Art. 21. - Pomoc na finansowanie ryzyka - Rozporządzenie 651/2014 uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2014.187.1

Akt obowiązujący

Wersja od: 1 lipca 2023 r.

Artykuł  21 ³⁴⁸

 

Pomoc na finansowanie ryzyka

1. Programy pomocy na finansowanie ryzyka na rzecz MŚP są zgodne z rynkiem wewnętrznym w rozumieniu art. 107 ust. 3 Traktatu i wyłączone z obowiązku zgłoszenia, o którym mowa w art. 108 ust. 3 Traktatu, jeżeli spełnione są warunki ustanowione w niniejszym artykule i w rozdziale I.

2. Państwa członkowskie, w sposób bezpośredni lub za pomocą podmiotu, któremu powierzono zadanie, wdrażają środek finansowania ryzyka poprzez co najmniej jednego pośrednika finansowego. Państwa członkowskie lub podmioty, którym powierzono zadanie, wnoszą na rzecz pośredników finansowych wkład publiczny zgodnie z ust. 9-13, a pośrednicy finansowi, zgodnie z ust. 14-17, dokonują inwestycji w zakresie finansowania ryzyka, zgodnie z ust. 4-8, w kwalifikujących się przedsiębiorstwach spełniających przepisy ust. 3. Państwa członkowskie ani podmioty, którym powierzono zadanie, nie dokonują bezpośrednich inwestycji w kwalifikujących się przedsiębiorstwach bez udziału pośrednika finansowego.

3. Za kwalifikujące się przedsiębiorstwa uznaje się przedsiębiorstwa, które są MŚP nienotowanymi na giełdzie i spełniają, w momencie wdrożenia początkowej inwestycji w zakresie finansowania ryzyka, co najmniej jeden z następujących warunków:

a) nie prowadzą działalności na żadnym rynku;

b) prowadzą działalność na dowolnym rynku przez:

(i) mniej niż 10 lat od rejestracji; lub

(ii) mniej niż 7 lat od pierwszej sprzedaży komercyjnej.

W przypadku gdy do danego przedsiębiorstwa zastosowano jeden z okresów kwalifikowalności, o których mowa w pkt (i) i (ii)), do wszelkiej późniejszej pomocy na finansowanie ryzyka dla tego samego przedsiębiorstwa można zastosować tylko ten okres. W przypadku przedsiębiorstw, które przejęły inne przedsiębiorstwo lub powstały w wyniku połączenia, zastosowany okres kwalifikowalności obejmuje również operacje przedsiębiorstwa odpowiednio objętego przejęciem lub połączeniem, z wyjątkiem takich przedsiębiorstw objętych przejęciem lub połączeniem, których obrót wynosi mniej niż 10 % obrotu przedsiębiorstwa przejmującego w roku obrotowym poprzedzającym przejęcie lub, w przypadku przedsiębiorstw powstałych w wyniku połączenia, mniej niż 10 % łącznego obrotu, jaki łączące się przedsiębiorstwa osiągnęły w roku obrotowym poprzedzającym połączenie. Odnośnie do okresu kwalifi- kowalności, o którym mowa w pkt (i), jeśli jest on stosowany, w przypadku przedsiębiorstw, które nie podlegają rejestracji, okres kwalifikowalności zaczyna się albo od momentu, w którym przedsiębiorstwo rozpoczyna swoją działalność gospodarczą, albo od momentu, w którym zaczyna ono podlegać opodatkowaniu z tytułu swojej działalności gospodarczej, w zależności od tego, który z nich przypada wcześniej;

c) potrzebują początkowej inwestycji, która - w oparciu o biznesplan przygotowany w celu podjęcia nowej działalności gospodarczej - przekracza 50 % ich średnich rocznych obrotów w poprzednich 5 latach. Na zasadzie odstępstwa od zdania pierwszego próg ten jest ograniczony do 30 % w odniesieniu do następujących inwestycji, które uznaje się za inwestycje początkowe w nową działalność gospodarczą:

(i) inwestycje przynoszące znaczną poprawę efektywności środowiskowej działalności zgodnie z art. 36 ust. 2;

(ii) inne zrównoważone środowiskowo inwestycje zdefiniowane w art. 2 pkt 1 rozporządzenia (UE) 2020/852;

(iii) inwestycje, których celem jest zwiększenie zdolności wydobycia, rozdzielania, rafinacji, przetwarzania lub recyklingu surowców krytycznych wymienionych w załączniku IV.

