Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie rocznego sprawozdania z realizacji wspólnej polityki...

1.

przypomina, że od czasu publikacji strategii "Handel z korzyścią dla wszystkich" sytuacja międzynarodowa uległa głębokim przemianom i że trzeba stawić czoła nowym wyzwaniom i konkretnym zadaniom w dziedzinie handlu; wyraża zaniepokojenie nasileniem się na całym świecie pewnych protekcjonistycznych praktyk handlowych, które są niezgodne z zasadami WTO, i przypomina o swoim poparciu dla otwartego, sprawiedliwego, zrównoważonego i opartego na zasadach systemu handlowego;

2.

zwraca uwagę na rosnące znaczenie kontynentu azjatyckiego i stopniowe wycofywanie się USA z pierwszej linii wymiany handlowej, co rodzi niepewność w handlu międzynarodowym, a także na nasilającą się wewnętrzną krytykę międzynarodowej polityki handlowej i domaganie się sprawiedliwego handlu; wzywa Komisję, by dostosowała swoją politykę handlową do tego rozwoju sytuacji i wykazała się większą zdolnością reagowania i większą odpowiedzialnością, a zarazem by ustanowiła bardziej długoterminową strategię, biorąc pod uwagę wspomniane zmiany w kontekście międzynarodowym; podkreśla, że w tym zmieniającym się globalnym kontekście rola UE w promowaniu opartej na wartościach polityki handlowej jest dla obywateli europejskich coraz ważniejsza;

3.

podkreśla rosnące znaczenie usług - w szczególności usług cyfrowych, w tym serwicyzację handlu towarami (sposób 5) - przepływu danych i handlu elektronicznego w handlu światowym; zwraca uwagę na konieczność wzmocnienia regulujących je zasad na szczeblu międzynarodowym, tak aby zapewnić europejskim konsumentom konkretne korzyści, a przedsiębiorstwom europejskim - lepszy dostęp do rynków zagranicznych, a także poszanowanie praw podstawowych na całym świecie, włącznie z ochroną danych i prywatności; zwraca uwagę, że kwestia ochrony danych osobowych w umowach handlowych absolutnie nie podlega negocjacji, uważa, że za pośrednictwem umów handlowych należy wspierać prawa cyfrowe obywateli i przypomina swoje stanowisko w kwestii ochrony danych i handlu elektronicznego przedstawione w rezolucji "W kierunku aktu o jednolitym rynku cyfrowym"; podkreśla, że polityka handlowa UE może odegrać ważną rolę w wyeliminowaniu przepaści cyfrowej; zachęca Komisję do wcześniejszego zajęcia się agendą dotyczącą handlu elektronicznego w trwających i przyszłych negocjacjach dotyczących umów o wolnym handlu i w ramach WTO; apeluje o włączenie rozdziałów dotyczących handlu elektronicznego do wszystkich przyszłych umów handlowych, w tym obecnie negocjowanych, i przypomina, jak ważne jest uniknięcie nieuzasadnionych wymogów dotyczących lokalizacji danych; zwraca się do Komisji o realizację strategii w zakresie handlu elektronicznego uwzględniającej możliwości, jakie oferuje on małym i średnim przedsiębiorstwom, ułatwiając dostęp do globalnych rynków;

4.

podkreśla, że wystąpienie Zjednoczonego Królestwa z Unii wpłynie na zewnętrzną i wewnętrzną wymianę handlową; wzywa Komisję, aby antycypowała wpływ brexitu na unijną politykę handlową i aby zapewniła ciągłość realizacji polityki handlowej UE i stosunków z państwami trzecimi oraz znaleźć sposób rozwiązania problemu wspólnych zobowiązań w ramach WTO;

5.

przyjmuje do wiadomości opinię TSUE nr 2/15 z dnia 16 maja 2017 r. w sprawie umowy o wolnym handlu między UE a Singapurem, w której stwierdzono, że z wyjątkiem kwestii inwestycji portfelowych i rozstrzygania sporów między inwestorem a państwem umowa UE-Singapur wchodzi w zakres wyłącznych kompetencji Unii; wzywa Komisję i Radę, by jak najszybciej doprecyzowały swoją decyzję w sprawie przyszłej struktury umów o wolnym handlu oraz by w pełni przestrzegały podziału kompetencji między UE i jej państwami członkowskimi przy przyjmowaniu wytycznych negocjacyjnych i prowadzeniu negocjacji, w odniesieniu do podstawy prawnej wniosków o podpisanie i zawarcie umowy, a w szczególności w odniesieniu do podpisywania i zawierania przez Radę międzynarodowych umów handlowych, aby dodatkowo nie opóźniać wejścia w życie uzgodnionych, lecz jeszcze nieratyfikowanych umów z partnerami handlowymi; zwraca uwagę, że należy zagwarantować udział Parlamentu od samego początku wszelkich negocjacji handlowych, przed przyjęciem wytycznych negocjacyjnych, na wszystkich etapach powierzania mandatu negocjacyjnego, prowadzenia negocjacji i wdrażania umów handlowych oraz że Parlament musi być w pełni i w odpowiednim czasie o nich informowany; domaga się dokonania niezbędnych uzgodnień w formie porozumienia międzyinstytucjonalnego w kontekście porozumienia w sprawie lepszego stanowienia prawa;

6.

odnotowuje, że mimo wycofania się Stanów Zjednoczonych z negocjacji pozostałych 11 krajów zdołało w dniu 23 stycznia 2018 r. w Tokio osiągnąć porozumienie w sprawie umowy o Partnerstwie Transpacyficznym;

7.

