Rozdział 7 - WSPÓŁPRACA MIĘDZY ORGANAMI CENTRALNYMI - Rozporządzenie 4/2009 w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2009.7.1

Akt obowiązujący

Wersja od: 31 grudnia 2018 r.

ROZDZIAŁ  VII

WSPÓŁPRACA MIĘDZY ORGANAMI CENTRALNYMI

Artykuł  49

Wyznaczanie organów centralnych

1. Państwo członkowskie wyznacza organ centralny, który pełni obowiązki nałożone na ten organ na podstawie niniejszego rozporządzenia.

2. Państwa członkowskie o strukturze federacyjnej, państwa członkowskie, w których obowiązuje więcej niż jeden system prawny, lub państwa członkowskie, w których znajdują się autonomiczne jednostki terytorialne, mogą wyznaczyć więcej niż jeden organ centralny i określają zakres miejscowy i osobowy ich zadań. W przypadku gdy państwo członkowskie wyznacza więcej niż jeden organ centralny, wskazuje ono organ centralny, do którego kierowane mogą być wszelkie informacje, które są następnie przekazywane organowi centralnemu będącemu organem właściwym w tym państwie członkowskim. W przypadku przesłania informacji do organu centralnego niebędącego organem właściwym, organ ten jest zobowiązany do przekazania jej do właściwego organu centralnego i poinformowania o tym organu przesyłającego.

3. Informacje o wyznaczeniu organu centralnego lub organów centralnych, o danych kontaktowych tych organów, a w odpowiednich przypadkach - o zakresie ich zadań zgodnie z ust. 2, są przekazywane przez państwo członkowskie Komisji zgodnie z art. 71.

Artykuł  50

Ogólne zadania organów centralnych

1. Organy centralne:

a) współpracują ze sobą, w tym poprzez wymianę informacji, i wspierają współpracę między właściwymi organami w swoich państwach członkowskich, aby osiągnąć cele niniejszego rozporządzenia;

b) dążą w miarę możliwości do rozwiązania trudności, które pojawiają się w związku ze stosowaniem niniejszego rozporządzenia.

2. Organy centralne przyjmują środki mające na celu usprawnienie stosowania niniejszego rozporządzenia, a także wzmocnienie ich współpracy. Do tego celu korzysta się z Europejskiej Sieci Sądowej w sprawach cywilnych i handlowych, utworzonej decyzją nr 2001/470/WE.

Artykuł  51

Szczegółowe zadania organów centralnych

1. Organy centralne udzielają pomocy w związku z wnioskami na mocy art. 56. W szczególności:

a) przekazują i przyjmują takie wnioski;

b) wszczynają postępowanie lub ułatwiają jego wszczęcie w przedmiocie takich wniosków.

2. Organy centralne podejmują wszelkie właściwe działania w odniesieniu do takich wniosków, aby:

a) gdy wymagają tego okoliczności - przyznać lub ułatwić przyznanie pomocy prawnej;

b) udzielić pomocy w ustaleniu miejsca pobytu dłużnika lub wierzyciela, w szczególności na mocy art. 61, 62 i 63;

c) udzielić pomocy w uzyskaniu odpowiednich informacji o dochodach, a w razie potrzeby - o innych aspektach sytuacji finansowej dłużnika lub wierzyciela, w tym informacji o położeniu majątku, w szczególności na mocy art. 61, 62 i 63;

d) zachęcić do osiągania polubownych rozwiązań, w odpowiednich przypadkach przy zastosowaniu mediacji, postępowania pojednawczego lub podobnych postępowań, aby doprowadzić do dobrowolnej zapłaty świadczeń alimentacyjnych;

e) ułatwić toczące się wykonywanie orzeczeń dotyczących świadczeń alimentacyjnych, w tym świadczeń zaległych;

f) ułatwić pobranie i szybkie przekazanie alimentów;

g) ułatwić uzyskanie dokumentacji lub innych dowodów, nie naruszając rozporządzenia (WE) nr 1206/2001;

h) udzielić pomocy w ustaleniu ojcostwa, gdy jest to konieczne do odzyskania należności z tytułu zobowiązań alimentacyjnych;

i) wszcząć lub ułatwić wszczęcie postępowania w celu przyjęcia wszelkich koniecznych środków tymczasowych mających zastosowanie na danym terytorium, w celu zapewnienia skutecznego odzyskania należności z tytułu zobowiązań alimentacyjnych w zakresie rozpatrywanego wniosku;

j) ułatwić doręczenie dokumentów, nie naruszając rozporządzenia (WE) nr 1393/2007.