4. Inwestycja w zakresie finansowania ryzyka może też obejmować inwestycje kontynuacyjne dokonane w kwalifikujących się przedsiębiorstwach, w tym po upływie okresu wymaganego do kwalifikowania się, o którym mowa w ust. 3 lit. b), jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:

a) nie przekroczono łącznej kwoty finansowania ryzyka, o której mowa w ust. 8;

b) możliwość inwestycji kontynuacyjnych została przewidziana w początkowym biznesplanie;

c) przedsiębiorstwo otrzymujące inwestycje kontynuacyjne nie stało się "przedsiębiorstwem powiązanym", w rozumieniu art. 3 ust. 3 załącznika I, z innym przedsiębiorstwem, innym niż pośrednik finansowy lub niezależny inwestor prywatny dostarczający finansowanie ryzyka w ramach środka, chyba że nowy podmiot stanowi MŚP.

5. Inwestycje w zakresie finansowania ryzyka w kwalifikujących się przedsiębiorstwach mogą przybierać formę inwestycji kapitałowych, quasi-kapitałowych, pożyczek, gwarancji lub kombinacji tych rozwiązań.

6. W przypadku udzielenia gwarancji wartość gwarancji nie może przekraczać 80 % wartości pożyczki udzielonej kwalifikującemu się przedsiębiorstwu.

7. W przypadku inwestycji w zakresie finansowania ryzyka w formie inwestycji kapitałowych i quasi-kapitałowych w kwalifikujących się przedsiębiorstwach środek finansowania ryzyka może obejmować refinansowanie tylko wtedy, gdy refinansowanie jest połączone z nowym kapitałem odpowiadającym co najmniej 50 % każdej rundy inwestycji w kwalifikujących się przedsiębiorstwach.

8. Łączna pozostała kwota inwestycji w zakresie finansowania ryzyka, o której mowa w ust. 5, nie może przekraczać 16,5 mln EUR na kwalifikujące się przedsiębiorstwo w ramach dowolnego środka finansowania ryzyka. Aby obliczyć maksymalną kwotę inwestycji w zakresie finansowania ryzyka, uwzględnia się:

a) w przypadku pożyczek i inwestycji quasi-kapitałowych mających strukturę długu, nominalną pozostałą do spłaty kwotę instrumentu;

b) w przypadku gwarancji, nominalną pozostałą do spłaty kwotę pożyczki bazowej.

9. Wkład publiczny wniesiony na rzecz pośredników finansowych może przybrać jedną z następujących form:

a) kapitału własnego lub quasi-kapitału własnego lub środków finansowych, przeznaczonych na zapewnienie inwestycji w zakresie finansowania ryzyka bezpośrednio lub pośrednio kwalifikującym się przedsiębiorstwom;

b) pożyczek mających zapewnić inwestycje w zakresie finansowania ryzyka bezpośrednio lub pośrednio kwalifikującym się przedsiębiorstwom;

c) gwarancji, przeznaczonych na pokrycie strat z inwestycji w zakresie finansowania ryzyka, udzielanych bezpośrednio lub pośrednio kwalifikującym się przedsiębiorstwom.

10. Mechanizmy podziału zysków i ryzyka między z jednej strony państwem członkowskim (lub powołanym dla niego podmiotem, któremu powierzono zadanie), a z drugiej strony inwestorami prywatnymi, pośrednikami finansowymi lub zarządcami funduszy muszą być odpowiednie i spełniać następujące warunki:

a) w przypadku pomocy na finansowanie ryzyka w formie innej niż gwarancje stosuje się raczej priorytetowe zwroty z zysków (asymetryczny podział zysku lub zachęty związane ze wzrostem) aniżeli ochronę przed potencjalnymi stratami (ochrona przed spadkiem wartości);

b) w przypadku asymetrycznego podziału strat między inwestorami publicznymi a prywatnymi pierwsza strata pokrywana przez inwestora publicznego jest ograniczona do 25 % inwestycji w zakresie finansowania ryzyka;

c) w przypadku pomocy na finansowanie ryzyka w formie gwarancji stopa gwarancji jest ograniczona do 80 %, a łączne straty pokrywane przez państwo członkowskie są ograniczone do maksymalnie 25 % gwarantowanego portfela bazowego. Bezpłatnie można udzielić jedynie gwarancji pokrywających oczekiwane straty portfela bazowego objętego gwarancją. Jeżeli gwarancja obejmuje również nieoczekiwane straty, pośrednik finansowy płaci od części gwarancji obejmującej nieoczekiwane straty prowizję gwarancyjną na warunkach rynkowych.

