Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 listopada 2021 r. w sprawie przeglądu rozporządzenia finansowego w związku z wejściem w życie wieloletnich ram finansowych 2021-2027 (2021/2162(INI))
Dz.U.UE.C.2022.224.37
Akt nienormatywnyPrzegląd rozporządzenia finansowego w związku z wejściem w życie wieloletnich ram finansowych 2021-2027
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 listopada 2021 r. w sprawie przeglądu rozporządzenia finansowego w związku z wejściem w życie wieloletnich ram finansowych 2021-2027 (2021/2162(INI))
(2022/C 224/04)
(Dz.U.UE C z dnia 8 czerwca 2022 r.)
Parlament Europejski,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii, zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1296/2013, (UE) nr 1301/2013, (UE) nr 1303/2013, (UE) nr 1304/2013, (UE) nr 1309/2013, (UE) nr 1316/2013, (UE) nr 223/2014 i (UE) nr 283/2014 oraz decyzję nr 541/2014/UE, a także uchylające rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012 1 (rozporządzenie finansowe),
- uwzględniając rozporządzenie Rady (UE, Euratom) 2020/2093 z dnia 17 grudnia 2020 r. określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2021-2027 2 ,
- uwzględniając decyzję Rady (UE, Euratom) 2020/2053 z dnia 14 grudnia 2020 r. w sprawie systemu zasobów własnych Unii Europejskiej oraz uchylającą decyzję 2014/335/UE, Euratom 3 ,
- uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) 2020/2094 z dnia 14 grudnia 2020 r. ustanawiające Instrument Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy w celu wsparcia odbudowy w następstwie kryzysu związanego z COVID-19 4 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2020/2092 z 16 grudnia 2020 r. w sprawie ogólnego systemu warunkowości służącego ochronie budżetu Unii 5 (rozporządzenie w sprawie warunkowości),
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 z dnia 12 lutego 2021 r. ustanawiające Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności 6 ,
- uwzględniając porozumienie międzyinstytucjonalne między Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją Europejską w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami oraz w sprawie nowych zasobów własnych, w tym również harmonogramu wprowadzania nowych zasobów własnych 7 ,
- uwzględniając wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji w sprawie ponownej oceny przepisów rozporządzenia finansowego dotyczących zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel oraz zaciągania i udzielania pożyczek 8 (wspólne oświadczenie),
- uwzględniając plan działania dotyczący ukierunkowanego przeglądu rozporządzenia finansowego, opublikowany przez Komisję 19 marca 2021 r.,
- uwzględniając swoją rezolucję z 17 grudnia 2020 r. w sprawie wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027, porozumienia międzyinstytucjonalnego, Instrumentu UE na rzecz Odbudowy oraz rozporządzenia w sprawie praworządności 9 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 25 marca 2021 r. w sprawie stosowania rozporządzenia (UE, Euratom) 2020/2092 - mechanizm warunkowości w zakresie praworządności 10 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 10 czerwca 2021 r. w sprawie sytuacji w zakresie praworządności w Unii Europejskiej i stosowania rozporządzenia (UE, Euratom) 2020/2092 w sprawie warunkowości 11 ,
- uwzględniając projekt rezolucji z 27 maja 2021 r. w sprawie przeglądu rozporządzenia finansowego i wytycznych Komisji dotyczących zamówień publicznych w odniesieniu do umów o świadczenie usług związanych z polityką,
- uwzględniając zawiadomienie Komisji z 9 kwietnia 2021 r. w sprawie wytycznych dotyczących unikania konfliktów interesów i zarządzania takimi konfliktami na podstawie rozporządzenia finansowego 12 ,
- uwzględniając program "Przekształcamy nasz świat - agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030", przyjęty we wrześniu 2015 r. i obowiązujący od 1 stycznia 2016 r.,
- uwzględniając komunikat Komisji z 10 marca 2020 r. pt. "Strategia MŚP na rzecz zrównoważonej i cyfrowej Europy" (COM(2020)0103),
- uwzględniając komunikat Komisji z 5 maja 2021 r. pt. "Aktualizacja nowej strategii przemysłowej z 2020 r. - tworzenie silniejszego jednolitego rynku sprzyjającego odbudowie Europy" (COM(2021)0350),
- uwzględniając komunikat Komisji z 29 kwietnia 2021 r. pt. "Lepsze stanowienie prawa - połączenie sił na rzecz stanowienia lepszego prawa" (COM(2021)0219),
- uwzględniając badanie zlecone przez Komisję Kontroli Budżetowej i sporządzone przez Departament Tematyczny ds. Budżetu w Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Wewnętrznej w maju 2021 r., dotyczące 50 największych beneficjentów w każdym państwie członkowskim UE w ramach wspólnej polityki rolnej i Funduszu Spójności,
- uwzględniając art. 54 Regulaminu,
- uwzględniając wspólne posiedzenia Komisji Budżetowej i Komisji Kontroli Budżetowej zgodnie z art. 58 Regulaminu,
- uwzględniając pismo przesłane przez Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
- uwzględniając sprawozdanie Komisji Budżetowej i Komisji Kontroli Budżetowe (A9-0295/2021),
A. mając na uwadze, że po wejściu w życie wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027 Komisja opublikowała plan działania i rozpoczęła konsultacje społeczne w celu dostosowania rozporządzenia finansowego, w stosownych przypadkach, do przepisów uzgodnionych przez ustawodawcę w ramach wieloletnich ram finansowych na lata 20212027, a także zaproponowania ograniczonych i ukierunkowanych ulepszeń wymaganych w zmieniającej się sytuacji, na przykład w następstwie kryzysu COVID-19 lub w obliczu rosnących możliwości cyfryzacji;
