie zdarza - niedokładne lub zdezaktualizowane;
27. przypomina również, że art. 91 rozporządzenia (WE) nr 1083/2006 (12) uprawnia Komisję do wstrzymania biegu terminu płatności funduszy strukturalnych, a art. 92 uprawnia ją do zawieszenia płatności dla danego państwa członkowskiego lub regionu oraz do dokonania korekt dotyczących finansowanych projektów, które uznano za nie w pełni zgodne z przepisami dotyczącymi stosowania odpowiednich aktów prawnych UE;
28. przypomina również, że Parlament, jako władza budżetowa, może także zadecydować o umieszczeniu funduszy przeznaczonych na polityki spójności w rezerwie do czasu rozwiązania problemu, jeśli uzna to za konieczne do przekonania państwa członkowskiego do położenia kresu poważnemu naruszaniu przepisów i zasad, których państwo to winno przestrzegać zgodnie z traktatem lub na skutek stosowania prawa UE;
29. zgodnie z wnioskami zawartymi w poprzednich rezolucjach ponownie kwestionuje metody wyboru firm budowlanych oraz często nadmierne uprawnienia nadawane urbanistom i deweloperom przez niektóre władze lokalne, kosztem lokalnych społeczności oraz obywateli, którzy mieszkają w danym miejscu;
30. ponownie wzywa lokalne władze do konsultowania się z obywatelami i do angażowania ich w projekty urbanistyczne w celu wspierania sprawiedliwej, przejrzystej i zrównoważonej urbanizacji tam, gdzie jest to konieczne, w interesie lokalnych społeczności, a nie tylko deweloperów, agentów nieruchomości i innych zainteresowanych podmiotów;
31. wzywa władze odpowiadające za kwestie urbanistyczne, aby rozszerzyły procedury konsultacji urbanistycznej na właścicieli nieruchomości powiadamianych za potwierdzeniem odbioru o wszelkich zmianach dotyczących klasyfikacji własności oraz aby proponowały organom lokalnym wysyłanie bezpośrednich i osobistych zaproszeń podczas przeprowadzania procedury apelacyjnej w odniesieniu do planów zagospodarowania lub przekształceń;
32. zdecydowanie potępia nielegalne praktyki niektórych deweloperów polegające na podstępnym podważaniu prawa własności nieruchomości, przysługującego obywatelom UE, poprzez ingerowanie w ewidencję gruntów i katastry oraz wzywa lokalne władze do ustanowienia odpowiednich zabezpieczeń prawnych w celu przeciwdziałania tego rodzaju praktykom;
33. potwierdza, że w przypadkach, gdy należne jest odszkodowanie za utratę własności, powinno ono być odpowiednio wysokie, zgodnie z prawem oraz z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka;
34. przypomina, że dyrektywa dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych(13) zobowiązuje wszystkie państwa członkowskie do zapewnienia konsumentom, którzy stali się ofiarami takich praktyk, odpowiednich środków umożliwiających skorzystanie z prawnego zadośćuczynienia i innych środków prawnych oraz do zagwarantowania, że w odniesieniu do takich praktyk stosowane są odpowiednie sankcje;
35. ponownie wzywa Komisję do zainicjowania kampanii informacyjnej skierowanej do obywateli UE nabywających nieruchomości w państwie członkowskim innym niż ich własne;
36. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji oraz Radzie, jak również rządowi i parlamentowi Królestwa Hiszpanii, władzom wspólnot autonomicznych i ich regionalnym zgromadzeniom, krajowym i regionalnym rzecznikom praw obywatelskich oraz osobom, które złożyły petycje.
______
(1) Wyrok z dnia 23 września 1998 r.; zob. również rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 21 czerwca 2007 r. w sprawie rezultatów wizyty rozpoznawczej w regionach Andaluzji, Walencji i Madrytu, przeprowadzonej w imieniu Komisji Petycji (Dz.U. C 146 E z 12.6.2008, s. 340).
(2) Zob. wyżej wymienioną rezolucję z dnia 21 czerwca 2007 r. oraz rezolucję z dnia 13 grudnia 2005 r. w sprawie domniemanych nadużyć przy stosowaniu walencjańskiej ustawy o działalności urbanistycznej (LRAU) oraz jej oddziaływania na obywateli europejskich (petycje 609/2003, 732/2003, 985/2002, 1112/2002, 107/2004 i inne) (Dz.U. C 286 E z 23.11.2006, s. 225).
(3) Dyrektywa 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi (Dz.U. L 134 z 30.04.2004, s. 114).
(4) Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz.U. L 327 z 22.12.2000, s. 1).
(5) Dyrektywa 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko (Dz.U. L 197 z 21.07.2001, s. 30).
(6) Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz.U. L 206 z 22.7.1992, s. 7).
(7) Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (Dz.U. L 103 z 25.4.1979, s. 1).
(8) Patrz ostatnie sprawozdania wydane przez Bank Hiszpanii, Greenpeace i Transparency International.
(9) Dyrektywa 2005/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 października 2005 r. w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu (Dz.U. L 309 z 25.11.2005, s. 15). Dyrektywa Komisji 2006/70/WE z dnia 1 sierpnia 2006 r. ustanawiająca środki wykonawcze do dyrektywy 2005/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do definicji osoby zajmującej eksponowane stanowisko polityczne, jak również w odniesieniu do technicznych kryteriów stosowania uproszczonych zasad należytej staranności wobec klienta oraz wyłączenia z uwagi na działalność finansową prowadzoną w sposób sporadyczny lub w bardzo ograniczonym zakresie (Dz.U. L 214 z 4.8.2006, s. 29).
(10) Dyrektywa Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne (Dz.U. L 175 z 5.7.1985, s. 40).
(11) Dyrektywa 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko (Dz.U. L 197 z 21.7.2001, s. 30).
(12) Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności (Dz.U. L 210 z 31.7.2006, s. 25).
(13) Dyrektywa 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym (Dz.U. L 149 z 11.6.2005, str. 22).