Sprawozdanie Komisji dotyczące napromieniowania żywności za 2004 r.
Dz.U.UE.C.2006.230.28
Akt nienormatywnySprawozdanie Komisji dotyczące napromieniowania żywności za 2004 r.
(Dz.U.UE C z dnia 23 września 2006 r.)
STRESZCZENIE
Zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy 1999/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich dotyczących środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego(1), państwa członkowskie są zobowiązane do przesłania Komisji co roku:
– wyników kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie, szczególnie w odniesieniu do kategorii i ilości produktów poddawanych promieniowaniu oraz stosowanych dawek,
oraz
– wyników kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu handlowego i metod stosowanych do wykrywania napromieniowanej żywności.
W 2004 r. zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie znajdowały się w 10 państwach członkowskich. Wymagane informacje dotyczące kategorii żywności poddanych napromieniowaniu, ilości i dawek przekazało siedem państw członkowskich. W związku z powyższym dokładna ilość żywności poddanej promieniowaniu w UE w 2004 r. nie jest znana.
Szesnaście państw członkowskich przedłożyło sprawozdania dotyczące kontroli żywności wprowadzanej do obrotu. Ogółem w 2004 r. kontroli poddano 7.169 próbek żywności. Stwierdzono, że około 3,9 % produktów na rynku zostało poddanych promieniowaniu, ale nie posiadało odpowiedniego oznakowania. Wśród produktów nielegalnie poddanych promieniowaniu znalazły się w szczególności produkty importowane z Azji, zwłaszcza makaron typu azjatyckiego i dania gotowe z suszonego makaronu.
Różnice w wynikach kontroli między państwami członkowskimi można częściowo uzasadnić doborem próbek i skutecznością zastosowanych metod analitycznych.
1. Podstawa prawna i kontekst
Zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy 1999/2/WE państwa członkowskie są zobowiązane do przesyłania Komisji co roku:
– wyników kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie, szczególnie w odniesieniu do kategorii i ilości produktów poddawanych promieniowaniu oraz stosowanych dawek
oraz
– wyników kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu handlowego i metod stosowanych do wykrywania napromieniowanej żywności.
Komisja publikuje wyniki w formie rocznych sprawozdań w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Niniejsze sprawozdanie obejmuje okres od dnia 1 stycznia 2004 r. do dnia 31 grudnia 2004 r.
Informacje dotyczące ogólnych aspektów napromieniowania żywności są dostępne na stronie internetowej Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej ds. Zdrowia i Ochrony Konsumentów(2).
1.1. Jednostki przeprowadzające napromieniowanie
Zgodnie z art. 3 ust. 2 dyrektywy 1999/2/WE żywność może być poddawana promieniowaniu wyłącznie w zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromieniowanie. Jednostki w UE są zatwierdzane przez właściwe organy państw członkowskich. Państwa członkowskie mają obowiązek powiadamiania Komisji o swoich zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromieniowanie (art. 7 ust. 1).
Wykaz upoważnionych jednostek w państwach członkowskich został opublikowany przez Komisję(3).
1.2. Napromieniowana żywność
W UE dozwolone jest poddawanie promieniowaniu suszonych ziół aromatycznych, przypraw korzennych i warzywnych (dyrektywa 1999/3/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie ustanowienia wspólnotowego wykazu środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego(4)) Ponadto sześć państw członkowskich zawiadomiło Komisję, że utrzymują one krajowe zezwolenia dla niektórych rodzajów żywności zgodnie z art. 4 ust. 4 dyrektywy 1999/2/WE. Wykaz krajowych zezwoleń został opublikowany przez Komisję(5).
Zgodnie z art. 6 dyrektywy 1999/2/WE na wszelkiej napromieniowanej żywności lub składnikach żywności złożonej umieszcza się wyrazy "napromieniowane" lub "poddane promieniowaniu jonizującemu".
Do celów egzekwowania prawidłowego oznakowania i wykrywania niedozwolonych produktów Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN), po uzyskaniu odpowiedniego mandatu od Komisji Europejskiej, ustalił normy dla kilku metod analitycznych.
