W kierunku europejskiego planu zarządzania populacją kormoranów (2008/2177(INI)).
Dz.U.UE.C.2010.21E.11
Akt nienormatywnyP6_TA(2008)0583
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 4 grudnia 2008 r. w sprawie opracowania europejskiego planu zarządzania populacją kormoranów w celu ograniczenia coraz większych szkód wyrządzanych przez kormorany w zasobach rybnych, rybołówstwie i akwakulturze (2008/2177(INI))
(2010/C 21 E/05)
(Dz.U.UE C z dnia 28 stycznia 2010 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 2371/2002 z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie ochrony i zrównoważonej eksploatacji zasobów rybołówstwa w ramach wspólnej polityki rybołówstwa(1),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 11 kwietnia 2008 r. zatytułowany Rola WPRyb we wprowadzaniu podejścia ekosystemowego do gospodarki morskiej (COM(2008)0187),
– uwzględniając dyrektywę Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa(2) (dyrektywa ptasia),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 28 maja 2002 r. w sprawie reformy wspólnej polityki rybołówstwa (COM(2002)0181),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 19 września 2002 r. zatytułowany. Strategia zrównoważonego rozwoju europejskiego sektora akwakultury (COM(2002)0511),
– uwzględniając konkluzje z posiedzenia Rady w dniach 27-28 stycznia 2003 r. w Brukseli, zatytułowane Rolnictwo i rybołówstwo,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 lutego 1996 r. w sprawie problematyki kormoranów w rybołówstwie europejskim(3),
– uwzględniając dyrektywę Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory(4),
– uwzględniając art. 45 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Rybołówstwa (A6-0434/2008),
A. mając na uwadze szybko powiększającą się liczbę kormoranów (Phalacrocorax carbo) na obszarze Unii Europejskiej, których całkowita populacja w Europie w ostatnich 25 latach zwiększyła się dwudziestokrotnie i którą obecnie szacuje się na co najmniej 1,7-1,8 mln ptaków,
B. mając na uwadze udowodnione i trwałe szkody wyrządzane przedsiębiorstwom produkcyjnym sektora akwakultury i zasobom wielu dzikich gatunków ryb w wodach śródlądowych i u wybrzeży morskich w wielu państwach członkowskich,
C. mając na uwadze, że wprowadzenie podejścia ekosystemowego do gospodarki morskiej i przybrzeżnej oraz zagospodarowanie w oparciu o to podejście wód śródlądowych wymaga wyważonej polityki, która będzie w stanie zapewnić równowagę między różnorodnymi, aczkolwiek z pewnością uzasadnionymi celami związanymi z trwałym wykorzystaniem zasobów rybnych: ochroną ptaków i utrzymaniem różnorodności fauny ptasiej i rybnej z jednej strony oraz uzasadnionymi interesami rybaków i operatorów gospodarstw rybnych w celu gospodarczego wykorzystania zasobów ryb - z drugiej; mając ponadto na uwadze, że rozporządzenie Rady (WE) nr 1100/2007 z dnia 18 września 2007 r. ustanawiające środki w celu odnowienia zasobów węgorza europejskiego(5) stanowi przykład takiej właśnie wyważonej polityki,
D. mając ponadto na uwadze, że w wielu państwach członkowskich kormorany wyrządziły udowodnione trwałe straty w roślinności na niektórych obszarach geograficznych,
E. mając na uwadze, że zarówno wewnątrz UE, jak i z zainteresowanymi państwami trzecimi brak jest obecnie wystarczającej dwustronnej i wielostronnej koordynacji na płaszczyźnie naukowej i administracyjnej w celu ogarnięcia tego zjawiska i przeciwdziałania mu, zwłaszcza jeżeli chodzi o gromadzenie wiarygodnych i powszechnie uznawanych danych dotyczących całkowitej populacji kormoranów w UE,
