Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 7 lutego 2018 r. w sprawie zerowej tolerancji dla okaleczania narządów płciowych kobiet (2017/2936(RSP)).

Dzienniki UE

Dz.U.UE.C.2018.463.26

Akt nieoceniany

Wersja od: 21 grudnia 2018 r.

Zero tolerancji dla okaleczania narządów płciowych kobiet

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 7 lutego 2018 r. w sprawie zerowej tolerancji dla okaleczania narządów płciowych kobiet (2017/2936(RSP))

(2018/C 463/04)

(Dz.U.UE C z dnia 21 grudnia 2018 r.)

P8_TA(2018)0033

Parlament Europejski,

- uwzględniając art. 8 i 9 dyrektywy o prawach ofiar (2012/29/UE) z dnia 25 października 2012 r. ¹  w sprawie obowiązkowego świadczenia usług wsparcia ofiarom przemocy, w tym ofiarom okaleczania żeńskich narządów płciowych,

- uwzględniając art. 11 i 21 dyrektywy w sprawie warunków przyjmowania (2013/33/UE) z dnia 26 czerwca 2013 r. ² , w której wymienia się konkretnie ofiary okaleczania żeńskich narządów płciowych wśród osób wymagających szczególnej troski, które powinny uzyskać odpowiednią opiekę zdrowotną podczas procedury azylowej,

- uwzględniając art. 20 dyrektywy w sprawie kwalifikowania (2011/95/UE) z dnia 13 grudnia 2011 r. ³ , w którym okaleczanie żeńskich narządów płciowych - jako poważną formę przemocy psychicznej, fizycznej lub seksualnej - uznano za podstawę do rozważenia objęcia ochroną międzynarodową,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 lutego 2014 r. w sprawie komunikatu Komisji pt. "Położenie kresu okaleczaniu żeńskich narządów płciowych" ⁴ ,

- uwzględniając swoja rezolucję z 14 czerwca 2012 r. w sprawie położenia kresu okaleczaniu żeńskich narządów płciowych ⁵ , w której wezwano do wyeliminowania tego procederu na całym świecie za pomocą zapobiegania, środków ochrony oraz prawodawstwa,

- uwzględniając sprawozdania roczne UE dotyczące praw człowieka i demokracji na świecie,

- uwzględniając konkluzje Rady z czerwca 2014 r. pt. "Zapobieganie wszelkim formom przemocy wobec kobiet i dziewcząt, w tym okaleczaniu żeńskich narządów płciowych, i zwalczanie takiej przemocy",

- uwzględniając konkluzje Rady z marca 2010 r. w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet w UE,

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 25 listopada 2013 r. zatytułowany "Położenie kresu okaleczaniu żeńskich narządów płciowych" (COM(2013)0833),

- uwzględniając wspólne oświadczenie z dnia 6 lutego 2013 r. w sprawie Międzynarodowego Dnia przeciw Okaleczaniu Narządów Płciowych Kobiet, w którym wiceprzewodnicząca Komisji / Wysoka przedstawiciel oraz pięcioro komisarzy UE potwierdziło zobowiązanie UE do zwalczania tego procederu w stosunkach zewnętrznych,

- uwzględniając plan działania UE dotyczący praw człowieka i demokracji na lata 2015-2019, w szczególności cel 14b,

- uwzględniając agendę na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, a w szczególności cel 5.3 dotyczący wyeliminowania wszelkich szkodliwych praktyk, takich jak małżeństwa zawierane w wieku dziecięcym, wczesne i przymusowe małżeństwa oraz okaleczanie żeńskich narządów płciowych,

- uwzględniając plan działania w sprawie równości płci na lata 2016-2020,

- uwzględniając sprawozdanie Europejskiego Instytutu ds. Równości Kobiet i Mężczyzn pt. "Okaleczanie żeńskich narządów płciowych w Unii Europejskiej i Chorwacji",

- uwzględniając Konwencję Rady Europy z 2014 r. w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (konwencja stambulska),

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 września 2017 r ⁶ . w sprawie przystąpienia UE do konwencji stambulskiej o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej,