B. mając na uwadze, że w kontekście instrumentu NextGenerationEU (NGEU) Parlament, Rada i Komisja uzgodniły we wspólnym oświadczeniu, że przepisy dotyczące zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel, w szczególności te, o których mowa w art. 21 ust. 5 rozporządzenia finansowego, oraz przepisy dotyczące sprawozdawczości w zakresie operacji zaciągania i udzielania pożyczek zostaną poddane ocenie i w razie potrzeby zmienione w ramach kolejnego przeglądu rozporządzenia finansowego; mając na uwadze, że te trzy instytucje uznały, iż obowiązujące przepisy dotyczące procedury kontroli i udzielania absolutorium mają zastosowanie do dochodów przeznaczonych na określony cel;
C. mając na uwadze, że wskaźnik absorpcji środków w WRF na lata 2014-2020 był zbyt niski i wymaga poprawy, zwłaszcza z perspektywy małych i średnich przedsiębiorstw, poprzez udoskonalenie i wzmocnienie procesów decyzyjnych i alokacyjnych oraz zasad i procedur regulujących ustanawianie, wdrażanie i kontrolę budżetu UE;
D. mając na uwadze, że w przeglądzie rozporządzenia finansowego należy uwzględnić interesy bezpieczeństwa Unii, w tym kluczowe projekty infrastrukturalne i telekomunikacyjne, i położyć przy tym nacisk na kryteria kwalifikowalności wymagane do ubiegania się o finansowanie unijne i do jego otrzymania;
E. mając na uwadze, że poszanowanie praworządności stanowi zasadniczy warunek wstępny zgodności z zasadami należytego zarządzania finansami;
F. mając na uwadze, że ocena skutków nie została przeprowadzona, chociaż - jak przypomniał Europejski Trybunał Obrachunkowy - mogłaby dostarczyć jasnych informacji na temat dostępności funduszy UE dla obywateli w perspektywie przeglądu rozporządzenia finansowego;
1. zauważa, że zbliżający się przegląd rozporządzenia finansowego jest konieczny w związku z wejściem w życie pakietu wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027, w tym instrumentu NGEU, który nie tylko aktualizuje przepisy prawne, ale również zawiera istotne innowacje w odniesieniu do systemu budżetowego, a także w związku z potrzebą zagwarantowania należytego wdrożenia porozumienia międzyinstytucjonalnego;
2. uważa, że przegląd powinien mieć na celu modernizację przepisów mających zastosowanie do budżetu UE zgodnie z jego najnowszymi zmianami i z zasadami budżetowymi przy poszanowaniu wartości Unii, a także zwiększenie nadzoru parlamentarnego, odpowiedzialności demokratycznej, przejrzystości, zaangażowania obywateli i zdolności szybkiego i skutecznego reagowania na potrzeby obywateli, zwłaszcza w czasach kryzysu;
3. jest zdania, że choć całościowy przegląd zasad mających zastosowanie do budżetu nie jest obecnie konieczny, rozporządzenie finansowe musi zostać poddane ukierunkowanym ulepszeniom i uproszczeniom, w szczególności tam, gdzie zwiększają one przejrzystość, odpowiedzialność i demokratyczną kontrolę oraz poprawiają wdrażanie budżetu UE;
4. uważa, że główne cele przeglądu unijnych przepisów finansowych powinny obejmować wzmocnienie ochrony interesów finansowych Unii, zapewnienie dostosowania do warunkowości w zakresie praworządności, wzmocnienie przepisów dotyczących zamówień publicznych w celu uniknięcia wszelkich potencjalnych konfliktów interesów i zwiększenie przejrzystości, zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla beneficjentów, zwiększenie skuteczności wydatków z myślą o osiągnięciu większej europejskiej wartości dodanej oraz poprawę dostępu obywateli, MŚP oraz władz lokalnych i regionalnych do finansowania UE;
5. uważa, że z zasady ten sam poziom ochrony należy zagwarantować dla całego budżetu UE, niezależnie od tego, czy podlega on zarządzaniu bezpośredniemu, pośredniemu, czy dzielonemu;
Demokratyczna rozliczalność dla nowoczesnego budżetu
6. zauważa, że liczba i zakres instrumentów pozabudżetowych znacznie wzrosły w ostatnim dziesięcioleciu oraz że instrument NGEU udoskonalił tę praktykę, znacznie - choć tymczasowo - zwiększając budżet UE w formie zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel, aby umożliwić Unii stawienie czoła jednemu z największych wyzwań w jej historii, oraz tworząc zobowiązania do 2058 r. przez zaciąganie pożyczek na cele kredytowe oraz pożyczek na bezpośrednie wydatki UE; ostrzega, że te zmiany zagrażają głównym zasadom budżetowym, takim jak jedność i rzetelność budżetowa, równowaga i uniwersalność;
7. zauważa, że UE szybko i zdecydowanie zareagowała na kryzys związany z COVID-19, aby wesprzeć dotknięte nim państwa członkowskie i ograniczyć społecznoekonomiczne konsekwencje pandemii; zauważa, że zarządzanie kryzysowe wymaga szybkiego działania; przypomina, że nigdy nie może to jednak być pretekstem do pomijania Parlamentu i podważania rozliczalności demokratycznej; z zaniepokojeniem odnotowuje coraz częstsze stosowanie art. 122 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do tworzenia nowych mechanizmów i organów mających wpływ na budżet UE, zgodnie z którym to artykułem rola Parlamentu ogranicza się jedynie do prawa do informacji; nalega, aby Parlament odgrywał odpowiednią rolę w kontroli budżetowej takich inicjatyw; podkreśla ponadto znaczenie zapewnienia znaczącej roli w procesie decyzyjnym i w procesie kontroli wszystkich programów UE w oparciu o krajowe plany wdrażania;
