Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 25 października 2016 r. w sprawie praw człowieka i migracji w państwach trzecich...

1.

wyraża solidarność z osobami, które są zmuszone do opuszczenia swojego kraju z powodu m. in. konfliktów, prześladowań, naruszania praw człowieka i skrajnego ubóstwa; wyraża głębokie zaniepokojenie z powodu poważnego łamania praw człowieka, jakie dotyka wielu migrantów w wielu krajach tranzytu lub krajach docelowych; podkreśla, że trzeba szanować godność migrantów i przestrzegać przysługujących im praw człowieka;

2.

podkreśla, że Unia i jej państwa członkowskie muszą dawać dobry przykład w zakresie propagowania i ochrony praw człowieka w odniesieniu do migrantów, zwłaszcza w obrębie swoich granic państwowych, aby zachować wiarygodność w dyskusjach dotyczących migracji i praw człowieka w państwach trzecich;

3.

przypomina, że większość uchodźców i migrantów na świecie jest przyjmowanych przez kraje rozwijające się; uznaje wysiłki państw trzecich w zakresie przyjmowania migrantów i uchodźców; podkreśla, że systemy wsparcia w tych krajach są poddawane krytycznej presji, co może poważnie zagrażać ochronie coraz większej liczby przesiedlonej ludności;

4.

przypomina, że "każdy człowiek ma prawo opuścić jakikolwiek kraj, włączając w to swój własny" oraz "powrócić do swego kraju" 11 ; podkreśla, że sytuacja społeczna i narodowość danej osoby nie powinny w żadnym wypadku kwestionować tego prawa oraz że każdy człowiek ma prawo do dokonywania wyboru dotyczącego migracji z zachowaniem godności; wzywa wszystkie rządy, by zajęły się lukami w ochronie praw człowieka, które napotykają migranci; wzywa rządy i parlamenty narodowe do uchylenia represyjnych systemów prawnych kryminalizujących migrację i do wdrożenia krótko-, średnio- i długoterminowych rozwiązań, aby zapewnić bezpieczeństwo migrantów; potępia przypadki ograniczania lub zakazywania opuszczania terytorium i powrotu w niektórych państwach oraz wskazuje na wpływ bezpaństwowości na dostęp do praw;

5.

odnotowuje, że rosnącą liczbę uchodźców na całym świecie przesłania jeszcze większa liczba osób wewnętrznie przesiedlonych; podkreśla, że osoby przesiedlone nie powinny być dyskryminowane przez sam fakt, że szukają schronienia bez przekraczania granic międzynarodowych, i dlatego podkreśla, że trzeba szanować ich prawa, w tym dostęp do zdrowia i edukacji;

6.

przypomina o znaczeniu identyfikowania bezpaństwowców w celu zapewnienia im ochrony na mocy prawa międzynarodowego; w związku z tym wzywa państwa, aby wprowadziły procedury stwierdzania statusu bezpaństwowca oraz dzieliły się dobrymi praktykami, również w kwestii prawa i praktyk w zakresie zapobiegania mnożeniu się przypadków bezpaństwowości wśród dzieci;

7.

zwraca uwagę na utrzymującą się konieczność uwzględnienia przez UE bezpaństwowości w polityce zagranicznej, zwłaszcza że bezpaństwowość jest głównym powodem przymusowych wysiedleń; przypomina o przyjętym w strategicznych ramach i planie działania Unii Europejskiej w dziedzinie praw człowieka i demokracji opublikowanych w 2012 r. zobowiązaniu do "opracowania wspólnych ram dla Komisji i ESDZ umożliwiających omawianie kwestii bezpaństwowości i arbitralnych zatrzymań migrantów z państw trzecich";

8.

wyraża zaniepokojenie faktem, że migranci i uchodźcy padają ofiarami arbitralnych zatrzymań oraz złego traktowania, i przypomina, że do pozbawienia wolności dochodzić może wyłącznie, gdy jest to absolutnie niezbędne, i że w każdym przypadku trzeba zagwarantować odpowiednie środki ochrony, w tym dostęp do właściwych procedur sądowych;

9.

apeluje do państw o uznanie, że na mocy prawa międzynarodowego mają one zobowiązania wobec azylu i migracji, i o ustanawianie takich przepisów krajowych, jakie są niezbędne do skutecznej realizacji tych zobowiązań, co obejmuje możliwość zwrócenia się o ochronę międzynarodową; domaga się, aby w tych przepisach uwzględniono stopień i charakter prześladowania i dyskryminacji, jakich doświadczyli migranci;

10.

przypomina, że migranci mają prawo do tego, by nie wysyłano ich do krajów, w których istnieje ryzyko brutalnego traktowania i tortur; podkreśla, że wydalenia zbiorowe i odsyłanie są zabronione na mocy prawa międzynarodowego; wyraża zaniepokojenie w związku ze sposobem traktowania migrantów, którzy są zawracani do kraju pochodzenia lub do państwa trzeciego bez odpowiednich informacji zwrotnych odnośnie do ich sytuacji, oraz w każdym przypadku apeluje o uwzględnianie trudności, jakie napotykają, gdy powracają do tych krajów;

11.

proponuje, aby utworzyć programy reintegracji dla migrantów, którzy powracają do swojego kraju pochodzenia;

12.

podkreśla znaczenie poszanowania praw migrantów, niezależnie od ich statusu, do dostępu do wymiaru sprawiedliwości i skutecznych środków odwoławczych bez lęku, że zostaną zadenuncjowani służbom imigracyjnym, zatrzymani i deportowani; wyraża zaniepokojenie z powodu braku w wielu krajach mechanizmów kontroli i nadzoru nad procedurami związanymi z łamaniem praw migrantów oraz braku gwarancji jakości, jeśli chodzi o informacje i wsparcie prawne zapewniane migrantom i ubiegającym się o azyl; zaleca, aby pracownicy odpowiedzialni za sprawy azylowe, a także pracownicy ośrodków recepcyjnych i inni pracownicy oraz pracownicy socjalni nawiązujący kontakt z osobami starającymi się o ochronę międzynarodową byli odpowiednio przeszkoleni, aby uwzględniać ogólne i osobiste okoliczności oraz aspekt płci we wnioskach o przyznanie ochrony;