2. Wyniki kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie
Szczegółowe informacje dotyczące jednostek w państwach członkowskich znajdują się na stronie internetowej Komisji:
http:/europa.eu.int/comm/food/food/biosafety/irradiation/approved_facilities_en.pdf
Państwa członkowskie przekazały następujące informacje:
2.1. Belgia
Inspekcja wykonana przez właściwe organy w 2004 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie IBA Mediris S.A. spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2004 r.
| Żywność | Ilość (t)(*) |
| Krewetki | 685,7 |
| Żabie udka | 2.688,4 |
| Zioła, przyprawy korzenne i warzywne | 496,0 |
| Warzywa mrożone | 143,4 |
| Sery | 26,6 |
| Jaja | 168,9 |
| Drób/dziczyzna | 219,8 |
| Mięso | 966,8 |
| Ryby | 191,9 |
| Owoce suszone | 2,8 |
| Skrobia | 112,5 |
| Plazma | 46,4 |
| Dania gotowe | 167,5 |
| Razem | 5.776,6 |
| (*) W sprawozdaniu jednostką masy były kilogramy. | |
2.2. Republika Czeska
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2004 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie Artim spol.s.r.o. spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2004 r.
| Żywność | Ilość (t) | Całkowita średnia zaabsorbowana dawka promieniowania (KGy) |
| Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne | 460,3 | 5 |
| Białko jaj | 0,01 | 3 |
| Razem | 460,8 |
2.3. Niemcy
W okresie objętym sprawozdaniem w Niemczech działały cztery zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie.
(a) Gamma Service Produktbestrahlung GmbH, Radeberg
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2004 r. potwierdziła, że wymieniona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2004 r.
| Żywność | Ilość (t) | Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Warzywa suszone | 3,3 | <10 |
| Zioła i przyprawy | 338,4 | <10 |
| Inne środki spożywcze (nasiona guarany) | 0,7 | <10 |
| Razem | 342,4 |
(b) Beta-Gamma Service GmbH&Co. KG, Wiehl
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2004 r. potwierdziła, że wymieniona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2004 r.
| Żywność | Ilość (t) | Średnia zaabsorbowana dawka [kGy] |
| Maślak ziarnisty | 1,20 | 6,6 |
| Surowy materiał roślinny (pietruszka, koper, liście kolendry) | 2,50 | 6,3 |
| Sproszkowany szpinak | 4,32 | 6,5 |
| Sproszkowany seler/chrzan | 3,00 | 6,6 |
| Pietruszka - nać | 13,00 | 5,2 |
| Razem | 24,02 |
(c) Isotron Deutschland GmbH, Allershausen
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2004 r. potwierdziła, że wymieniona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2004 r.
| Żywność | Ilość (t) | Średnia zaabsorbowana dawka [kGy] |
| Przyprawy | 53 | 7-9 |
| Zioła | 440 | 7-9 |
| Razem | 429,21 |
(d) Gamma-Service GmbH&Co KG, Bruchsal
W wymienionej jednostce żywność nie była poddawana promieniowaniu w 2004 r.
2.4. Hiszpania
W Hiszpanii istnieją dwie zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie.
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych w tych jednostkach.
2.5. Francja
We Francji istnieje siedem zatwierdzonych jednostek przeprowadzających napromieniowanie.
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2004 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tych jednostkach w 2004 r.
| Żywność | Ilość (t) | Średnia zaabsorbowana dawka [kGy] |
| Zioła, przyprawy korzenne i warzywne | 203 | 10 |
| Zioła mrożone | 1 | 10 |
| Suszone warzywa i owoce | 2 | 1 |
| Guma arabska | 28 | 3 |
| Kazeiny, kazeiniany | 54 | 6 |
| Mięso drobiowe odzyskane w sposób mechaniczny, podroby drobiowe | 635 | 5 |
| Mrożone żabie udka | 813 | 5 |
| Krewetki | 20 | |
| Razem | 1.802 |
2.6. Węgry
Na Węgrzech istnieje jedna zatwierdzona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie.
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych w tej jednostce.
2.7. Włochy
We Włoszech istnieje jedna zatwierdzona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie.
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych w tej jednostce.
2.8. Niderlandy
W Niderlandach istnieją dwie zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie.