ubolewa, że podczas konferencji ministerialnej WTO w Buenos Aires nie udało się dojść do porozumienia; podkreśla pierwszorzędne polityczne i gospodarcze znaczenie systemu wielostronnego i ponownie wyraża poparcie dla takiego systemu; zdecydowanie wzywa Unię, by wysuwała propozycje dotyczące uaktualnionych, wielostronnych zasad, biorąc pod uwagę nowe wyzwania wynikające z globalnych łańcuchów wartości, a także by wspierała kluczową rolę WTO w globalnym systemie handlu; przyjmuje z zadowoleniem wejście w życie umowy o ułatwieniach w handlu; z zadowoleniem przyjmuje przedłużenie do 2033 r. zwolnienia WTO w odniesieniu do produktów farmaceutycznych dla krajów najsłabiej rozwiniętych; ubolewa, że niektóre umowy wielostronne nie są przestrzegane, i wzywa Komisję do bardziej wytężonej pracy w ramach WTO na rzecz skutecznego wdrażania zasad i umów wielostronnych; przypomina swój wcześniejszy apel do Komisji o czynne angażowanie się w przygotowywanie programu działania WTO, w szczególności w odniesieniu do kwestii społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw oraz handlu i zrównoważonego rozwoju; ponownie wyraża zaniepokojenie blokowaniem przez USA nowych nominacji na stanowiska w Organie Apelacyjnym WTO i podkreśla znaczenie właściwie funkcjonującego systemu rozstrzygania sporów w ramach WTO; apeluje do Komisji o zacieśnienie współpracy z głównymi partnerami Unii w ramach walki z nieuczciwą konkurencją i protekcjonistycznymi praktykami państw trzecich;

8.

odnotowuje wstrzymanie negocjacji wielostronnych dotyczących porozumienia w sprawie handlu usługami (TiSA) i umowy w sprawie towarów środowiskowych; wzywa Unię, by wykazała się inicjatywą i ponownie posunęła naprzód oba procesy negocjacyjne, a w przypadku negocjacji dotyczących TiSA - w oparciu o stanowisko Parlamentu Europejskiego w sprawie TiSA;

9.

podkreśla, że od czasu publikacji strategii "Handel z korzyścią dla wszystkich" tymczasowo lub w całości weszły w życie liczne umowy o wolnym handlu, przykładowo umowy handlowe z Kanadą i Ekwadorem, postanowienia dotyczące pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu w ramach układu o stowarzyszeniu UE-Ukraina oraz szereg umów o partnerstwie gospodarczym z państwami afrykańskimi, a także zawarto umowy handlowe z Singapurem, Wietnamem i Japonią; podkreśla, że trzeba udzielać dostatecznego wsparcia politycznego i administracyjnego, aby porozumienia handlowe mogły być uzgadniane i ratyfikowane w odpowiednich ramach czasowych; popiera trwający obecnie proces aktualizacji umów handlowych z Chile i Meksykiem; przypomina swój apel o rozpoczęcie negocjacji z Australią i Nową Zelandia z uwzględnieniem jego stanowisk;

10.

podkreśla, że należy bardziej zdecydowanie popierać i pogłębiać obopólnie korzystne stosunki handlowe i inwestycyjne ze strategicznymi partnerami UE; apeluje o wznowienie wysiłków mających posunąć naprzód negocjacje w sprawie kompleksowej umowy inwestycyjnej z Chinami, zwłaszcza w zakresie wzajemności w dostępie do rynku oraz postępów w dziedzinie zrównoważonego rozwoju;

11.

podkreśla, że zawarte umowy oraz trwające i planowane negocjacje dwustronne prowadzone przez Unię są szansą na wzrost, dzięki uzyskaniu dostępu do rynków i zniesieniu barier w handlu; apeluje do Komisji o stałą współpracę z zainteresowanymi stronami mającą na celu ocenę priorytetów w trwających negocjacjach; przypomina, że większą wagę należy przywiązywać do treści negocjacji niż do ich tempa, że negocjacje należy prowadzić w duchu wzajemności i obopólnej korzyści, że trzeba zabezpieczać wymogi zawarte w europejskich przepisach i normach UE, chroniąc unijny model społeczny i środowisko, oraz że zgodnie z art. 14 i 106 TFUE oraz protokołem nr 26 z zakresu negocjacji należy całkowicie wyłączać usługi publiczne, w tym usługi świadczone w interesie ogólnym i usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym, oraz usługi audiowizualne; podkreśla, że Komisja musi we wszystkich negocjacjach handlowych dbać o to, by UE oraz organy krajowe i lokalne zachowały pełne prawo do wprowadzania, przyjmowania, utrzymywania lub uchylania wszelkich środków w zakresie zlecania, organizowania, finansowania i świadczenia usług publicznych, tak jak to było zapisane w poprzednich umowach handlowych;

12.

wzywa Komisję i państwa członkowskie, by dokonywały przeglądu i, w razie potrzeby, co pięć lat aktualizowały mandaty negocjacyjne w ramach trwających negocjacji w trosce o ich dostosowywanie do potencjalnie zmieniających się okoliczności i wyzwań oraz by włączały do umów handlowych klauzule przeglądowe, tak aby zapewnić jak najskuteczniejsze wdrażanie i możliwość dostosowywania umów do aktualnych okoliczności, pod warunkiem zagwarantowania kontroli parlamentarnej i przejrzystości;

13.

zwraca uwagę, że Komisja wielokrotnie zapowiadała wszczęcie negocjacji w sprawie inwestycji z Hongkongiem i Tajwanem, oraz wzywa Komisję do zakończenia prac przygotowawczych i jak najszybszego formalnego rozpoczęcia negocjacji w sprawie umów inwestycyjnych;

14.

podkreśla znaczenie inwestycji wewnętrznych i zewnętrznych dla europejskiej gospodarki oraz konieczność zapewnienia europejskim inwestorom ochrony w państwach trzecich; wzywa Komisję do dalszej pracy nad nowym wielostronnym systemem trybunałów inwestycyjnych, który musi się opierać m.in. na zagwarantowaniu prawa państw do ustanawiania przepisów oraz na zapewnieniu przejrzystości, a także przewidywać mechanizm odwoławczy, ścisłe zasady dotyczące konfliktu interesów i kodeks postępowania; uważa, że ten nowy system musi uwzględniać kwestię zobowiązań inwestorów, zapobiegać lekkomyślnemu wszczynaniu sporów sądowych, gwarantować prawo do ustanawiania przepisów w interesie publicznym i unikać wstrzemięźliwości regulacyjnej, a także gwarantować równość prawną inwestorów (ze szczególnym uwzględnieniem mikroprzedsiębiorstw i MŚP), niezawisłość sądów, przejrzystość i rozliczalność; należy zbadać możliwość włączenia przepisów proceduralnych dotyczących m.in. roszczeń wzajemnych w przypadku, gdy zaskarżona inwestycja zostanie dokonana z naruszeniem stosownych przepisów prawa, oraz unikać równoległych roszczeń przed różnymi wymiarami sprawiedliwości, co oznacza konieczność doprecyzowania ich statusu w stosunku do sądów krajowych;