- uwzględniając deklarację Komitetu Ministrów Rady Europy z września 2017 r. w sprawie potrzeby zwiększenia wysiłków na rzecz zapobiegania okaleczaniu żeńskich narządów płciowych i przymusowym małżeństwom kobiet w Europie oraz zwalczania tych zjawisk,

- uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie zwiększenia globalnych wysiłków na rzecz zaprzestania praktyki okaleczania żeńskich narządów płciowych (A/RES/67/146),

- uwzględniając umowę z Kotonu,

- uwzględniając inicjatywę UE i ONZ z 2017 r. o nazwie "Spotlight", dotyczącą eliminacji przemocy wobec kobiet i dziewcząt,

- uwzględniając pytanie do Komisji dotyczące zerowej tolerancji dla okaleczania narządów płciowych kobiet (O-000003/2018 - B8-0005/2018),

- uwzględniając projekt rezolucji Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia,

- uwzględniając art. 128 ust. 5 i art. 123 ust. 2 Regulaminu,

A. mając na uwadze, że w agendzie na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 wyraźnie wzywa się do wyeliminowania zjawiska okaleczania żeńskich narządów płciowych, wraz z innymi szkodliwymi praktykami ujętymi w celu 5 pt. "Osiągnięcie równości płci i wzmocnienie pozycji wszystkich kobiet i dziewcząt";

B. mając na uwadze, że okaleczanie żeńskich narządów płciowych jest praktyką objętą szczególną uwagą w ramach celu 14 "Promowanie równouprawnienia płci, praw kobiet oraz upodmiotowienia i uczestnictwa kobiet i dziewcząt" wyznaczonego w planie działania UE dotyczącym praw człowieka i demokracji na lata 2015-2019;

C. mając na uwadze, że plan działania w sprawie równości płci na lata 2016-2020 (GAP II), w ramach priorytetu tematycznego B "Integralność fizyczna i psychiczna", zawiera jako wskaźnik odsetek dziewcząt i kobiet w wieku 15-49 lat, które doświadczyły okaleczenia żeńskich narządów płciowych;

D. mając na uwadze, że okaleczanie żeńskich narządów płciowych, będące szkodliwą praktyką o charakterze ponadnarodowym, uznaje się obecnie za problem globalny, a w agendzie ONZ dotyczącej celów zrównoważonego rozwoju na 2030 r. uznano je za szkodliwą praktykę, którą należy całkowicie wyeliminować do 2030 r.;

E. mając na uwadze, że w sprawozdaniu statystycznym UNICEF - u z 2016 r. stwierdza się, iż co najmniej 200 milionów dziewcząt i kobiet na całym świecie zostało poddanych okaleczeniu narządów płciowych, jednak ich dokładna liczba pozostaje nieznana;

F. mając na uwadze, że okaleczanie żeńskich narządów płciowych - nadal praktykowane w niektórych częściach kontynentu afrykańskiego, ale także obszarów Bliskiego Wschodu, Azji i Oceanii - stanowi również problem w Unii Europejskiej i ma poważne konsekwencje dla kobiet i dziewcząt, które zostały mu poddane;

G. mając na uwadze, że w ciągu ostatnich trzech dziesięcioleci nastąpił postęp, choć nierównomierny, a częstość występowania spadła o ok. 30 %; mając na uwadze, że postęp ten może jednak zostać zneutralizowany przez wzrost liczby ludności, co oznacza, że ofiarą tego procederu padnie większa liczba dziewcząt i kobiet;

H. mając na uwadze, że społeczności lokalne są często największym pojedynczym czynnikiem wpływającym na decyzję rodziców o okaleczeniu dzieci płci żeńskiej lub na kobiety, które postanawiają poddać się okaleczeniu narządów płciowych;

I. mając na uwadze fakt, że chociaż nie istnieje religijny wymóg okaleczania żeńskich narządów płciowych, ogromne znaczenie religii w wielu praktykujących wspólnotach sprawia, iż konieczne jest zaangażowanie przywódców religijnych i innych liderów w ruch przeciwko okaleczaniu żeńskich narządów płciowych;

J. mając na uwadze, że w celu opracowania odpowiedniej strategii eliminacji tej praktyki należy ją zawsze analizować w kontekście lokalnym;