8. podkreśla, że skoordynowana zbiórka opartych na DNB wkładów krajowych w formie zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel oraz poza procedurą budżetową nie ogranicza się do instrumentu NGEU, lecz zdecydowano się na nią także w przypadku Instrumentu Pomocy dla Uchodźców w Turcji i zamówień na szczepionki przeciwko COVID-19, a w przyszłości być może podejście to zastosuje Urząd ds. Gotowości i Reagowania na Stany Zagrożenia Zdrowia (HERA); przypomina, że zaciąganie pożyczek na rynkach kapitałowych od dawna jest elementem operacji budżetowych Unii, do tego stopnia, że Komisja i Parlament apelowały o włączenie ich do budżetu w latach 70. i 80. XX wieku, na długo przed ustanowieniem europejskiego mechanizmu stabilizacji finansowej (EFSM), tymczasowego wsparcia w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej (SURE) czy instrumentu NGEU;
9. wyraża zaniepokojenie bezprecedensowymi kwotami udostępnionymi w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF), w związku z którymi państwa członkowskie będą przedstawiać Komisji jedynie ogólne sprawozdania dotyczące postępów w osiąganiu najważniejszych celów pośrednich, co postawi Europejski Trybunał Obrachunkowy przed wysoce skomplikowanym zadaniem poświadczenia legalności i prawidłowości wydatków;
10. jest zaniepokojony, że mechanizmy pozabudżetowe, a w szczególności wykorzystywanie zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel, stanowią poważne wyzwanie dla zdolności Parlamentu do wypełniania jego funkcji decyzyjnych, kontrolnych i w zakresie udzielania absolutorium, a w bardziejogólnym ujęciu - dla zdolności ogółu społeczeństwa oraz instytucji publicznych lub prywatnych do zrozumienia budżetu Unii i pociągania Komisji do odpowiedzialności; przypomina wspólne oświadczenie i ponownie podkreśla, że jest głęboko przekonany, iż w związku z tymi mechanizmami należy zaktualizować przepisy finansowe UE w odniesieniu do roli władzy budżetowej i struktury budżetu, aby zbliżyć je do zasad i obowiązków określonych w traktatach; uważa, że zasada demokratycznej rozliczalności i nadzoru w procesach decyzyjnych powinna znaleźć odzwierciedlenie w rozporządzeniu finansowym;
11. uważa, że Parlament, jako jeden z organów władzy budżetowej, musi mieć możliwość kontrolowania i zatwierdzania w stosownych przypadkach planów Komisji dotyczących wykorzystania zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel i zarządzania nimi oraz operacji zaciągania i udzielania pożyczek; proponuje, aby odpowiednie artykuły rozporządzenia finansowego, w tym art. 7, 46 i 56, zostały zmienione i uzupełnione w celu wyjaśnienia, że zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel, aktywa i zobowiązania związane z operacjami zaciągania i udzielania pożyczek są ujęte w budżecie UE, tak aby podlegały kontroli Europejskiego Trybunału Obrachunkowego i aby Trybunał informował o nich, a także aby organ budżetowy i organ udzielający absolutorium mogły być odpowiednio informowane o wszelkich zarzutach dotyczących nadużyć, korupcji, nadużyć finansowych lub naruszeń praworządności, w tym również w przypadku braku wystarczających systemów zwalczania nadużyć finansowych w państwach członkowskich, zwłaszcza, lecz nie wyłącznie, w odniesieniu do instrumentów pozabudżetowych;
12. uważa, że zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel zgodnie z art. 21 rozporządzenia finansowego w obecnym brzmieniu oraz aktywa i pasywa pochodzące z operacji pozabudżetowych, w tym z pożyczek na rynkach kapitałowych, powinny być przydzielane do odpowiednich linii budżetowych, klasyfikowane zgodnie z nomenklaturą budżetową i konsolidowane w części II i III budżetu Unii; uważa, że powinny one stanowić integralną część budżetu UE i były przyjmowane przez władzę budżetową jako część tego budżetu;
13. wzywa do przeglądu wymogów w zakresie sprawozdawczości dotyczących strategii zarządzania długiem Komisji oraz terminów zapadalności i harmonogramu płatności i z uwzględnieniem roli nowych zasobów własnych w spłacie zadłużenia w celu dostosowania ich do zwiększonej złożoności i ryzyka operacji zaciągania i udzielania pożyczek dla budżetu Unii;
14. wzywa Komisję do dalszego uproszczenia rocznych sprawozdań finansowych i innych obowiązków w zakresie sprawozdawczości finansowej mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii w kontekście rozporządzenia finansowego, aby zachęcić MŚP do udziału w odpowiednich programach uwzględnionych w pakiecie WRF na lata 2021-2027, w tym w NGEU;
15. uważa, że ze względu na konsekwencje finansowe w rozporządzeniu finansowym należy ustanowić procedurę podejmowania decyzji w sprawie lokalizacji agencji zdecentralizowanych; podkreśla, że taka procedura powinna opierać się na obiektywnych kryteriach, chronić prerogatywy Parlamentu jako współustawodawcy oraz wykluczać arbitralne tryby podejmowania decyzji, takie jak rzut monetą;
Praworządność