3. Zadania organu centralnego na mocy niniejszego artykułu mogą w zakresie, w jakim zezwala na to prawo danego państwa członkowskiego, być wykonywane przez instytucje publiczne lub inne instytucje podlegające nadzorowi właściwych organów tego państwa członkowskiego. Informacje o wyznaczeniu takich instytucji, a także o ich danych kontaktowych oraz zakresie ich zadań są przekazywane przez państwo członkowskie Komisji zgodnie z art. 71.

4. Niniejszy artykuł ani art. 53 nie nakładają na organ centralny obowiązku wykonywania uprawnień, które na mocy prawa wezwanego państwa członkowskiego mogą być wykonywane wyłącznie przez organy sądowe.

Artykuł  52

Pełnomocnictwo

Organ centralny wezwanego państwa członkowskiego może żądać od wnioskodawcy udzielenia mu pełnomocnictwa jedynie w przypadku gdy organ ten występuje przed sądem lub innymi organami w imieniu wnioskodawcy, lub w celu wyznaczenia pełnomocnika, który będzie działał w takim zakresie.

Artykuł  53

Wnioski o podjęcie szczególnych działań

1. Organ centralny może zwrócić się do innego organu centralnego z wnioskiem popartym uzasadnieniem o podjęcie odpowiednich szczególnych działań na mocy art. 51 ust. 2 lit. b), c), g), h), i) oraz j), o ile na rozpatrzenie nie oczekuje żaden wniosek na mocy art. 56. Wezwany organ centralny podejmuje takie działania, jeżeli jest przekonany, że są one konieczne, by udzielić ewentualnemu wnioskodawcy pomocy w złożeniu wniosku na mocy art. 56 lub w ustaleniu, czy powinien on wystąpić z takim wnioskiem.

2. Jeśli złożono wniosek dotyczący działań, o których mowa w art. 51 ust. 2 lit. b) i c), wezwany organ centralny podejmuje działania w celu uzyskania żądanych informacji, w razie konieczności z zastosowaniem art. 61. Poszukiwania informacji, o których mowa w art. 61 ust. 2 lit. b), c) i d), można jednak podjąć wyłącznie w przypadku gdy wierzyciel przedstawi odpis wykonalnego orzeczenia, ugody sądowej lub dokumentu urzędowego, w odpowiednim przypadku wraz z wyciągiem, o którym mowa w art. 20, 28 lub 48.

Wezwany organ centralny przekazuje otrzymane informacje wzywającemu organowi centralnemu. Jeśli informacje te otrzymano z zastosowaniem art. 61, przekazuje się adres potencjalnego pozwanego w wezwanym państwie członkowskim. W przypadku wniosku o uznanie, o stwierdzenie wykonalności lub wykonanie orzeczenia przekazuje się również informację o istnieniu w tym państwie dochodów lub majątku dłużnika.

Jeżeli wezwany organ centralny nie jest w stanie udzielić informacji, o które wystąpiono we wniosku, informuje o tym niezwłocznie wzywający organ centralny, i wskazuje przyczyny niemożności udzielenia takich informacji.

3. Organ centralny może także, na wniosek innego organu centralnego, podjąć szczególne działania związane ze sprawą o charakterze międzynarodowym, która dotyczy odzyskania należności z tytułu zobowiązań alimentacyjnych, oczekującą na rozpatrzenie we wzywającym państwie członkowskim.

4. Składając wniosek na mocy niniejszego artykułu, organy centralne stosują formularz, którego wzór znajduje się w załączniku V.

Artykuł  54

Koszty ponoszone przez organ centralny

1. Każdy organ centralny samodzielnie pokrywa koszty własne wynikające ze stosowania niniejszego rozporządzenia.

2. Organy centralne nie mogą obciążać wnioskodawcy żadnymi kosztami usług świadczonych przez nie na mocy niniejszego rozporządzenia, z wyjątkiem nadzwyczajnych kosztów wynikających z wniosku o podjęcie działań na mocy art. 53.

Do celów niniejszego ustępu koszty związane z ustaleniem miejsca pobytu dłużnika nie są uznawane za koszty o charakterze nadzwyczajnym.

3. Wezwany organ centralny nie może domagać się zwrotu kosztów za usługi, o których mowa w ust. 2, bez uprzedniej zgody wnioskodawcy na świadczenie tych usług i taki ich koszt.

Artykuł  55

Wnioski za pośrednictwem organów centralnych

Wniosek na mocy niniejszego rozdziału jest składany za pośrednictwem organu centralnego państwa członkowskiego, w którym wnioskodawca ma miejsce pobytu, do organu centralnego wezwanego państwa członkowskiego.