15.

apeluje do państw członkowskich o ostateczne odblokowanie procedury odnoszącej się do konwencji dotyczącej przejrzystości w umownych postępowaniach arbitrażowych między inwestorem a państwem, po tym jak TSUE wyraził się jasno w kwestiach kompetencji, a także wzywa Komisję do zdwojenia wysiłków w tej sprawie; wnioskuje także o przyspieszenie zaplanowanego na 2020 r. przeglądu rozporządzenia o prawach nabytych w odniesieniu do dwustronnych umów inwestycyjnych zawartych przez państwa członkowskie;

16.

oczekuje większego zaangażowania UE i państw członkowskich w debatę na forum ONZ dotyczącą wiążącego traktatu o biznesie i prawach człowieka;

17.

odnotowuje z niepokojem, że nie wdrożono reformy reguł pochodzenia zapowiedzianej w strategii "Handel z korzyścią dla wszystkich"; zwraca uwagę na złożoność reguł pochodzenia i ponawia apel o ich aktualizację, ułatwienie ich stosowania i ich większą jasność; przypomina, że na 10. eurośródziemnomorskiej konferencji ministerialnej nt. handlu zostało podjęte zobowiązanie do sfinalizowania do końca 2018 r. rewizji konwencji w sprawie paneurośródziemnomorskich reguł pochodzenia; ponawia swój apel do Komisji, by sporządziła sprawozdanie na temat aktualnej sytuacji w kwestii reguł pochodzenia z uwzględnieniem skumulowanego wpływu reguł pochodzenia zawartych w dwustronnych umowach o wolnym handlu;

18.

wskazuje, że podczas realizacji unijnej polityki handlowej specjalną uwagę należy zwrócić na produkty rolne oraz interesy europejskich producentów i konsumentów, z uwzględnieniem w szczególności skumulowanego wpływu wszystkich umów o wolnym handlu na ten sektor; podkreśla, że umowy handlowe mogą oferować nowe możliwości gospodarcze sektorowi rolnospożywczemu, co dotyczy w szczególności umowy zawartej z Japonią; zauważa, że Unia jest największym eksporterem produktów rolno-spożywczych na świecie; zwraca uwagę na znaczenie, jakie ma osiągnięcie należytej równowagi między ochroną wrażliwych produktów rolnych a promowaniem ofensywnych interesów Unii w odniesieniu do eksportu produktów rolno-spożywczych, przy czym należy przewidywać między innymi okresy przejściowe i odpowiednie kontyngenty oraz - w niektórych przypadkach - ewentualne wyłączenie najbardziej wrażliwych produktów; wskazuje, że zasadniczą kwestią jest zagwarantowanie solidnego systemu przepisów zdrowotnych i fitosanitarnych, zgodnie z unijną zasadą ostrożności, a jednocześnie należy zwalczać wszelkie formy dyskryminacyjnego traktowania w tej dziedzinie;

19.

zdecydowanie uważa, że jednym z głównych celów polityki handlowej Unii powinno być propagowanie uczciwej konkurencj i i zapewnienie równych warunków działania; z zadowoleniem przyjmuje odwoływanie się do zasady wzajemności w sprawozdaniu z realizacji strategii handlowej Unii; przypomina, że zasada ta musi stanowić filar polityki handlowej Unii, przy jednoczesnym uwzględnieniu potrzeby zachowania w odpowiednich przypadkach asymetrii w stosunkach z krajami rozwijającymi się oraz postanowień dotyczących preferencyjnego traktowania dla krajów najsłabiej rozwiniętych; odnotowuje zmieniony wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia w sprawie dostępu towarów i usług z państw trzecich do rynku wewnętrznego Unii w zakresie zamówień publicznych, który to wniosek może być ważnym narzędziem zapewniającym równe warunki pod względem dostępu państw trzecich do rynku; uważa, że inicjatywa dotycząca monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Unii Europejskiej ma chronić bezpieczeństwo i porządek publiczny w Unii i państwach członkowskich oraz może przyczynić się do zwiększenia wzajemności w obszarze dostępu do rynków, a zarazem zapewnić dalszą otwartość na bezpośrednie inwestycje zagraniczne;

20.

przypomina, że realizacja polityki handlowej musi przyczyniać się do zagwarantowania przedsiębiorstwom uczciwej konkurencji na równych warunkach; wyraża zadowolenie z powodu przyjęcia nowej metody obliczania ceł antydumpingowych w przypadku zakłócenia konkurencji w państwach trzecich; przyjmuje do wiadomości wypracowanie porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie unowocześnienia instrumentów ochrony handlu; podkreśla nowe możliwości, jakie one oferują, w szczególności pod względem nakładania ceł powyżej marginesu szkody; zwraca uwagę, że istotne jest czuwanie nad prawidłowym stosowaniem tych nowych narzędzi i podejmowanie natychmiastowych interwencji oraz korygowanie wszelkich nieprawidłowości lub naruszeń w sposób proporcjonalny i w pełni zgodny z prawem WTO oraz innymi zobowiązaniami prawnymi Unii; z zadowoleniem przyjmuje proaktywne stanowisko Komisji w 2016 r. w zakresie wdrażania instrumentów ochrony handlu oraz apeluje o taką samą zdecydowaną postawę i reagowanie w przypadku bezpodstawnego stosowania tych instrumentów przez niektórych naszych partnerów handlowych wobec eksportu z UE;