K. mając na uwadze, że okaleczanie żeńskich narządów płciowych jest często nierozłącznie powiązane z innymi kwestiami dotyczącymi nierówności płci i wydaje się być tylko jednym z wielu naruszeń praw kobiet, takich jak: brak dostępu dziewcząt do edukacji, w tym kompleksowej edukacji seksualnej; brak pracy lub zatrudnienia dla kobiet; niemożność posiadania lub dziedziczenia majątku; przymusowe lub przedwczesne małżeństwa dzieci; przemoc seksualna i fizyczna oraz brak wysokiej jakości opieki zdrowotnej, w tym usług w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz związanych z tym praw;

L. mając na uwadze, że wspólną przesłanką do okaleczania żeńskich narządów płciowych i innych form przemocy uwarunkowanej płcią jest kontrola nad ciałami kobiet, a ponadto praktyka ta narusza prawo kobiety do zdrowia, bezpieczeństwa i integralności cielesnej, a w niektórych przypadkach nawet jej prawo do życia;

M. mając na uwadze, że o ile zapobieganie stanowi bardziej pożądany sposób odchodzenia od okaleczania żeńskich narządów płciowych niż ściganie, ponieważ sprawcami, pomocnikami i podżegaczami są często rodzice ofiary, to oczywista jest potrzeba usunięcia przeszkód w ściganiu przypadków okaleczania żeńskich narządów płciowych, przy jednoczesnym uwzględnieniu najlepszego interesu dziecka;

1. odnotowuje spadek częstości okaleczania żeńskich narządów płciowych wskutek zdecydowanych działań i upowszechniania wiedzy oraz zachęca wszystkie podmioty do kontynuowania wysiłków na rzecz utrzymania tej dynamiki w krajach, w których okaleczanie żeńskich narządów płciowych jest powszechne;

2. postrzega tę dynamikę jako okazję do zintensyfikowania wysiłków państw i organizacji międzynarodowych, przede wszystkim poprzez tworzenie powiązań i związków między różnymi regionami, zainteresowanymi stronami i sektorami w celu aktywnego współdziałania, aby doprowadzić do porzucenia tej i innych praktyk szkodliwych dla dziewcząt, które mogą odczuwać ich fizyczne, psychologiczne i emocjonalne konsekwencje przez całe swoje życie;

3. dostrzega nieocenioną pracę organizacji działających we współpracy ze społecznościami lokalnymi zarówno w UE, jak i poza nią, w zakresie zapobiegania, uświadamiania oraz wsparcia, a także uznaje, że budowanie mostów między nimi jest konieczne, jeżeli okaleczanie żeńskich narządów płciowych ma zostać wyeliminowane;

4. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby włączyły zapobieganie zjawisku okaleczania żeńskich narządów płciowych do wszystkich sektorów, w szczególności zdrowia, w tym zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, pracy socjalnej, azylu, edukacji, w tym edukacji seksualnej, egzekwowania prawa, wymiaru sprawiedliwości, ochrony dzieci oraz środków przekazu i komunikacji;

5. podkreśla, że na mocy art. 38 konwencji stambulskiej państwa członkowskie mają obowiązek uznania za nielegalne okaleczania żeńskich narządów płciowych, a także zachęcania, przymuszania lub namawiania dziewcząt do poddania się tej praktyce, oraz że konwencja chroni nie tylko dziewczęta i kobiety zagrożone okaleczeniem narządów płciowych, ale również dziewczęta i kobiety, które odczuwają skutki tej praktyki przez całe swoje życie (w sytuacjach takich jak reinfibulacja, sytuacje związane z azylem, dostęp do opieki itp.); podkreśla, że konwencja stambulska stanowi, iż kultura, obyczaj, religia, tradycja lub tak zwany "honor" nie mogą być usprawiedliwieniem dla jakichkolwiek aktów przemocy wobec kobiet;

6. apeluje do UE i tych państw członkowskich, które nie ratyfikowały jeszcze konwencji stambulskiej Rady Europy w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet, aby niezwłocznie do niej przystąpiły, tak aby zobowiązanie podjęte przez UE było zgodne z międzynarodowymi normami promującymi holistyczne i zintegrowane podejście do przemocy wobec kobiet i okaleczania żeńskich narządów płciowych;