Artykuł  56

Dostępne kategorie wniosków

1. Wierzyciel ubiegający się o odzyskanie należności z tytułu zobowiązań alimentacyjnych na mocy niniejszego rozporządzenia, może wystąpić z wnioskiem o:

a) uznanie lub uznanie ze stwierdzeniem wykonalności orzeczenia;

b) wykonanie orzeczenia wydanego lub uznanego w wezwanym państwie członkowskim;

c) uzyskanie orzeczenia w wezwanym państwie członkowskim w przypadku braku jakiegokolwiek orzeczenia, w tym także, w razie potrzeby, ustalenie ojcostwa;

d) uzyskanie orzeczenia w wezwanym państwie członkowskim jeżeli nie istnieje możliwość uznania ani stwierdzenia wykonalności orzeczenia wydanego w państwie innym niż to państwo członkowskie;

e) zmianę orzeczenia wydanego w wezwanym państwie członkowskim;

f) zmianę orzeczenia wydanego w państwie innym niż wezwane państwo członkowskie.

2. Dłużnik alimentacyjny, w stosunku do którego wydano orzeczenie w sprawie zobowiązań alimentacyjnych, może wystąpić z wnioskiem o:

a) uznanie orzeczenia, które zawiesza lub ogranicza wykonanie poprzedniego orzeczenia w wezwanym państwie członkowskim;

b) zmianę orzeczenia wydanego w wezwanym państwie członkowskim;

c) zmianę orzeczenia wydanego w państwie innym niż wezwane państwo członkowskie.

3. W odniesieniu do wniosków na mocy niniejszego artykułu pomoc prawna w zakresie pomocy przy wniesienia sprawy i reprezentowania strony przed sądem, o której mowa w art. 45 lit. b), jest przyznawana przez organ centralny wezwanego państwa członkowskiego..

4. O ile niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, wnioski, o których mowa w ust. 1 i 2, są rozpatrywane zgodnie z prawem wezwanego państwa członkowskiego i podlegają przepisom dotyczącym właściwości obowiązującym w tym państwie członkowskim.

Artykuł  57

Treść wniosku

1. Wniosek na mocy art. 56 jest składany przy użyciu formularza, którego wzór znajduje się w załączniku VI lub w załączniku VII.

2. Wszystkie wnioski na mocy art. 56 zawierają co najmniej:

a) wskazanie charakteru wniosku lub wniosków;

b) imię i nazwisko oraz dane kontaktowe, w tym adres, a także datę urodzenia wnioskodawcy;

c) imię i nazwisko, a jeżeli są znane - adres i datę urodzenia pozwanego;

d) imię i nazwisko oraz datę urodzenia każdej osoby, na rzecz której mają zostać przyznane świadczenia alimentacyjne;

e) podstawę, na której oparty jest wniosek;

f) w przypadku wniosku składanego przez wierzyciela - informacje dotyczące adresu, na jaki świadczenia alimentacyjne powinny być przekazywane lub przesyłane drogą elektroniczną;

g) imię i nazwisko oraz dane kontaktowe osoby reprezentującej organ centralny wzywającego państwa członkowskiego lub nazwę i dane kontaktowe wydziału tego organu, odpowiedzialnych za rozpatrzenie danego wniosku.

3. Na użytek ust. 2 lit. b) adres zamieszkania wnioskodawcy można zastąpić innym adresem w przypadku przemocy w rodzinie, jeśli prawo krajowe wezwanego państwa członkowskiego nie wymaga przedstawienia adresu zamieszkania wnioskodawcy do celów postępowania.

4. W odpowiednich przypadkach i o ile informacje te są znane, wniosek zawiera ponadto:

a) informacje o sytuacji finansowej wierzyciela;

b) informacje o sytuacji finansowej dłużnika, w tym nazwę i adres pracodawcy dłużnika, oraz informacje o składzie i położeniu majątku dłużnika;

c) wszelkie inne informacje, które mogą pomóc w ustaleniu miejsca pobytu pozwanego.

5. Do wniosku załącza się wszelkie niezbędne informacje lub dokumenty potwierdzające, w tym, w odpowiednim przypadku, dokumenty dotyczące uprawnienia wnioskodawcy do uzyskania pomocy prawnej. Do wniosków przewidzianych w art. 56 ust. 1 lit. a) i b) oraz ust. 2 lit. a) załącza się w odpowiednim przypadku wyłącznie dokumenty wymienione w art. 20, 28 lub 48 bądź art. 25 Konwencji haskiej z 2007 roku.

