Uzasadnienie Rady: Stanowisko Rady (UE) nr 17/2021 w pierwszym czytaniu w sprawie przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego program Europejski Korpus Solidarności oraz uchylającego rozporządzenia (UE) 2018/1475 i (UE) nr 375/2014.

Dzienniki UE

Dz.U.UE.C.2021.181.25

Akt nienormatywny

Wersja od: 10 maja 2021 r.

Uzasadnienie Rady: Stanowisko Rady (UE) nr 17/2021 w pierwszym czytaniu w sprawie przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego program "Europejski Korpus Solidarności" oraz uchylającego rozporządzenia (UE) 2018/1475 i (UE) nr 375/2014

(2021/C 181/02)

I. WPROWADZENIE

1. W dniu 11 czerwca 2018 r. Komisja przyjęła wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego program "Europejski Korpus Solidarności" oraz uchylającego [rozporządzenie w sprawie Europejskiego Korpusu Solidarności] i rozporządzenie (UE) nr 375/2014 ¹ .

2. Parlament Europejski przyjął swoje stanowisko w pierwszym czytaniu w dniu 12 marca 2019 r. ² .

3. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny przyjął opinię w dniu 17 października 2018 r. ³ . Europejski Komitet Regionów przyjął opinię na posiedzeniu w dniach 5-6 grudnia 2018 r. ⁴ .

4. Na posiedzeniu w dniu 26 listopada 2018 r. Rada uzgodniła częściowe podejście ogólne ⁵  do wniosku Komisji, dające prezydencji mandat do prowadzenia negocjacji z Parlamentem Europejskim. W ramach negocjacji odbyły się cztery posiedzenia trójstronne i wiele posiedzeń na szczeblu technicznym, a podczas ostatnich rozmów trójstronnych w dniu 11 grudnia 2020 r. ostatecznie osiągnięto wstępne porozumienie ogólne.

5. W dniu 18 grudnia 2020 r. Komitet Stałych Przedstawicieli zatwierdził ostateczny tekst kompromisowy będący wynikiem rozmów trójstronnych ⁶ . Tekst został następnie przekazany Parlamentowi Europejskiemu.

6. W dniu 11 stycznia 2021 r. ostateczny tekst kompromisowy ⁷  zatwierdziła jednomyślnie Komisja Kultury i Edukacji w Parlamencie Europejskim.

II. CEL

7. Ogólnym celem programu "Europejski Korpus Solidarności" na lata 2021-2027 jest zwiększanie zaangażowania osób młodych i organizacji w wysokiej jakości łatwo dostępne działania solidarnościowe, głównie w wolontariat, i w ten sposób wzmacnianie spójności, solidarności, demokracji, tożsamości europejskiej i aktywnego obywatelstwa w Unii i poza jej granicami, a zarazem podejmowanie wyzwań społecznych i humanitarnych w terenie, ze szczególnym naciskiem na promowanie zrównoważonego rozwoju, włączenia społecznego i równych szans.

8. Program ma dwa komponenty akcji umożliwiające uczestnictwo osób młodych: działania solidarnościowe i działania w zakresie pomocy humanitarnej (Europejski Ochotniczy Korpus Pomocy Humanitarnej). Akcje wspierane w ramach programu obejmują w przypadku obu komponentów wolontariat, projekty solidarnościowe, działania służące tworzeniu sieci kontaktów oraz środki zapewniające jakość i wsparcie.

9. W ramach programu wspierane są działania solidarnościowe mające wyraźną europejską wartość dodaną, która jest widoczna na przykład w: ich transnarodowym charakterze; ich potencjalnej komplementarności wobec innych programów i polityk na wszystkich szczeblach; ich wymiarze europejskim, jeżeli chodzi o tematy, cele, podejścia, spodziewane wyniki i inne aspekty; ich podejściu w kwestii angażowania osób młodych z różnych środowisk lub ich wkładzie w skuteczne wykorzystanie unijnych narzędzi przejrzystości i uznawalności.

III. ANALIZA STANOWISKA RADY W PIERWSZYM CZYTANIU

10. Stanowisko Rady w pierwszym czytaniu uwzględnia niemal wszystkie zmiany do wniosku Komisji uzgodnione przez Radę w jej częściowym podejściu ogólnym z dnia 26 listopada 2018 r.; chodzi w szczególności o:

– wymóg, by uczestnikami były osoby legalnie przebywające w państwie uczestniczącym,

– zdefiniowanie portalu Europejskiego Korpusu Solidarności,

– możliwość wykorzystania maksymalnie 20 % budżetu na działania wolontariackie wewnątrz kraju,

– ewaluacja śródokresowa, która ma zostać przedłożona przez Komisję do dnia 31 grudnia 2024 r.,

– dodanie klauzuli o środkach ostrożności i środkach naprawczych w celu zabezpieczenia interesów finansowych Unii, zgodnie z rozporządzeniem finansowym, oraz

– szereg poprawek do motywów.

11. Stanowisko Rady w pierwszym czytaniu zawiera także następujące kluczowe elementy, co do których podczas rozmów trójstronnych osiągnięto porozumienie między współprawodawcami:

Główne kwestie

12. Parlament Europejski wyraził zastrzeżenia dotyczące zarządzania programem i ograniczonej roli Parlamentu w procesie decyzyjnym w przypadku nowych inicjatyw wprowadzanych w okresie programowania. Współprawodawcy uzgodnili dodanie nowego motywu, który wyjaśnia, że akcje lub inicjatywy, które nie są wspierane na mocy przedmiotowego rozporządzenia, nie mogą zostać zamieszczone w programie prac.