7. z zadowoleniem odnotowuje, że prawo karne we wszystkich państwach członkowskich chroni dziewczęta i kobiety przed okaleczaniem żeńskich narządów płciowych w sposób wyraźny lub dorozumiany, lecz wyraża głębokie zaniepokojenie jego oczywistą nieskutecznością, skoro w UE zarejestrowano zaledwie kilka spraw sądowych w tym zakresie;

8. z niepokojem zauważa, że egzekwowanie prawa, a w szczególności ściganie, jest wyzwaniem we wszystkich państwach członkowskich i krajach pochodzenia; zwraca się zatem do Komisji, aby ułatwiała ukierunkowane szkolenia odpowiednich podmiotów w zakresie wykrywania, ścigania i karania przypadków okaleczania żeńskich narządów płciowych; wzywa państwa członkowskie do zachowania większej czujności w wykrywaniu, ściganiu i karaniu przypadków okaleczania żeńskich narządów płciowych;

9. zauważa, że prawo karne i ukierunkowane szkolenia muszą iść w parze z wysiłkami na rzecz uświadamiania, aby zniechęcić sprawców tego procederu do kontynuowania go;

10. uznaje, że istotną różnicą między okaleczaniem żeńskich narządów płciowych a innymi formami przemocy uwarunkowanej płcią jest brak złego zamiaru leżącego u podstaw czynu, i podkreśla, że chociaż w żaden sposób nie może to służyć za usprawiedliwienie, należy to uwzględnić w strategiach mających na celu odejście od tej praktyki;

11. ubolewa nad rosnącą medykalizacją w niektórych krajach i podkreśla, że jest to niedopuszczalna odpowiedź na pierwotne przyczyny, jak już stwierdziły ONZ i WHO; zachęca państwa członkowskie do wyraźnego wprowadzenia zakazu medykalizacji okaleczania żeńskich narządów płciowych przy jednoczesnym poszerzaniu wiedzy personelu medycznego na temat tego problemu;

12. podkreśla, że okaleczanie żeńskich narządów płciowych jest jedną z najbardziej przewidywalnych form przemocy uwarunkowanej płcią, i zwraca się do Komisji i państw członkowskich o zagwarantowanie zdecydowanych działań zapobiegawczych w obozach dla uchodźców; wzywa Komisję, aby w dalszym stopniu uwzględniała zapobieganie zjawisku okaleczania żeńskich narządów płciowych oraz innym szkodliwym praktykom w ramach procedur integracyjnych i Funduszu Azylu, Migracji i Integracji (AMIF), a także aby dostarczała odpowiednich informacji poprzez Agencję UE ds. Azylu;

13. zwraca się o najwyższe standardy ochrony osób ubiegających się o azyl z powodów związanych z okaleczaniem żeńskich narządów płciowych w ramach reformy wspólnego europejskiego systemu azylowego i przeglądu dyrektyw azylowych oraz w ramach roli nowej Agencji UE ds. Azylu;

14. oczekuje utworzenia globalnej sieci, która będzie tworzyć powiązania między odpowiednimi podmiotami ze wszystkich częściach świata w celu łączenia pomysłów i sił; zwraca się do Komisji o udzielenie wsparcia tej ważnej sieci;

15. wzywa Komisję do reagowania na apele społeczeństwa obywatelskiego dotyczące takiej konstrukcji elastycznego finansowania, aby organizacje oddolne, które prowadzą działalność wśród społeczności, mogły ubiegać się o finansowanie, aby oprócz okaleczania żeńskich narządów płciowych można było zająć się także szeregiem kwestii związanych z prawami dziewcząt i kobiet, stosując podejście całościowe, oraz aby można było nawiązać kontakty między organizacjami działającymi w UE a organizacjami działającymi w krajach, w których występują takie praktyki; w tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje pracę europejskiej sieci na rzecz wyeliminowania okaleczania żeńskich narządów płciowych i pracę jej członków, w tym poprzez projekt "Change Plus", mającą na celu szkolenie przedstawicieli społeczności lokalnych w zakresie promowania nie tylko zmian legislacyjnych, ale także zmian zachowań w ich społecznościach;