W 2004 r. przeprowadzono ogólną inspekcję jednostki Isotron w Ede. Inspekcja w jednostce w Etten-Leur dotyczyła tylko HACCP. Informacje dotyczące wyników przeprowadzonych inspekcji nie zostały przekazane.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tych jednostkach w 2004 r.
| Produkty w 2004 r. | Ilość [t](*) |
| Przyprawy/zioła | 1.638,4 |
| Warzywa liofilizowane | 1.088 |
| Mięso drobiowe (mrożone) | 23,2 |
| Krewetki (mrożone) | 284,8 |
| Części żab | 64 |
| Białko jaj (chłodzone) | 1,6 |
| Żywność(**) | 1.647,2 |
| Próbki żywności | 21,6 |
| Razem | 4.768,8 |
| (*) W sprawozdaniu ilość produktów została określona w "transzach"; średnia waga transzy wynosiła 800 kg. | |
| (**) Produkty przeznaczone na wywóz do krajów trzecich. | |
2.9. Polska
W Polsce istnieją dwie zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie:
Jednostka Międzyresortowego Instytutu Techniki Radiacyjnej Wydziału Chemicznego Politechniki Łódzkiej została poddana inspekcji przez Państwową Inspekcję Sanitarną; inspekcja wykazała, że jednostka spełnia wymogi dyrektywy UE 1999/2/WE.
W poniższych tabelach przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanych promieniowaniu w tych jednostkach w 2004 r.
1. Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, Warszawa
| Żywność | Ilość [t] | Średnia zaabsorbowana dawka [kGy] |
| Przyprawy, zioła, warzywa liofilizowane | 619,3 | 7 |
| Grzyby suszone | 61,4 | 5-7 |
| Razem | 680,7 | 1 |
2. Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej Wydziału Chemicznego Politechniki Łódzkiej
| Żywność | Ilość [t] | Średnia zaabsorbowana dawka [kGy] |
| Przyprawy | 47,8 | 8 |
| Razem | 47,8 |
2.10. Zjednoczone Królestwo
W Zjednoczonym Królestwie istnieje jedna zatwierdzona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie.
Jednostka ta (kod referencyjny EW/04) została poddana inspekcji przez Agencję Norm Żywieniowych w grudniu 2004 r. Stwierdzono, że jednostka działa zgodnie z udzielonym jej zezwoleniem i z wymogami określonymi w dyrektywie 1999/2/WE.
W 2004 r. w Zjednoczonym Królestwie nie przeprowadzono napromieniowania żywności na podstawie przyznanego zezwolenia.
2.11. Podsumowanie sytuacji w UE
W dziesięciu państwach członkowskich, w tym w trzech nowych państwach członkowskich istnieją jednostki zatwierdzone zgodnie z art. 7 ust. 2 dyrektywy 1999/2/WE.
Tylko cztery państwa członkowskie przesłały Komisji wyniki kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie. Hiszpania, Węgry i Włochy nie przekazały takich informacji.
W związku z powyższym dokładne określenie ilości środków spożywczych poddanych promieniowaniu w Unii nie jest możliwe.
3. Wyniki kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu handlowego i metod stosowanych do wykrywania napromieniowanej żywności.
Państwa członkowskie przekazały następujące informacje:
3.1. Austria
118 próbek poddano kontroli sprawdzającej, czy zostały one poddane działaniu promieniowania jonizującego. Napromieniowanie zostało potwierdzone w przypadku jednej próbki suszonej ryby, pobranej w związku z inspekcją przeprowadzoną po zawiadomieniu za pośrednictwem RASFF.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 118 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane | metoda CEN |
| Bazylia | 2 | 0 | EN 1788 |
| EN 13751 | |||
| Chili | 2 | 0 | EN 1788 |
| EN 13751 | |||
| Goździki | 1 | 0 | EN 1788 |
| EN 13751 | |||
| Majeranek | 4 | 0 | EN 1788 |
| EN 13751 | |||
| Oregano | 4 | 0 | EN 1788 |
| EN 13751 | |||
| Papryka | 7 | 0 | EN 1788 |
| EN 13751 | |||
| Pieprz | 10 | 0 | EN 1788 |
| EN 13751 | |||
| Mięta pieprzowa | 1 | 0 | EN 1788 |
| EN 13751 | |||
| Rozmaryn | 4 | 0 | EN 1788 |
| EN 13751 | |||
| Herbata ziołowa | 34 | 0 | EN 1788 |
| (zawierająca przyprawy) | EN 13751 | ||
| Tymianek | 5 | 0 | EN 1788 |
| EN 13751 | |||
| Kura | 14 | 0 | EN 1786 |
| Indyk | 3 | 0 | EN 1786 |
| Kaczka | 15 | 0 | EN 1786 |
| Gęś | 11 | 0 | EN 1786 |
| Suszone ryby | 1 | 1 | EN 1785 |
| RAZEM | 117 | 1 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 99 | 1 | |
3.2. Belgia
Ogółem w 2004 r. zbadano 225 próbek żywności. Nie stwierdzono napromieniowania żadnej z nich.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 225 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane (pochodzenie) | metoda CEN |
| Krewetki mrożone obrane lub bez głów | 40 | 0 | EN 1785 |
| Suszone zioła i przyprawy | 44 | 0 | EN 1785 |
| Mięso drobiowe odzyskane w sposób mechaniczny | 23 | 0 | EN 1785 |
| Świeże truskawki | 27 | 0 | EN 1785 |
| Tarty ser | 42 | 0 | EN 1785 |
| Razem | 225 | 0 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 100 | 0 | |
3.3. Cypr
W 2004 r. nie przeprowadzono kontroli analitycznych.