13.

wzywa ponadto Komisję Europejską i ESDZ do zwiększenia wymiany dobrych praktyk z państwami trzecimi, zwłaszcza w zakresie szkoleń dla pracowników niosących pomoc dotyczących skuteczniejszej identyfikacji poszczególnych cech, pochodzenia i doświadczeń migrantów, zwłaszcza tych w najtrudniejszej sytuacji, tak aby lepiej chronić migrantów i pomagać im stosownie do potrzeb;

14.

podkreśla, że koncepcja bezpiecznych krajów i bezpiecznych krajów pochodzenia nie powinna uniemożliwiać indywidualnych ocen wniosków o azyl; domaga się, aby we wszystkich okolicznościach określać migrantów potrzebujących ochrony międzynarodowej i uwzględniać składane przez nich wnioski, nalega, aby korzystali oni z odpowiednich gwarancji w zakresie zasady non-refoulement i mieli dostęp do mechanizmu składania skarg;

15.

zwraca uwagę na przemoc fizyczną i psychologiczną oraz na konieczność uznania szczególnych form przemocy i prześladowań, których ofiarami padają kobiety i dzieci będące migrantami, jak handel ludźmi, wymuszone zaginięcia, niegodziwe traktowanie w celach seksualnych, okaleczenia narządów płciowych, wczesne i przymusowe małżeństwo, przemoc domowa, niewolnictwo, zbrodnie honorowe oraz dyskryminacja na tle seksualnym; zwraca uwagę na bezprecedensową, stale rosnącą liczbę ofiar przemocy uwarunkowanej płcią oraz stosowania gwałtu, również jako narzędzia wojny;

16.

wyraża zaniepokojenie z powodu rekrutacji dzieci do ugrupowań zbrojnych; kładzie nacisk na konieczność promowania polityki na rzecz ich rozbrojenia, ich rehabilitacji i ponownej integracji;

17.

podkreśla, że odseparowanie od rodzin, w tym na skutek umieszczenia w ośrodku detencyjnym, naraża kobiety i dzieci na zwiększone ryzyko;

18.

przypomina, że w szczególnie trudnej sytuacji są kobiety i dziewczęta pozbawione opieki, kobiety będące głowami rodzin, kobiety ciężarne, osoby niepełnosprawne i osoby w podeszłym wieku; przypomina, że dziewczęta uciekające przed konfliktami i prześladowaniem w większym stopniu zagrożone są zawarciem wymuszonego, przedwczesnego małżeństwa, przedwczesnym wydawaniem na świat dzieci, a także narażone są na gwałty, nadużycia seksualne i fizyczne oraz prostytucję, również gdy dotrą one do tzw. bezpiecznych miejsc; w związku z tym wzywa do specjalnego chronienia i świadczenia specjalistycznej pomocy tym kobietom podczas ich pobytu w ośrodkach dla uchodźców, zwłaszcza w zakresie opieki zdrowotnej;

19.

zaleca uwzględnienie kwestii płci w polityce migracyjnej, również aby zapobiegać handlowi ludźmi i wszelkim formom przemocy i dyskryminacji wobec kobiet oraz karać takie praktyki; wzywa do pełnego urzeczywistnienia de iure i de facto równości, ponieważ jest to kluczowy element w zapobieganiu takim aktom przemocy z myślą o ułatwieniu autonomii i niezależności kobiet;

20.

jest zaniepokojony z powodu licznych raportów i świadectw, które wyciągają na światło dzienne nasilenie przemocy w stosunku do dzieci migrantów, włącznie z torturami i przetrzymywaniem, a także zaginięciem; podkreśla, że zgodnie z opinią Komitetu ONZ ds. praw dziecka zatrzymanie dzieci wyłącznie na podstawie statusu imigracyjnego ich lub ich rodziców łamie prawa dzieci i nigdy nie jest w ich najlepszym interesie;

21.

przypomina, że dzieci migranci znajdują się w wyjątkowo niekorzystnej sytuacji, w szczególności jeśli nie towarzyszą im dorośli, oraz mają prawo do specjalnej ochrony dyktowanej nadrzędnym interesem dziecka, zgodnie z zasadami prawa międzynarodowego; podkreśla konieczność włączenia kwestii nieletnich pozbawionych opieki do współpracy na rzecz rozwoju z myślą o wspieraniu ich integracji w krajach, w których przebywają, zwłaszcza dzięki dostępowi do edukacji i opieki zdrowotnej, oraz o zapobieganiu ryzyku przemocy, niegodziwego traktowania, wykorzystywania i zaniedbywania;

22.

wyraża zaniepokojenie trudnościami napotykanymi przy rejestrowaniu dzieci urodzonych poza ich krajem pochodzenia, co może zwiększać ryzyko bezpaństwowości; apeluje w związku z tym, aby można było rejestrować narodziny takich dzieci, niezależnie od statusu imigracyjnego ich rodziców;

23.

