Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 grudnia 2021 r. w sprawie sytuacji w Nikaragui (2021/3000(RSP))
Dz.U.UE.C.2022.251.134
Akt nienormatywnySytuacja w Nikaragui
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 grudnia 2021 r. w sprawie sytuacji w Nikaragui (2021/3000(RSP))
(2022/C 251/15)
(Dz.U.UE C z dnia 30 czerwca 2022 r.)
Parlament Europejski,
- uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Nikaragui, a w szczególności rezolucję z 8 lipca 2021 r. w sprawie sytuacji w Nikaragui 1 ,
- uwzględniając oświadczenia wydane w imieniu UE przez wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, a zwłaszcza oświadczenie z 8 listopada 2021 r. w sprawie Nikaragui,
- uwzględniając Umowę ustanawiającą stowarzyszenie między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ameryką Środkową, z drugiej strony 2 (zwaną dalej "umową o stowarzyszeniu między UE a Ameryką Środkową"),
- uwzględniając rozporządzenia i decyzje Rady w sprawie środków ograniczających stosowanych w sytuacji poważnych pogwałceń i naruszeń praw człowieka w Nikaragui oraz decyzję Rady z 11 października 2021 r. zmieniającą decyzję (WPZiB) 2019/1720 w sprawie środków ograniczających w związku z sytuacją w Nikaragui, która przedłużyła obowiązywanie sankcji do dnia 15 października 2022 r. 3 ,
- uwzględniając wspólne oświadczenie 59 krajów w sprawie Nikaragui przyjęte 22 czerwca 2021 r. na 47. sesji Rady Praw Człowieka ONZ,
- uwzględniając ustną aktualizację na temat sytuacji praw człowieka w Nikaragui przedstawioną przez wysoką komisarz ONZ ds. praw człowieka Michelle Bachelet podczas 48. sesji Rady Praw Człowieka, która odbyła się 13 września 2021 r.,
- uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Państw Amerykańskich (OPA) z 12 listopada 2021 r. w sprawie wyborów w Nikaragui,
- uwzględniając akt wydany przez prezydenta Stanów Zjednoczonych J. Bidena 16 listopada 2021 r. w formie proklamacji zawieszającej wjazd do USA - w charakterze imigrantów i nie-imigrantów - osób odpowiedzialnych za politykę lub działania, które zagrażają demokracji w Nikaragui,
- uwzględniając oświadczenia Międzyamerykańskiej Komisji Praw Człowieka (IACHR), w szczególności oświadczenie z 10 listopada 2021 r. potępiające naruszenia praw człowieka zgłoszone podczas wyborów w Nikaragui oraz z 20 listopada 2021 r., w którym podkreślono właściwą jurysdykcję komisji w odniesieniu do Nikaragui i wyrażono ubolewanie z powodu decyzji Nikaragui o wypowiedzeniu Karty OPA w kontekście poważnych naruszeń praw człowieka,
- uwzględniając rezolucję OPA z 8 grudnia 2021 r. w sprawie wyników narad Stałej Rady z 29 listopada 2021 r. w sprawie sytuacji w Nikaragui,
- uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych z 1966 r.,
- uwzględniając Regionalną umowę o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa i sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach podpisaną w Escazu (Kostaryka) 4 marca 2018 r.,
- uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 1948 r.,
- uwzględniając art. 132 ust. 2 i 4 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że 7 listopada 2021 r. reżim Daniela Ortegi zorganizował w Nikaragui farsę, by stworzyć pozory procesu wyborczego, który nie był ani wolny, ani sprawiedliwy, wręcz przeciwnie, był całkowicie niedemokratyczny, niezgodny z prawem i naznaczony nadużyciami;
B. mając na uwadze, że urzędujący prezydent Daniel Ortega, który sprawuje władzę w tym kraju od 2007 r., ponownie wybrał siebie na piątą i czwartą z rzędu kadencję przy, według Najwyższej Rady Wyborczej, około 75 % oddanych głosów i 65 % frekwencji; mając na uwadze, że według wiarygodnych obserwacji prowadzonych przez nikaraguańskie organizacje społeczeństwa obywatelskiego frekwencja była znacznie niższa, a wskaźnik absencji wyborczej szacowany jest na około 81,5 %;