Artykuł  58

Przekazywanie, otrzymywanie i rozpatrywanie wniosków i spraw za pośrednictwem organów centralnych

1. Organ centralny wzywającego państwa członkowskiego udziela wnioskodawcy pomocy w zapewnieniu, by do wniosku zostały załączone wszelkie informacje i dokumenty, które według tego organu są konieczne, by wniosek został rozpatrzony.

2. Gdy organ centralny wzywającego państwa członkowskiego uzna, że wniosek ten spełnia wymogi niniejszego rozporządzenia, przekazuje wniosek centralnemu organowi wezwanego państwa członkowskiego.

3. Wezwany organ centralny w terminie 30 dni od daty otrzymania wniosku potwierdza jego wpływ przy użyciu formularza, którego wzór znajduje się w załączniku VIII, informuje organ centralny wzywającego państwa członkowskiego, jakie wstępne działania zostały lub zostaną podjęte w celu rozpatrzenia wniosku, oraz może zwrócić się o przekazanie dalszych niezbędnych dokumentów i informacji. W tym samym terminie 30 dni wezwany organ centralny informuje wzywający organ centralny, o imieniu i nazwisku oraz danych kontaktowych osoby lub nazwie i danych kontaktowych wydziału, odpowiedzialnych za udzielenie odpowiedzi na zapytania dotyczące postępu w zakresie rozpatrywania danego wniosku.

4. W terminie 60 dni od daty potwierdzenia wpływu wniosku wezwany organ centralny informuje wzywający organ centralny o stanie zaawansowania procesu rozpatrywania wniosku.

5. Wzywający i wezwany organ centralny, przekazują sobie informacje na temat:

a) tożsamości osoby lub wydziału odpowiedzialnych za daną sprawę;

b) postępu w zakresie rozpatrywania danej sprawy

i odpowiednio szybko udzielają odpowiedzi na zapytania.

6. Organy centralne rozpatrują sprawę tak szybko, jak na to zezwala konieczność odpowiedniego rozważenia danej kwestii.

7. Organy centralne wykorzystują najszybsze i najskuteczniejsze dostępne im sposoby komunikowania się.

8. Wezwany organ centralny może odmówić rozpatrzenia wniosku wyłącznie, gdy w sposób oczywisty nie zostały spełnione wymogi niniejszego rozporządzenia. W takim przypadku wezwany organ centralny niezwłocznie informuje wzywający organ centralny o przyczynach tej odmowy przy użyciu formularza, którego wzór znajduje się w załączniku IX.

9. Wezwany organ centralny nie może odrzucić wniosku wyłącznie ze względu na to, że wymagane są dodatkowe dokumenty lub informacje. Jednak wezwany organ centralny może się zwrócić do wzywającego organu centralnego o przekazanie tych dodatkowych dokumentów lub informacji. Jeżeli wzywający organ centralny nie przekaże tych dokumentów lub informacji w terminie 90 dni lub dłuższym, określonym przez wezwany organ centralny ten ostatni organ może podjąć decyzję o zaprzestaniu rozpatrywania wniosku. W takim przypadku informuje on wzywający organ centralny przy użyciu formularza, którego wzór znajduje się w załączniku IX.

Artykuł  59

Języki

1. Formularz wniosku jest wypełniany w języku urzędowym wezwanego państwa członkowskiego lub jeżeli w tym państwie członkowskim obowiązuje kilka języków urzędowych - w języku urzędowym lub jednym z języków urzędowych miejsca, w którym ma siedzibę dany organ centralny, lub w jednym z języków urzędowych instytucji Unii Europejskiej wskazanym jako akceptowany przez to państwo członkowskie, chyba że organ centralny tego państwa odstąpi od tego warunku.

2. Dokumenty towarzyszące formularzowi wniosku nie są tłumaczone na język określony zgodnie z ust. 1, chyba że tłumaczenie takie jest konieczne do celów świadczenia pomocy, o którą wystąpiono, z zastrzeżeniem art. 20, 28, 40 i 66.

3. Wszelka inna komunikacja pomiędzy organami centralnymi odbywa się w języku ustalonym zgodnie z ust. 1, chyba że organy centralne ustalą inaczej.

Artykuł  60

Posiedzenia

1. W celu ułatwienia stosowania niniejszego rozporządzenia, organy centralne zbierają się regularnie na posiedzeniach.

2. Posiedzenia te zwołuje się zgodnie z decyzją 2001/470/WE ustanawiającą Europejską Sieć Sądową w sprawach cywilnych i handlowych.