wzywa Unię do ścisłej współpracy z UNICEF-em, Biurem UNHCR i wszystkimi właściwymi organizacjami i instytucjami międzynarodowymi, aby dołożyć wszelkich starań w celu zwiększenia zdolności w zakresie ochrony dzieci migrantów i ich rodzin, niezależnie od ich statusu imigracyjnego i przez cały okres przebywania na uchodźstwie, poprzez finansowanie programów ochrony, zwłaszcza w zakresie placówek oświatowych i opieki zdrowotnej, udostępnianie specjalnych przestrzeni dla dzieci i wsparcia psychologicznego, zapewnianie stwierdzania powiązań rodzinnych i łączenia dzieci podróżujących bez opiekunów lub odseparowanych od swoich rodzin oraz poprzez stosowanie zasad niedyskryminacji, niekryminalizacji, niezatrzymywania, non-refoulement, niestosowania nienależnych kar, łączenia rodzin, ochrony fizycznej i prawnej oraz prawa do tożsamości;

24.

przypomina, że sieci kryminalne wykorzystują brak legalnych szlaków migracyjnych, niestabilność regionalną i konflikty oraz trudną sytuację kobiet, dziewcząt i dzieci próbujących ucieczki, aby wyzyskiwać je poprzez handel ludźmi i eksploatację seksualną;

25.

zwraca uwagę na szczególne formy przemocy i prześladowań, których ofiarami padają migranci LGBTI; apeluje o wsparcie dla wprowadzania specjalnych społecznoprawnych mechanizmów ochrony dla migrantów i osób ubiegających się o azyl ze społeczności LGBTI, aby zagwarantować uwzględnienie ich słabszej pozycji i dopilnować, by ich wnioski o ochronę były starannie rozpatrywane, nawet w postępowaniu odwoławczym;

26.

przypomina, że prawa gospodarcze, społeczne i kulturalne, a zwłaszcza prawo do zdrowia, edukacji i mieszkania, to prawa człowieka, do których dostęp trzeba zapewnić wszystkim migrantom, w szczególności dzieciom, niezależnie od ich statusu imigracyjnego;

27.

wyraża zaniepokojenie naruszeniami prawa pracy i wykorzystywaniem migrantów; uznaje, że kształcenie, możliwości zawodowe i łączenie rodzin to ważne elementy procesu integracji; nalega na konieczność zwalczania wszelkich form przymusowej pracy migrantów i potępia zwłaszcza wszelkie formy wykorzystywania dzieci;

28.

wyraża zaniepokojenie z powodu praktyk dyskryminacyjnych, które zbyt często dotykają niektóre mniejszości społecznokulturowe, językowe i religijne oraz przyczyniają się do braku równości w dostępie do praw migrantów;

29.

apeluje do państw przyjmujących, aby chroniły prawo dostępu migrantek do usług w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego;

30.

zwraca uwagę, że należy unikać tworzenia odizolowanych dzielnic dla migrantów, a promować integrację i korzystanie z wszystkich możliwości, jakie oferuje życie w społeczeństwie;

31.

uważa, że prawo do edukacji i prawo do podejmowania pracy pozwalają migrantom usamodzielnić się i sprzyjają ich integracji, podobnie jak prawo do życia w rodzinie i do łączenia rodzin; zwraca uwagę na znaczenie zapewnienia ochrony socjalnej pracownikom migrującym i ich rodzinom; zauważa, że skuteczna integracja migrantów musi się opierać na wnikliwej ocenie rynku pracy i jego przyszłego potencjału, lepszej ochronie praw człowieka i praw pracowniczych pracowników migrujących oraz stałym dialogu z podmiotami na rynku pracy;

32.

wskazuje, że nauka języka państwa przyjmującego może znacząco poprawić jakość życia migrantów, a także ich niezależność ekonomiczną i kulturową, oraz ułatwić zdobywanie informacji o prawach i obowiązkach w społeczeństwie przyjmującym; uważa, że naukę języków muszą zagwarantować władze państwa przyjmującego; zaleca włączenie migrantów do wszystkich procesów podejmowania decyzji społecznych i politycznych;

33.

uważa, że dostęp do zatrudnienia, szkolenia i do statusu niezależnego ma kluczowe znaczenie dla integracji i wzmacniania pozycji migrantek; wzywa do nasilenia działań w tym względzie w przypadku migrantek, które najczęściej są niedostatecznie reprezentowane, aby przezwyciężyć większe przeszkody w ich integracji i wzmacnianiu ich pozycji;

34.

przypomina, że państwa przyjmujące muszą propagować wzmacnianie pozycji migrantów, głównie migrantek, umożliwiając im zdobywanie wiedzy i niezbędnych umiejętności społecznych, w szczególności tych związanych ze szkoleniami zawodowymi i nauką języka, z myślą o ich zastosowaniu w ramach integracji społecznokulturowej;

35.

uważa, że wszyscy pracownicy powinni otrzymywać umowę w zrozumiałym dla nich języku i być chronieni przed umowami zastępczymi; podkreśla, że umowy dwustronne między krajami pochodzenia i krajami docelowymi powinny wzmacniać ochronę praw człowieka;

36.

uważa za istotne stworzenie spójnych i globalnych krajowych migracyjnych strategii politycznych uwzględniających problematykę płci i wszystkie etapy procesu migracyjnego, koordynowanych na szczeblu rządowym i opracowywanych w ramach szeroko zakrojonych konsultacji z krajowymi instytucjami praw człowieka, sektorem prywatnym, organizacjami pracodawców i pracowników, społeczeństwem obywatelskim i samymi migrantami oraz przy wsparciu organizacji międzynarodowych;

37.

przypomina, że wszyscy mają prawo do bezpiecznych i sprawiedliwych warunków pracy oraz do pełnego poszanowania praw pracownika zgodnie z normami i międzynarodowymi instrumentami w zakresie praw człowieka i podstawowymi konwencjami Międzynarodowej Organizacji Pracy;

38.

