Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 31 maja 2018 r. w sprawie sytuacji w Nikaragui (2018/2711(RSP)).

Dzienniki UE

Dz.U.UE.C.2020.76.164

Akt nienormatywny

Wersja od: 9 marca 2020 r.

Sytuacja w Nikaragui

P8_TA(2018)0238

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 31 maja 2018 r. w sprawie sytuacji w Nikaragui (2018/2711(RSP))

(2020/C 76/19)

(Dz.U.UE C z dnia 9 marca 2020 r.)

Parlament Europejski,

– uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Nikaragui, w szczególności z dnia 18 grudnia 2008 r. ¹ , 26 listopada 2009 r. ² i16 lutego 2017 r. ³ ,

– uwzględniając układ o stowarzyszeniu między UE a Ameryką Środkową z 2012 r.,

– uwzględniając krajowy dokument strategiczny UE i wieloletni program orientacyjny na lata 2014-2020 w sprawie Nikaragui,

– uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych z 1966 r.,

– uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 1948 r.,

– uwzględniając wytyczne UE w sprawie obrońców praw człowieka z czerwca 2004 r.,

– uwzględniając konstytucję Nikaragui,

– uwzględniając oświadczenie rzecznik wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z dnia 19 listopada 2016 r. w sprawie ostatecznych wyników wyborów w Nikaragui,

– uwzględniając oświadczenia rzecznik wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel z dnia 22 kwietnia 2018 r. i 15 maja 2018 r. w sprawie Nikaragui,

– uwzględniając komunikat prasowy Biura Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka (OHCHR) z dnia 27 kwietnia 2018 r. w sprawie sytuacji w zakresie praw człowieka w Nikaragui,

– uwzględniając wizytę Międzyamerykańskiej Komisji Praw Człowieka (IACHR) w dniach 17-21 maja 2018 r. w celu zbadania sytuacji w Nikaragui oraz wydane przez nią wstępne oświadczenie z dnia 21 maja 2018 r.,

– uwzględniając oświadczenie rzecznik Biura ONZ ds. Praw Człowieka Liz Throssell z dnia 20 kwietnia 2018 r. w sprawie przemocy stosowanej w trakcie protestów w Nikaragui,

– uwzględniając komunikat prasowy Organizacji Państw Amerykańskich (OPA) z dnia 14 maja 2018 r. w sprawie wizyty w celu zbadania sytuacji w Nikaragui,

– uwzględniając sprawozdanie Sekretariatu Generalnego OPA z dnia 20 stycznia 2017 r. w sprawie Nikaragui i wydane przez niego oświadczenie z dnia 22 kwietnia 2018 r. potępiające przemoc w Nikaragui,

– uwzględniając komunikaty Konferencji Episkopatu Nikaragui, zwłaszcza ostatni z dnia 23 maja 2018 r.,

– uwzględniając art. 123 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A. mając na uwadze, że według doniesień co najmniej 84 osoby poniosły śmierć, ponad 860 zostało rannych, a ponad 400 aresztowano w związku z pokojowymi protestami studenckimi, które rozpoczęły się w dniu 18 kwietnia 2018 r. jako sprzeciw wobec reform systemu zabezpieczenia społecznego zapowiedzianych przez prezydenta Daniela Ortegę; mając na uwadze, że większość ofiar nosiła ślady ran postrzałowych na głowie, szyi, klatce piersiowej lub brzuchu, co zdecydowanie sugeruje egzekucje pozasądowe; mając na uwadze, że władze Nikaragui otwarcie napiętnowały demonstrantów, nazywając ich "wandalami"i oskarżając ich o "manipulację polityczną";

B. mając na uwadze, że w dniu 23 kwietnia 2018 r. D. Ortega poinformował o unieważnieniu reformy systemu zabezpieczenia społecznego, lecz demonstracje przekształciły się w szersze i nieustanne protesty i apele o utworzenie rządu tymczasowego i przywrócenie porządku demokratycznego; mając na uwadze inne źródła niezadowolenia i otwartego konfliktu, takie jak gwałtowny wzrost nastawionej na eksport działalności wydobywczej;