Artykuł  61

Dostęp organów centralnych do informacji

1. W warunkach przewidzianych w niniejszym rozdziale i w drodze wyjątku od art. 51 ust. 4 wezwany organ centralny wykorzystuje wszystkie właściwe i uzasadnione środki, by uzyskać informacje, o których mowa w ust. 2, konieczne do ułatwienia uzyskania, zmiany, uznania i stwierdzenia wykonalności lub wykonania orzeczenia w danej sprawie.

Organy publiczne lub organy administracyjne, które w ramach swoich zwykłych obowiązków przechowują w wezwanym państwie członkowskim informacje, o których mowa w ust. 2, i są odpowiedzialne za ich przetwarzanie w rozumieniu przepisów dyrektywy 95/46/WE, przekazują je z zastrzeżeniem ograniczeń uzasadnionych względami bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego, wezwanemu organowi centralnemu na jego wniosek, gdy organ ten nie posiada bezpośredniego dostępu do tych informacji.

Państwa członkowskie mogą wyznaczyć organy publiczne lub organy administracyjne, które mają przekazywać wezwanemu organowi centralnemu informacje, o których mowa w ust. 2. Gdy państwo członkowskie dokonuje takiego wyznaczenia, zapewnia, by wybór takich organów publicznych i organów administracyjnych umożliwił jej organowi centralnemu - zgodnie z niniejszym artykułem - dostęp do informacji będących przedmiotem wniosku.

Wszystkie inne osoby prawne, które przechowują w wezwanym państwie członkowskim informacje, o których mowa w ust. 2, i są odpowiedzialne za ich przetwarzanie rozumieniu dyrektywy 95/46/WE, przekazują je wezwanemu organowi centralnemu, na jego wniosek jeśli organ ten jest do tego upoważniony na mocy prawa wezwanego państwa członkowskiego.

W razie potrzeby wezwany organ centralny przekazuje uzyskane w ten sposób informacje wzywającemu organowi centralnemu.

2. Informacje, o których mowa w niniejszym artykule, obejmują informacje przechowywane przez organy publiczne, organy administracyjne lub osoby, o których mowa w ust. 1. Zakres przekazywanych informacji musi być wystarczający, odpowiedni oraz nie może być nadmierny i dotyczy:

a) adresu dłużnika lub wierzyciela;

b) dochodów dłużnika;

c) nazwy pracodawcy dłużnika lub rachunku albo rachunków bankowych dłużnika;

d) majątku dłużnika.

Do celów wydania orzeczenia lub jego zmiany wezwany organ centralny może wystąpić o informacje, o których mowa w lit. a).

Do celów uznania, stwierdzenia wykonalności lub wykonania orzeczenia, wezwany organ centralny może wystąpić o wszystkie informacje, o których mowa w akapicie pierwszym. Jednak o informacje wymienione w lit. d) występuje się wyłącznie, jeżeli informacje wymienione w lit. b) i lit. c) nie są wystarczające, by możliwe było wykonanie orzeczenia.

Artykuł  62

Przekazywanie i wykorzystywanie informacji

1. Organy centralne przekazują w danym państwie członkowskim informacje, o których mowa w art. 61 ust. 2, w zależności od przypadku - właściwym sądom, właściwym organom odpowiedzialnym za doręczanie dokumentów i właściwym organom egzekucyjnym.

2. Wszelkie organy lub sądy, którym przekazano informacje na mocy art. 61, nie mogą ich wykorzystywać do celów innych niż ułatwienie odzyskiwania należności z tytułu zobowiązań alimentacyjnych.

Z wyjątkiem informacji dotyczących samego faktu istnienia adresu, dochodów lub majątku w wezwanym państwie członkowskim, informacje, o których mowa w art. 61 ust. 2, nie mogą zostać przekazane osobie, która wystąpiła do wzywającego organu centralnego, z zastrzeżeniem zasad postępowania sądowego.

3. Żadne organy przetwarzające informacje przekazane im na mocy art. 61 nie mogą przechowywać tych informacji dłużej niż przez okres konieczny do realizacji celów, dla których je przekazano.

4. Wszystkie organy przetwarzające informacje przekazane im na mocy art. 61 zapewniają poufność takich informacji zgodnie z swoim prawem krajowym.

Artykuł  63

Powiadamianie osoby, której dotyczą informacje

1. Powiadamianie osoby, której dane dotyczą, o przekazaniu całości lub części informacji zebranych na jej temat następuje zgodnie z prawem krajowym wezwanego państwa członkowskiego.

2. Jeśli takie powiadomienie może przeszkodzić w skutecznym odzyskaniu należności z tytułu zobowiązań alimentacyjnych, może ono zostać wstrzymane na okres nie dłuższy niż 90 dni od dnia udostępnienia informacji wezwanemu organowi centralnemu.