podkreśla, że niepewne stanowiska pracy, zazwyczaj przeznaczone dla migrantów w państwach przyjmujących, głównie dla migrantek, pogarszają ich i tak już trudną sytuację; przypomina, że wyzysk pracowników jest często następstwem handlu ludźmi i przemytu ludzi, lecz może mieć miejsce nawet tam, gdzie ten proceder nie występuje; w tym względzie wyraża zaniepokojenie z powodu bezkarności, jaką cieszą się liczni pracodawcy w państwach przyjmujących, choć są oni odpowiedzialni za łamanie międzynarodowych norm prawa pracy w stosunku do pracowników będących migrantami; wyraża zaniepokojenie w związku z tym, że przepisy dotyczące prawa pracy w niektórych krajach dopuszczają praktyki naruszające normy międzynarodowe; uważa, że walka z wyzyskiem pracowników musi ostatecznie być prowadzona dwutorowo: z jednej strony musi służyć skutecznemu ściganiu pracodawców, a z drugiej - ochronie ofiar tego wyzysku;

39.

zwraca uwagę na konieczność uznawania kwalifikacji zdobytych przez migrantów w państwach, z których pochodzą, jako sposobu na ułatwienie im niezależności i integracji społecznej w różnych warstwach społeczeństwa, zwłaszcza na rynku pracy; podkreśla konieczność uznania prawa wszystkich migrantów, w tym osób o nieuregulowanym statusie, do tworzenia organizacji broniących praw pracowniczych i przystępowania do nich, w tym związków zawodowych, a także konieczność uznawania tych struktur;

40.

zachęca przedsiębiorstwa do wdrażania wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka, aby ich działalność nie wywierała szkodliwego wpływu na prawa człowieka, a ponadto wzywa do zaradzenia takiemu wpływowi w przypadku jego wystąpienia oraz dążenia do zapobiegania wszelkiemu niepożądanemu wpływowi na prawa człowieka, który jest bezpośrednio związany z działalnością tych przedsiębiorstw, lub do łagodzenia tego wpływu;

41.

wzywa Unię, by kontynuowała wspólne działania dyplomatyczne wraz ze Stanami Zjednoczonymi i innymi partnerami międzynarodowymi mające na celu aktywną współpracę z państwami trzecimi z myślą o zaspokojeniu pilnej potrzeby przyjęcia wspólnej strategii w związku z obecnym światowym problemem migracji;

42.

pilnie wzywa Wysoką Przedstawiciel Unii ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa do dołożenia wszelkich konkretnych starań niezbędnych, aby doprowadzić do skutecznego i efektywnego zaangażowania zainteresowanych krajów trzecich;

43.

podkreśla, że UE powinna zintensyfikować swoją politykę zagraniczną, tak aby zapewnić pokój i stabilizację na obszarach, gdzie wojna i konflikt wywołują ogromne fale migracji do Unii Europejskiej;

44.

przypomina, że Unia Europejska i jej państwa członkowskie mają obowiązek podejmowania pozytywnych działań w celu eliminowania źródłowych przyczyn kryzysów, które prowadzą do tych masowych zjawisk migracyjnych;

45.

wzywa do poprawy warunków humanitarnych w krajach pochodzenia i tranzytu w celu umożliwienia społeczności lokalnej i uchodźcom życia na bezpieczniejszych obszarach;

46.

apeluje do stron konfliktu, aby zaprzestały ataków na ludność cywilną, chroniły ją oraz umożliwiły jej bezpieczne opuszczenie terenów ogarniętych przemocą lub uzyskanie pomocy od organizacji humanitarnych;

47.

podkreśla wpływ ISIS i jego ewolucji na masowy napływ zarówno osób zgodnie z prawem ubiegających się o azyl, jak i nielegalnych migrantów; przyznaje, że strategie polityczne na rzecz bezpieczeństwa i zwalczania terroryzmu odgrywają kluczową rolę w eliminowaniu podstawowych przyczyn migracji;

48.

powtarza niedawne oświadczenie Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców, zgodnie z którym wielu migrantów jest ofiarą terroryzmu i poważnego łamania praw człowieka, a zatem uchodźców tych należy odpowiednio traktować;

49.

przypomina, że programy przesiedleń pod auspicjami Biura UNHCR to pożyteczne narzędzie uporządkowanego zarządzania napływami osób potrzebujących ochrony międzynarodowej w różnych państwach świata; podkreśla, że jeżeli nie da się zastosować przesiedlenia, należy zachęcić wszystkie państwa, by opracowały i realizowały programy przyjmowania ze względów humanitarnych lub przynajmniej stworzyły warunki umożliwiające uchodźcom pozostanie w pobliżu ich krajów pochodzenia;

50.

odnotowuje rosnące potrzeby i ciągły brak środków na pomoc humanitarną wysyłaną do krajów znajdujących się w pobliżu Syrii, co doprowadziło zwłaszcza do zmniejszenia racji żywnościowych dla uchodźców w ramach Światowego Programu Żywnościowego; zwraca się do państw członkowskich ONZ oraz do Unii Europejskiej i jej państw członkowskich o wypełnienie przynajmniej zobowiązań finansowych; podkreśla znaczenie skoncentrowania ich pomocy dla uchodźców w tych krajach na udostępnianiu środków utrzymania, bezpieczeństwie uchodźców, ich dostępie do praw podstawowych, zwłaszcza do opieki zdrowotnej i edukacji, w ścisłej współpracy z Biurem UNHCR, Światowym Programem Żywnościowym i właściwymi organizacjami;

51.

przypomina, że migracja i rozwój są ze sobą powiązane i że współpraca na rzecz rozwoju w dziedzinie edukacji, opieki zdrowotnej, prawa pracy, ograniczania ubóstwa, praw człowieka, demokratyzacji i odbudowy pokonfliktowej oraz zwalczania nierówności, konsekwencji zmiany klimatu i korupcji jest kluczowym instrumentem zapobiegania przymusowej migracji; stwierdza, że masowy wykup gruntów rolnych i zasobów może mieć istotny wpływ na kryzysy humanitarne oraz że kryzysy społeczne, polityczne i humanitarne mogą skłaniać ludzi do migracji; uważa, że migracja jest uznawana na całym świecie za potężne narzędzie zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu;