C. mając na uwadze, że Daniel Ortega poinstruował wszystkie pozostałe władze Nikaragui, by zmobilizowały wszelkie dostępne zasoby w celu sfałszowania wyników tego procesu; mając na uwadze, że między majem a listopadem 2021 r. nikaraguańskie władze skutecznie wyeliminowały wszelką wiarygodną konkurencję wyborczą oraz zdławiły integralność procesu wyborczego poprzez systematyczne arbitralne więzienie, nękanie i zastraszanie siedmiu potencjalnych kandydatów na prezydenta i około 40 przywódców opozycji, działaczy studenckich i prowincjonalnych, dziennikarzy, obrońców praw człowieka i przedstawicieli biznesu; mając na uwadze, że osobom arbitralnie aresztowanym stawia się sfabrykowane, motywowane politycznie i niejednoznaczne zarzuty karne, niepoparte żadnymi dowodami, w postępowaniach, w których dochodzi do poważnych naruszeń gwarancji procesowych, co dowodzi braku niezależności wymiaru sprawiedliwości; mając na uwadze, że kierowana przez reżim Najwyższa Rada Wyborcza odebrała osobowość prawną wszystkim niezależnym partiom opozycyjnym, w tym siedmiu potencjalnym kandydatom na prezydenta;
D. mając na uwadze, że według organizacji społeczeństwa obywatelskiego w dniu wyborów odnotowano 285 aktów przemocy politycznej i aktów przymusu wyborczego, w tym aktów zastraszania, nękania, gróźb i szantażu, wymierzonych głównie w pracowników państwowych, pracowników sektora publicznego, studentów i personel medyczny, aby zmusić ich do głosowania; mając na uwadze, że reżim nikaraguański pozbawił obywateli Nikaragui praw obywatelskich i politycznych oraz wolności wypowiedzi, zrzeszania się i pokojowych zgromadzeń, zdelegalizował szereg organizacji społeczeństwa obywatelskiego i nie przestrzegał zobowiązań dotyczących praw człowieka i podstawowych wolności wynikających z konstytucji Nikaragui, Międzyamerykańskiej karty demokratycznej i międzynarodowych porozumień, których kraj ten jest stroną;
E. mając na uwadze, że reżim coraz częściej atakuje dziennikarzy, wolność prasy i prawo do informacji; mając na uwadze, że siedmiu międzynarodowym nadawcom medialnym nie pozwolono wjechać do kraju w celu relacjonowania nieuczciwych wyborów; mając na uwadze, że niezależne stowarzyszenia dziennikarskie ujawniły co najmniej 52 ataki na niezależnych dziennikarzy, które miały miejsce od 25 października do 7 listopada 2021 r.; mając na uwadze, że 7 listopada 2021 r. jedynie oficjalne media otrzymały akredytację, co stanowi naruszenie prawa do informacji i wolności wypowiedzi, i co w rezultacie jeszcze bardziej potęguje cenzurę i ciszę medialną; mając na uwadze, że podobne represje są stosowane wobec m.in. obrońców praw człowieka, obrońców środowiska, obrońców kobiet i osób LGBTIQ, przywódców społecznych i politycznych, liderów biznesu, prawników oraz personelu medycznego i organizacji pozarządowych;
F. mając na uwadze, że według doniesień od 3 do 7 listopada 2021 r. doszło do około 35 arbitralnych zatrzymań w tym kraju; mając na uwadze, że zwolniono tylko dziewięciu więźniów, natomiast 26 nadal przebywa w więzieniu; mając na uwadze, że oznacza to łącznie co najmniej 170 osób arbitralnie zatrzymanych; mając na uwadze, że łamanie praw człowieka, którego według zarzutów dopuszczają się głównie funkcjonariusze policji, urzędnicy gminni, agenci parapubliczni oraz grupy cywilne zorganizowane jako zwolennicy bojówek, nasiliło się w dniach poprzedzających sfałszowane wybory;