3.4. Republika Czeska
Ogółem w 2004 r. zbadano 17 próbek żywności. Stwierdzono napromieniowanie jednej próbki herbaty ziołowej, która została nieprawidłowo oznakowana.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 17 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane | metoda CEN |
| Przyprawy | 8 | 0 | EN 13751 |
| EN 1788 | |||
| Herbaty ziołowe | 3 | 1 | EN 13751 |
| EN 1788 | |||
| Suplementy diety | 5 | 0 | EN 13751 |
| EN 1788 | |||
| Razem | 16 | 1 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 94 | 6 | |
3.5. Niemcy
Zbadano 4.302 próbek. Siedemdziesiąt cztery z nich, czyli średnio 1,7 % nie spełniało wymogów: 62 próbki były niewłaściwie oznakowane, 12 zostało poddanych napromieniowaniu nielegalnie.
Naruszenia dotyczą różnych kategorii produktów w bardzo różnym stopniu. W grupie "azjatyckie przekąski z makaronu, przekąski podawane na przyjęciach, pizza, przekąski podawane w czasie oglądania telewizji" 5 z 14 próbek zostało poddanych promieniowaniu i zostało oznakowanych w niewłaściwy sposób.
Należy zauważyć, że większość niespełniających wymogów próbek stanowiły produkty pochodzące z Azji.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 4.302 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane(*) (pochodzenie) | metoda CEN |
| Mleko/przetwory mleczne | 52 | 0 | EN 1788 |
| EN 1787 | |||
| EN 1784 | |||
| EN 1785 | |||
| Ser z ziołami | 57 | 0 | EN 1788 |
| EN 1784 | |||
| EN 1787 | |||
| Masło z ziołami | 28 | 0 | EN 1787 |
| EN 1788 | |||
| Jaja, produkty z jaj | 6 | 0 | EN 1784 mod. |
| Mięso (w tym mięso | 11 | 0 | EN 1784 mod. |
| mrożone z wyjątkiem drobiu i dziczyzny) | EN 1786 | ||
| Produkty mięsne (z | 31 | 1(*) | EN 1786 |
| wyjątkiem kiełbas) | (Wietnam) | EN 1788 | |
| Kiełbasy | 69 | 0 | EN 1784 mod. |
| EN 1786 | |||
| EN 1788 | |||
| EN 1787 | |||
| Drób | 124 | 0 | EN 1784 |
| EN 1786 | |||
| Dziczyzna | 12 | 0 | EN 1786 |
| EN 1784 | |||
| Ryby i produkty rybne | 76 | 4(*) | EN 1784 |
| (Tajlandia) | EN 1786 | ||
| EN 1788 | |||
| Skorupiaki, małże, | 227 | 2(*) | EN 1786 |
| omółki i inne zwierzęta | EN 1788 | ||
| wodne, w tym produkty z nich uzyskane | L 12.01-1 | ||
| Nasiona roślin | 40 | 0 | EN 1787 |
| strączkowych | EN 1788 | ||
| EN 13751 (wykrywanie) | |||
| Zupy, sosy | 69 | 3 | EN 1787 |
| EN 1788 | |||
| EN 13751 | |||
| Zboża i produkty | 68 | EN 1787 | |
| zbożowe | EN 1788 | ||
| EN 13751 | |||
| Nasiona oleiste | 83 | 0 | EN 1784 |
| EN 1787 | |||
| EN 1788 | |||
| EN 13751 | |||
| Orzechy | 307 | 0 | EN 1784 mod. |
| EN 1786 | |||
| EN 1787 | |||
| EN 1788 | |||
| EN 13751 | |||
| Ziemniaki, części | 37 | 0 | EN 1787 |