52.

wzywa UE i społeczność międzynarodową do wskazania konkretnych działań, które rządy mogą podjąć, aby zwiększyć potencjał legalnej migracji jako czynnika rozwoju; podkreśla, że wymagane jest przywództwo polityczne i szerokie działania propagujące, zwłaszcza w krajach docelowych, aby zwalczać ksenofobię i ułatwiać integrację społeczną migrantów;

53.

jest zdania, że migrację powodują pewne podstawowe przyczyny (zwłaszcza czynniki gospodarcze, polityczne, społeczne i środowiskowe); uważa, że w ramach pomocy rozwojowej należy skutecznie zająć się tymi przyczynami poprzez poprawę budowania zdolności, wspieranie rozstrzygania konfliktów i promowanie przestrzegania praw człowieka; podkreśla, że przyczyny te są powiązane z coraz liczniejszymi konfliktami i wojnami, z przypadkami łamania praw człowieka oraz z brakiem dobrego zarządzania;

54.

podkreśla jak ważne jest, aby zarządzano migracjami w ramach współpracy regionalnej i lokalnej z udziałem społeczeństwa obywatelskiego;

55.

wzywa wszystkie podmioty zaangażowane w kształtowanie polityki i procesy decyzyjne dotyczące azylu i migracji, by nie dopuszczały do łączenia definicji migrantów i uchodźców; przypomina o konieczności zwrócenia szczególnej uwagi na uchodźców uciekających przed konfliktami czy prześladowaniami i podlegających w związku z tym prawu azylowemu tak długo, jak długo nie mogą wrócić do kraju pochodzenia; przypomina, że większość uchodźców znajduje schronienie w krajach i regionach sąsiadujących z ich krajem pochodzenia; uważa w związku z tym, że należy przyjąć wobec nich podejście całościowe w ramach polityki zewnętrznej Unii;

56.

zwraca się do państw o ratyfikowanie wszystkich traktatów i konwencji międzynarodowych dotyczących praw człowieka i o stosowanie norm dotyczących praw migrantów, które znajdują się w wielu instrumentach prawnych, w tym w podstawowych międzynarodowych instrumentach w zakresie praw człowieka, jak i w innych instrumentach dotyczących kwestii związanych z migracją, jak Konwencji ONZ z 1951 r. dotycząca statusu uchodźców i protokoły do niej oraz Międzynarodowa konwencja o ochronie praw wszystkich pracowników migrujących i członków ich rodzin; w związku z tym uważa, że nieratyfikowanie przez państwa członkowskie Unii tej drugiej konwencji szkodzi polityce Unii w dziedzinie praw człowieka i jej deklarowanemu zaangażowaniu na rzecz niepodzielności tych praw;

57.

przypomina, że otwarcie bezpiecznych i legalnych szlaków migracyjnych stanowi najlepszy sposób zapobiegania handlowi ludźmi i przemytowi ludzi oraz że strategie rozwoju muszą uznawać migrację i mobilność za siłę napędzającą rozwój państwa przyjmującego oraz państwa pochodzenia dzięki przekazom pieniężnym i inwestycjom; zwraca się w związku z tym do Unii i najbardziej rozwiniętych państw trzecich o współpracę na rzecz otworzenia legalnych szlaków migracyjnych, biorąc przykład z dobrych praktyk stosowanych przez niektóre państwa, w szczególności z myślą o sprzyjaniu łączeniu rodzin i mobilności, w tym z przyczyn ekonomicznych, i to na wszystkich poziomach kompetencji, w tym dla migrantów najmniej wykwalifikowanych, aby zwalczać nielegalne zatrudnienie;

58.

z zadowoleniem przyjmuje szczegółowe przepisy dotyczące migrantów, osób ubiegających się o azyl, przesiedleńców i bezpaństwowców, zawarte w Europejskim Instrumencie na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka 2014-2020; wzywa Komisję, by nadal uznawała ochronę i promowanie praw migrantów za priorytet w czasie śródokresowego przeglądu tego instrumentu w latach 2017-2018; zwraca się do ESDZ i państw członkowskich o wywiązanie się z zobowiązań podjętych w ramach planu działania UE na rzecz praw człowieka i demokracji przyjętego w lipcu 2015 r. oraz uwzględnienie i poprawę gwarancji praw człowieka we wszystkich porozumieniach, procesach i programach z państwami trzecimi związanych z migracją; uważa, że wszelkim porozumieniom i programom powinna również towarzyszyć niezależna ocena w dziedzinie praw człowieka tam, gdzie jest to możliwe, oraz powinny one być poddawane okresowym przeglądom; zaleca opracowanie i realizację kampanii komunikacyjnych i uświadamiających na temat szans, jakie migracja i migranci mogą stworzyć społeczeństwu w krajach pochodzenia i w krajach przyjmujących; przypomina w związku z tym, że Europejski Instrument na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka powinien kontynuować finansowanie projektów mających na celu wspieranie walki z rasizmem, dyskryminacją, ksenofobią i innymi formami nietolerancji, w tym nietolerancji religijnej;

59.