G. mając na uwadze, że w sprawozdaniu IACHR z października 2021 r. stwierdzono, że Nikaragua stała się państwem policyjnym w wyniku represji, korupcji, oszustw wyborczych i strukturalnej bezkarności, za którymi stoi rząd dążący do nieskończonego utrwalenia swojej władzy oraz utrzymania przywilejów i immunitetów;
H. mając na uwadze, że kilka organizacji międzynarodowych i ponad 40 narodów wyraziło zdecydowaną dezaprobatę dla wyborów w Nikaragui i odmówiło uznania ich za demokratyczne;
I. mając na uwadze, że w ciągu kilku ostatnich lat reżim nikaraguański przyjmował coraz bardziej restrykcyjne przepisy, które instytucjonalizują represje i legalizują czyny popełniane w kraju od czasu wprowadzenia tych uregulowań; mając na uwadze, że Nikaragua przekształciła się w republikę strachu, a ponad 140 tys. obywateli musiało szukać schronienia na uchodźstwie w bardzo trudnych społecznoekonomicznych warunkach życia;
J. mając na uwadze, że udzielając koncesji międzynarodowym przedsiębiorstwom wydobywczym i wspierając osadników, reżim Nikaragui wylesił i zniszczył terytoria ludności rdzennej i ludności o korzeniach afrykańskich; mając na uwadze, że w 2020 r. w Nikaragui zamordowano 12 działaczy na rzecz środowiska w porównaniu z 5 w 2019 r., co sprawiło, że w 2020 r. kraj ten był najniebezpieczniejszym krajem dla obrońców praw do ziemi i środowiska w przeliczeniu na mieszkańca; mając na uwadze, że sprawcy zabójstw i aktów przemocy wymierzonych w ludność rdzenną w Nikaragui i popełnianych od stycznia 2020 r. w związku ze sporami terytorialnymi nadal pozostają bezkarni, zwłaszcza w Autonomicznym Regionie Wybrzeża Karaibskiego Północnego, w tym sprawcy zabójstwa dziewięciu tubylców w dniu 23 sierpnia 2020 r. oraz napaści seksualnej na dwie kobiety w ataku związanym ze sporem terytorialnym wokół wydobycia złota w Sauni;
1. potępia odegraną 7 listopada 2021 r. przez reżim Ortega-Murillo farsę wyborczą, która naruszyła wszelkie międzynarodowe standardy demokratyczne konieczne dla przeprowadzenia wiarygodnych, pluralistycznych, uczciwych i przejrzystych wyborów; uważa wyniki tych fikcyjnych wyborów za nieprawomocne, a zatem odrzuca również legitymację demokratyczną wszelkich organów władzy w nich wyłonionych; popiera oświadczenia stwierdzające, że wybory te dopełniają przekształcenia Nikaragui w autokratyczny reżim;
2. wzywa władze Nikaragui, by przestrzegały praw człowieka i respektowały je, oraz by umożliwiły obywatelom Nikaragui korzystanie z przysługujących im praw obywatelskich i politycznych; apeluje o przeprowadzenie wyborów zgodnie z międzynarodowymi standardami i Międzyamerykańską kartą demokratyczną, aby zapewnić realizację demokratycznych aspiracji narodu Nikaragui, a także o zezwolenie organizacjom międzynarodowym i organizacjom społeczeństwa obywatelskiego na wjazd do kraju bez ograniczeń;
3. ponownie wyraża solidarność z narodem Nikaragui i potępia przemoc, systematyczne represje wobec liderów opozycji politycznej, tłumienie działalności podmiotów społeczeństwa obywatelskiego, obrońców praw człowieka i pracowników mediów oraz członków ich rodzin - a w szczególności spowodowanie ofiar śmiertelnych; potępia również powszechną bezkarność za popełnione przeciwko nim zbrodnie oraz uporczywą korupcję praktykowaną przez funkcjonariuszy reżimu w Nikaragui; przypomina, że akty te stanowią wyraźne naruszenie praw człowieka, demokracji i praworządności oraz wskazują, że prezydent Daniel Ortega, wiceprezydent Rosario Murillo i funkcjonariusze reżimu w Nikaragui nie bronią tych zasad i wartości;