13. Pula środków finansowych uzgodniona przez współprawodawców to kwota ustalona przez Radę Europejską w kontekście wieloletnich ram finansowych (WRF) 2021-2027 wynosząca 1 009 mln EUR. Ta kwota oznacza zmniejszenie budżetu w przybliżeniu o 20 % w porównaniu z pierwotnym wnioskiem Komisji zakładającym kwotę 1 260 mln EUR.

14. Jeśli chodzi o zakres programu i podział jego budżetu, uzgodniono usunięcie z programu komponentu dotyczącego staży i pracy i dodanie odpowiadającego mu budżetu (8 %) do komponentu dotyczącego działań solidarnościowych, co oznacza, że trafi do niego 94 % budżetu. Pozostałe 6 % budżetu zostanie przeznaczone na komponent dotyczący pomocy humanitarnej.

15. Mimo że Europejski Korpus Solidarności jest zasadniczo programem opartym na inkluzywności, w celu wyeksponowania tego aspektu dodano nowy artykuł Włączenie osób młodych o mniejszych szansach oraz szereg innych przepisów zwiększających włączający charakter programu.

16. Istotną kwestią podczas negocjacji między współprawodawcami były także ubezpieczenia, w tym ich zakres, i wymogi dotyczące poświadczeń. W wyniku negocjacji, a częściowo w świetle wniosków wyciągniętych z pandemii COVID-19 i jej wpływu na wolontariuszy Europejskiego Korpusu Solidarności, w różnych częściach tekstu wprowadzono szereg przepisów zwiększających ubezpieczenie uczestników, w tym jego zakres, a także kontrole bezpieczeństwa w celu ochrony osób znajdujących się w trudnej sytuacji, np. dzieci.

17. Jeśli chodzi o granicę wiekową w przypadku wolontariuszy wspierających działania humanitarne, w tekście utrzymuje się ogólną zasadę zakładającą dla wszystkich wolontariuszy przedział wiekowy 18-30 lat, ale wprowadza się szczególne odstępstwo dla wolontariuszy wspierających działania humanitarne (górna granica wiekowa 35 lat). Udoskonalono przepisy dotyczące doświadczonych trenerów, mentorów i ekspertów.

18. Chociaż Parlament Europejski przedłożył obszerne poprawki i dodatkowe propozycje tekstów w odniesieniu do komponentu dotyczącego pomocy humanitarnej, współprawodawcy zgodzili się przyjąć tylko część z nich, dostrzegając jego specyficzny charakter, ale także fakt, że komponent ten stanowi jedynie 6 % programu. Ostateczny tekst kompromisowy przepisów dotyczących pomocy humanitarnej w ramach programu zapewnia równowagę w tym względzie, a oprócz podwyższenia granicy wiekowej współprawodawcy uzgodnili także dodanie w tekście głównych zasad pomocy humanitarnej, a także wzmocnionych środków ochronnych mających zastosowanie do wolontariatu wspierającego operacje pomocy humanitarnej.

Inne kwestie

19. Komisja zaproponowała początkowo w swoim wniosku ograniczony zestaw wskaźników, natomiast Rada i Parlament Europejski uzgodniły, że załącznik zostanie uzupełniony o bardziej szczegółowe wskaźniki.

20. Współprawodawcy uzgodnili wzmocnienie przepisów dotyczących organizacji uczestniczących, w szczególności w odniesieniu do znaku jakości Europejskiego Korpusu Solidarności.

21. Współprawodawcy uzgodnili również wzmocnienie przepisów odnośnie do ewaluacji śródokresowej programu i do certyfikatu "pieczęci doskonałości".

22. W kilku przepisach wprowadzono zmiany zgodnie z horyzontalnym podejściem Rady do wszystkich dossier związanych z wieloletnimi ramami finansowymi. Obejmuje to w szczególności dodanie czasu trwania programu w art. 1 zgodnego z ramami czasowymi WRF na lata 2021-2027, przepisów dotyczących uczestnictwa państw trzecich, przepisów dotyczących finansowania skumulowanego i alternatywnego oraz przepisów dotyczących mocy wstecznej (data rozpoczęcia stosowania programu "Europejski Korpus Solidarności" to 1 stycznia 2021 r.).

IV. PODSUMOWANIE

23. Stanowisko Rady w pierwszym czytaniu w pełni odzwierciedla ogólne kompromisowe porozumienie osiągnięte w negocjacjach między Parlamentem Europejskim a Radą, prowadzonych przy wsparciu Komisji.

24. To kompromisowe porozumienie zostało potwierdzone pismem z dnia 15 stycznia 2021 r. skierowanym przez przewodniczącą parlamentarnej Komisji Kultury i Edukacji do przewodniczącego Komitetu Stałych Przedstawicieli. W piśmie tym przewodnicząca Komisji Kultury i Edukacji stwierdza, że jeżeli Rada oficjalnie przekaże Parlamentowi swoje stanowisko w uzgodnionej formie, przewodnicząca zaleci, by Parlament Europejski na posiedzeniu plenarnym zatwierdził stanowisko Rady bez poprawek - z zastrzeżeniem weryfikacji prawno- językowej - w drugim czytaniu.

¹ Dokument 9993/1/18 REV 1 + ADD 1-5.

² Dz.U. C 23 z 21.1.2021, s. 218.

³ Dokument EESC-2018-04028-AC.

⁴ Dokument 5321/19.

⁵ Dokument 14787/18.

⁶ Dokument 13847/20.

⁷ https://www.europarl.europa.eu/cmsdata/217229/CULT%20Voting%20session%2011%20January%202021%20Results.pdf