11. Jeżeli wkład publiczny wniesiony na rzecz pośrednika finansowego przybiera formę inwestycji kapitałowych i quasi-kapitałowych, o których mowa w ust. 9 lit. a), na cele zarządzania płynnością można wykorzystać nie więcej niż 30 % łącznej wartości wpłat na poczet kapitału i niewniesionego kapitału zadeklarowanego pośrednika finansowego.

12. W przypadku środków finansowania ryzyka mających na celu zapewnienie inwestycji w zakresie finansowania ryzyka w formie inwestycji kapitałowych, quasi-kapitałowych lub pożyczek kwalifikującym się przedsiębiorstwom wkład publiczny wniesiony na rzecz pośrednika finansowego musi służyć pozyskaniu dodatkowego finansowania od niezależnych inwestorów prywatnych na poziomie pośredników finansowych lub kwalifikujących się przedsiębiorstw, tak aby osiągnąć łączną stopę udziału prywatnego na następujących minimalnych poziomach:

a) 10 % inwestycji w zakresie finansowania ryzyka przyznanej kwalifikującym się przedsiębiorstwom, o których mowa w ust. 3 lit. a);

b) 40 % inwestycji w zakresie finansowania ryzyka przyznanej kwalifikującym się przedsiębiorstwom, o których mowa w ust. 3 lit. b);

c) 60 % inwestycji w zakresie finansowania ryzyka przyznanej kwalifikującym się przedsiębiorstwom, o których mowa w ust. 3 lit. c), i na inwestycje kontynuacyjne w zakresie finansowania ryzyka w kwalifikujących się przedsiębiorstwach po upływie okresu wymaganego do kwalifikowania się, o którym mowa w ust. 3 lit. b).

Finansowanie zapewnione przez niezależnych inwestorów prywatnych korzystających z pomocy na finansowanie ryzyka w formie bodźców podatkowych zgodnie z art. 21a nie jest uwzględniane dla celów osiągnięcia łącznych stóp udziału prywatnego określonych w akapicie pierwszym tego ustępu.

Stopy udziału prywatnego, o których mowa w akapicie pierwszym lit. b) i c), zostają zmniejszone do 20 % zgodnie z lit. b) i do 30 % zgodnie z lit c) w przypadku inwestycji, które: są dokonywane na obszarach objętych pomocą, określonych na zatwierdzonej mapie pomocy regionalnej obowiązującej w chwili zapewnienia inwestycji w zakresie finansowania ryzyka w zastosowaniu art. 107 ust. 3 lit. a) Traktatu lub otrzymują wsparcie na podstawie zatwierdzonego przez Radę planu odbudowy i zwiększania odporności państwa członkowskiego; lub otrzymują wsparcie z Europejskiego Funduszu Obronnego zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2021/697 lub w ramach Unijnego programu kosmicznego zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/696 ³⁴⁹  ; lub otrzymują wsparcie z funduszy Unii wdrażanych w ramach zarządzania dzielonego objętych rozporządzeniem (UE) nr 1303/2013, rozporządzeniem (UE) 2021/1060 lub rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 ³⁵⁰ .

13. Jeżeli środek finansowania ryzyka jest wdrażany poprzez pośrednika finansowego i skierowany do kwalifikujących się przedsiębiorstw na różnych etapach rozwoju, o których mowa w ust. 3 i 4, pośrednik finansowy osiąga stopę udziału prywatnego stanowiącą co najmniej średnią ważoną opartą na wielkości poszczególnych inwestycji w portfelu bazowym i będącą wynikiem zastosowania wobec takich inwestycji minimalnych stóp udziału, o których mowa w ust. 12, chyba że wymagany udział niezależnych inwestorów prywatnych osiągnięto na poziomie kwalifikujących się przedsiębiorstw.