16. podkreśla wyraźny związek między poszanowaniem praworządności a skutecznym wykonywaniem budżetu Unii, w tym NGEU, zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami: oszczędności, efektywności i skuteczności, jak określono w rozporządzeniu finansowym; podkreśla, że należyte zarządzanie finansami opiera się na skutecznym ściganiu przypadków nadużyć finansowych, w tym oszustw podatkowych, uchylania się od opodatkowania, korupcji i konfliktów interesów, a także na sprawowanej przez niezawisłe sądy kontroli nad decyzjami podejmowanymi przez organy publiczne; podkreśla, że w odniesieniu do oszczędności i efektywności nadużycia finansowe i korupcja z definicji naruszają zasady należytego zarządzania finansami określone w art. 33 ust. 1 rozporządzenia finansowego, gdyż takie praktyki są bezpośrednio sprzeczne z dążeniem do zapewnienia najlepszej ilości i jakości po najkorzystniejszej cenie, a także do osiągnięcia optymalnego stosunku między użytymi zasobami a realizowanymi celami; przypomina, że po przyjęciu rozporządzenia w sprawie warunkowości Parlament, Rada i Komisja uzgodniły, że rozważą włączenie treści rozporządzenia w sprawie warunkowości do rozporządzenia finansowego przy jego następnym przeglądzie; wobec tego wzywa Komisję do przedstawienia odpowiedniego wniosku; wzywa Komisję do zbadania możliwości dalszej poprawy dostosowania wszystkich instrumentów UE, które mają na celu zapewnienie należytego zarządzania finansami i ochrony interesów finansowych Unii, w tym rocznego sprawozdania Komisji na temat praworządności; uważa, że Komisja powinna zwrócić szczególną uwagę na zapobiegawcze środki ex ante w celu zapewnienia stosowania przez państwa członkowskie art. 63 ust. 2 rozporządzenia finansowego;
17. uważa, że Komisja powinna dopilnować, aby budżet Unii był wydatkowany na projekty lub organizacje przestrzegające wartości Unii określonych w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej w celu ochrony interesów finansowych Unii; w tym celu wzywa Komisję do opracowania zwięzłych wskaźników, które zostaną włączone do rozporządzenia finansowego i które powinny być stosowane w oparciu o podejście oparte na analizie ryzyka i wykorzystywane do ukierunkowanych kontroli ex ante i ex post w celu wykrycia potencjalnej niezgodności z wartościami Unii przy wykorzystywaniu funduszy UE;
18. z zadowoleniem przyjmuje wytyczne Komisji dotyczące unikania konfliktów interesów i zarządzania takimi konfliktami na podstawie rozporządzenia finansowego, mające na celu podnoszenie świadomości oraz promowanie interpretacji i stosowania zasad dotyczących konfliktu interesów w jednolity sposób; ubolewa jednak, że w niektórych państwach członkowskich kwestie związane z konfliktami interesów nadal utrzymują się na najwyższym poziomie; apeluje do Komisji o ocenę, czy właściwe przepisy rozporządzeń finansowych wystarczająco skutecznie zapobiegają konfliktom interesów i umożliwiają stosowne działania w razie ich wystąpienia w procesie wykonywania i kontrolowania budżetu UE;
Narzędzia cyfrowe
19. podkreśla, że aby chronić interesy finansowe UE, a w szczególności wykrywać nadużycia finansowe, korupcję i konflikty interesów, należy wiedzieć, jak wydaje się fundusze UE i kto naprawdę z nich korzysta; zauważa, że jak wykazało badanie dotyczące 50 największych beneficjentów funduszy UE zlecone przez Komisję Kontroli Budżetowej, dane służące do identyfikacji podmiotów gospodarczych i ich rzeczywistych beneficjentów nie są łatwo dostępne lub nie są dostępne wcale; uważa, że obowiązkowa centralizacja informacji w jednym, interoperacyjnym systemie sprawozdawczości i monitorowania, a także w przyjaznej dla użytkownika bazie danych UE zawierającej informacje o bezpośrednich i końcowych beneficjentach, z danymi dostępnymi w formacie nadającym się do odczytu maszynowego, pozwoliłaby przezwyciężyć fragmentację i brak przejrzystości, na co wskazano w badaniu, a także zwiększyć kontrolę publiczną nad wydatkami UE i zaufanie do nich; zauważa, że w połączeniu z kompleksową definicją konfliktu interesów na szczeblu UE poprawi to skuteczną ochronę interesów finansowych UE; podkreśla, że w świetle Pandora Papers pilnym zadaniem jest zapewnienie przejrzystości beneficjentów rzeczywistych; podkreśla rolę Prokuratury Europejskiej oraz znaczenie współpracy między nią a instytucjami UE, państwami członkowskimi i Europejskim Urzędem ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych;
20. podkreśla, że rozporządzenie finansowe powinno zawierać przepisy zobowiązujące podmioty odpowiedzialne do gromadzenia i prowadzenia jednolitych rejestrów podmiotów gospodarczych i rzeczywistych beneficjentów, aby umożliwić identyfikację w programach UE, niezależnie od tego, kto wdraża te programy i w jaki sposób nimi zarządza (zarządzanie bezpośrednie, pośrednie lub dzielone); wzywa Komisję do podjęcia środków w celu zapewnienia, aby odbywało się to w ramach cyfrowego, interoperacyjnego i znormalizowanego gromadzenia informacji na temat odbiorców finansowania unijnego, w tym tych, którzy ostatecznie korzystają bezpośrednio lub pośrednio z finansowania unijnego, oraz ich beneficjentów rzeczywistych; uważa, że wymogi te powinny odzwierciedlać wszystkie istotne informacje w celu zwiększenia możliwości i zdolności Komisji w obszarze wykrywania nadużyć finansowych; podkreśla potrzebę usunięcia wszelkich barier technicznych i prawnych utrudniających gromadzenie danych na temat struktur przedsiębiorstw i beneficjentów rzeczywistych;
