Rozdział 1 - PRZEPISY OGÓLNE - Rozporządzenie 2024/1348 w sprawie ustanowienia wspólnej procedury ubiegania się o ochronę międzynarodową w Unii i uchylenia dyrektywy 2013/32/UE

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2024.1348

Akt oczekujący

Wersja od: 22 maja 2024 r.

ROZDZIAŁ  I

PRZEPISY OGÓLNE

Artykuł  1

Przedmiot

Niniejsze rozporządzenie ustanawia wspólną procedurę udzielania i pozbawienia ochrony międzynarodowej na podstawie rozporządzeniu (UE) 2024/1347.

Artykuł  2

Zakres stosowania

1. Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do wszystkich wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej, z którymi wystąpiono na terytorium państw członkowskich, w tym na granicy zewnętrznej, na morzu terytorialnym lub w strefach tranzytowych państw członkowskich, oraz do pozbawienia ochrony międzynarodowej.

2. Niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej ani do wniosków o udzielenie azylu dyplomatycznego lub terytorialnego przedłożonych w przedstawicielstwach państw członkowskich.

3. Państwa członkowskie mogą podjąć decyzję o stosowaniu niniejszego rozporządzenia do wniosków o udzielenie ochrony, do których nie stosuje się rozporządzenia (UE) 2024/1347.

Artykuł  3

Definicje

Do celów niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje:

1) "uchodźca" oznacza obywatela państwa trzeciego, który na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem z powodu swojej rasy, religii, narodowości, przekonań politycznych lub przynależności do określonej grupy społecznej znajduje się poza państwem swojego obywatelstwa i nie może lub nie chce z powodu tej obawy przyjąć ochrony tego państwa, lub bezpaństwowca, który, przebywając z takich samych powodów jak określone powyżej poza państwem swojego poprzedniego miejsca zwykłego pobytu, nie może lub nie chce z powodu tej obawy powrócić do tego państwa i do którego nie ma zastosowania art. 12 rozporządzenia (UE) 2024/1347;

2) "osoba kwalifikująca się do otrzymania ochrony uzupełniającej" oznacza obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, który nie kwalifikuje się do uznania go za uchodźcę, lecz co do którego wykazano istotne podstawy, aby sądzić, że jeśli zostanie odesłany do swojego kraju pochodzenia, a w przypadku bezpaństwowca - do państwa swojego poprzedniego miejsca zwykłego pobytu, może być narażony na rzeczywiste ryzyko doznania poważnej krzywdy określonej w art. 15 rozporządzenia (UE) 2024/1347, i do którego nie ma zastosowania art. 17 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia oraz który nie może lub ze względu na takie ryzyko nie chce przyjąć ochrony tego państwa;

3) "status uchodźcy" oznacza uznanie przez państwo członkowskie obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca za uchodźcę, zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2024/1347;

4) "status ochrony uzupełniającej" oznacza uznanie przez państwo członkowskie obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca za osobę kwalifikującą się do otrzymania ochrony uzupełniającej zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2024/1347;

5) "ochrona międzynarodowa" oznacza status uchodźcy lub status ochrony uzupełniającej;

6) "małoletni" oznacza obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, który nie ukończył 18 lat;

7) "małoletni bez opieki" oznacza małoletniego, który przybywa na terytorium państw członkowskich bez opieki osoby pełnoletniej odpowiedzialnej za niego z mocy prawa lub zgodnie z praktyką danego państwa członkowskiego oraz dopóki małoletni ten nie zostanie faktycznie objęty opieką takiej osoby pełnoletniej; w tym małoletniego, który zostaje pozostawiony bez opieki po wjeździe na terytorium państw członkowskich;

8) "ostateczna decyzja" oznacza decyzję, w której stwierdza się, czy obywatelowi państwa trzeciego lub bezpaństwowcowi nadaje się status uchodźcy lub status ochrony uzupełniającej na podstawie rozporządzenia (UE) 2024/1347, w tym decyzję o odrzuceniu wniosku jako niedopuszczalnego lub decyzję o odrzuceniu wniosku jako wycofanego w sposób wyraźny lub dorozumiany, i która nie podlega już środkowi zaskarżenia w ramach rozdziału V niniejszego rozporządzenia lub która stała się ostateczna zgodnie z prawem krajowym, niezależnie od tego, czy osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową ma prawo do pozostania zgodnie z niniejszym rozporządzeniem;

9) "rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej" oznacza rozpatrzenie dopuszczalności lub zasadności wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej zgodnie z niniejszym rozporządzeniem i rozporządzeniem (UE) 2024/1347;