F. mając na uwadze, że podgatunek Phalacrocorax carbo sinensis (kormoran lądowy) już w 1997 r. skreślono z listy gatunków ptaków podlegających specjalnym środkom ochrony dotyczącym ich naturalnego siedliska (załącznik I do dyrektywy w sprawie ochrony dzikiego ptactwa), ponieważ podgatunek ten najpóźniej w 1995 r. osiągnął właściwy stan ochrony (Favourable Conservation Status), natomiast podgatunek Phalacrocorax carbo carbo (kormoran atlantycki), który nigdy nie był zagrożony, nawet nie znalazł się na tej liście,
G. mając na uwadze, że art. 9 ust. 1 lit. a) tiret trzecie dyrektywy w sprawie ochrony dzikiego ptactwa daje państwom członkowskim możliwość wprowadzenia czasowych środków ochronnych w celu zapobiegnięcia poważnym szkodom, jeżeli środki takie nie zagrażają ochronie przewidzianej w dyrektywie w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, to znaczy konkretnie zachowaniu w dobrym stanie danego gatunku ptaków,
H. mając na uwadze, że niebezpieczeństwo wystąpienia poważnych szkód wzrasta niewspółmiernie, im bardziej liczba kormoranów w danym regionie zbliża się do granicy pojemności środowiska (carrying capacity) wód wielkopowierzchniowych, co jednocześnie znacznie osłabia skuteczność lokalnych środków ochronnych,
I. mając na uwadze, że pojęcie poważnych szkód, niejasno zdefiniowane art. 9 ust. 1 lit. a) tiret trzecie dyrektywy w sprawie ochrony dzikiego ptactwa i pozwalające państwom członkowskim na podejmowanie bezpośrednich działań w celu regulacji wielkości populacji ptaków, doprowadziło do ogromnej niepewności prawnej organów administracji krajowej i może być zarzewiem poważnych konfliktów społecznych,
J. mając na uwadze, że wnioski międzynarodowych grup ekspertów dotyczące problematyki kormoranów w Europie są ze sobą sprzeczne, co widać na przykładzie sprawozdań końcowych REDCAFE(6), FRAP(7) i EIFAC(8),
K. mając na uwadze, że dopuszczalność i finansowanie działań służących ograniczaniu szkód wyrządzanych przez kormorany wchodzi w zakres kompetencji państw członkowskich lub regionów, jednak zrównoważone zarządzanie zasobami można zagwarantować jedynie w ramach skoordynowanych działań wszystkich zainteresowanych państw członkowskich i regionów przy współudziale Unii Europejskiej, gdyż kormorany to ptaki wędrowne,
L. mając na uwadze, że w swoim komunikacie Strategia zrównoważonego rozwoju europejskiego sektora akwakultury w rozdziale Dziesiątkowanie przez gatunki chronione Komisja stwierdza: Zasoby akwakultury mogą być dziesiątkowane przez niektóre chronione gatunki dziko żyjących ptaków i ssaków, co może mieć bardzo negatywny wpływ na rentowność przedsiębiorstw produkcyjnych sektora akwakultury. Drapieżniki te trudno jest zwalczać, zwłaszcza w przypadku dużych stawów i lagun. Skuteczność środków odstraszających jest wątpliwa, ponieważ drapieżniki z łatwością przyzwyczajają się do nich. W przypadku kormoranów jedyną ochronę rybactwa i akwakultury stanowi prawdopodobnie zagospodarowywanie wciąż jeszcze występujących dzikich populacji.,
M. mając na uwadze, że na posiedzeniu w dniach 27-28 stycznia 2003 r., odnosząc się do strategii zrównoważonego rozwoju europejskiego sektora akwakultury, Rada zaapelowała o wypracowanie wspólnej strategii z myślą o zwierzętach żywiących się rybami (np. kormoranach),