C. mając na uwadze, że w dniu 20 kwietnia 2018 r. oddziały pacyfikujące i grupa członków Sandinistowskiego Narodowego Frontu Wyzwolenia zupełnie bezkarnie i w porozumieniu z policją oraz za jej zgodą zaatakowały 600 studentów znajdujących się w katedrze metropolitalnej w Managui; mając na uwadze, że IACHR udokumentowała ataki na cztery kampusy uniwersyteckie (UCA, UPOLI, UNA i UNAN);

D. mając na uwadze, że duża liczba ofiar śmiertelnych jest dowodem na stosowane przez władze państwowe brutalne represje, stanowiące naruszenie zasad konieczności i proporcjonalności obowiązujących na mocy prawa międzynarodowego i międzynarodowych norm określających ograniczenia użycia siły; mając na uwadze, że szefowa policji Nikaragui Aminta Granera złożyła dymisję ze względu na nadużywanie przemocy;

E. mając na uwadze, że media relacjonujące protesty zostały bezprawnie zamknięte przez rząd, a dziennikarze, którzy wyrażal i jakikolwiek sprzeciw, są zastraszani i przetrzymywani; mając na uwadze, że ograniczanie przez władze nikaraguańskie wolności słowa i prześladowanie przywódców opozycji zostały potępione jako atak na wolności obywatelskie; mając na uwadze, że dziennikarz Angel Gahona został zastrzelony w trakcie transmisji na żywo;

F. mając na uwadze, że organizacje praw człowieka odnotowały wiele skarg na brak opieki lekarskiej dla rannych demonstrantów w szpitalach publicznych;

G. mając na uwadze, że w dniu 27 kwietnia 2018 r. przewodniczący Zgromadzenia Narodowego Gustavo Porras zapowiedział utworzenie Komisji Prawdy w celu wyjaśnienia przebiegu protestów; mając na uwadze, że w dniu 6 maja 2018 r. rada siedmiu prawodawców - pięciu z nich należy do partii prezydenta Ortegi - wybrała pięciu członków komisji, a Zgromadzenie Narodowe ratyfikowało ich powołanie;

H. mając na uwadze, że w dniach 17-21 maja 2018 r. wizytę w Nikaragui złożyła IACHR; mając na uwadze, że udokumentowała ona przypadki nielegalnych i arbitralnych aresztowań, stosowania tortur oraz okrutnego, nieludzkiego i poniżającego traktowania, cenzury i ataków na prasę, a także inne formy zastraszania, takie jak groźby, nękanie i prześladowania mające na celu stłumienie protestów i utrudnienie udziału w nich obywateli;

I. mając na uwadze, że rozpoczęty w dniu 16 maja 2018 r. dialog między D. Ortegą a nikaraguańską opozycją i grupami społeczeństwa obywatelskiego, w którym pośredniczył Kościół katolicki, nie doprowadził do znalezienia rozwiązania umożliwiającego wyjście z kryzysu i został zawieszony, ponieważ negocjatorzy rządowi odmówili omówienia 40-punktowego planu przedstawionego przez mediatorów, który obejmował plan działania na rzecz demokratycznych wyborów, w tym reformy ordynacji wyborczej, przyspieszenie wyborów oraz zakaz ponownego wyboru na urząd prezydenta; mając na uwadze, że zasugerowano powołanie wspólnego komitetu złożonego z sześciu osób - trzech przedstawicieli rządu i trzech przedstawicieli platformy "Alianza Cívica por la Justicia y la Democracia";

J. mając na uwadze, że od 2007 r. D. Ortega był trzykrotnie wybierany na prezydenta, mimo że konstytucja Nikaragui zakazuje następujących po sobie reelekcji, co świadczy o korupcji i autorytaryzmie, w których pogrążyło się państwo; mając na uwadze, że wybory w 2011 r. i 2016 r. zostały ostro skrytykowane przez instytucje UE i OPA za nieprawidłowości, gdyż przeprowadzono je bez obecności obserwatorów z tych organizacji, ani też jakichkolwiek innych wiarygodnych międzynarodowych obserwatorów;