14. Pośredników finansowych i zarządców funduszy wybiera się w drodze otwartej, przejrzystej i niedyskryminują- cej procedury zgodnej z obowiązującymi przepisami unijnymi i krajowymi. Państwa członkowskie mogą wymagać, aby kwalifikowalni pośrednicy finansowi i zarządcy funduszy spełniali z góry określone kryteria obiektywnie uzasadnione charakterem inwestycji. Procedura opiera się na obiektywnych kryteriach związanych z doświadczeniem, wiedzą fachową oraz potencjałem operacyjnym i finansowym oraz spełnia łącznie następujące warunki:

a) zapewnia powołanie kwalifikowalnych pośredników finansowych i zarządców funduszy zgodnie z obowiązującymi przepisami;

b) nie wprowadza rozróżnienia na pośredników finansowych i zarządców funduszy ze względu na miejsce prowadzenia działalności lub miejsce założenia w jakimkolwiek państwie członkowskim;

c) ma na celu ustanowienie odpowiednich mechanizmów podziału zysków i ryzyka, o których mowa w ust. 10, i podejmowania decyzji motywowanych zyskiem, o których mowa w ust. 15.

15. Środki finansowania ryzyka zapewniają, aby pośrednicy finansowi otrzymujący wkład publiczny podejmowali decyzje motywowane zyskiem podczas dokonywania inwestycji w zakresie finansowania ryzyka w kwalifikujących się przedsiębiorstwach. Ten obowiązek zostaje dopełniony, w przypadku gdy spełnione są łącznie następujące warunki:

a) państwo członkowskie, lub podmiot, któremu powierzono wdrożenie środka, przewiduje procedurę due diligence w celu zapewnienia pewnej pod względem handlowym strategii inwestycyjnej w celu wdrożenia środka finansowania ryzyka, w tym odpowiedniej polityki dywersyfikacji ryzyka mającej na celu osiągnięcie rentowności i efektywnej skali pod względem wielkości i zasięgu terytorialnego danego portfela inwestycji;

b) inwestycje w zakresie finansowania ryzyka zapewniane kwalifikującym się przedsiębiorstwom opierają się na racjonalnym biznesplanie zawierającym szczegółowe informacje na temat produktu, sprzedaży i kształtowania się rentowności, określającym z góry rentowność;

c) dla każdej inwestycji kapitałowej i quasi-kapitałowej istnieje jasna i realistyczna strategia wyjścia.

16. Pośrednikami finansowymi zarządza się na zasadach komercyjnych. Wymóg ten jest spełniony, jeżeli pośrednik finansowy oraz - w zależności od rodzaju środka finansowania ryzyka - zarządca funduszu spełniają łącznie następujące warunki:

a) są zobowiązani na mocy prawa lub umowy do działania zgodnie z najlepszymi praktykami i z należytą starannością charakteryzującą profesjonalnego zarządcę, w dobrej wierze oraz unikając konfliktu interesów; w stosownych przypadkach zastosowanie ma nadzór regulacyjny;

b) ich wynagrodzenie jest zgodne z praktykami rynkowymi. Wymóg ten uznaje się za spełniony, jeżeli są oni wybierani w drodze otwartej, przejrzystej i niedyskryminującej procedury wyboru zgodnie z ust. 14;

c) przejmują część ryzyka związanego z inwestycją poprzez współinwestowanie środków własnych albo otrzymywanie wynagrodzenia powiązanego z uzyskanymi wynikami, tak aby zapewnić, że ich interesy są trwale powiązane z interesami państwa członkowskiego lub powołanego dla niego podmiotu, któremu powierzono zadanie;

d) określają strategię inwestycyjną, kryteria i proponowane ramy czasowe inwestycji;

e) inwestorzy mają prawo do bycia reprezentowanymi w organach zarządzających funduszem inwestycyjnym, takich jak rada nadzorcza lub komitet doradczy, jeżeli takowe istnieją.