N. mając na uwadze opublikowane niedawno przez Komisję Wytyczne dotyczące planów w zakresie zarządzania wielkością populacji dużych ssaków mięsożernych (Guidelines for Population Level Management Plans for Large Carnivores)(9), zwłaszcza sprecyzowane w nich pojęcia takie jak właściwy stan ochrony (Favourable Conservation Status) oraz minimalna wielkość populacji zdolnej do przeżycia (Minimum Viable Population), a także stwierdzenie, że cele ochronne łatwiej można osiągnąć, utrzymując liczbę osobników danego gatunku poniżej maksymalnej teoretycznej granicy pojemności środowiska na danym obszarze,
O. mając na uwadze, że skuteczność nader zróżnicowanych krajowych, regionalnych i lokalnych działań, które dotychczas podejmowano z myślą o ograniczeniu szkód wyrządzanych przez populację kormoranów, jest w rzeczywistości bardzo niewielka,
P. mając na uwadze, że w minionych latach nie wykorzystano w pełni dostępnych środków przeznaczonych na gromadzenie danych w sektorze rybołówstwa (np. linia budżetowa 11 07 02: wsparcie dla gospodarki zasobami rybnymi, podniesienie poziomu ekspertyz naukowych),
Q. mając na uwadze, że odstępstwa dotyczące zapobiegania szkodom lokalnym, które obowiązują obecnie prawie we wszystkich państwach członkowskich zgodnie z art. 9 dyrektywy w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, nie umożliwiły znalezienia trwałego rozwiązania problemu mimo wysokich nakładów administracyjnych i równie wysokich kosztów społecznych,
R. mając na uwadze, że mimo wielokrotnych apeli zainteresowanych stron (związki rybołówstwa, związki wędkarskie, przedsiębiorstwa z sektora akwakultury), świata nauki, a także gremiów i organów przedstawicielskich państw członkowskich i regionów Komisja nie wykazała się gotowością do przedłożenia nowych propozycji rozwiązania problemu na skalę europejską,
1. wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania regularnych badań naukowych i udostępniania wiarygodnych i powszechnie uznawanych danych na temat całkowitej populacji i struktury zasobów kormoranów w Europie, a także parametrów dotyczących ich rozrodczości i śmiertelności;
2. proponuje, aby w ramach systematycznego monitoringu populacji kormoranów, wspieranego przez UE i państwa członkowskie, opracować wiarygodny, powszechnie uznawany i corocznie aktualizowany zbiór podstawowych informacji o rozwoju, liczbie i rozmieszczeniu geograficznym zasobów kormoranów w Europie, z większym udziałem instytutów badawczych ds. rybołówstwa oraz organów ds. rybołówstwa;
3. wzywa Komisję do ogłoszenia i sfinansowania projektu naukowego, który w oparciu o aktualnie dostępne dane na temat populacji lęgowej, rozrodczości i śmiertelności miałby umożliwić opracowanie teoretycznego modelu do szacowania wielkości i struktury całkowitej populacji kormoranów;
4. wzywa Komisję i państwa członkowskie do udzielenia stosownego wsparcia na rzecz stworzenia odpowiednich warunków dwu- i wielostronnej wymiany na płaszczyźnie naukowej i administracyjnej zarówno w UE, jak i z państwami trzecimi, poprzez identyfikację pochodzenia ustaleń, przekazywanych informacji, wypowiedzi czy publikacji, w szczególności danych statystycznych, w sposób umożliwiający wyraźne stwierdzenie, czy pochodzą one ze źródeł akademickich czy oficjalnych, czy też ze stowarzyszeń, w szczególności towarzystw ochrony przyrody i ptactwa;
5. wzywa Komisję do przeprowadzenia analizy porównawczej sprzecznych ze sobą wniosków dotyczących planu zarządzania zasobami kormoranów REDCAFE oraz planów FRAP i EIFAC;
6. wzywa Komisję do powołania grupy roboczej, której skład w sposób proporcjonalny odpowiadałby zaangażowaniu poszczególnych podmiotów, z zadaniem dokonania w ciągu jednego roku systematycznej oceny kosztów i korzyści w odniesieniu do możliwych działań w zakresie zarządzania zasobami kormoranów na szczeblu państw członkowskich, a także przeprowadzenia oceny ich wiarygodności w oparciu o kryteria logiczne i naukowe oraz wydania stosownych zaleceń;