| roślin o wysokiej | EN 13751 | ||
| zawartości skrobi | EN 1788 | ||
| Świeże warzywa, sałata | 86 | 0 | EN 1787 |
| EN 1788 | |||
| EN 13751 | |||
| Suszone warzywa i | 112 | 2(*) | EN 1787 |
| produkty warzywne | (Chiny, | EN 1788 | |
| sproszkowany szpinak) | EN 13751 (wykrywanie) | ||
| Świeże grzyby | 79 | 0 | EN 1788 |
| EN 13751 | |||
| Grzyby suszone lub | 281 | 3 + 2(*) | EN 1787 |
| produkty z grzybów | (Azja, Włochy, | EN 1788 | |
| Niemcy) | EN 13751 (wykrywanie) | ||
| Świeże owoce | 192 | 1(*) | EN 1784 mod. |
| EN 1784 | |||
| EN 1787 | |||
| EN 1788 | |||
| EN 13751 | |||
| Suszone owoce lub | 213 | 0 | EN 1787 |
| produkty z owoców | EN 1788 | ||
| EN 13708 | |||
| EN 13751 | |||
| L 30.00-3 | |||
| Kawa, surowa | 15 | 0 | EN 1788 |
| herbaty, produkty | 291 | 0 | EN 1788 |
| herbato-podobne | EN 1787 | ||
| EN 13751 | |||
| EN 13751 (wykrywanie) | |||
| Potrawy gotowe do | 8 | 0 | EN 1786 |
| podania | EN 1787 | ||
| EN 1788 | |||
| Przyprawy, w tym | 1.268 | 34 | EN 1786 |
| preparaty i sól z | EN 1787 | ||
| dodatkiem przypraw | EN 1788 | ||
| EN 13751 | |||
| (EN 13751 (wykrywanie) | |||
| EN 13788 | |||
| Zioła | 171 | 2 | EN 1787 |
| EN 1788 | |||
| EN 13751 | |||
| EN 13788 | |||
| Suche gotowe dania | 73 | 13 | EN 1787 |
| (Wietnam, Tajwan, | EN 1788 | ||
| Turcja, Niemcy) | EN 13751 | ||
| Azjatyckie przekąski z makaronu, przekąski podawane na przyjęciach, pizza, przekąski podawane w czasie oglądania | 9 | 5 | EN 1787 EN 1788 |
| telewizji | |||
| Suplementy diety | 90 | 2 | EN 1784 mod. |
| EN 1787 | |||
| EN 1788 | |||
| EN 13751 | |||
| EN 13751 (wykrywanie) | |||
| Inne | 43 | EN 1787 | |
| EN 1788 | |||
| Razem | 4.228 | 74 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 98 | 2 | |
| (*) Oznakowane jako napromieniowane, pomimo że napromieniowanie niedozwolone. | |||
3.6. Dania
Urząd ds. weterynaryjnych i żywnościowych Danii (DVFA) zbadał 53 próbki ziołowych suplementów diety i surowych materiałów ziołowych do produkcji suplementów diety. Trzy próbki zostały poddane promieniowaniu lub zawierały napromieniowane składniki. Żadna z nich nie została oznakowana we właściwy sposób w odniesieniu do napromieniowania.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 53 | Zastosowane | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane | metody CEN |
| Ziołowe suplementy diety i surowe | 50 | 3 | EN 13783 (wykrywanie) |
| materiały ziołowe do | i | ||
| produkcji suplementów diety | EN 1788 (weryfikacja) | ||
| Razem | 50 | 3 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 94 | 6 | |
3.7. Estonia
W 2004 r. nie przeprowadzono kontroli analitycznych.