4. ponawia apel o natychmiastowe i bezwarunkowe uwolnienie wszystkich arbitralnie przetrzymywanych więźniów politycznych, działaczy opozycji, obrońców praw człowieka i obrońców środowiska oraz dziennikarzy, a także o unieważnienie prowadzonych przeciwko nim postępowań sądowych; potępia ich ciągłe nękanie psychiczne i fizyczne przez policję i władze więzienne, których szczególnym celem są kobiety, oraz fakt, że niektórzy z nich są przetrzymywani bez prawa kontaktu i bez dostępu do prawników, rodzin lub opieki medycznej; przypomina, że Nikaragua musi przestrzegać oenzetowskich wzorcowych reguł minimalnych traktowania więźniów ("reguły Nelsona Mandeli"), co jest obowiązkiem wynikającym z prawa międzynarodowego; domaga się, aby reżim natychmiast przedstawił dowód na to, że osoby uwięzione jeszcze żyją, oraz dowody potwierdzające ich miejsce przetrzymywania; odrzuca decyzję reżimu Ortegi o wstrzymaniu postępowań sądowych przeciwko tym osobom, ponieważ skutkuje niekończącym się aresztem tymczasowym;
5. domaga się sprawiedliwości dla wszystkich ofiar i rozliczenia sprawców, zgodnie z prawem Nikaragui i jej międzynarodowymi zobowiązaniami i obowiązkami, w drodze bezstronnych, gruntownych i niezależnych dochodzeń; wzywa władze Nikaragui do przeprowadzenia głębokich reform strukturalnych, aby zapewnić minimalne gwarancje prawne i sprawiedliwość proceduralną; ponadto potępia coraz częstsze przypadki zastraszania i coraz większą przemoc wobec obrońców praw człowieka, osób LGBTIQ, kobiet i aktywistów spośród ludności rdzennej w tym kraju, w tym rosnącą liczbę aktów kobietobójstwa; wzywa władze Nikaragui, aby położyły kres represjom i łamaniu praw człowieka oraz przywróciły pełne poszanowanie tych praw, w szczególności poprzez uchylenie wszystkich restrykcyjnych i bezprawnych przepisów oraz przywrócenie osobowości prawnej organizacjom obrońców praw człowieka; wzywa UE i jej państwa członkowskie, aby opowiedziały się za utworzeniem w Radzie Praw Człowieka ONZ mechanizmu dochodzeń i rozliczalności;
6. ponownie stwierdza, że jedynym rozwiązaniem głębokiego kryzysu politycznego w Nikaragui jest pluralistyczny i konstruktywny dialog narodowy, i wyraża ubolewanie z powodu stałego braku zaangażowania oraz braku woli prowadzenia takiego dialogu ze strony reżimu Nikaragui; zauważa, że przeprowadzenie wolnych, uczciwych i przejrzystych wyborów, przywrócenie praworządności i swobód, zaprzestanie represji i zastraszania, uwolnienie arbitralnie przetrzymywanych więźniów politycznych, przywrócenie statusu prawnego partii politycznych, w przypadku których został on arbitralnie uchylony, oraz umożliwienie powrotu z uchodźstwa bez wykluczenia i z pełnymi gwarancjami, a także ponowne wpuszczenie do Nikaragui międzynarodowych organów działających na rzecz praw człowieka to warunki wstępne jakiegokolwiek dialogu z reżimem Nikaragui; wzywa UE i jej państwa członkowskie, aby towarzyszyły w obecnych i przyszłych działaniach społeczeństwa obywatelskiego zmierzających do stworzenia warunków do dialogu, który doprowadziłby do przemian demokratycznych, zgodnie z ustaleniami zawartymi w umowach z marca 2019 r.;
7. popiera oświadczenie wiceprzewodniczącego / wysokiego przedstawiciela, zgodnie z którym rozważa on wszystkie instrumenty, którymi dysponuje UE, aby podjąć dodatkowe środki, w tym te, które mogą wykraczać poza indywidualne ograniczenia, a jednocześnie dążyć do uniknięcia wszelkich środków, które mogłyby zwiększyć ubóstwo ludności Nikaragui; z zadowoleniem przyjmuje włączenie Rosario Murillo oraz kilku innych osób do wykazu osób objętych sankcjami, który został przedłużony do października 2022 r.; wzywa do bezzwłocznego wpisania Daniela Ortegi na listę osób objętych sankcjami;