21.

uważa za godne ubolewania, że w sprawozdaniu Komisji z wdrażania strategii polityki handlowej niemal nie wspomniano o konieczności koordynowania działań ze służbami celnymi; wskazuje, że polityka handlowa musi przyczyniać się do walki z nielegalnym handlem, aby utrzymać konkurencyjność unijnych przedsiębiorstw i zapewnić wysoki poziom bezpieczeństwa konsumentów; wskazuje również na istotną rolę polityki konkurencji w tym zakresie oraz na potrzebę prowadzenia dwustronnych i wielostronnych negocjacji poświęconych tej kwestii;

22.

domaga się, by realizacja polityki handlowej stała się integralną częścią unijnej strategii handlowej;

23.

wzywa Komisję, by w razie nieprawidłowości lub przeszkód bądź w przypadku gdy jeden z partnerów nie dotrzymuje zobowiązań, bezzwłocznie korzystała z dostępnych instrumentów, w szczególności stosowała procedurę rozstrzygania sporów, a także istniejące procedury ad hoc przewidziane w odniesieniu do postanowień dotyczących handlu i zrównoważonego rozwoju w zawartych przez Unię umowach o wolnym handlu;

24.

wzywa Komisję, aby przeanalizowała dostępne obecnie zasoby kadrowe i finansowe, aby usprawnić przygotowywanie umów handlowych do przyjęcia przez współprawodawców oraz sposób realizacji polityki handlowej, a także postuluje, by w obrębie Komisji stworzyć specjalną służbę, która odpowiadałaby za monitorowanie i stałą ocenę realizacji polityki handlowej i która składałaby sprawozdania także Parlamentowi;

25.

nalega, by Komisja i państwa członkowskie nasiliły działania - w szczególności za pomocą narzędzi IT - w celu usunięcia wszystkich przeszkód i zbędnych obciążeń natury administracyjnej, uproszczenia procedur technicznych oraz wsparcia przedsiębiorstw noszących się z zamiarem skorzystania z umów i instrumentów handlowych;

26.

zwraca uwagę na istotne prace prowadzone przez delegatury Unii wspólnie z ambasadami państw członkowskich i partnerami społecznymi, umożliwiające podejmowanie szybkich i bezpośrednich działań, które zapewniają prawidłowe wdrażanie przepisów handlowych oraz szybkie identyfikowanie i skuteczne usuwanie problemów i przeszkód; uważa, że delegatury UE skorzystałyby na wprowadzeniu usprawnionego systemu opartego na jednolitym zbiorze zasad i wytycznych, zapewniającym większą spójność; zachęca Komisję, by bardziej angażowała delegatury UE w państwach trzecich w transpozycję istniejących i nowych umów o wolnym handlu, ze szczególnym uwzględnieniem lokalnej sceny przedsiębiorstw typu startup; zachęca Komisję i ESDZ, by kontynuowały działania w dziedzinie dyplomacji gospodarczej, z udziałem między innymi europejskich izb handlowych;

27.

zwraca się do Komisji, by przeprowadziła badanie skumulowanych skutków umów handlowych, w podziale na poszczególne sektory i poszczególne kraje, aby wnieść wkład w ocenę unijnej polityki handlowej oraz móc przewidywać i korygować jej skutki;

28.

podkreśla, że niektóre sektory mogą doświadczać trudności ekonomicznych w związku z wymianą handlową; wzywa Komisję i państwa członkowskie do opracowania strategii wsparcia z uwzględnieniem perspektywy społecznej, tak aby zmaksymalizować korzyści i ograniczyć do minimum ewentualne negatywne skutki liberalizacji handlu; w związku z tym zwraca się do Komisji, aby zwiększyła skuteczność i proaktywny charakter Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji;

29.

zachęca Komisję, aby kontynuowała i pogłębiała współpracę z międzynarodowymi organizacjami i forami - takimi jak G-20, ONZ, OECD, MOP, Bank Światowy, Światowa Organizacja Celna i Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna - w dziedzinie opracowywania norm międzynarodowych, ich wdrażania i monitorowania wymiany handlowej, w tym w zakresie aspektów społecznych i środowiskowych;

30.

z zadowoleniem przyjmuje opublikowanie przez Komisję pierwszego sprawozdania z realizacji umów o wolnym handlu; zwraca się do Komisji, by nadal corocznie publikowała takie sprawozdanie; nalega jednak ponadto, aby Komisja przeprowadzała bardziej dogłębne, kompleksowe analizy realizacji zawartych przez Unię umów o wolnym handlu, traktowała zagadnienia bardziej szczegółowo i zadbała o to, by badania zawierały istotne i właściwe analizy ekonometryczne i jakościowe oraz interpretację danych i konkretne zalecenia, osadzające publikowane dane liczbowe w kontekście i dostarczające dodatkowych informacji jakościowych, obejmujących - w przypadku wdrażania przepisów - części umów o wolnym handlu dotyczące handlu i zrównoważonego rozwoju oraz zamówień publicznych; podkreśla, że pozwoli to uzyskać bardziej wszechstronną i trafniejszą ocenę rzeczywistego oddziaływania umów w praktyce, a tym samym sprawozdanie będzie skuteczne, jeśli chodzi o wyznaczanie instytucjom UE kierunków definiowania i wdrażania unijnej strategii handlowej; w związku z tym uważa, że należy ustalić wspólną metodykę, która będzie stosowana w takich badaniach;

31.

zwraca się do Komisji, aby przedstawiła sprawozdanie na temat postanowień dotyczących najwyższego uprzywilejowania w obowiązujących dwustronnych umowach o wolnym handlu zawartych przez UE oraz ich praktycznych skutków pod względem zagwarantowania UE dodatkowego dostępu do rynku w państwach trzecich za pośrednictwem umów o wolnym handlu negocjowanych przez partnerów UE zawierających takie umowy;

32.