wzywa Unię do przyjęcia specjalnych wytycznych w zakresie praw migrantów, w uzupełnieniu do jej wytycznych dotyczących praw człowieka, oraz do przeprowadzenia zgodnie z tymi wytycznymi ocen skutków i do utworzenia mechanizmów monitorowania strategii politycznych w zakresie rozwoju i migracji, aby zagwarantować skuteczność publicznych strategii politycznych dotyczących migrantów; podkreśla znaczenie włączania kwestii poszanowania praw człowieka do wszystkich strategii politycznych związanych z migracją w stosunkach zewnętrznych Unii, ze szczególnym uwzględnieniem spraw zagranicznych, rozwoju i pomocy humanitarnej; przypomina o konieczności przestrzegania praw człowieka we wszystkich zewnętrznych strategiach politycznych Unii, zwłaszcza w polityce dotyczącej handlu, rozwoju, środowiska i migracji, a także o konieczności realizowania celów wymienionych w art. 21 Traktatu o Unii Europejskiej oraz włączania klauzul dotyczących praw człowieka do wszystkich umów zawieranych przez Unię, w tym umów handlowych; w związku z tym wzywa, by wszelka współpraca w dziedzinie migracji z państwami trzecimi zakładała ocenę ich systemów wsparcia dla migrantów i osób ubiegających się o azyl, pomocy, jaką przeznaczają one dla uchodźców oraz ich zdolności i woli zwalczania procederu handlu ludźmi i przemytu ludzi; wzywa UE i jej państwa członkowskie, by zbliżyły się do krajów, takich jak Kanada, które wdrażają skuteczną politykę przesiedleń; podkreśla, że żadna strategia polityczna w tej dziedzinie nie może być realizowana kosztem polityki pomocy rozwojowej;

60.

zachęca, by swoboda przemieszczania się oraz prawo do edukacji, zdrowia i pracy były włączane jako priorytety tematyczne do instrumentów finansowania współpracy zewnętrznej Unii, oraz apeluje o wspieranie krajów rozwijających się, aby mogły przyjmować długoterminowe strategie polityczne zapewniające poszanowanie tych praw; zwraca się do Komisji i ESDZ o zwrócenie szczególnej uwagi na prawa migrantów w ramach strategii dotyczących praw człowieka, skierowanych do poszczególnych krajów;

61.

wyraża pragnienie, aby prawa migrantów i uchodźców były wpisywane, jako osobny punkt, do porządku dziennego dialogu Unii z odpowiednimi państwami trzecimi oraz by nadać priorytetowe znaczenie europejskiemu finansowaniu projektów na rzecz ochrony osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji oraz organizacji pozarządowych, obrońców praw człowieka, dziennikarzy i adwokatów walczących o obronę praw migrantów;

62.

w związku z tym wzywa państwa do zapewnienia obserwatorom niezależnym, organizacjom pozarządowym oraz instytucjom i organizacjom krajowym i międzynarodowym i mediom dostępu do wszystkich miejsc przyjmowania i przetrzymywania migrantów; zachęca delegatury UE i ambasady państw członkowskich, a także wizytujące delegacje Parlamentu Europejskiego, do monitorowania sytuacji imigrantów w tych miejscach i do interweniowania u władz krajowych w tym względzie, aby zagwarantować poszanowanie praw migrantów i przejrzystość względem społeczeństwa;

63.

stwierdza, że handlarze ludźmi przedstawiają wielu uchodźcom nieprawdziwą sytuację; podkreśla znaczenie zwalczania handlu ludźmi, zatrzymania przepływów pieniędzy i rozbicia sieci, ponieważ przyniesie to pozytywne skutki dla przestrzegania w państwach trzecich praw człowieka uchodźców, którzy pragną uciec przed wojną i terrorem;

64.

opowiada się za ścisłą współpracą w dziedzinie obrony praw migrantów z właściwymi organizacjami międzynarodowymi i innymi instytucjami i organizacjami zajmującymi się zarządzaniem migracją, zwłaszcza w krajach najbardziej dotkniętych tym problemem, aby pomóc im w godnym przyjmowaniu migrantów gwarantującym poszanowanie ich praw;

65.

podkreśla konieczność zacieśnienia współpracy z tymi organizacjami w celu zapobiegania przemytowi migrantów i handlowi ludźmi przez wzmocnienie szkoleń, działań na rzecz budowania potencjału i mechanizmów wymiany informacji, co obejmuje ocenę wpływu sieci "urzędników łącznikowych ds. imigracji" i współpracy, którą nawiązują z państwami trzecimi, szczególnie w sprawach karnych, zachęcając do ratyfikacji protokołów z Palermo w tym obszarze, aby wspierać współpracę w sprawach karnych i identyfikację podejrzanych oraz wspomóc prowadzenie dochodzeń w partnerstwie z władzami krajowymi;

66.

domaga się, by Parlament Europejski w większym stopniu uczestniczył w opracowywaniu przekrojowego podejścia do praw człowieka w polityce migracyjnej i by jego pytania włączono do rocznego sprawozdania Unii na temat praw człowieka i demokracji na świecie, w tym do części poświęconej podejściu do poszczególnych krajów; apeluje o dokładniejszą kontrolę parlamentarną nad porozumieniami roboczymi zawieranymi z państwami trzecimi oraz nad działaniami w zakresie współpracy zewnętrznej właściwych agencji Unii; wzywa do poświęcania większej uwagi sprawozdaniom ekspertów i danym dotyczącym krajów pochodzenia uchodźców, zebranym przez Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu;

67.