17. W przypadku środka finansowania ryzyka, w ramach którego inwestycja w zakresie finansowania ryzyka zapewniana kwalifikującym się przedsiębiorstwom ma formę gwarancji, pożyczek lub inwestycji quasi-kapitałowych mających strukturę długu, pośrednik finansowy podejmuje inwestycje w zakresie finansowania ryzyka w kwalifikujących się przedsiębiorstwach, które w przypadku braku pomocy nie zostałyby przeprowadzone albo zostałyby przeprowadzone w ograniczonym lub innym zakresie. Pośrednik finansowy musi być w stanie wykazać, iż posiada mechanizm zapewniający, że wszelkie korzyści są w jak największym stopniu przekazywane kwalifikującym się przedsiębiorstwom w formie wyższego finansowania, bardziej ryzykownych portfeli, niższych wymogów dotyczących zabezpieczenia, niższych prowizji gwarancyjnych lub niższych stóp oprocentowania.

18. Środki finansowania ryzyka zapewniające inwestycje w zakresie finansowania ryzyka na rzecz MŚP, które nie spełniają warunków określonych w ust. 3, są zgodne z rynkiem wewnętrznym w rozumieniu art. 107 ust. 3 Traktatu i wyłączone z obowiązku zgłoszenia, o którym mowa w art. 108 ust. 3 Traktatu, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:

a) na poziomie MŚP pomoc spełnia warunki określone w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 1407/2013 ³⁵¹  , rozporządzeniu Komisji (UE) nr 1408/2013 ³⁵²  lub rozporządzeniu (UE) nr 717/2014, w zależności od tego, które z nich ma zastosowanie;

b) spełnione są wszystkie warunki określone w niniejszym artykule z wyjątkiem warunków określonych w ust. 3, 4, 8, 12 lub 13;

c) w przypadku środków finansowania ryzyka zapewniających kwalifikującym się przedsiębiorstwom inwestycje kapitałowe, quasi-kapitałowe i pożyczkowe środek służy pozyskaniu dodatkowego finansowania od niezależnych inwestorów prywatnych na poziomie pośredników finansowych lub MŚP, tak aby osiągnąć łączną stopę udziału prywatnego wynoszącą co najmniej 60 % finansowania ryzyka udzielonego MŚP.

Stopa udziału prywatnego, o której mowa w akapicie pierwszym lit. c), zostaje zmniejszona do 30 % w przypadku inwestycji, które: są dokonywane na obszarach objętych pomocą, określonych na zatwierdzonej mapie pomocy regionalnej obowiązującej w chwili zapewnienia inwestycji w zakresie finansowania ryzyka w zastosowaniu art. 107 ust. 3 lit. a) Traktatu lub otrzymują wsparcie na podstawie zatwierdzonego przez Radę planu odbudowy i zwiększania odporności państwa członkowskiego; albo są objęte wsparciem z Europejskiego Funduszu Obronnego zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2021/697, lub z Unijnego programu kosmicznego zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2021/696 lub z unijnych funduszy wdrażanych w ramach zarządzania dzielonego objętych rozporządzeniem (UE) nr 1303/2013, rozporządzeniem (UE) 2021/1060 lub rozporządzeniem (UE) 2021/2115.

³⁴⁸ Art. 21 zmieniony przez art. 1 pkt 18 rozporządzenia nr 2023/1315 z dnia 23 czerwca 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.167.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2023 r.

³⁴⁹ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/696 z dnia 28 kwietnia 2021 r. ustanawiające Unijny program kosmiczny i Agencję Unii Europejskiej ds. Programu Kosmicznego oraz uchylające rozporządzenia (UE) nr 912/2010, (UE) nr 1285/2013 i (UE) nr 377/2014 oraz decyzję nr 541/2014/UE (Dz.U. L 170 z 12.5.2021, s. 69).

³⁵⁰ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 z dnia 2 grudnia 2021 r. ustanawiające przepisy dotyczące wsparcia planów strategicznych sporządzanych przez państwa członkowskie w ramach wspólnej polityki rolnej (planów strategicznych WPR) i finansowanych z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz uchylające rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 i (UE) nr 1307/2013 (Dz.U. L 435 z 6.12.2021, s. 1).

³⁵¹ Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis (Dz.U. L 352 z 24.12.2013, s. 1).

³⁵² Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1408/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis w sektorze rolnym (Dz.U. L 352 z 24.12.2013, s. 9).