podkreśla, że w sprawozdaniu brakuje różnych informacji i danych liczbowych; zwraca się do Komisji, by zacieśniła współpracę z państwami członkowskimi i krajami partnerskimi w celu uzyskania większej ilości danych i informacji na temat realizacji umów; zwraca się do Komisji, aby przedstawiła informacje dotyczące między innymi wpływu wszystkich umów o wolnym handlu na wzrost i zatrudnienie, wkładu umów o wolnym handlu w zmiany w przepływach handlowych oraz wpływu umów handlowo-inwestycyjnych na przepływy inwestycyjne i handel usługami;

33.

wyraża zaniepokojenie niewielkim wykorzystaniem preferencji handlowych przewidzianych w umowach o wolnym handlu zawieranych przez Unię, a w szczególności faktem, że eksporterzy europejscy korzystają z nich w mniejszym stopniu niż eksporterzy z krajów partnerskich; zwraca się do Komisji, by jak najszybciej rozpoznała przyczyny tej nierównowagi i jej zaradziła; zwraca się do Komisji, aby przeanalizowała związek między złożonymi regułami pochodzenia a korzystaniem z preferencyjnych umów handlowych przez przedsiębiorców; wzywa Komisję i państwa członkowskie do szybkiego opracowania działań mających na celu lepsze informowanie przedsiębiorców o preferencjach handlowych przewidzianych w umowach o wolnym handlu; uważa, że szczegółowe informacje, w tym na poziomie mikro, są potrzebne do właściwej oceny realizacji zawieranych przez UE umów o wolnym handlu;

34.

uważa, że Komisja powinna poświęcać tyle samo uwagi wdrażaniu postanowień umów o wolnym handlu co etapowi negocjacji; wzywa Komisję do poruszenia problemów we wdrażaniu umów z odpowiednimi partnerami handlowymi UE, aby wypracować rozwiązania i usystematyzować kontakty z europejskimi podmiotami gospodarczymi;

35.

zwraca się do Komisji, by przyjmowała zróżnicowane podejście przy analizie poszczególnych sektorów oraz by przedstawiała skutki realizacji umów handlowych w sektorach uważanych za wrażliwe;

36.

przyjmuje z zadowoleniem zapowiedź opracowania planów działania dotyczących realizacji wszystkich umów handlowych i zwraca się do Komisji o zaangażowanie w ich przygotowanie wszystkich zainteresowanych stron; wzywa Komisję, by określiła cele, które należy osiągnąć, oraz konkretne kryteria, które będą stanowić podstawę przejrzystej oceny sytuacji, takie jak aktualny stan znoszenia barier pozataryfowych, współczynnik wykorzystania preferencji i kontyngentów czy sytuacja w zakresie współpracy regulacyjnej oraz postępy w obszarze handlu i zrównoważonego rozwoju; oczekuje, że plany realizacji będą przekazywane Parlamentowi równolegle z oficjalnym wnioskiem i postuluje, aby informacje o stanie realizacji planów działania były dołączane do rocznego sprawozdania z realizacji umów o wolnym handlu;

37.

wskazuje, że umowy handlowe, w tym rozdziały dotyczące handlu w umowach o stowarzyszeniu, nie mogą wejść w życie przed ratyfikacją przez Parlament; uważa, że praktyka polegająca na uzyskiwaniu zgody Parlamentu przed tymczasowym stosowaniem umów o znaczeniu politycznym, do czego zobowiązała się komisarz Malmström podczas przesłuchania w dniu 29 września 2014 r., musi być przestrzegana horyzontalnie;

38.

wzywa Komisję, by przeanalizowała wszystkie narzędzia przeznaczone dla MŚP w celu opracowania bardziej zintegrowanego ogólnego podejścia oraz skutecznej strategii umiędzynarodowienia MŚP i wspierania ich w podejmowaniu eksportu; zachęca Komisję do promowania tego podejścia na forach międzynarodowych; popiera zaangażowanie w skuteczne kampanie informacyjne dla MŚP w celu poprawy wskaźnika wykorzystania preferencji handlowych przewidzianych w umowach o wolnym handlu zawieranych przez UE; podkreśla znaczenie wielojęzyczności w docieraniu do MŚP ze wszystkich państw członkowskich UE; apeluje o zapewnienie większego wsparcia prawnego i administracyjnego MŚP, które planują eksport na rynki zagraniczne, nie tylko w postaci aktualizacji witryn internetowych, lecz również dzięki rozważeniu użycia nowych narzędzi, takich jak internetowe czaty techniczne, które mogłyby ułatwić dostęp do podstawowego wsparcia technicznego; zwraca się do delegatur Unii, by uczestniczyły w dostarczaniu informacji na temat eksportu na odnośne rynki zagraniczne z myślą o pomocy dla MŚP;

39.

uważa za godne ubolewania, że sprawozdanie Komisji z realizacji umów o wolnym handlu zawiera niewiele informacji na temat MŚP; zwraca się do Komisji, by poświęciła odrębną część sprawozdania skutkom realizacji umów handlowych dla MŚP oraz stosowaniu specjalnych przepisów dotyczących MŚP;

40.

przyjmuje z zadowoleniem ujęcie specjalnych rozdziałów poświęconych MŚP w obecnie negocjowanych umowach o wolnym handlu i zwraca się do Komisji, aby nadal negocjowała i włączała specjalne rozdziały i przepisy dotyczące MŚP do negocjowanych przez nią umów handlowych oraz do wniosków ustawodawczych w celu poprawy zdolności małych i średnich przedsiębiorstw do podejmowania działalności handlowej i inwestycji; podkreśla, że zrozumienie złożoności reguł pochodzenia, ich aktualizacja, zwiększenie łatwości ich stosowania i jasności mają zasadnicze znaczenie dla MŚP, oraz że konieczne jest wynegocjowanie specjalnych przepisów dotyczących MŚP w celu uregulowania dostępu małych przedsiębiorstw do zagranicznych rynków zamówień publicznych; zwraca się do Komisji o podjęcie wysiłków mających na celu udostępnienie kalkulatora reguł pochodzenia dostosowanego do potrzeb MŚP, co powinno w szczególności umożliwić im korzystanie z preferencji dostępnych na mocy obowiązujących umów z myślą o podniesieniu wskaźnika wykorzystania preferencji;