uznaje rolę i wkład społeczeństwa obywatelskiego w ramach dialogu politycznego; podkreśla, jak ważne jest konsultowanie się ze społeczeństwem obywatelskim na temat wszelkich aspektów polityki zewnętrznej Unii, ze szczególnym uwzględnieniem pełnego udziału obywateli, przejrzystości i właściwego rozpowszechniania informacji na temat wszystkich aspektów polityki i wszystkich procesów związanych z migracją; przypomina potrzebę zwiększenia udziału organizacji kobiecych w rozwiązywaniu konfliktów na szczeblach decyzyjnych, a także potrzebę właściwego włączenia uchodźczyń, kobiet przesiedlonych i migrantek w podejmowanie decyzji ich dotyczących; wzywa Komisję i ESDZ do wzmacniania zdolności krajowych instytucji ds. praw człowieka w państwach trzecich, aby mogły one zintensyfikować starania w zakresie ochrony praw migrantów oraz zwalczać nieludzkie i poniżające traktowanie oraz mowę nienawiści w stosunku do migrantów, jak wskazano w deklaracji belgradzkiej przyjętej przez 32 mediatorów i krajowe instytucje ds. praw człowieka;

68.

wzywa państwa przyjmujące do nadania większego znaczenia stowarzyszeniom migrantów, które powinny bezpośrednio uczestniczyć w programach rozwoju społeczności;

69.

apeluje do państw członkowskich o wypełnienie ich zobowiązania do przeznaczania 0,7 % dochodu narodowego brutto (DNB) na pomoc rozwojową; apeluje, by pomoc ta nie była uwarunkowana współpracą w zakresie migracji, i wzywa Unię i jej państwa członkowskie, by nie włączały finansowania przeznaczonego na przyjmowanie uchodźców do pomocy rozwojowej;

70.

podkreśla, że programy pomocy rozwojowej nie powinny być stosowane wyłącznie do celów dotyczących migracji i zarządzania granicami; domaga się, by projekty rozwojowe UE skierowane do migrantów i azylantów realizowały zasadę niezostawiania nikogo w tyle, koncentrując się na dostępie do podstawowych usług społecznych, zwłaszcza do opieki zdrowotnej i edukacji, oraz zwracając szczególną uwagę na osoby i grupy znajdujące się w trudnej sytuacji, takie jak kobiety, dzieci, mniejszości, ludy tubylcze, osoby LGBT i osoby niepełnosprawne;

71.

zwraca uwagę na pozytywny wpływ migracji na rozwój krajów pochodzenia migrantów, na przykład na przekazy pieniężne migrantów, które mogą być bardzo przydatne dla rodzin i rozwoju społeczności; w związku z tym apeluje do państw o ograniczenie kosztów wysyłania takich przekazów;

72.

wzywa Unię i jej państwa członkowskie, by zapewniały skuteczną i efektywną spójność polityki na rzecz rozwoju i by nadały priorytet poszanowaniu praw człowieka w polityce migracyjnej względem państw trzecich;

73.

wzywa UE do włączenia wymiaru migracji do ram na okres po wygaśnięciu umowy z Kotonu, które określą przyszłe stosunki między UE a państwami AKP; zauważa, że większe zaangażowanie państw trzecich w opracowanie instrumentów GPMM i w negocjowanie ich zwiększyłoby partnerski charakter tych instrumentów, zwiększając jednocześnie odpowiedzialność za nie na szczeblu lokalnym i ich skuteczność;

74.

apeluje o redukcję długu zubożałych państw, aby pomóc im w rozwijaniu publicznych strategii politycznych gwarantujących poszanowanie praw człowieka; nalega na ułatwienie wprowadzania rozwiązań na rzecz zrównoważonego poziomu zadłużenia, w tym norm odpowiedzialnego udzielania i zaciągania pożyczek, za pomocą wielostronnych ram prawnych dla procesów restrukturyzacji długu państwowego z myślą o zmniejszeniu ciężaru zadłużenia i uniknięciu niezrównoważonego poziomu zadłużenia, aby stworzyć warunki dla ochrony praw człowieka w długiej perspektywie;

75.

z zadowoleniem przyjmuje włączenie migracji do celów zrównoważonego rozwoju, a konkretnie do celu nr 10, który ustanawia ramy globalnej polityki rozwoju do 2030 r.; przypomina, że państwa zobowiązały się do międzynarodowej współpracy w celu "zagwarantowania bezpiecznej, uporządkowanej i legalnej migracji, przy pełnym poszanowaniu praw człowieka i humanitarnego traktowania migrantów niezależnie od ich statusu migrantów, uchodźców i wysiedleńców"; zauważa, że przymusowe wysiedlenie jest nie tylko kwestią z dziedziny humanitarnej, lecz również wyzwaniem w zakresie rozwoju, i że należy w związku z tym zapewnić lepszą koordynację między podmiotami działającymi w dziedzinie pomocy humanitarnej i pomocy rozwojowej; uważa, że realizacja celów zrównoważonego rozwoju jest okazją, by wzmocnić podejście oparte na prawach człowieka w polityce azylowej i migracyjnej oraz by uwzględnić wytyczne dotyczące migracji w strategiach na rzecz rozwoju; wzywa społeczność międzynarodową do przyjęcia wymiernych wskaźników celów zrównoważonego rozwoju dotyczących migracji oraz do gromadzenia i publikowania zdezagregowanych danych o dostępie migrantów do godnych miejsc pracy, opieki zdrowotnej i edukacji, zwłaszcza w krajach rozwijających się będących krajami docelowymi, aby poprawić zarządzanie migracją;

76.

nalega na konieczność wspierania przez Unię i jej państwa członkowskie krajów najsłabiej rozwiniętych (LDC) w ramach walki ze zmianą klimatu, aby uniknąć pogłębienia się nędzy w tych krajach i zwiększenia liczby osób przesiedlonych ze względów środowiskowych;

77.

apeluje do Unii, by aktywnie uczestniczyła w debacie na temat terminu "uchodźca klimatyczny" oraz w opracowywaniu ewentualnej definicji z odniesieniem do prawa międzynarodowego;

78.