10) "dane biometryczne" oznaczają dane biometryczne zdefiniowane w art. 2 lit. s) rozporządzenia (UE) 2024/1358;

11) "odpowiednia zdolność" oznacza zdolność wymaganą w dowolnym momencie do przeprowadzenia azylowej procedury granicznej i powrotowej procedury granicznej ustanowionej na podstawie rozporządzenia (UE) 2024/1349 lub, w stosownych przypadkach, równoważnej powrotowej procedury granicznej ustanowionej na podstawie prawa krajowego;

12) "wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej" lub "wniosek" oznacza wniosek o ochronę państwa członkowskiego, z którym wystąpił obywatel państwa trzeciego lub bezpaństwowiec, którego można uznać za osobę ubiegającą się o status uchodźcy lub status ochrony uzupełniającej;

13) "osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową" oznacza obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, który wystąpił z wnioskiem o udzielenie ochrony międzynarodowej, w odniesieniu do którego nie podjęto jeszcze ostatecznej decyzji;

14) "osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową potrzebująca szczególnych gwarancji proceduralnych" oznacza osobę ubiegającą się o ochronę międzynarodową, której możliwość korzystania z praw i wywiązywania się z obowiązków przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu jest ograniczona ze względu na sytuację tej osoby, na przykład potrzeby w zakresie szczególnego traktowania;

15) "bezpaństwowiec" oznacza osobę, której żadne państwo nie uznaje za swojego obywatela zgodnie ze swoim ustawodawstwem;

16) "organ rozstrzygający" oznacza każdy organ quasi-sądowy lub administracyjny w państwie członkowskim odpowiedzialny za rozpatrywanie wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej i właściwy do podejmowania decyzji w ramach procedury administracyjnej;

17) "pozbawienie ochrony międzynarodowej" oznacza wydaną przez organ rozstrzygający lub właściwy sąd lub trybunał decyzję lub orzeczenie o pozbawieniu lub wygaśnięciu ochrony międzynarodowej, w tym w drodze odmowy jej przedłużenia, zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2024/1347;

18) "pozostawać w państwie członkowskim" oznacza pozostawać na terytorium, w tym na granicy lub w strefach tranzytowych państwa członkowskiego, w którym wystąpiono z wnioskiem o udzielenie ochrony międzynarodowej lub w którym wniosek jest rozpatrywany;

19) "kolejny wniosek" oznacza następny wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, z którym występuje się w dowolnym państwie członkowskim po tym, jak ostateczna decyzja w odniesieniu do poprzedniego wniosku została podjęta, w tym w przypadkach, gdy wniosek został odrzucony jako wycofany w sposób wyraźny lub dorozumiany;

20) "odpowiedzialne państwo członkowskie" oznacza państwo członkowskie odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2024/1351.

Artykuł  4

Właściwe organy

1. Każde państwo członkowskie wyznacza zgodnie z prawem krajowym organ rozstrzygający, aby wykonywał zadania powierzone mu na podstawie niniejszego rozporządzenia i rozporządzenia (UE) 2024/1347, w szczególności:

a) przyjmowanie i rozpatrywanie wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej;

b) podejmowanie decyzji w sprawie wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej;

c) podejmowanie decyzji w sprawie pozbawienia ochrony międzynarodowej.

Organ rozstrzygający jest jedynym organem uprawnionym w trakcie trwania procedury administracyjnej do podejmowania decyzji w sprawie dopuszczalności i zasadności wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej.

2. Bez uszczerbku dla ust. 1 państwa członkowskie powierzają innym odpowiednim organom krajowym zadanie przyjmowania wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej, jak również informowania osób ubiegających się o ochronę międzynarodową o tym, gdzie i jak złożyć wniosek zgodnie z art. 28. Do takich innych organów zalicza się co najmniej policję, organy imigracyjne, straż graniczną i organy odpowiedzialne za ośrodki detencyjne lub ośrodki przyjmowania.

3. Każde państwo członkowskie wyznacza właściwy organ do rejestrowania wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej. Państwa członkowskie mogą powierzyć organowi rozstrzygającemu lub innym odpowiednim organom zadanie rejestrowania wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej.

4. W przypadku, gdy wniosek został przyjęty przez organ nieposiadający uprawnień do jego rejestracji, organ ten niezwłocznie informuje organ odpowiedzialny za rejestrowanie wniosków, a wniosek ten jest rejestrowany zgodnie z art. 27. Organ odpowiedzialny za przyjęcie wniosku informuje również osobę ubiegającą się o ochronę międzynarodową, który organ jest odpowiedzialny za rejestrację wniosku.