8. podkreśla, że korupcja, z której bezpośrednio korzysta rodzina Ortega-Murillo, oraz powiązania przedsiębiorstw z reżimem Nikaragui, co obejmuje również niszczenie zasobów naturalnych tego kraju, są endemiczne i powszechne oraz prowadzą Nikaraguę do zapaści gospodarczej i humanitarnej; zwraca uwagę, że UE i jej państwa członkowskie powinny kontynuować pomoc humanitarną nastawioną na wspieranie osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji, a jednocześnie badać alternatywne środki zwalczania powszechnej korupcji; w związku z tym wzywa UE i jej państwa członkowskie do monitorowania przyznanych funduszy europejskich, w tym za pośrednictwem instytucji wielostronnych i finansowych, aby nie przyczyniały się one do umacniania korupcji reżimu;
9. jest zbulwersowany rosnącą kryminalizacją i prześladowaniem obrońców środowiska w Nikaragui; potępia nieustające ataki i akty agresji wobec ludności rdzennej Nikaragui; wzywa rząd Nikaragui do wypełnienia zobowiązań wynikających z porozumienia z Escazu;
10. wzywa UE i jej państwa członkowskie, aby za pośrednictwem swoich przedstawicieli i ambasad w Nikaragui uważnie monitorowały sytuację na miejscu, w tym śledziły procesy sądowe oraz odwiedzały krytyków reżimu i przywódców opozycji przebywających w więzieniach lub w areszcie domowym, a także aby ułatwiły wydawanie wiz w sytuacjach nadzwyczajnych i zapewniały tymczasowe schronienie z przyczyn politycznych w państwach członkowskich; podkreśla i pochwala kluczową rolę społeczeństwa obywatelskiego, obrońców praw człowieka i środowiska oraz dziennikarzy w Nikaragui; zwraca się do Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych, aby zintensyfikowała regularny dialog z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i obrońcami praw człowieka oraz wzmocniła mechanizmy mające wspierać ich niezbędną działalność;
11. wyraża ubolewanie, że minister spraw zagranicznych Nikaragui wypowiedział 19 listopada 2021 r. kartę OPA, i podkreśla, że decyzja ta zamknie również dostęp tego kraju do finansowania z Międzyamerykańskiego Banku Rozwoju i oznacza wycofanie Nikaragui z regionalnych mechanizmów OPA na rzecz ochrony praw człowieka; przypomina, że pomimo rezygnacji z karty Nikaragua nadal jest związana zobowiązaniami wynikającymi z innych instrumentów OPA, w tym z Amerykańską Konwencją Praw Człowieka; podkreśla, że wejście w życie tego wystąpienia mogłoby zająć do dwóch lat;
12. wzywa społeczność międzynarodową i demokratycznych partnerów o podobnych poglądach do zwiększenia w skoordynowany sposób na forach wielostronnych presji politycznej na reżim Nikaragui, aby wspierać i prowadzić sprawną transformację, w wyniku której naród Nikaragui szybko i w pełni odzyska porządek demokratyczny i suwerenność narodową;
13. wyraża ubolewanie, że 10 grudnia 2021 r. reżim Nikaragui zerwał stosunki dyplomatyczne z demokratycznym Tajwanem i wolał szukać wsparcia ze strony totalitarnego państwa, jakim jest Chińska Republika Ludowa;
14. przypomina, że w świetle układu o stowarzyszeniu między UE a krajami Ameryki Środkowej Nikaragua musi nie tylko przestrzegać zasad praworządności, demokracji i praw człowieka, ale także je umacniać; ponawia swój apel o uruchomienie - w świetle obecnych okoliczności - klauzuli demokratycznej układu o stowarzyszeniu;
15. ponawia apel o natychmiastową ekstradycję Alessia Casimirriego do Włoch;
16. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, sekretarzowi generalnemu Organizacji Państw Amerykańskich, Europejsko-Latynoamerykańskiemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu, Parlamentowi Środkowoamerykańskiemu, Grupie z Limy, a także rządowi i parlamentowi Republiki Nikaragui.