K. mając na uwadze, że jednym z największych wyzwań jest nadal korupcja w sektorze publicznym, w tym korupcja, w którą zamieszani są krewni D. Ortegi; mając na uwadze powszechne przekupywanie urzędników publicznych, bezprawne zajmowanie majątku i arbitralne szacowanie wartości mienia przez organy celne i podatkowe; mając na uwadze, że wyrażono uzasadnione zaniepokojenie nepotyzmem w organach rządu Nikaragui; mając na uwadze, że grupy działające na rzecz praw człowieka donoszą o stopniowej koncentracji władzy, która jest konsekwencją rządów jednopartyjnych i osłabiania instytucji;

L. mając na uwadze, że w ostatniej dekadzie w Nikaragui demokracja i praworządność zaczęły przeżywać kryzys; mając na uwadze, że rozwój i umacnianie demokracji i praworządności oraz poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności musi być nieodłącznym elementem polityki zewnętrznej UE, w tym układu o stowarzyszeniu między Unią Europejską a krajami Ameryki Środkowej z 2012 r.;

1. potępia brutalne represje i zastraszanie pokojowych demonstrantów w Nikaragui, którzy protestują przeciwko reformie systemu zabezpieczenia społecznego, co pociągnęło za sobą wiele ofiar śmiertelnych, zaginięć i arbitralnych aresztowań dokonywanych przez władze nikaraguańskie, siły zbrojne, policję i prorządowe bojówki; przypomina siłom bezpieczeństwa w Nikaragui o ich nadrzędnym obowiązku, jakim jest ochrona obywateli przed przemocą;

2. składa kondolencje i wyrazy współczucia rodzinom wszystkich ofiar zabitych i rannych podczas demonstracji;

3. apeluje do władz nikaraguańskich o zaprzestanie wszelkich aktów przemocy wobec osób korzystających z prawa do wolnośc i wypowiedzi i wolności zgromadzeń; apeluje także do demonstrantów i organizacji społeczeństwa obywatelskiego przewodzących protestom o nieuciekanie się do przemocy podczas korzystania z przysługujących praw; zwraca się do władz Nikaragui o uwolnienie wszystkich arbitralnie zatrzymanych osób, zadośćuczynienie poszkodowanym członkom rodzin oraz udzielenie gwarancji, że nie zostanie wobec nich wszczęte postępowanie karne; wzywa organy państwowe, by powstrzymały się od publicznych oświadczeń, które stygmatyzują demonstrantów, obrońców praw człowieka i dziennikarzy, oraz od wykorzystywania mediów państwowych do prowadzenia kampanii publicznych mogących zachęcać do przemocy;

4. wzywa władze Nikaragui do bezzwłocznego umożliwienia międzynarodowego, niezależnego i przejrzystego dochodzenia w celu postawienia przed sądem osób odpowiedzialnych za represje i ofiary śmiertelne podczas protestów; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje wizytę IACHR w Nikaragui i wyraża zaniepokojenie z powodu wniosków zawartych w sprawozdaniu wstępnym; wzywa społeczność międzynarodową do odegrania aktywnej roli w pociąganiu sprawców do odpowiedzialności;

5. zwraca się do rządu Nikaragui o uznanie i wzmocnienie uprawnień komisji ds. monitorowania wdrażania zaleceń przedstawionych przez IACHR, oraz o przygotowanie kalendarza nowych wizyt; domaga się stworzenia publicznego rejestru przyjęć do szpitala, o co apeluje IACHR;