16. zachęca Komisję i państwa członkowskie do przechowywania danych na temat występowania okaleczania żeńskich narządów płciowych i jego rodzajów oraz do włączania środowiska akademickiego w proces gromadzenia danych, prowadzenia badań i dokształcania przyszłych pokoleń specjalistów na temat zjawiska okaleczania żeńskich narządów płciowych; uznaje, że pewną rolę może odegrać Europejska Sieć Migracyjna; uważa, że wspólny program badań nad okaleczaniem żeńskich narządów płciowych pozwoliłby uniwersytetom z obszarów, w których jest ono praktykowane, na nawiązanie kontaktu z uniwersytetami w UE w celu organizacji programów wymiany, lepszego gromadzenia danych i poprawy zdolności przyszłych specjalistów w różnych sektorach;

17. zachęca Komisję i państwa członkowskie, aby włączyły podstawowe informacje na temat okaleczania żeńskich narządów płciowych oraz innych praktyk szkodliwych dla dziewcząt do programów edukacyjnych tych dyscyplin, które odgrywają kluczową rolę w zapobieganiu zjawisku okaleczania żeńskich narządów płciowych;

18. podkreśla, że niezależnie od kontekstu lokalnego okaleczanie żeńskich narządów płciowych należy postrzegać w kontekście przemocy uwarunkowanej płcią oraz jako kwestię równości płci i należy się nim zająć w ramach kompleksowego podejścia, tak aby uniknąć oczerniania społeczności, w których okaleczanie to jest praktykowane;

19. podkreśla, że zadbanie o to, by wszystkie dziewczęta uczęszczały do szkoły, a także stworzenie warunków koniecznych do ugruntowania pozycji kobiet w gospodarce to pierwsze kroki w kierunku wzmocnienia pozycji kobiet w społecznościach stosujących tę praktykę;

20. zwraca uwagę na potencjał i siłę różnych kanałów komunikacji, takich jak sztuka, literatura, nowe i lokalne środki przekazu, aby przesłanie docierało do jak największej liczby ludzi; podkreśla znaczenie zaangażowania chłopców i mężczyzn w tworzenie nowych narracji na temat równości płci oraz w zwalczanie istniejących struktur władzy poprzez sieci, programy partnerskie, kampanie informacyjne i programy szkoleniowe;

21. zachęca Komisję do wspierania państw członkowskich i krajów stosujących praktykę okaleczania w tworzeniu sieci i zintegrowanych strategii zapobiegania okaleczaniu żeńskich narządów płciowych, co obejmuje szkolenie pracowników socjalnych, personelu medycznego, liderów społeczności lokalnych i przywódców religijnych oraz funkcjonariuszy policji i wymiaru sprawiedliwości; stwierdza, że żadna religia nie nakłania do praktykowania okaleczania żeńskich narządów płciowych;

22. wzywa Komisję do włączenia kwestii okaleczania żeńskich narządów płciowych oraz innych praktyk szkodliwych dla kobiet i dziewcząt do swoich dialogów na temat praw człowieka i działań dyplomatycznych; wzywa ESDZ i państwa członkowskie do zacieśnienia współpracy z państwami trzecimi w celu zachęcenia ich do przyjęcia krajowych przepisów zakazujących okaleczania żeńskich narządów płciowych oraz do wspierania organów ścigania w zapewnieniu egzekwowania tych przepisów;

23. odnotowuje z uznaniem, że każdego roku delegatury i ESDZ szkolą się z tematyki okaleczania żeńskich narządów płciowych w ramach szkoleń poświęconych prawom dziecka lub równości płci, i zwraca się do Komisji o rozpowszechnienie i udostępnienie docelowym grupom ludności swoich narzędzi, takich jak zestaw "Razem na rzecz położenia kresu okaleczaniu żeńskich narządów płciowych" (UEFGM - United to end female genital mutilation);

24. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji i Radzie Unii Europejskiej.

¹ Dz.U. L 315 z 14.11.2012, s. 57.

² Dz.U. L 180 z 29.6.2013, s. 96.

³ Dz.U. L 337 z 20.12.2011, s. 9.

⁴ Dz.U. C 93 z 24.3.2017, s. 142.

⁵ Dz.U. C 332 E z 15.11.2013, s. 87.

⁶ Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0329.