41.

zauważa, że ochrona oznaczeń geograficznych stanowi jeden z elementów ofensywnych działań Unii podczas negocjacji umów handlowych; podkreśla, że w sprawozdaniu z realizacji umów o wolnym handlu wskazano, że niektórzy partnerzy nie przestrzegają postanowień dotyczących ochrony oznaczeń geograficznych, i wzywa Komisję do bezzwłocznego podjęcia działań, aby wyegzekwować poszanowanie tych przepisów;

42.

wskazuje, że unijne rynki zamówień publicznych należą do najbardziej otwartych na świecie; wyraża zaniepokojenie nieprzestrzeganiem przez niektórych partnerów - ze szkodą dla unijnych przedsiębiorstw - postanowień dotyczących dostępu do rynku zamówień publicznych w umowach o wolnym handlu zawartych przez UE, a także bardzo ograniczonym dostępem do rynków zamówień publicznych w niektórych państwach trzecich; zwraca się do Komisji, by starała się uzyskać lepszy dostęp do rynków zamówień publicznych w państwach trzecich i by rozważyła podjęcie środków - zgodnie z przepisami Porozumienia w sprawie zamówień rządowych - wobec państw trzecich, które dają pierwszeństwo w dostępie do swoich rynków zamówień publicznych rodzimym przedsiębiorstwom; wzywa Komisję, aby gromadziła i publikowała dane na szczeblu przedsiębiorstwa dotyczące stosowania postanowień w sprawie zamówień publicznych zawartych w umowach o wolnym handlu w celu lepszego zrozumienia trudności napotykanych przez przedsiębiorstwa unijne;

43.

zwraca się do Komisji, by przedstawiła więcej informacji na temat zmian w dostępie do rynków zamówień publicznych w ostatnich latach wraz z odpowiednimi danymi statystycznymi oraz by uwzględniła konkretne informacje na temat korzyści wynikających z ochrony oznaczeń geograficznych;

44.

przypomina, że wspólna polityka handlowa musi przyczyniać się do propagowania określonych w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej wartości, na których opiera się Unia, oraz do osiągania celów wymienionych w art. 21, takich jak umacnianie demokracji i praworządności, poszanowanie praw człowieka, praw podstawowych i podstawowych wolności, równe traktowanie, poszanowanie godności ludzkiej oraz ochrona środowiska i praw socjalnych; uważa, że osiągnięcie tych celów wymaga stanowczych i nieustannych działań ze strony Komisji; podkreśla, że oenzetowska agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i porozumienie klimatyczne z Paryża stanowią podstawowe punkty odniesienia na potrzeby pomiaru wkładu unijnej polityki handlowej w uzgodnione na szczeblu światowym cele zrównoważonego rozwoju;

45.

apeluje do Komisji o regularne monitorowanie ogólnego systemu preferencji (GSP), w szczególności GSP+, i o dalsze publikowanie dwuletnich sprawozdań; wzywa Komisję, by nasiliła współpracę z państwami beneficjentami, ESDZ, delegaturami UE, misjami dyplomatycznymi państw członkowskich, organizacjami międzynarodowymi, przedsiębiorstwami, partnerami społecznymi i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, aby poprawić gromadzenie informacji i pogłębić analizę monitorowania, i w rezultacie uzyskać przejrzystą ocenę wdrożenia wszystkich aspektów systemu; podkreśla, że skuteczność systemu GSP opiera się na zdolności Komisji do monitorowania i stosowania przepisów w przypadkach niewdrożenia międzynarodowych konwencji dotyczących pracy lub środowiska,

46.

wskazuje, że umowy nowej generacji zawierają klauzule praw człowieka i rozdziały o zrównoważonym rozwoju, których wszechstronne i całkowite wdrożenie ma na celu zagwarantowanie i propagowanie poszanowania praw człowieka, wartości Unii oraz wysokiego poziomu norm socjalnych i środowiskowych; odnotowuje ocenę rozdziałów o zrównoważonym rozwoju włączoną do sprawozdania Komisji z realizacji umów o wolnym handlu i apeluje o terminowe wdrażanie obowiązujących postanowień dotyczących handlu i zrównoważonego rozwoju; zwraca się do Komisji, by opracowała precyzyjną i szczegółową metodykę monitorowania i oceny wdrażania tych rozdziałów, ponieważ takiej oceny nie można przeprowadzać wyłącznie na podstawie danych ilościowych; przypomina, że w pewnych przypadkach występują trudności z wdrażaniem postanowień dotyczących handlu i zrównoważonego rozwoju, na przykład w przypadku umowy o wolnym handlu między UE a Koreą, i w związku z tym ponownie apeluje o poprawę egzekwowania i monitorowania postanowień rozdziałów dotyczących handlu i zrównoważonego rozwoju, zwłaszcza w drodze większego zaangażowania organizacji społeczeństwa obywatelskiego, w tym partnerów społecznych, we wszystkie umowy o wolnym handlu; wyraża ubolewanie, że Komisja przedwcześnie zakończyła debatę na temat skuteczniejszego egzekwowania postanowień rozdziału o zrównoważonym rozwoju w umowach handlowych, w tym rozważania na temat między innymi podejścia opartego na sankcjach;

47.

przypomina w związku z tym o ważnej roli wewnętrznych grup doradczych; podkreśla potencjalną wartość dodaną bardziej uporządkowanych i przejrzystych relacji z wewnętrznymi grupami doradczymi partnerów handlowych i uznaje ich kluczowe znaczenie dla lepszego zrozumienia lokalnych wymogów i ambicji; uważa, że wewnętrzne grupy doradcze odgrywają zasadniczą rolę w procesach niezbędnych do lepszego monitorowania i wdrażania rozdziałów dotyczących handlu i zrównoważonego rozwoju;

48.