3.8. Grecja
Ogółem w 2004 r. zbadano 76 próbek żywności. Pięć próbek z wynikiem pozytywnym należało do kategorii suplementy diety. Nie podano informacji na temat oznakowania tych próbek.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 76 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane | metoda CEN |
| Suszone przyprawy i zioła | 34 | 0 | EN 13751 |
| Suplementy diety | 30 | 5 | EN 13751 |
| Kakao | 11 | 0 | EN 13751 |
| Ryby | 1 | 0 | EN 13751 |
| Razem | 71 | 5 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 93 | 7 | |
3.9. Hiszpania
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych na rynku.
3.10. Finlandia
Ogółem w 2004 r. zbadano 309 próbek. Spośród 297 próbek suszonych przypraw i ziół 84 próbki zawierały materiał poddany promieniowaniu. W większości przypadków były to mieszanki przypraw w opakowaniach zawierających makaron instant importowane z Chin i innych krajów azjatyckich.
Zbadano 12 suplementów diety, osiem próbek zawierało materiał poddany promieniowaniu.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 309 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane | metoda CEN |
| Suszone przyprawy i | 213 | 84 | EN 13751 |
| zioła | EN 1788 | ||
| Suplementy diety | 4 | 8 | EN 13751 |
| EN 1788 | |||
| Razem | 217 | 92 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 70 | 30 | |
3.11. Francja
Ogółem w 2004 r. zbadano 60 próbek żywności. Nie stwierdzono napromieniowania żadnej z nich.
3.12. Węgry
Ogółem w 2004 r. zbadano 134 próbki żywności. Stwierdzono napromieniowanie dwóch próbek ziół; jedna z nich została nieprawidłowo oznakowana.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 134 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane (*) | metoda CEN |
| Zioła | 117 | 2 | EN 1788 |
| Herbata | 15 | 0 | EN 1788 |
| Razem | 132 | 2 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 99 | 1 | |
| (*) Jedna próbka została nieprawidłowo oznakowana. | |||
3.13. Irlandia
Ogółem w 2004 r. zbadano 586 próbek żywności, napromieniowanie stwierdzono w przypadku 9 z nich.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 586 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane | metoda CEN |
| Kiełbasy z kurcząt | 1 | 0 | EN 13751 |
| EN 1788 | |||
| Krewetki | 10 | 0 | |
| Zupy, buliony, sosy | 43 | 2 | |
| Produkty zbożowe i piekarnicze | 7 | 1 | |
| Owoce i warzywa | 79 | 0 | |
| Zioła i przyprawy | 342 | 3 | |
| Kawa i herbata | 23 | 2 | |
| Nasiona | 62 | 1 | |
| Żywność przeznaczona do specjalnych celów żywieniowych | 1 | 0 | |
| Suplementy diety | 7 | 0 | |
| Razem | 577 | 9 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 98 | 2 | |
3.14. Włochy
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych na rynku.
3.15. Łotwa
W 2004 r. nie przeprowadzono kontroli analitycznych.
3.16. Litwa
Zbadano dwie próbki: jedną próbkę liści laurowych i jedną próbkę zielonej herbaty. Wynik obu badań był negatywny.
W 300 sklepach z żywnością przeprowadzono kontrole o charakterze dokumentacyjnym suszonych ziół aromatycznych, przypraw korzennych i warzywnych, nie uzyskano jednak żadnych informacji na temat tego, czy suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne zostały poddane działaniu promieniowania jonizującego.
3.17. Luksemburg
Ogółem w 2004 r. zbadano 50 próbek żywności, napromieniowania nie stwierdzono w przypadku żadnej z nich.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 50 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane | metoda CEN |
| Przyprawy | 10 | 0 | EN 1788 |
| Ziemniaki | 10 | 0 | EN 1788 |
| Herbata | 10 | 0 | EN 1788 |
| Skorupiaki: Krewetki | 10 | 0 | EN 1788 |
| Cebula | 10 | 0 | EN 1788 |
| Razem | 50 | 0 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 100 | 0 | |
3.18. Malta
W 2004 r. nie przeprowadzono kontroli analitycznych.