21. podkreśla, że z zasady dane powinny być publikowane w formie otwartej, z poszanowaniem wymogów ochrony danych i utrwalonego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej; przyjmuje do wiadomości, że według Europejskiego Inspektora Ochrony Danych ustanowienie takiej interoperacyjności nie stwarza ogólnych problemów pod względem ochrony danych, ale musi opierać się na jasnej podstawie prawnej; uważa, że informacje obowiązkowe gromadzone do celów audytu i kontroli powinny obejmować co najmniej numer rejestracyjny podmiotów prawnych, krajowy numer identyfikacyjny osób fizycznych, odpowiedni kod lub niepowtarzalny identyfikator określonego programu finansowego UE, wskazanie rodzaju beneficjenta, podwykonawców i beneficjentów rzeczywistych oraz informację, czy beneficjent otrzymuje również pomoc państwa, a także dane kontaktowe; podkreśla, że baza danych nie powinna podlegać wyłącznie samoregulacji: to raczej Komisja lub organ zewnętrzny powinni tworzyć zbiory danych w celu zapewnienia spójności i wysokiej jakości danych; wzywa, by informacje na temat odbiorców funduszy UE były publicznie dostępne przez co najmniej pięć lat;
22. podkreśla, że system musi ułatwiać sumowanie poszczególnych kwot dotyczących tego samego beneficjenta bezpośredniego lub końcowego bądź beneficjenta rzeczywistego oraz że musi być dostępny we wszystkich językach UE; uważa, że publicznie dostępne systemy powinny ułatwiać zarówno wyszukiwanie indywidualne za pomocą narzędzia internetowego, jak i analizę systemową, przez zbiorowe pobieranie danych w interoperacyjnym formacie nadającym się do odczytu maszynowego; podkreśla, że znormalizowane, otwarte dane w pełnym cyklu wszystkich zamówień, obejmujące beneficjentów końcowych zakontraktowanych przedsiębiorstw, zapewnią społeczeństwu obywatelskiemu i podmiotom pozarządowym zestaw narzędzi oraz informacje potrzebne do monitorowania rzetelności, sprawiedliwości i efektywności rynków zamówień publicznych; wzywa państwa członkowskie i Komisję, by zagwarantowały większą interoperacyjność istniejących europejskich i krajowych baz danych i narzędzi eksploracji danych, aby ułatwić analizę ryzyka i wykrywanie nadużyć;
23. zauważa, że baza danych ARACHNE jest wykorzystywana w zarządzaniu dzielonym; podkreśla, że ARACHNE wzbogaca dane przekazywane przez instytucje zarządzające o dane dostępne publicznie, aby identyfikować podatność na ryzyko nie tylko nadużyć finansowych, lecz także konfliktów interesów, wykazywaną przez projekty, beneficjentów, zamówienia i wykonawców; uważa, że art. 63 rozporządzenia finansowego powinien zostać zmieniony w celu włączenia ARACHNE jako obowiązkowego i powszechnego w użyciu narzędzia oceny ryzyka, niezależnie od sposobu zarządzania, które to narzędzie Komisja udostępnia państwom członkowskim i innym zaufanym podmiotom, przy czym podmioty te należy zobowiązać do wprowadzania informacji do tej bazy danych; uważa, że w rozporządzeniu finansowym należy również przewidzieć wskaźniki wykorzystywane przez ARACHNE do określania skali ryzyka związanego z podmiotami gospodarczymi; podkreśla potrzebę harmonizacji takich podstawowych wskaźników z podstawami wykluczenia z systemu wczesnego wykrywania i wykluczania oraz z dochodzeniami prowadzonymi przez Prokuraturę Europejską i Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych, aby zapewnić widoczność wykluczonych podmiotów gospodarczych również w ARACHNE; apeluje o maksymalną interoperacyjność między ARACHNE a innym oprogramowaniem w celu ograniczenia konieczności wielokrotnego wprowadzania informacji do różnych systemów informatycznych oraz związanego z tym obciążenia administracyjnego; uważa, że ARACHNE należy uprościć i uczynić ją bardziej przyjazną dla użytkownika, w tym również pod względem standaryzacji wskaźników ryzyka, np. dzięki wizualizacjom; podkreśla znaczenie pełnej odpowiedzialności za ARACHNE i praw operacyjnych do tej bazy danych oraz apeluje do Komisji, aby rozważyła w pełni wewnętrzne zarządzanie tą bazą danych;
24. przypomina, że w 2018 r. powołano panel wysokiego szczebla w celu oceny przypadków w bazie danych, które są przedkładane do wczesnego wykrywania lub wykluczenia; wzywa do uwzględnienia opinii zespołu ds. systemu wczesnego wykrywania i wykluczania w świetle jego doświadczeń związanych z tym systemem, do uczynienia tego w ramach przeglądu rozporządzenia finansowego i do podzielenia się tą opinią z Parlamentem w tym samym czasie co z Komisją; zwraca uwagę, że system wczesnego wykrywania i wykluczania jest obecnie używany wyłącznie w ramach zarządzania bezpośredniego i pośredniego; uważa, że podmioty gospodarcze uznawane za stwarzające ryzyko dla interesów finansowych UE w ramach zarządzania bezpośredniego i pośredniego powinny być uważane za stwarzające ryzyko również w ramach zarządzania dzielonego i vice versa; domaga się zatem, by w ramach zarządzania dzielonego stosowanie systemu wczesnego wykrywania i wykluczania stało się obowiązkowe; zauważa ponadto, że system wczesnego wykrywania i wykluczania nie wprowadza rozróżnienia między filiami większych korporacji; wzywa Komisję, aby dokonała tego rozróżnienia oraz w przepisach dotyczących wczesnego wykrywania i wykluczania określiła, która jednostka korporacji wielonarodowej lub wielozakładowej jest zarejestrowana w celu wczesnego wykrywania lub wykluczenia; apeluje o wprowadzenie obowiązku aktualizacji sytemu wczesnego wykrywania i wykluczania przez podmioty uczestniczące we wdrożeniu po stwierdzeniu nadużycia finansowego lub innych istotnych okoliczności; uważa, że wykluczone podmioty prawne lub osoby fizyczne (beneficjenci rzeczywiści) w okresie wykluczenia nie powinni być odbiorcami lub beneficjentami końcowymi, wobec których mogłyby być dokonywane płatności z budżetu UE; apeluje do Komisji o zachęcanie państw członkowskich, aby w okresie wykluczenia wykluczały takie podmioty lub osoby fizyczne także z wszelkich dopłat z budżetów krajowych; ubolewa, że do bazy danych wpisanych jest stosunkowo niewiele podmiotów gospodarczych; uważa, że oznacza to, iż system wczesnego wykrywania i wykluczania nie został odpowiednio wdrożony; podkreśla, że w 2020 r. zespół ds. systemu wczesnego wykrywania i wykluczania rozpatrzył 20 spraw, zaś 28 spraw oczekuje na rozpatrzenie; podkreśla znaczenie przydzielenia zespołowi wystarczających zasobów odpowiednio do każdego rozszerzenia obowiązków; ponadto wzywa Komisję, by dokonała przeglądu kryteriów w celu ograniczenia złożoności i zwiększenia możliwości stosowania systemu wczesnego wykrywania i wykluczania w praktyce;