przyjmuje z zadowoleniem przegląd strategii pomocy na rzecz wymiany handlowej i popiera cel polegający na zwiększeniu zdolności krajów rozwijających się, tak aby mogły one w większym stopniu korzystać z możliwości oferowanych przez umowy handlowe z UE; podkreśla również, że strategia ta musi przyczyniać się do propagowania sprawiedliwego i etycznego handlu oraz powinna stać się podstawowym narzędziem w zwalczaniu pogłębiających się nierówności na świecie i wspieraniu rozwoju gospodarczego w krajach partnerskich UE; zachęca Komisję, aby pomogła krajom rozwijającym się podjąć środki niezbędne między innymi do zachowania możliwości eksportu na rynek europejski i do przeciwdziałania zmianie klimatu;

49.

potwierdza swoje poparcie dla włączenia do wszystkich przyszłych umów handlowych ambitnych postanowień dotyczących zwalczania korupcji w ramach wyłącznej kompetencji Unii; z zadowoleniem przyjmuje uwzględnienie postanowień antykorupcyjnych w bieżących negocjacjach dotyczących aktualizacji umowy o wolnym handlu między UE i Meksykiem oraz układu o stowarzyszeniu między UE i Chile; przypomina, że umowy o wolnym handlu stwarzają dobrą okazję do nasilenia współpracy w zakresie walki z praniem pieniędzy, oszustwami podatkowymi i uchylaniem się od opodatkowania;

50.

z zadowoleniem przyjmuje uwzględnienie kwestii równouprawnienia płci w sprawozdaniu Komisji z realizacji jej strategi i handlowej; podkreśla cel zakładający, że kobiety będą czerpać korzyści z wymiany handlowej na równi z mężczyznami, w tym dzięki strategii pomocy na rzecz wymiany handlowej; podkreśla, że wymaga to proaktywnego podejścia ze strony Komisji, promującego uwzględnianie aspektów płci w polityce handlowej UE, oraz zwraca się do Komisji o włączenie tego aspektu do przyszłych rocznych sprawozdań z realizacji;

51.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja zobowiązała się zadbać o to, aby w negocjacjach handlowych w sprawie modernizacji obowiązującego układu o stowarzyszeniu między UE i Chile po raz pierwszy w przypadku UE uwzględniony został specjalny rozdział dotyczący płci i handlu; ponawia swój apel do Komisji i Rady, by promowały i wspierały włączanie do unijnych umów handlowo-inwestycyjnych specjalnego rozdziału poświęconego płci;

52.

wyraża zadowolenie z powodu przyjęcia rozporządzenia przeciwko torturom i podkreśla znaczenie, jakie ma zapewnienie jego właściwego wdrożenia i przestrzegania przez naszych partnerów handlowych; popiera zawiązanie międzynarodowego sojuszu na rzecz zwalczania handlu narzędziami tortur;

53.

wyraża zadowolenie z powodu przyjęcia rozporządzenia (UE) 2017/821 w sprawie minerałów pochodzących z obszarów dotkniętych konfliktami, które ma przyczynić się do bardziej odpowiedzialnego zarządzania globalnym łańcuchem wartości; wzywa Komisję, państwa członkowskie i inne zainteresowane strony do dalszego prowadzenia prac przygotowawczych do wprowadzenia tego rozporządzenia w życie; wzywa Komisję, aby zadbała o skuteczne opracowanie środków towarzyszących oraz zapewnienie państwom członkowskim i zainteresowanym podmiotom krajowym niezbędnej wiedzy fachowej i pomocy, ze szczególnym uwzględnieniem wsparcia MŚP w zwiększaniu ich zdolności do spełniania wymogów należytej staranności, jak przewidziano w rozporządzeniu;

54.

dostrzega upowszechnianie się zintegrowanych globalnych łańcuchów dostaw w strukturze handlu międzynarodowego; ponownie wzywa do poszukiwania sposobów na opracowanie strategii i zasad przejrzystości i rozliczalności globalnych łańcuchów wartości oraz podkreśla, że wspólną politykę handlową należy realizować w sposób zapewniający odpowiedzialne zarządzenie globalnym łańcuchem wartości; zwraca się do Komisji, aby w ramach prowadzonej polityki handlowej propagowała i wzmacniała społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw, w tym kontynuowała działania służące wypracowaniu konkretnych zasad i praktyk, z uwzględnieniem Wytycznych OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych, w celu zapewnienia skutecznego wdrożenia zasad społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; ponawia swój postulat skierowany do Komisji, aby we wszystkich umowach handlowych uwzględniała zasady społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i skutecznie je monitorowała w ramach udoskonalonego niezależnego monitorowania wykonania rozdziału dotyczącego handlu i zrównoważonego rozwoju, z udziałem społeczeństwa obywatelskiego, o co zabiegał Parlament; potwierdza swoje poparcie dla inicjatyw międzynarodowych takich jak porozumienie na rzecz zrównoważoności z Bangladeszu i zwraca się do Komisji, by skupiła się na wdrożeniu porozumienia;

55.

wzywa Komisję i wszystkie podmioty międzynarodowe do stosowania nowych wytycznych OECD dotyczących należytej staranności w zakresie odpowiedzialnych łańcuchów dostaw w sektorze odzieżowym i obuwniczym;

56.

przypomina, że unijna polityka handlowa i rozwojowa musi w skali globalnej przyczyniać się do zrównoważonego rozwoju, integracji regionalnej i włączania krajów rozwijających się w regionalne, a docelowo w globalne łańcuchy wartości w drodze dywersyfikacji gospodarczej, która wymaga uczciwych globalnych zasad handlowych sprzyjających rozwojowi; wzywa Komisję, aby zapewniając pomoc polityczną i techniczną, nadal wspierała rozwój sprawiedliwej kontynentalnej strefy wolnego handlu w Afryce;

57.