3.19. Niderlandy
Ogółem w 2004 r. pobrano i zbadano pod kątem napromieniowania 430 próbek żywności wprowadzonej do obrotu. Spośród tych 430 próbek napromieniowanych zostało 45. Tylko dwie napromieniowane próbki zostały w odpowiedni sposób oznakowane. Nie wskazano pochodzenia próbek o wyniku pozytywnym.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 430 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane (*) | metoda CEN |
| Suplementy diety | 165 | 38 | EN 13751 |
| EN 1788 | |||
| Przyprawy i zioła | 220 | 7 | EN 13751 |
| EN 1788 | |||
| Razem | 385 | 45 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 90 | 10 | |
| (*) Dwie próbki zostały prawidłowo oznakowane. | |||
3.20. Polska
Ogółem w 2004 r. zbadano 121 próbek. Stwierdzono napromieniowanie siedmiu próbek, żadna z nich nie była prawidłowo oznakowana.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 121 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane | metoda CEN |
| Suszone zioła, przyprawy korzenne i warzywne | 60 | 6 (Singapur, Indie) | EN 1788 |
| Ziemniaki | 2 | 0 | EN 1788 |
| Cebula i czosnek | 13 | 0 | EN 1788 |
| Drób | 7 | 0 | EN 1788 |
| Orzechy niełuskane | 24 | 1 | EN 1788 |
| Krewetki, ryby | 8 | 0 | EN 1788 |
| Razem | 114 | 7 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 94 | 6 | |
3.21. Portugalia
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych na rynku.
3.22. Szwecja
W 2004 r. nie przeprowadzono kontroli analitycznych.
3.23. Słowacja
Ogółem zbadano 10 próbek nasion słonecznika, orzechów laskowych, orzeszków ziemnych i migdałów przy pomocy metody GC EN 1784. Wyniki wskazują na to, że żadna z próbek nie została poddana promieniowaniu.
3.24. Słowenia
W 2004 r. nie przeprowadzono kontroli analitycznych.
3.25. Zjednoczone Królestwo
Ogółem lokalne organy kontroli w Zjednoczonym Królestwie pobrały 676 próbek i poddały je analizie, stosując standardowe metody wykrywania napromieniowanej żywności. Spośród tych 676 próbek napromieniowanych zostało 40 (6 %).
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 676 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane | metoda CEN |
| Suszone zioła, | 333 | 10 | EN13751:2002; |
| przyprawy korzenne i warzywne | EN 1778:2001 | ||
| Suche gotowe dania | 30 | 14 | EN13751:2002; |
| EN 1778:2001 | |||
| Kuskus i suche | 0 | 1 | EN13751:2002; |
| przyprawy | EN 1778:2001 | ||
| Suche mieszanki do zup | 5 | 0 | EN13751:2002 |
| Makarony i suche | 18 | 12 | EN13751:2002; |
| przyprawy | EN 1778:2001 | ||
| Tortille i suche przyprawy | 2 | 0 | EN13751:2002 |
| Ryż i suche przyprawy | 2 | 0 | EN13751:2002 |
| Makaron i suche | 2 | 1 | EN13751:2002; |
| przyprawy | EN 1778:2001 | ||
| Pieczarki i grzyby | 4 | 1 | EN13751:2002; |
| jadalne (suszone i świeże) | EN 1778:2001 | ||
| Suszone owoce | 47 | 0 | EN13751:2002 |
| Świeże owoce | 17 | 0 | EN13751:2002 |
| Warzywa, w tym cebula | 10 | 0 | EN13751:2002 |
| Herbaty ziołowe | 21 | 0 | EN13751:2002; |
| EN 1778:2001 | |||
| Owoce morza, tzn. | 40 | 0 | EN13751:2002; |
| małże, krewetki i ryby | EN 1778:2001 | ||
| Składniki żywności suszonej | 4 | 0 | EN13751:2002 |
| Orzechy | 1 | 0 | EN13751:2002 |
| Suplementy diety | 96 | 15 | EN13751:2002; |
| EN 1778:2001 | |||
| Razem | 636 | 40 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 94 | 6 | - |
3.26. Podsumowanie sytuacji w UE
Poniższa tabela zawiera zestawienie zbadanych próbek i wyników otrzymanych dla całej UE:
| Państwo członkowskie | Liczba próbek nienapromieniowanych | Liczba próbek napromieniowanych, nieprawidłowo oznakowanych | Odsetek próbek napromieniowanych, nieprawidłowo oznakowanych |