25. podkreśla, że wprawdzie dla zapewnienia należytego wykorzystania funduszy UE zasadnicze znaczenie ma wiedza o tym, kim są beneficjenci końcowi tych funduszy, to jednak dostępność i prostota cyfrowych platform składania wniosków o fundusze UE także odgrywają ważną rolę; przypomina, że Komisja przyjęła koncepcję cyfrowego projektu i zasadę "najpierw myśl na małą skalę", aby zapewnić wystarczające uczestnictwo MŚP; w związku z tym zachęca Komisję, aby wzięła te zasady pod uwagę podczas przeglądu rozporządzenia finansowego w kontekście wdrożenia pakietu wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027;
Sporządzanie budżetu z uwzględnieniem aspektu płci
26. ubolewa, że w poprzednich WRF tylko w 21,7 % programów unijnych stosowano wskaźniki dotyczące płci; nalega, aby uwzględnianie aspektu płci znalazło lepsze odzwierciedlenie w opracowywaniu i wykonywaniu budżetu, w tym przez ukierunkowane zachęty; wzywa do systematycznego i kompleksowego gromadzenia danych segregowanych według kryterium płci w kontekście wszystkich strategii politycznych i programów UE w celu mierzenia wpływu na równość płci; oczekuje, że Komisja opracuje metodologię pomiaru odpowiednich wydatków na poziomie programu w wieloletnich ramach finansowych na lata 2021-2027, zgodnie z porozumieniem międzyinstytucjonalnym; wzywa Komisję do włączenia aspektu płci i sporządzania budżetu z uwzględnieniem aspektu płci do odpowiednich przepisów rozporządzenia finansowego;
Uwzględnianie kwestii klimatu i różnorodności biologicznej
27. powtarza zobowiązanie Unii do wydawania co najmniej 30 % środków dostępnych w WRF na lata 2021-2027 i NGEU na przeciwdziałanie problemom klimatycznym, zgodnie z porozumieniem międzyinstytucjonalnym; oczekuje od Komisji opracowania solidnej i jasnej metodyki monitorowania wydatków klimatycznych i ich efektywności, a także spójnego stosowania tej metodyki we wszystkich obszarach polityki; podkreśla, że zasady wykonania budżetu muszą odzwierciedlać tę metodykę, aby umożliwić skuteczne i efektywne monitorowanie środków wykorzystywanych w związku ze zmianą klimatu na cele zarówno jej ograniczania, jak i przystosowywania się do niej; apeluje do Komisji o włączenie stosownych odniesień do kwestii uwzględniania i monitorowania klimatu w odpowiednich przepisach rozporządzenia finansowego, by zgodnie z porozumieniem międzyinstytucjonalnym zagwarantować odporność budżetu Unii na zmianę klimatu;
28. podkreśla duże znaczenie dokładnego monitorowania wydatków przyczyniających się do powstrzymania i odwrócenia utraty różnorodności biologicznej, z zastosowaniem skutecznej, przejrzystej i kompleksowej metodyki określonej przez Komisję, we współpracy z Parlamentem i Radą; podkreśla, że zasady wykonania budżetu określone w rozporządzeniu finansowym również muszą odzwierciedlać tę metodologię;
29. uważa, że rozporządzenie finansowe powinno odzwierciedlać wdrażanie zasady "nie czyń poważnych szkód", zgodnie z wytycznymi opublikowanymi w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności;
Europejski filar praw socjalnych
30. uważa, że rozporządzenie finansowe powinno umożliwić odpowiednie wdrożenie Europejskiego filaru praw socjalnych; uważa, że przed przystąpieniem do wypłaty środków z budżetu UE należy zapewnić przestrzeganie przez beneficjentów podstawowych norm dotyczących warunków zatrudnienia pracowników oraz bezpieczeństwa i higieny pracy;
Umorzenia
31. sugeruje, aby ponowne wykorzystanie środków umorzonych w wyniku całkowitego lub częściowego braku realizacji projektów zgodnie z art. 15 ust. 3 rozporządzenia finansowego zostało rozszerzone poza badania i innowacje, tak aby obejmowało wszystkie środki; uważa, że umorzone środki powinny zostać udostępnione w całości w roku następującym po roku ich umorzenia;
Fundusze powiernicze UE
32. domaga się przeglądu rozporządzenia finansowego, aby zagwarantować odpowiednią rolę Parlamentu w tworzeniu, nadzorowaniu i kontroli funduszy powierniczych, w tym w opracowywaniu umowy ustanawiającej i w uruchamianiu wkładu Unii, wdrażaniu funduszu, jego kontynuowaniu i ewentualnej likwidacji; powtarza, że Parlament powinien być zaangażowany co najmniej jako obserwator i mieć możliwość monitorowania działalności organów zarządzających danym funduszem powierniczym; podkreśla, że pełne, szczegółowe i terminowe informacje jakościowe i ilościowe o wdrożeniu funduszu powierniczego są niezbędne, aby Parlament mógł skutecznie sprawować nadzór demokratyczny i kontrolę; przypomina, że szerokie wykorzystanie funduszy powierniczych podważa zasadę jedności budżetu UE;
33. apeluje do Komisji o zagwarantowanie, aby unijne fundusze powiernicze zapewniały wyraźną widoczność Unii, oraz o podniesienie świadomości na temat ich wyników i osiągnięć poprzez zaostrzenie przepisów dotyczących efektywnej komunikacji z obywatelami i przez silniejsze powiązanie działań komunikacyjnych, podobnie jak w przypadku europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych;