5. Do celów ust. 2 i 3 do dnia 12 czerwca 2026 r. każde państwo członkowskie zgłasza Komisji organy, które wyznaczył do wykonywania zadań, o których mowa w tych ustępach, skazując, które zadania im powierzono. Wszelkie zmiany w zakresie wskazania tych organów są natychmiast zgłaszane Komisji.

6. Państwa członkowskie mogą postanowić, że organ inny niż organ rozstrzygający jest odpowiedzialny za procedurę ustalania odpowiedzialnego państwa członkowskiego zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2024/1351.

7. Każde państwo członkowskie zapewnia organowi rozstrzygającemu i innym właściwym organom wyznaczonym na podstawie niniejszego artykułu odpowiednie środki, w tym wystarczającą liczbę wykwalifikowanych pracowników, aby mogły one wypełniać swoje zadania na podstawie niniejszego rozporządzenia.

8. Państwa członkowskie zapewniają, aby pracownicy właściwych organów stosujący niniejsze rozporządzenie mieli odpowiednią wiedzę oraz zostali przeszkoleni, w tym odbyli odpowiednie szkolenia na podstawie art. 8 rozporządzenia (UE) 2021/2303, a także otrzymywali wytyczne umożliwiające im wypełnianie ich obowiązków podczas stosowania niniejszego rozporządzenia.

Artykuł  5

Pomoc na rzecz właściwych organów

Bez uszczerbku dla art. 4 ust. 7 i 8, właściwe organy wskazane na podstawie art. 4 mogą na wniosek państwa członkowskiego, do celów przyjmowania i rejestrowania wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej oraz do celów ułatwienia rozpatrywania wniosków, w tym w zakresie prowadzenia przesłuchań otrzymać pomoc od:

a) ekspertów oddelegowanych przez Agencję Unii Europejskiej ds. Azylu (zwaną dalej "Agencją ds. Azylu") zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2021/2303 oraz

b) właściwych organów innego państwa członkowskiego, którym to państwo członkowskie powierzyło zadanie przyjmowania, rejestrowania lub rozpatrywania wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej.

Właściwe organy wyznaczone na podstawie art. 4 mogą wspomagać organy innego państwa członkowskiego wyłącznie w zakresie zadań powierzonych im przez ich państwo członkowskie.

Kompetencje do podejmowania decyzji w sprawie poszczególnych wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej posiada wyłącznie organ rozstrzygający odpowiedzialnego państwa członkowskiego.

Artykuł  6

Rola Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców

1. Państwa członkowskie zezwalają Wysokiemu Komisarzowi Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców na:

a) dostęp do osób ubiegających się o ochronę międzynarodową, w tym znajdujących się w ośrodkach recepcyjnych, ośrodkach detencyjnych, na granicy oraz w strefach tranzytowych;

b) dostęp do informacji na temat indywidualnych wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej, przebiegu procedury oraz na temat podjętych decyzji, pod warunkiem że osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową wyrazi na to zgodę;

c) przedstawianie wszelkim właściwym organom swoich opinii, w ramach wykonywania swoich zadań nadzorczych na mocy art. 35 Konwencji z dnia 28 lipca 1951 r. dotyczącej statusu uchodźców, uzupełnionej protokołem nowojorskim z dnia 31 stycznia 1967 r. (zwanej dalej "konwencją genewską"), w odniesieniu do indywidualnych wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej na każdym etapie procedury.

2. Ust. 1 stosuje się również do organizacji działającej na terytorium danego państwa członkowskiego w imieniu Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców na mocy umowy z tym państwem członkowskim.

Artykuł  7

Zasada poufności

1. Organy stosujące niniejsze rozporządzenie są związane zasadą poufności w odniesieniu do wszelkich informacji osobowych, które organy te uzyskują w trakcie wykonywania swoich obowiązków, w tym w ramach wszelkiej wymiany informacji zgodnej z prawem unijnym lub krajowym prowadzonej między organami państw członkowskich, istotnej dla stosowania niniejszego rozporządzenia.

2. Podczas całej procedury ubiegania się o ochronę międzynarodową oraz po podjęciu ostatecznej decyzji w sprawie wniosku organy:

a) nie ujawniają domniemanym podmiotom dopuszczającym się prześladowania lub wyrządzającym poważną krzywdę informacji odnoszących się do indywidualnych wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej ani do faktu wystąpienia z takim wnioskiem;

b) nie uzyskują od domniemanych podmiotów dopuszczających się prześladowania lub wyrządzających poważną krzywdę żadnych informacji w sposób, który doprowadziłby do uzyskania przez takie podmioty informacji o fakcie wystąpienia z wnioskiem przez daną osobę ubiegającą się o ochronę międzynarodową.