podkreśla, że potrzebna jest skuteczniejsza koordynacja i ocena stosowania, wpływu i sposobności kontynuowania różnych instrumentów finansowania dostępnych na szczeblu Unii Europejskiej dla państw trzecich w dziedzinie migracji, które to instrumenty są obecnie rozproszone po dziedzinach, takich jak polityka migracyjna, współpraca na rzecz rozwoju międzynarodowego, polityka zewnętrzna, polityka sąsiedztwa czy też polityka pomocy humanitarnej, i w ramach których w okresie 2004-2014 zmobilizowano ponad 1 mld EUR na ponad 400 projektów;

79.

podkreśla wpływ unijnych instrumentów współpracy w dziedzinie imigracji, azylu i ochrony praw człowieka; odnotowuje utworzenie kryzysowego funduszu powierniczego na rzecz stabilności oraz eliminowania przyczyn migracji nieuregulowanej i wysiedleń w Afryce; wzywa do zapewnienia oceny i monitorowania tego funduszu, jak również układów o podobnym charakterze, jak oświadczenie UE i Turcji czy proces chartumski i proces z Rabatu;

80.

podkreśla, że porozumienia z państwami trzecimi muszą skoncentrować wsparcie na radzeniu sobie z kryzysami społecznym, gospodarczym i politycznym prowadzącymi do migracji;

81.

podkreśla znaczenie, jakie ma większa współpraca Unii Europejskiej z państwami trzecimi w zakresie globalnego podejścia do kwestii migracji i mobilności (GPMM), aby wzmocnić partnerski charakter tych instrumentów, ich wydajność i ich wkład w podejmowanie wyzwań związanych z migracją;

82.

uważa, że niezbędne jest poprawienie spójności globalnego podejścia do kwestii migracji i mobilności, włączanie do wszystkich porozumień zewnętrznych rygorystycznych mechanizmów monitorowania i nadzorowania poszanowania praw człowieka oraz priorytetowe traktowanie projektów realizowanych w krajach pochodzenia i tranzytu, które umożliwiają lepsze poszanowanie praw człowieka migrantów;

83.

zachęca Unię do zawarcia partnerstw na rzecz mobilności z jej najbliższymi partnerami;

84.

wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zastanowiły się nad polityką powrotu migrantów tylko do krajów pochodzenia, w których będą oni mogli być bezpiecznie przyjęci, z pełnym poszanowaniem ich praw podstawowych i proceduralnych, oraz apeluje w związku z tym o nadanie pierwszeństwa powrotom dobrowolnym nad powrotami przymusowymi; podkreśla, że umowy zawierane z państwami trzecimi w ramach tych strategii politycznych muszą zawierać klauzule ochronne gwarantujące, że migranci odesłani do swoich krajów nie będą narażeni na łamanie praw człowieka czy prześladowania; uznaje znaczenie okresowych ocen, aby wykluczyć takie umowy z krajami, które nie spełniają międzynarodowych norm dotyczących praw człowieka;

85.

domaga się działań wycelowanych w siatki przemytników i służące powstrzymaniu handlu ludźmi; apeluje o zapewnienie legalnych i bezpiecznych szlaków, również za pośrednictwem korytarzy humanitarnych, dla osób ubiegających się o ochronę międzynarodową; wzywa do wprowadzenia stałych i obowiązkowych programów przesiedleń oraz do przyznawania wiz humanitarnych osobom uciekającym z regionów objętych konfliktami, również aby umożliwić dostęp do państwa trzeciego w celu ubiegania się o azyl; wzywa do zapewnienia większej liczby legalnych szlaków i do opracowania ogólnych zasad dotyczących wjazdu i pobytu, aby umożliwić migrantom podejmowanie pracy i szukanie zatrudnienia;

86.

podkreśla potrzebę stworzenia i lepszego wprowadzania w życie ram ochrony migrantów znajdujących się w niebezpieczeństwie, migrantów w państwach tranzytowych i na granicach Unii;

87.

z zadowoleniem przyjmuje operacje przeciwko przemytnikom i handlarzom ludźmi oraz popiera wzmocnienie zarządzania granicami zewnętrznymi Unii; podkreśla konieczność kompleksowego i konkretnego planu działania na rzecz szybkich i długofalowych działań obejmujących współpracę państw trzecich w celu zwalczania zorganizowanych siatek przestępczych przemytników ludzi;

88.

podkreśla, że przemyt migrantów jest związany z handlem ludźmi i stanowi zasadnicze naruszenie praw człowieka; przypomina, że rozpoczęcie misji, takich jak EURONAVFOR MED, jest metodą konkretnej walki z przemytem migrantów; zwraca się do Unii o prowadzenie i zintensyfikowanie tego rodzaju operacji;

89.

uważa, że konieczne jest zastanowienie się nad wzmocnieniem bezpieczeństwa i polityki granicznej oraz nad sposobami poprawy przyszłej roli agencji Frontex i EASO; apeluje o solidarność i zaangażowanie w postaci wystarczających wkładów na rzecz budżetu i działalności tych agencji;

90.

podkreśla potrzebę poprawy funkcjonowania punktów szybkiej rejestracji migrantów i punktów wjazdu na zewnętrznych granicach UE;

91.

zwraca się do Unii, by włączyła ochronę danych do umów dotyczących dzielenia się informacjami i wymiany informacji na granicach i na szlakach migracyjnych;

92.

domaga się od Unii Europejskiej i państw przyjmujących utworzenia skutecznych narzędzi koordynacji, ujednolicenia przepływu informacji, gromadzenia, porównywania i analizy danych;

93.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, ONZ, Radzie Europy, Unii Afrykańskiej, Organizacji Państw Amerykańskich i Lidze Państw Arabskich.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 25 października 2016 r. w sprawie praw człowieka i migracji w państwach trzecich (2015/2316(INI)).

Dz.U.UE.C.2018.215.111

Prawa człowieka i migracja w państwach trzecich