Zamówienia publiczne
34. zauważa, że Vademecum Komisji dotyczące zamówień publicznych zostało ostatnio zaktualizowane w styczniu 2020 r., lecz nie udostępniono go publicznie ani nie przedstawiono Parlamentowi do zaopiniowania; domaga się regularnych konsultacji z Parlamentem w sprawie przyszłych zmian i informowania go o jego stosowaniu;
35. zauważa, że obecna definicja konfliktu interesów zawodowych ogranicza się do sprzecznego interesu, który wpływa na zdolność wykonawcy do wykonania zamówienia; wzywa Komisję do przedstawienia bardziej jednoznacznej definicji oraz do dopilnowania, by jej przepisy wykonawcze dotyczące zamówień publicznych nie zezwalały na udzielanie zamówień na usługi związane z polityką przedsiębiorstwom znajdującym się pod kontrolą gospodarczą spółki dominującej lub grupy posiadającej udziały związane z działalnością, która nie jest zgodna z celami UE w zakresie ochrony środowiska, spraw społecznych i Zielonego Ładu;
36. zwraca się do Komisji o zmianę art. 167 ust. 1 lit. c) rozporządzenia finansowego w celu włączenia definicji sprzecznych interesów zawodowych, aby zapewnić instytucjom UE możliwość podejmowania środków łagodzących w przypadku oferentów mających interes finansowy związany z umową o świadczenie usług związanych z polityką, z uwzględnieniem decyzji Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich we wspólnym dochodzeniu 853/2020/KR w sprawie decyzji Komisji o udzieleniu zamówienia spółce BlackRock Investment Management w celu przeprowadzenia badania dotyczącego włączenia celów środowiskowych, społecznych i związanych z zarządzaniem do unijnych przepisów bankowych; ponownie podkreśla, że w warunkach ogólnych zamówień publicznych Komisji na usługi zawarte są standardowe postanowienia dotyczące sprzeczności interesów zawodowych, wymagające od wykonawców proaktywnego ujawniania wszelkich sytuacji mogących stanowić konflikt interesów; wzywa Komisję do aktualizacji i wzmocnienia rozporządzenia finansowego w celu rozwiązania problemu konfliktu interesów zawodowych oraz dalszej poprawy dokładności i kompletności dobrowolnego powiadamiania o konfliktach przez wnioskodawców składających oferty, co obejmowałoby opracowanie odpowiednich sankcji w przypadku nieprzestrzegania zasady dobrowolnego powiadamiania, w tym wprowadzenie tymczasowego zakazu udzielania zamówień publicznych w przypadku poważnych naruszeń;
37. uważa, że wszystkie instytucje UE prowadzące postępowania o udzielenie zamówienia publicznego powinny publikować na swoich stronach internetowych jasne zasady dotyczące nabywania, wydatków i monitorowania, jak również wszystkie udzielone zamówienia, z zapewnieniem maksymalnej możliwej przejrzystości; przyjmuje do wiadomości wytyczne Komisji dotyczące stosowania ram zamówień publicznych w sytuacji nadzwyczajnej związanej z kryzysem COVID-19; zachęca Komisję do zgromadzenia i oceny doświadczeń instytucji zamawiających związanych z ramami zamówień publicznych w tym zakresie, a zwłaszcza z ich wpływem na MŚP, oraz do uwzględnienia wyciągniętych wniosków w rozporządzeniu finansowym przez określenie kryteriów definiowania wyjątkowych lub niezwykłych okoliczności, w których można zastosować tymczasową, ograniczoną lub niezbędną elastyczność we wdrażaniu przepisów dotyczących zamówień publicznych;
38. zauważa, że w planowanym przeglądzie rozporządzenia finansowego należy uwzględnić autonomiczne interesy strategiczne UE, w tym uczciwą konkurencję, oraz potrzebę stymulowania zatrudnienia w UE w szeregu sektorów, które mają kluczowe znaczenie, jeżeli Unia ma osiągnąć przyszłe cele polityczne przy jednoczesnym zapewnieniu równych warunków działania umożliwiających uczciwą konkurencję; apeluje do Komisji o dopilnowanie, by określono ambitne kryteria udzielenia zamówień, uwzględniające w szczególności unijną wartość dodaną projektów, a także zasadę oferty najkorzystniejszej ekonomicznie; apeluje o włączenie zabezpieczeń do zasad dotyczących zamówień publicznych w celu oceny - w decyzji o udzieleniu zamówienia - działalności przedsiębiorstw, która jest sprzeczna ze społecznymi i środowiskowymi celami Unii;
39. zauważa, że wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia w sprawie subsydiów zagranicznych zakłócających rynek wewnętrzny uwzględnia potencjalny zakłócający wpływ takich subsydiów na jednolitym rynku oraz stanowi kluczowy element realizacji zaktualizowanej strategii przemysłowej UE; apeluje do Komisji, aby uwzględniła strategię przemysłową w planowanym przeglądzie rozporządzenia finansowego w celu zagwarantowania uczciwych i konkurencyjnych warunków na jednolitym rynku;
Projekty pilotażowe i działania przygotowawcze
40. zauważa, że posłowie do Parlamentu Europejskiego są bardzo zainteresowani proponowaniem projektów pilotażowych i działań przygotowawczych oraz że Komisja musi stosować rygorystyczną procedurę wyboru wniosków, aby odpowiednio wykorzystać ograniczone zasoby finansowe na projekty pilotażowe i działania przygotowawcze; uważa, że z punktu widzenia dostępnych zasobów finansowych i przyjmowania wniosków korzystna może być większa elastyczność przewidująca trzy pule: dla projektów pilotażowych, działań przygotowawczych (pierwszy rok) oraz działań przygotowawczych (rok drugi i trzeci);