przypomina, że UE zobowiązała się wyeliminować najgorsze formy pracy dzieci na poziomie globalnym, ponieważ wynika to z naszych wartości zapisanych w art. 21 TUE; ponownie wzywa Komisję, aby przedstawiła wniosek zakazujący importu towarów wyprodukowanych z wykorzystaniem pracy dzieci lub każdej innej formy pracy przymusowej lub współczesnego niewolnictwa; podkreśla w związku z tym znaczenie ratyfikacji przez państwa, które dotąd tego nie zrobiły, konwencji MOP nr 182 dotyczącej najgorszych form pracy dzieci i konwencji MOP nr 138 dotyczącej najniższego wieku dopuszczenia do zatrudnienia;

58.

zauważa postępy w zawieraniu i wdrażaniu umów o partnerstwie gospodarczym; uważa, że należy przeprowadzić pogłębioną analizę wpływu tych umów na afrykańskie gospodarki i ich podsektory, na odnośne rynki pracy i na wspieranie wewnątrzregionalnego handlu w Afryce; wzywa Komisję, aby wspierała dialog w duchu prawdziwego partnerstwa w celu rozwiązania nierozstrzygniętych kwestii; przypomina, że umowy o partnerstwie gospodarczym są umowami asymetrycznymi, w których należy przywiązywać jednakową wagę do aspektów rozwojowych i handlowych; wzywa w związku z tym do terminowego wdrażania środków towarzyszących, w tym wypłaty środków z EFR;

59.

ponadto z zadowoleniem przyjmuje wdrożenie umowy o partnerstwie gospodarczym z państwami CARIFORUM; zauważa, że potrzebne są dalsze działania uwrażliwiające, aby zapewnić państwom CARICOM możliwość czerpania korzyści z tej umowy; z zadowoleniem przyjmuje utworzenie wspólnego komitetu konsultacyjnego, lecz apeluje do Komisji o dopilnowanie, aby w odpowiednim czasie stworzyć przyszłe instytucje społeczeństwa obywatelskiego;

60.

ponownie wzywa UE do wypracowania odpowiednich i skutecznych rozwiązań w celu wprowadzenia przejrzystego i sprawnie działającego systemu oznakowania "identyfikowalności społecznej i środowiskowej" w całym łańcuchu produkcji, zgodnie z Porozumieniem WTO w sprawie barier technicznych w handlu i równolegle z promowaniem podobnych działań na szczeblu międzynarodowym;

61.

odnotowuje prace Komisji w zakresie przejrzystości i wzywa Komisję, by prowadziła negocjacje w sposób jak najbardziej przejrzysty, z pełnym poszanowaniem najlepszych praktyk ustanowionych podczas innych negocjacji; uważa, że osiągnięcie przejrzystości musi znaleźć się wśród podstawowych celów Komisji; wzywa Komisję i państwa członkowskie do publikowania wszystkich dokumentów dotyczących negocjacji i wdrażania porozumień, bez osłabiania przy tym pozycji negocjacyjnej Unii;

62.

wzywa Komisję i państwa członkowskie, by opracowały odpowiednią strategię informowania o polityce handlowej oraz o poszczególnych umowach handlowych, tak aby jak najbardziej zwiększyć ilość przekazywanych informacji i dostosować ich przekaz do poszczególnych podmiotów, co pozwoli im czerpać korzyści z tych umów; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zaproponowały działania informacyjne na temat zawartych umów skierowane do przedsiębiorców oraz środki pozwalające utrzymywać regularny dialog ze zrzeszeniami branżowymi, przedsiębiorstwami i społeczeństwem obywatelskim;

63.

przyjmuje z zadowoleniem opublikowanie przez Radę mandatów negocjacyjnych dotyczących transatlantyckiego partnerstwa handlowo-inwestycyjnego (TTIP), CETA, TiSA, umów z Japonią, Tunezją i Chile oraz konwencji w sprawie MIC, a także opublikowanie przez Komisję projektów mandatów negocjacyjnych dotyczących umów z Australią i Nową Zelandią oraz utworzenia trybunału rozstrzygania sporów inwestycyjnych (MIC) zgodnie ze zgłaszanym od dawna przez Parlament postulatem zachowania przejrzystości; wzywa Radę i państwa członkowskie do publikowania wszystkich mandatów negocjacyjnych, a Komisję do publikowania wszystkich projektów mandatów do rozpoczęcia przyszłych negocjacji; zwraca się do Rady i Komisji, by podczas opracowywania i przyjmowania mandatów negocjacyjnych uwzględniały zalecenia Parlamentu;

64.

ponawia swój wniosek o silniejsze zaangażowanie państw członkowskich, Parlamentu Europejskiego, parlamentów narodowych, przedsiębiorców oraz przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego i partnerów społecznych w proces monitorowania polityki handlowej, w tym, ale nie wyłącznie, postanowień dotyczących handlu i zrównoważonego rozwoju; wzywa Komisję, aby opublikowała plan działania i dokument opisujący szczegółowo model "wzmocnionego partnerstwa" w celu realizacji umów handlowych;

65.

zwraca się do Komisji, by poprawiła jakość badań skutków przeprowadzanych w odniesieniu do wszystkich umów handlowych i by uwzględniała w nich analizę sektorową i geograficzną; podkreśla zasadnicze znaczenie sprawniejszego i bardziej terminowego przekazywania informacji zawartych w badaniach skutków ex ante i ex post umów handlowych;

66.

przyjmuje z zadowoleniem zapowiedź utworzenia grupy doradczej ds. monitorowania polityki handlowej; podkreśla znaczenie szybkiego powołania tego nowego organu w sposób przejrzysty, jawny i w duchu pluralizmu; wzywa Komisję do regularnego publikowania dokumentów z posiedzeń tej grupy doradczej i jej dokumentów roboczych; wzywa Komisję, aby zdefiniowała także procesy, które zapewnią właściwe reagowanie na problemy zgłaszane przez grupę doradczą;

67.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, parlamentom narodowym państw członkowskich, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu oraz Komitetowi Regionów.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie rocznego sprawozdania z realizacji wspólnej polityki handlowej (2017/2070(INI)).

Dz.U.UE.C.2020.76.128

Roczne sprawozdanie w sprawie realizacji wspólnej polityki handlowej