6. zwraca się do władz Nikaragui o zapewnienie wszystkim podmiotom w społeczeństwie, w tym opozycji, dziennikarzom oraz obrońcom praw człowieka, m.in. ekologom i przedstawicielom społeczeństwa obywatelskiego, wystarczającej przestrzeni do swobodnego działania, zgodnie z prawem międzynarodowym, w celu przygotowania gruntu pod rozmowy z udziałem wszystkich skonfliktowanych stron na temat sytuacji w Nikaragui oraz przestrzegania praw człowieka w tym kraju; przypomina, że pełny udział członków opozycji, zapewnienie bezstronności wymiaru sprawiedliwości, położenie kresu bezkarności i pluralizm mediów mają zasadnicze znaczenie dla przywrócenia porządku demokratycznego w tym kraju;

7. ubolewa nad naruszaniem wolności mediów w Nikaragui, zarówno przed protestami, jak i w ich trakcie; uważa, że zajęcie środków masowego przekazu przez władze podczas protestów jest niedopuszczalne; apeluje do rządu o przywrócenie całkowitej wolności mediów oraz wolności wypowiedzi w całym kraju, a także o położenie kresu prześladowaniom dziennikarzy;

8. odnotowuje niedawne rozpoczęcie dialogu narodowego i ustanowienie Komisji Prawdy, w której muszą znaleźć się przedstawiciele niezależnych podmiotów krajowych ze wszystkich sektorów, a także podmiotów międzynarodowych; ubolewa nad niepowodzeniem pierwszej rundy dialogu narodowego w rezultacie ograniczeń narzuconych przez rząd Nikaragui i wyraża nadzieję, że niedawne wznowienie dialogu stanie się okazją do rozwiązania kryzysu i położenia kresu przemocy; podkreśla, że dialog powinien się toczyć bez przemocy i represji, z poszanowaniem prawa i konstytucji oraz zasady, że wszelkie zmiany w prawie powinny być dokonywane zgodnie z przewidzianymi w nim procedurami;

9. potępia nielegalne działania podjęte z naruszeniem zasad regulujących system sądowy, które doprowadziły do zmiany konstytucji i usunięcia ograniczeń kadencji prezydenckiej, pozwalając tym samym na nieprzerwane sprawowanie urzędu prezydenta przez D. Ortegę, co stanowi wyraźne naruszenie prawa do demokratycznych wyborów; podkreśla potrzebę budowania silnych instytucji demokratycznych, wolności zgromadzeń i pluralizmu politycznego; wzywa w związku z tym do reformy ordynacji wyborczej w celu przeprowadzenia uczciwych, przejrzystych i wiarygodnych wyborów z poszanowaniem międzynarodowych standardów, jako sposobu na rozwiązanie kryzysu politycznego;

10. wzywa władze do walki z szerzącą się w nikaraguańskich kręgach politycznych korupcją, która osłabia funkcjonowanie wszystkich instytucji państwowych i ogranicza inwestycje zagraniczne; wzywa do wdrożenia przepisów antykorupcyjnych w Nikaragui, w tym dotyczących łapownictwa, nadużywania władzy i drobnych gratyfikacji; jest zaniepokojony związkami między prezydentem D. Ortegą i innymi konfliktami w regionie; wzywa władze Nikaragui, by podpisały i ratyfikowały rzymski statut Międzynarodowego Trybunału Karnego;

11. zauważa, że w świetle układu o stowarzyszeniu między Unią Europejską a krajami Ameryki Środkowej należy przypomnieć Nikaragui o konieczności przestrzegania zasad praworządności i demokracji oraz praw człowieka, o których mowa jest w klauzuli praw człowieka, którą ujęto w układzie; apeluje do UE o monitorowanie sytuacji, a w razie potrzeby o przenalizowanie potencjalnie niezbędnych działań; ostrzega przed potencjalnymi poważnymi politycznymi, ekonomicznymi i inwestycyjnymi konsekwencjami łamania praw człowieka;

12. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Państw Amerykańskich, Euro-Latynoamerykańskiemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu, Parlamentowi Środkowoamerykańskiemu, Grupie z Limy, a także rządowi i parlamentowi Republiki Nikaragui.

¹ Dz.U. C 45 E z 23.2.2010, s. 89.

² Dz.U. C 285 E z 21.10.2010, s. 74.

³ Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0043.