Audyt, kontrola i absolutorium
41. zauważa, że zgodnie z nową nomenklaturą budżetową przyjętą wraz z WRF na lata 2021-2027 korelacja między programami a rozdziałami budżetu została doprecyzowana, w związku z czym Komisja dysponuje większą swobodą w zakresie autonomicznych przesunięć w ramach komponentów programu; uważa, że należy zapewnić odpowiednią kontrolę przesunięć przez władzę budżetową;
42. krytycznie odnosi się do czasu trwania procedur audytu i kontroli w ramach zarządzania dzielonego, w tym czasu trwania wynikających stąd procedur kontradyktoryjności przewidzianych w przepisach sektorowych; podkreśla, że długotrwałe procedury zwiększają ryzyko wycieku poufnych dokumentów; uważa za niedopuszczalne, że Komisja domaga się od Parlamentu przestrzegania wymogów poufności mających zastosowanie do procedur audytu i kontradyktoryjności nawet w przypadkach uzasadnionego interesu publicznego dotyczących osób publicznych; oczekuje od Komisji usprawnienia i skrócenia procedur audytu i kontroli w ramach zarządzania współdzielonego zgodnie z harmonogramem mającym zastosowanie na podstawie rozporządzenia w sprawie warunkowości;
43. przypomina o zgodnym uznaniu przez trzy instytucje, że obowiązujące przepisy dotyczące audytu i udzielania absolutorium mają zastosowanie do dochodów przeznaczonych na określony cel, oraz apeluje o należyte odzwierciedlenie tego faktu w rozporządzeniu finansowym;
44. za godny ubolewania uznaje fakt, że procedury audytu i kontradyktoryjności, a także procedury stosowania korekty finansowej trwają obecnie kilka lat; apeluje do Komisji o przegląd przepisów dotyczących procedur audytu i korekty finansowej, aby umożliwić szybsze formułowanie wniosków i odzyskiwanie nienależnie wypłaconych środków unijnych;
45. zauważa, że art. 59 rozporządzenia finansowego odnosi się do powierzenia "innym instytucjom Unii" uprawnień niezbędnych do wykonania sekcji budżetu ich dotyczących; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że pojęcie "powierzenie" podkreśla autonomię innych instytucji w zakresie zarządzania ich środkami finansowymi; zauważa jednak, że Komisja wielokrotnie i konsekwentnie stwierdzała, że nie jest w stanie sprawować kontroli nad działaniami wykonawczymi innych instytucji; proponuje rozwiązanie tej kwestii przez zmianę art. 260 rozporządzenia finansowego, tak aby Parlament był jednoznacznie odpowiedzialny za kontrolę wykonania budżetu przez inne instytucje w ramach procedury udzielania absolutorium;
46. uważa, że konieczna jest zmiana art. 2 pkt 67 rozporządzenia finansowego polegająca na dodaniu Prokuratury Europejskiej jako instytucji Unii;
47. zwraca uwagę, że art. 262 rozporządzenia finansowego wymaga, aby instytucje i organy Unii, o których mowa w art. 70 i 71 rozporządzenia finansowego, składały sprawozdania dotyczące środków podjętych w odpowiedzi na decyzję w sprawie absolutorium; uważa, że wymóg ten wiąże się z potrzebą ustanowienia rozsądnego terminu składania sprawozdań dotyczących podjętych środków; apeluje do Komisji, aby wskazała 30 września roku następującego po roku objętym przeglądem w ramach procedury udzielania absolutorium jako termin, o którym mowa w art. 262 rozporządzenia finansowego;
48. zauważa, że systemy zarządzania i kontroli organów państw członkowskich są regularnie oceniane przez Komisję zgodnie z przepisami sektorowymi; uważa, że niedociągnięcia stwierdzone w jednym państwie członkowskim nie mają automatycznie zastosowania do innych państw członkowskich oraz że środki naprawcze - w postaci dostosowań do wymogów prawnych lub wytycznych dotyczących wdrażania - powinny być proporcjonalne i dostosowane do państwa członkowskiego, w którym ustalenia te mają zastosowanie;
49. uważa, że oceny UE powinny być ściśle zgodne z normami UE; uważa, że w przypadku istnienia bardziej rygorystycznych norm krajowych ich stosowanie nie może odbywać się ze szkodą dla beneficjenta; uważa, że art. 126 rozporządzenia finansowego dotyczący wzajemnego uznawania wyników ocen powinien zostać zmieniony, aby odzwierciedlać tę zasadę;
50. zachęca Komisję i państwa członkowskie do pełnego wykorzystania możliwości związanych z uproszczonymi metodami rozliczania kosztów; uważa, że kontrole powinny koncentrować się na weryfikacji ex ante obliczeń uproszczonych metod rozliczania kosztów, natomiast weryfikacje ex post powinny być wykorzystywane do poprawy systemu obliczeń, z wyjątkiem przypadków, w których zachodzi podejrzenie oszustwa;
51. uważa, że obowiązek wynikający z art. 93 rozporządzenia finansowego w odniesieniu do działania lub zaniechania działania ze strony pracownika jest zbyt ogólny i powinien raczej koncentrować się na rażącym zaniedbaniu;
Rolnictwo
52. uważa, że powinna istnieć możliwość odstępstwa od zasady, zgodnie z którą wydatki z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji muszą być ujmowane w księgach rachunkowych za dany rok budżetowy na podstawie zwrotów dokonywanych przez Komisję na rzecz państw członkowskich do 31 grudnia danego roku; wzywa Komisję do rozważenia dostosowania rozporządzenia finansowego w celu zagwarantowania, że przepisy finansowe mające zastosowanie do Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich nadal będą miały zastosowanie po dokonaniu niezbędnych zmian, nawet jeśli fundusz nie będzie już w pełni objęty rozporządzeniem w sprawie wspólnych przepisów 13 ;
o
o o
53. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.