7. wzywa Komisję do przedłożenia wielostopniowego planu zarządzania zasobami kormoranów, koordynowanego na szczeblu europejskim, w ramach którego w dłuższej perspektywie czasowej zasoby kormoranów byłyby postrzegane jako integralna część środowiska ukształtowanego ręką człowieka i który nie zagrażałby celom dyrektywy w sprawie ochrony dzikiego ptactwa ani celom programu Natura 2000 w zakresie gatunków ryb i ekosystemów wodnych;
8. stanowczo wzywa Komisję do tego, aby w trosce o większą pewność prawną oraz jednolitą wykładnię niezwłocznie sprecyzowała pojęcie poważne szkody, zdefiniowane w art. 9 ust. 1 lit. a) tiret drugie dyrektywy w sprawie ochrony dzikiego ptactwa;
9. wzywa Komisję do opracowania także ogólniejszych wytycznych dotyczących istoty odstępstw dozwolonych na mocy art. 9 ust. 1 dyrektywy w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, w tym dalszego wyjaśnienia terminologii w przypadku ewentualnego istnienia jakiejkolwiek dwuznaczności;
10. stanowczo wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania zrównoważonego zarządzania zasobami kormoranów poprzez lepszą koordynację, ściślejszą współpracę i sprawniejszą komunikację na płaszczyźnie naukowej i administracyjnej, a także do stworzenia odpowiednich warunków do opracowania ogólnoeuropejskiego planu zarządzania zasobami kormoranów;
11. wzywa Komisję do dokonania przeglądu wszystkich dostępnych środków prawnych z myślą o ograniczeniu negatywnego wpływu populacji kormoranów na rybołówstwo i akwakulturę oraz w celu uwzględnienia pozytywnych skutków ogólnoeuropejskiego planu zarządzania zasobami kormoranów w ramach dalszych prac nad inicjatywą na rzecz wspierania sektora akwakultury w Europie, a także ewentualnie do przedłożenia w związku z tym propozycji rozwiązań problemów związanych z populacją kormoranów;
12. wzywa Komisję i państwa członkowskie do przeznaczenia środków z budżetu UE, przewidzianych na gromadzenie danych w sektorze rybołówstwa, zwłaszcza z linii budżetowej 11 07 02 (wsparcie dla gospodarki zasobami rybnymi i podniesienie poziomu ekspertyz naukowych), również na gromadzenie danych, analizy i prognozy dotyczące zasobów kormoranów na obszarze Unii Europejskiej, co stanowiłoby przygotowanie do wprowadzenia w przyszłości regularnego monitoringu tych gatunków ptaków;
13. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.
______
(1) Dz. U. L 358 z 31.12.2002, str. 59.
(2) Dz. U. L 103 z 25.4.1979, str. 1.
(3) Dz. U. C 65 z 4.3.1996, str. 158.
(4) Dz. U. L 206 z 22.7.1992, str. 7.
(5) Dz. U. L 248 z 22.9.2007, str. 17.
(6) REDCAFE (ograniczanie negatywnego wpływu populacji kormoranów na rybołówstwo w skali paneuropejskiej) to projekt finansowany przez Komisję w ramach 5. programu ramowego na rzecz badań naukowych i rozwoju, którego realizację zakończono w 2005 r.
(7) FRAP (ramy dotyczące planów działania w zakresie różnorodności i wzajemnego wpływu gatunków) to projekt finansowany przez Komisję w ramach 5. programu ramowego na rzecz badań naukowych i rozwoju, którego realizację zakończono w 2006 r.
(8) EIFAC (Europejska Komisja Doradcza ds. Rybołówstwa Śródlądowego) to regionalne gremium doradcze w dziedzinie rybołówstwa Organizacji ds. Wyżywienia i Rolnictwa, odpowiedzialne za rybołówstwo śródlądowe i sektor akwakultury.
(9) Patrz: http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/species/carnivores/index_en.htm.