| AT | 117 | 1 | 1 |
| BE | 225 | 0 | 0 |
| CY | BKA | BKA | BKA |
| CZ | 16 | 1 | 6 |
| DE | 4228 | 74 | 2 |
| DK | 50 | 3 | 6 |
| EE | BKA | BKA | BKA |
| EL | 71 | 5 | 7 |
| ES | BD | BD | BD |
| FI | 217 | 92 | 30 |
| FR | 60 | 0 | 0 |
| HU | 132 | 2 (*) | 1 |
| IE | 577 | 9 | 0 |
| IT | BD | BD | BD |
| LV | BKA | BKA | BKA |
| LT | 2 | 0 | 0 |
| LU | 50 | 0 | 0 |
| MT | BKA | BKA | BKA |
| NL | 385 | 45 (*) | 10 |
| PL | 114 | 7 | 6 |
| PT | BD | BD | BD |
| SE | BKA | BKA | BKA |
| SK | 10 | 0 | 0 |
| SI | BKA | BKA | BKA |
| UK | 636 | 40 | 6 |
| Razem | 6.890 | 279 | 3,9 |
| BD: brak danych - państwo członkowskie nie przekazało informacji | |||
| BKA:: brak kontroli analitycznych - w 2004 r. kontrole analityczne nie zostały przeprowadzone. | |||
| (*) Na Węgrzech i w Niderlandach znaleziono odpowiednio jedną i dwie próbki, które zostały poddane promieniowaniu i odpowiednio oznakowane. | |||
4. Wnioski
4.1. Wyniki kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie
Zgodnie z dyrektywą 1999/2/WE państwa członkowskie są zobowiązane do informowania Komisji o wynikach kontroli w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie, o kategoriach i ilości żywności poddanej promieniowaniu oraz o średnich zastosowanych dawkach.
W 2004 r. zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie znajdowały się w 10 państwach członkowskich. W porównaniu z 2003 r. do wykazu zatwierdzonych jednostek w państwach członkowskich dodano jednostki w trzech nowych państwach członkowskich.
Wymagane informacje dotyczące kategorii żywności poddanych napromieniowaniu przekazało zaledwie siedem z dziesięciu państw członkowskich.
W związku z powyższym dokładna ilość żywności poddanej promieniowaniu w UE w 2004 r. nie jest znana.
4.2. Wyniki kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu handlowego.
W 2004 r. W 2004 r. szesnaście państw członkowskich przeprowadziło kontrole analityczne i przedłożyło wymagane dane. Sześć państw członkowskich poinformowało Komisję, że w okresie objętym niniejszym sprawozdaniem nie przeprowadzały one kontroli analitycznych.
Z przekazanych informacji wynika, że w 2004 r. 3,9 % próbek zostało poddanych promieniowaniu i niewłaściwie oznakowanych.
Naruszenia dotyczą różnych kategorii produktów w różnym stopniu. Wśród produktów nielegalnie poddanych promieniowaniu znalazły się w szczególności produkty importowane z Azji, zwłaszcza makaron typu azjatyckiego i dania gotowe z suszonego makaronu. Ponadto należy zauważyć, że w 2004 r. w Azji nie było jednostek zatwierdzonych przez Wspólnotę Europejską.
Komisja oczekuje, że we wszystkich państwach członkowskich liczba kontroli zostanie zwiększona, oraz że państwa członkowskie podejmą odpowiednie środki.
Różnice w wynikach kontroli między państwami członkowskimi można częściowo uzasadnić doborem próbek i skutecznością zastosowanych metod analitycznych.
4.3. Ostateczny termin przekazania wyników kontroli dla celów sporządzenia sprawozdania za rok 2005
Ostatecznym terminem przekazania Komisji wyników kontroli przeprowadzonych w 2005 r., wymaganych na mocy art. 7 ust. 3 dyrektywy 1999/2/WE jest dzień 30 kwietnia 2006 r.
______
(1) Dz.U. L 66 z 13.3.1999, str. 16. Zmieniona rozporządzeniem (WE) nr 1882/2003 (Dz.U. L 284 z 31.10.2003, str. 1).
(2) http://europa.eu.int/comm/food/food/biosafety/irradiation/index_en.htm.
(3) Dz.U. C 187 z 7.8.2003, str. 13.
(4) Dz.U. L 66 z 13.3.1999, str. 24.
(5) Dz.U. C 56 z 11.3.2003, str. 5.